Achinangolo ŵangu ŵatyosile ku Estonia ni kwawula ku Germany pandaŵi ja Ngondo Jaŵili ja pa Chilambo Chosope. Kweleku ni kwanapagwile. Panagambile kupagwa achinangolo ŵangu ŵasamile nikwawula ku Canada. Patwayiche ku Canada, twatamaga chiŵandika msinda wa Ottawa. Nyumba jetu jandanda jaliji jamwana soni nguku syatamaga mmomo. Atamose kuti twaliji ŵakulaga, nambope kundaŵi nganitulepelaga kulya mandanda.

Lisiku line ŵa Mboni sya Yehofa ŵaŵalanjile mayi ŵangu lilemba lya Chiwunukuko 21:3, 4. Yaŵaŵalasile pa lilembali yakwayiye mnope mayi ŵangu, mwamti ŵatandite kulila. Mayi ni baba ŵatandite kunonyela mnope yindu yaŵalijiganyaga m’Baibulo, soni mkanipapite ndaŵi jelewu ŵabatisidwe.

Atamose kuti achinangolo ŵangu nganachimanyililaga chenene Chisungu, nambope ŵalipelekaga mnope pakumtumichila Yehofa. Lyakuŵeluka lililyose, baba ŵanjigalaga une soni chemwali ŵangu lina lyawo Sylvia kwawula kukulalichila. Ŵatendagatu yeleyi atamose kuti ŵaliji ali akamwile masengo chilo chosope ku kampani jakusungunukula yisyano mu msinda wa Sudbury, mchigawo cha Ontario. Soni wiki jilijose liŵasa lyetu lyakosechelaga yimpepe Sanja ja Mlonda. Mayi ni baba ŵangamuchisye kuti namnonyeleje mnope Mlungu. Yeleyi yatendekasisye kuti nalipeleche kwa Yehofa, mwamti nabatisidwe mu 1956 ndili ngwete yaka 10. Ligongo lyakuti achinangolo ŵangu akusamnonyela mnope Yehofa, yeleyi yindendekasisye kuti mbitilisye kumnonyela mnope jwalakwe kwa umi wangu wosope.

Panamalisisye sukulu, natandite kuyiwona kuti yakumtumichila Yehofa chiyinjelewekasye. Natandite kuganisya kuti naga ngutanda upayiniya nikuti chiyiŵe yakusawusya kuti mbate mbiya syejinji. Yeleyi yikatendekasisye kuti yakulinga yanakwete yakuti chingweleje ndege ni kwawula ku yilambo yine yilepechekwe. Kaneko natandite kukamula masengo mpela DJ pa wayilesi jine. Naganonyelaga mnope masengo gelega. Nambo nakamulaga masengoga chilo mwamti ndaŵi syejinji nganisimanikwaga pamisongano. Yeleyi yatendekasisye kuti ndande kusyoŵekana ni ŵandu ŵele nganamnonyelaga Mlungu. Pambesi pakwe chikumbumtima changu chatandite kulagasya, mwamti nayiweni kuti ngusosekwa kuchenga.

Kaneko nasamile mu msinda wa Oshawa kuchigawo cha Ontario. Kweleku nasimene ni Ray Norman soni chemwali ŵawo lina lyawo Lesli, pampepe ni apayiniya ŵane. Wosopeŵa ŵambochele chenene. Nayiwonaga kuti jemanjaji akusangalala mnope. Yeleyi yandendekasisye kuti ndandilesoni kuganichisya ya sogolo jangu. Jemanjaji ŵalimbikasisye kuti ndande upayiniya mwamti nawutandite mu Sepetemba 1966. Kusala yisyene naliji jwakusangalala mnope soni yindu yatandite kunjendela chenene. Nambope najembecheyaga kuti yindu yine mpaka yichenje paumi wangu mwangajembecheya.

Pandaŵi janaliji kusukulu nawuchisye utumiki wa pa Beteli ja ku Toronto ku Canada. Kaneko ndili mkutenda upayiniya ŵambilasile kuti ngatumichile ku Beteli kwa yaka mcheche. Nambope namnonyelaga mnope Lesli, mwamti najogopaga kuti naga ngwawula kukutumichila ku Beteli nikuti ngasimbonegana najosoni. Nambo ndili najipopelele nganiji kwa ndaŵi jelewu, najitichisye yakuja kutumichila ku Beteli. Panalanganaga ni Lesli, yambweteche mnope.

Nakamulaga masengo kumalo gakusachapila yakuwala ku Beteli nambo kaneko naŵele mlembi. Mkanipapite ndaŵi, Lesli jwaŵele mpayiniya jwapadela ku Gatineau ku Quebec. Ndaŵi syejinji nasakaga kumanyilila mwayikwendela yindu paumi wa Lesli. Sonitu naliwusyaga naga natesile chenene kwitichisya kutumichila pa Beteli. Nambo kaneko, patendekwe yindu yakusangalasya yamti nganinayijembecheyaga. Ray ŵaŵaliji achimwene ŵawo Lesli, ŵaŵilasile kuti atumichileje pa Beteli mwamti twatamaga yimpepe. Yeleyitu yambele upile wakuti ndandilesoni kukunguluka ni Lesli. Kaneko pa 27 Febuluwale, 1971, nalombene ni Lesli panyuma pakutumichila pa Beteli kwa yaka mcheche.

Kaneko une ni Lesli ŵatusalile kuti tukatumichileje mumpingo wa chiŵecheto cha Chifalansa ku Quebec. Nambo pali pagambile kumala yaka ya mnono nasimonjile mnope paŵasalile kuti ngatumichileje mpela jwakulolela dela. Pandaŵiji naliji ni yaka 28, myoyo naliwonaga kuti ndili mwanache. Nambo lilemba lya Yelemiya 1:7, 8 lyalimbikasisye mnope. Chindu chinesoni chaliji chakuti kwa maulendo gejinji Lesli jwaŵele ali mkutenda ngosi ja pagalimoto mwamti nganalupataga lugono. Myoyo twayiwonaga kuti mpaka yiŵe yakusawusya kuti tukaloleleje dela. Nambo Lesli jwasalile kuti, “Naga Yehofa atusalile kuti tutende yindu yine yakwe, tukakanaga.” Myoyo twajitichisye yakutenda utumikiwu. Mwamti twasangalele mnope kutenda utumiki wa kulolela dela kwa yaka 17.

Panatendaga utumiki wa kulolela dela naŵaga bise mnope mwamti nganimbataga ndaŵi jakwanila jakunguluka ni Lesli. Nambope patendekwe yindu yine yayangamuchisye mnope. Lyakulemba line kundaŵi, napikene kulila kwa belo ja pamlango wetu. Ndili mbite nganinamsimanapo jwalijose. Nagambile kusimana basiketi muli mwana nguwo, yisogosi, chisi, buledi, libotolo lya ukana, matambula, soni kapepala kelembe kuti, “Mjawule ni ŵamkwenu ku malo gakusangalasya.” Lisiku lyeleli kwachele chenene kwabasi. Nambo namsalile Lesli kuti ngusosekwa ngosechele ