Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Ngani Jakulijiganya 29

Ana Akosechele Kusimana ni Yakusawusya Yekulungwa?

Ana Akosechele Kusimana ni Yakusawusya Yekulungwa?

“Mŵeje ŵakoseka.”MAT. 24:44.

NYIMBO NA. 150 Amsoseje Mlungu Kuti Akulupuche

YACHITULIJIGANYE a

1. Ligongo chichi luli lunda kukosechela mkanipaŵe ngosi syachilengedwe?

 KUKOSECHELA mkanipaŵe kukusakulupusya umi. Mwachisyasyo ngosi pajitendekwe ŵandu ŵakosechele chenene ni ŵakusakola upile wakulupuka nambosoni akusakombola kwakamuchisya ŵane pangosijo. Bungwe jine ja ku Europe jajikusijakamuchisya ŵandu pajitendekwe ngosi jasasile kuti, “Kukosechela chenene kukusakulupusya umi.”

2. Ligongo chichi tukusosekwa kukosechela yakusawusya yekulungwa? (Mateyu 24:44)

2 “Yakusawusya yekulungwa” yichitendekwa mwangajembecheya. (Mat. 24:21) Nambope atamose yili myiyi, mwakulekangana ni ngosi syachilengedwe, ŵandu ayimanyi kuti yakusawusya yekulungwa yichitendekwa. Mwamti Yesu jwasalile ŵakumkuya ŵakwe yaka chiŵandika 2,000 yipiteyo kuti akosecheleje ya lisikuli. (Aŵalanje Mateyu 24:44.) Myoyo naga tukosechela chenene yichiŵa yangasawusya kuti pandaŵijo tukombole kupilila soni kwakamuchisya ŵandu ŵane.—Luk. 21:36.

3. Ana kupilila, chanasa soni chinonyelo mpaka yitukamuchisye chamtuli kuti tukosecheleje yakusawusya yekulungwa?

3 Tukusosekwa kukola ndamo sitatusi kuti tukombole kosechela yakusawusya yekulungwa. Ana tuchitenda yamtuli pachachituŵenda kuti tulalichile utenga wakwelusya wakupweteka mnope kwa ŵandu ŵakusatusisya? (Chiw. 16:21) Tuchisosekwa kuŵa ŵakupilila kuti chitukombole kumpikanila Yehofa tuli tukwete chikulupi chakuti jwalakwe chatuchenjele. Ana tuchitenda yamtuli naga katundu jwine kapena josope jwa abale ni alongo ŵetu juli jujonasiche? (Hab. 3:17, 18) Tuchisosekwa kwatendela chanasa kuti chitukombole kwapa yindu yakusosechela paumi wawo. Ana tuchitenda yamtuli naga tuchisosekwa kutama malo gampepe ni abale ni alongo ŵetu pachachitujimuchila achakulungwakulungwa ŵayilambo? (Esek. 38:10-12) Tuchisosekwa kunonyelana mnope kuti chitukombole kukamusyangana pandaŵi jakusawusyaji.

4. Ana Baibulo jikusalosya chamtuli kuti tukusosekwa kupitilisya kulosya ndamo ja kupilila, chanasa soni chinonyelo?

4 Maloŵe ga Mlungu gakusatulimbikasya kupitilisya kulosya ndamo ja kupilila, chanasa soni chinonyelo. Pa Luka 21:19 pakusati, “Naga mkupilila chimchikulupusya umi wenu.” Pa Akolose 3:12 pakusati, “m’wale chanasa chekulungwa.” Nambosoni pa 1 Atesalonika 4:9, 10 pakusati, “Mlungu ŵamjiganyisye kala jemanja kuti mnonyelaneje. . . . Nambo sambano achalongo achimjetu, tukumŵenda kuti mpitilisye kutenda yeleyi kupunda pandanda.” Malemba gosopega ŵalembele ŵakulijiganya ŵaŵaliji ali akwete kala ndamo mpela kupilila, chanasa soni chinonyelo. Myoyo ŵasosekwaga kwamba kupitilisya kulosya ndamosi. M’wejisoni tukusosekwa kutendaga yakulandanayi. Pakusaka kutukamuchisya, chitukambilane yaŵatesile Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda pakulosya ndamosi. Kaneko chitulole yampaka tutende pakwasyasya ŵakulijiganyaŵa yampaka yilosye kuti tukosechele yakusawusya yekulungwa.

AŴEJE ŴAKUPILILA MNOPE

5. Ana Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda ŵapililaga chamtuli yakulingwa yawo?

5 Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda ŵasosekwaga kuŵa ŵakupilila. (Aheb. 10:36) Atamose kuti jemanjaji ŵasimanaga ni yakusawusya yaŵasimanaga nayo ŵandu wosope, Aklistuŵa ŵasimanagasoni ni yakulingwa yine. Kupwatika pakulagasidwa ni achimlongola ŵadini ja Chiyuda soni achakulungwakulungwa ŵa Chiloma, jemanjaji ŵalagasidwagasoni ni ŵandu ŵa mwiŵasa mwawo. (Mat. 10:21) Nambosoni ndaŵi sine mu mpingo wa Chiklistu ŵalimbanaga ni yijiganyo ya mpatuko yayikatendekasisye kuti mpingo uŵe wagaŵikangana. (Mase. 20:29, 30) Nambope, Aklistuŵa ŵakombwele kupilila. (Chiw. 2:3) Ana ŵakombwele chamtuli kupilila? Jemanjaji ŵaganichisyaga yisyasyo ya m’Malemba ya ŵandu ŵaŵalosisye kupilila mpela muŵatendele Yobu. (Yak. 5:10, 11) Ŵapopelagasoni kuti aŵe ŵakulimba mwausimu. (Mase. 4:29-31) Nambosoni ŵaganichisyaga yakuyichisya yambone ya kupilila kwawo.—Mase. 5:41.

6. Ana yajwatesile Mlongo Merita pakupilila ŵane paŵamsisyaga yikutujiganya chichi?

6 M’wejisoni mpaka tukombole kupilila, naga ndaŵi syosope tukusalijiganya yisyasyo ya ŵandu ŵaŵapilile yayikusasimanikwa m’Maloŵe ga Mlungu soni m’mabuku getu ni kuganichisyaga yiŵatesile pakupilila. Yeleyi ni yayamkamuchisye Mlongo Merita jwa ku Albania kuti akombole kupilila yindu yangasa yaŵamtendelaga ŵandu ŵa mwiŵasa mwakwe. Mlongoju jwasasile kuti, “Panaŵalasile ngani ja Yobu m’Baibulo yangwayiye mnope. Jwalakwe jwalasile mnope, nambo atamose kuti nganammanyililaga juŵatendekasyaga yakusawusyayo jwalakwe jwasasile kuti, ‘Tinjipitilisya kulupichika mpaka ndaŵi ja chiwa changu.’ (Yob. 27:5) Nayiweni kuti Yobu jwasimene ni yakusawusya yekulungwa kulekangana ni yangu. Nambope, mwakulekangana ni jwalakwe, une namanyililaga jwakutendekasya yakusawusya yangu.”

7. Atamose kuti apano ngatukusimana ni yakulingwa yakogoya, ana tukusosekwa kulijiganya kutenda chichi?

7 Mpaka tukole ndamo ja kupililaji naga ndaŵi syosope tukusapopela kwa Yehofa ni kumsalilaga yayikutulagasya mu mtima mwetu. (Afil. 4:6; 1 Ates. 5:17) Komboleka kuti apano ngakusimana ni yakulingwa yakogoya yiliyose. Atamose yili myoyo, ana akusamŵenda Yehofa kuti ŵakamuchsiye patengwiche, pakulagasika nganisyo, soni pasingalilwe? Naga ndaŵi syosope akusamŵenda Yehofa kuti ŵakamuchisye kumalana ni yakusawusya yamwanamwana apano, yichiŵasoni yangasawusya kumŵenda jwalakwe kuti chiŵakamuchisye pachachisimana ni yakusawusya yekulungwa msogolo. Myoyo, chachikola chikulupi chakuti Yehofa akumanyilila ndaŵi jampaka ŵakamuchisye wawojo nambosoni yampaka ajile pakwakamuchisya.—Sal. 27:1, 3.

KUPILILA

Patukukombola kupilila yakulingwa yatukusimana nayo apano, yichitukamuchisya kuti chitukombole kupilila yakulingwa ya msogolo (Alole ndime 8)

8. Ana chisyasyo cha Mira chikulosya chamtuli kuti kupilila yakusawusya yampaka tusimane nayo apano mpaka kutukamuchisyesoni kupilila yakusawusya yakusogolo? (Yakobo 1:2-4) (Alole chiwulili.)

8 Naga apano tukukombola kuyipilila yakusawusya yatukusimana nayo, yichiŵa yangasawusya kupilila yakusawusya yekulungwa. (Alo. 5:3) Ligongo chichi tukuŵecheta yeleyi? Abale ni alongo ŵajinji ayiweni kuti kupilila yakusawusya yaŵasimene nayo munyumamo kwakamuchisyesoni kuti akombole kupilila yakusawusya yaŵasimene nayo kusogolo. Kupilila kwakamuchisye kulimbisya chikulupi chawo pa Yehofa soni kuyiwona kuti jwalakwe ali jwakoseka kwakamuchisya pa yakusawusya yawo. Mwamti chikulupi chelechi chakamuchisye jemanjaji kupilila yakusawusya yawo yakuyichisya. (Aŵalanje Yakobo 1:2-4.) Mlongo Mira jwakutenda upayiniya ku Albania, jwayiweni kuti yakusawusya yajwakombwele kuyipilila munyumamu, yamkamuchisye kuti akomboleje kupilila yakusawusya yakusimana nayo. Jwalakwe jwajitichisye kuti ndaŵi sine jwalipikanaga kuti jwalakwe pejo ni jwakusimana ni yakusawusya yejinji pachilambopa. Nambo kaneko jwakumbuchile yajwatite Yehofa pakumkamuchisya yaka 20 yipiteyo, mwamti jwalisalilaga kuti, ‘Mŵepe ŵakulupichika. Mkakunda kuti yaka yosopeyi soni yindu yamkombwele kuyipilila ni chikamuchisyo cha Yehofa yijawule pachabe.’ Nombe wawojo mpaka aganichisyeje yindu yatesile kala Yehofa pakwakamuchisya kuti akombole kupilila. Akakayichilaga kuti ndaŵi jilijose jakupilila yakulingwa jwalakwe akusamanyililaga soni kuti chachapa upile. (Mat. 5:10-12) Mwamti payichitandaga yisawusyo yekulungwa, yichiŵa kuti alijiganyisye kala yampaka atende kuti akombole kupilila soni chachiŵa ŵakusimichisya kupitilisya kupililako.

ALOSYEJE CHANASA

9. Ana mpingo wa ku Antiyokeya jwa ku Siliya walosisye chamtuli chanasa?

9 Aganichisye yayatendechele Aklistu ŵaŵatamaga ku Yudeya paŵasimene ni sala jekulungwa. Aklistu ŵa kwa Antiyokeya jwa ku Siliya paŵapikene nganiji, ŵatendele chanasa abalewo. Nambo mmalo mwakwamba kutenda chanasa ŵatesilepo kandu. Mwamti “ŵasimichisye mumtima yakutumisya chikamuchisyo kwa ŵakulupilila achimjawo ŵakutama ku Yudeya.” (Mase. 11:27-30) Atamose kuti abale ŵaŵakwayidwe ni salawo ŵatamaga kwakutalika, nambo Aklistu ŵa kwa Antiyokeya ŵasimichisye yakwakamuchisya jemanjajo.—1 Yohane 3:17, 18.

CHANASA

Ngosi syachilengedwe sikusatupa upile wakwalosya ŵane chanasa (Alole ndime 10)

10. Ana mpaka twalosye chamtuli chanasa Aklistu achimjetu ŵakwayidwe ni ngosi syachilengedwe? (Alole chiwulili.)

10 M’wejisoni mpaka tulosye chanasa patupikene kuti abale ni alongo ŵetu akwayidwe ni ngosi syachilengedwe. Mpaka tutende yeleyi mwakwaŵenda achakulungwa ŵa mumpingo kuti tukusaka kukamuchisya nawo masengogo, mwakupeleka mbiya syakukamuchisya pa masengo ga pachilambo chosope, kapena kwapopelela abale ni alongo ŵakwayidwe ni ngosi syachilengedwewo. b (Mis. 17:17) Mwachisyasyo, mu 2020 makomiti gakukamuchisya pasitendekwe ngosi syachilengedwe gakupunda 950 ŵagatamilikasisye kuti gakamuchisyeje ŵandu ŵakusosechela chikamuchisyo mu ndaŵi ja ulwele wa COVID-19. Tukwayamichila mnope wosope ŵaŵakamuchisyaga nawo m’makomitiga. Ligongo lyakwatendela chanasa abale ni alongoŵa, jemanjaji ŵalipeleche kugaŵanya katundu jaŵasosechelaga nambosoni kwapa yindu yakwakamuchisya kuti apitilisye kuŵa paunasi ni Yehofa. Jemanjaji ŵalinganyaga kapena kutaŵasoni nyumba soni malo gakupopelela.—Alole 2 Akolinto 8:1-4.

11. Ana kwatendela ŵane chanasa kukusachimbichisya chamtuli Atati ŵetu ŵakwinani?

11 Patukukamusyangana pajitendekwe ngosi jachilengedwe ŵandu ŵajinji akusayiwonaga yeleyi. Mwachisyasyo mu 2019, mbungo jamachili mnope ja Hurricane Dorian jajonasile Nyumba ja Uchimwene ku Bahamas. Abale ŵamsosile jwa yakutaŵataŵa jwanganaŵa jwamboni kuti asale winji wa mbiya syampaka sisosekwe pakujilinganyasoni nyumbajo. Jwalakwejo jwasalile abaleŵa kuti, “Chimbeleche . . . yida yakamulichisya masengo, ŵakamula masengo, soni katundu jwine. . . . Chindende yeleyi pakwamba kusaka kujikamuchisya gulu jawo. Ngusasangalala ni yakusati jemanja pakamusyangana jwine ni mjakwe.” Kusala yisyene ŵandu ŵajinji pachilambopa ŵangammanyilila Yehofa. Nambope ŵajinji mwajemanjaji akusalola yakusatendaga ŵa Mboni sya Yehofa pakamusyangana jwine ni mjakwe. Uli upile wekulungwa kumanyilila kuti yatukusatendaga pakulosyana chanasa mpaka yakamuchisye ŵane kumŵandichila Yehofa jwali “jwagumbala ni chanasa.”—Aef. 2:4.

12. Ana ligongo chichi kulosya chanasa apano mpaka kutukamuchisye kukosechela yakusawusya yekulungwa? (Chiwunukuko 13:16, 17)

12 Ligongo chichi tuchisosekwa kulosya chanasa pandaŵi ja yakusawusya yekulungwa? Baibulo jasasile kuti ŵandu ŵachachilepela kugakamuchisya maboma gachilambochi chachisimana ni yakusawusya pandaŵi ja yakusawusya yekulungwa kapena mkaniyitande. (Aŵalanje Chiwunukuko 13:16, 17.) Mwamti abale ni alongo pasimene ni yeleyi mpaka asosekwe kwakamuchisya kuti apateje yakusosechela yawo ya paumi. Myoyo kwende tulolechesyeje kuti Mwenye jwetu Yesu Klistu pachachiyikaga kukwalamula ŵandu ŵakutama m’chilambochi, chatusimane tuli mkwatendela ŵane chanasa. Yeleyi yichimtendekasya jwalakwe kutusalila kuti tujinjile mu ‘Uchimwene waŵatulinganyichisye.’—Mat. 25:34-40.

TUNONYELANEJE YISYESYENE

13. Mwakamulana ni lilemba lya Aloma 15:7, ana Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda ŵalosisye chamtuli kuti ŵanonyelanaga yisyesyene?

13 Chinonyelo jili ndamo jekulungwa jajamanyikasyaga Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda. Nambo ana yaliji yangasawusya kuti jemanjaji anonyelaneje yisyesyene? Kwende tuganichisye kulekangana kukwapali pasikati pa ŵandu ŵa mumpingo wa ku Loma. Mumpingomo mwapali Ayuda ŵaŵakusile ali mkukuya Chilamusi cha Mose, nambosoni mwapali ŵandu ŵamitundu jine ŵaŵakwete ndamo syakulekangana ni sya jemanjajo. Aklistu ŵane ŵaliji achikapolo pele ŵane nganaŵa achikapolo nambosoni ŵane ŵaliji ŵandu ŵaŵasumaga achikapoloŵa. Ana jemanjaji akakombwele chamtuli kumalana ni kulekangana kukwapali pasikati pawo kaneko ni kunonyelanaga yisyesyene? Ndumetume Paulo ŵalimbikasisye jemanjaji kuti, ‘apochelaneje chenene.’ (Aŵalanje Aloma 15:7.) Ana Paulo pelepa jwagopolelaga chichi? Liloŵe liŵagopolele pelepa kuti “mpochelaneje” likusagopolela kwapochela ŵane mwachinonyelo kunyumba jakwe kapena kuŵa paujakwe ni ŵandu ŵane. Mwachisyasyo, Paulo ŵamsalile Filimoni kuti ‘ampochele chenene’ Onesimo juŵaliji kapolo jwa Filimonijo juŵatisile. (Fil. 17) Nombe Pulisikila ni Akula ŵampochele chenene Apolo, jwele jwamanyililaga yindu yamnono yakwamba Chiklistu mwakulekangana ni jemanjaji, mwamti ‘ŵamjigele’ jwalakwe. (Mase. 18:26) Mmalo mwakunda kuti kulekangana kwawo kwagaŵikanganye, Aklistuŵa ŵamalene ni kulekanganaku mwamti ŵapochelaga chenene achimjawo.

CHINONYELO

Tukusasosekwa kwanonyelaga abale ni alongo wosope (Alole ndime 15)

14. Ana Mlongo Anna ni ŵamkwakwe ŵalosisye chamtuli chinonyelo?

14 M’wejisoni mpaka tulosye chinonyelo kwa abale ni alongo ŵetu mwakutenda yakuti aŵe achimjetu. Yakuyichisya yakwe nombe jemanjajo chachitanda kutunonyela. (2 Akoli. 6:11-13) Aganichisye yayamtendechele Mlongo Anna ni ŵamkwakwe. Jemanjaji ali agambile kwatumisya kwene m’chilambo cha ku West Africa mpela amishonale, mlili wa COVID-19 ni pawatandaga. Ligongo lya mliliwu jemanjaji nganakombolaga kusongana pampepe ni Aklistu achimjawo, mwamti yaliji yakusawusya kuti amanyigane ni abale ni alongo. Ana jemanjaji ŵatesile yamtuli kuti apitilisye kwanonyela abale ŵa mumpingowu? Ŵakamulichisyaga masengo fidiyokofelesi kuti alumbikane ni Aklistu achimjawo, kaneko ŵasalilaga kuti akusaka ali amanyigane nawo chenene. Maŵasa ga mumpingowu gasangalalaga mnope ni chinonyelo chaŵalosyaga amishonalewo, mwamti nombenawo ŵajimbilaga soni kwalembela utenga. Ligongo chichi liŵasali lyatesile yakuti limanyigane ni abale ni alongo ŵa mumpingo mwawo? Mlongo Anna ŵasasile kuti, “Nakumbuchilaga yaŵatiga abale ni alongo pakundosya chinonyelo unejo soni liŵasa lyetu pandaŵi jatusimene ni yakusawusya soni patuli pamtendele. Yeleyi yangamuchisye kuti nalosyeje ŵane chinonyelo.”

15. Ana tukulijiganya chichi kutyochela kwa Mlongo Vanessa pangani jakwanonyela abale ni alongo? (Alole chiwulili.)

15 Ŵajinji ŵetuwe tuli m’mipingo jajikwete abale ni alongo ŵakutyochela ku madela gakulekanganalekangana soni ŵakwete ndamo syakulekangana. Mpaka tupitilisye kwanonyela abale ni alongo ŵetu naga tukupitilisya kulola yambone mwa jemanjaji. Mlongo Vanessa jwakusatumichila m’chilambo cha New Zealand, yamsawusyaga kuti atendeje yindu yalumo ni abale ni alongo ŵa mumpingo mwakwe. Nambo mmalo mwakwaŵambala abale ŵaŵakwete ndamo syanganasangalalaga nasyo, jwalakwe jwalinganyisye yakuti akungulucheje mnope ni jemanjajo. Kutenda yeleyi kwamkamuchisye mlongoju kumanyilila ligongo lyakwe Yehofa ŵakundile jemanjajo kuŵa mu gulu jakwe. Jwalakwe jwatite, “Kutandila pandaŵi jele ŵamkwangu ŵaŵele ŵakulolela dela, tukwete upile wakumanyigana soni kutumichila yalumo ni abale ni alongo ŵa ndamo syakulekanganalekangana. Mwamti ngusayiwona kuŵa yangasawusya kutumichila yimpepe ni jemanjaji. Apano ngusinanonyela ŵandu ŵandamo syakulekanganalekangana. Yehofa akusiŵanonyelasoni ŵandu ŵandamo syakulekanganalekangana ni ligongo lyakwe ŵawutile mu gulu jakwe.” Patukulijiganya kwawona ŵandu mwakusiŵawonela Yehofa ni patukusitwanonyelaga mnope jemanjajo.—2 Akoli. 8:24.

Mundaŵi ja yakusawusya yekulungwa yichiŵa yangasawusya kuti Yehofa chatukulupusye mpela muŵaŵechetele naga tuchipitilisya kutendela yindu yimpepe ni abale ni alongo ŵetu (Alole ndime 16)

16. Ligongo chichi chinonyelo chichiŵa chakusosekwa mnope mundaŵi ja yakusawusya yekulungwa? (Alole chiwulili.)

16 Chinonyelo chichiŵa chakusosekwa mnope mundaŵi ja yakusawusya yekulungwa. Ana Yehofa chachitukamuchisya chamtuli mundaŵi ja yakusawusya yekulungwa? Agambe kuganichisya yaŵasalile Yehofa ŵandu ŵakwe kuti chatende pandaŵi ja kwimuchilidwa kwa msinda wa Babulo jwakala. Yehofa jwatite “Ŵandu ŵangu, mjawule mkajinjile m’nyumba syenu, ni kuwugala matanga gakwe. Mkajuŵe mwelemo ndaŵi jamnono kwembechela kuti lutumbilo lwa AMBUJE lumale.” (Yes. 26:20) Komboleka kuti tuchikuyasoni malangiso gelega pa ndaŵi ja yakusawusya yekulungwa. Palilembapa maloŵe gakuti “nyumba” mpaka gajimile mipingo jatukusasongana. Mundaŵi ja yakusawusya yekulungwa yichiŵa yangasawusya kuti Yehofa chatukulupusye mpela muŵaŵechetele naga tuchipitilisya kutendela yindu yimpepe ni abale ni alongo ŵetu. Myoyo tukusosekwa kulimbichila apanopano kutendelaga yindu yimpepe ni abale ni alongo ŵetu soni kwanonyela jemanjaji. Kutenda yeleyi kuchitukamuchisya kuti chitukulupuche.

ATANDE KOSECHELA APANO

17. Ana tuchikombola kutenda chichi pandaŵi ja yakusawusya yekulungwa naga tukutanda kukosechela apano?

17 “Lisiku lyekulungwa lya AMBUJE” lichiyikasya yakusausya kwa ŵandu wosope. (Zef. 1:14, 15) Nombenawo ŵakutumichila ŵa Yehofa chachisimanasoni ni yakusawusya. Nambo naga tukutanda kukosechela apano ngasitulagasika nganisyo soni tuchikombola kwakamuchisya ŵane. Tuchikombola kupilila yakusawusya yatuchisimanaga nayo. Abale ni alongo ŵetu pachachisimanaga ni yakusawusya tuchitendaga yampaka tukombole pakwakamuchisya jemanjaji mwakwalosya chanasa, nambosoni kwapa yakusosechela ya paumi. Naga tukwanonyela abale ni alongo ŵetu apano, yichiŵa yangasawusya kuti chitwalosyejesoni chinonyelo msogolo. Yeleyi yichitukamuchisya kuti Yehofa chatupe umi wangamala m’chilambo chele ngosi syachilengedwe nambosoni yakusawusya yosope muchiŵa mwangali.—Yes. 65:17.

NYIMBO NA. 144 Meso Gawo Gaŵeje pa Mbote!

a Yakusawusya yekulungwa chiyitande pachangakaŵapa. Myoyo ndamo mpela kupilila, chanasa soni chinonyelo mpaka situkamuchisye kukosechela yakusawusya yekulungwayi. Chitulole yaŵatesile Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda pakukusya ndamosi soni yampaka tutende m’weji masiku agano kuti tukole ndamosi. Nambosoni chitulole yampaka sijile ndamosi pakutukamuchisya kukosechela yakusawusya yekulungwa.

b Ŵakusaka kukamuchisya nawo pasitendekwe ngosi syachilengedwe akusosekwa kulemba fomu ja DC-50 kapena A-19 ni kwembecheyaga kuti chiŵaŵilanje kuti chakakamuchisye nawo.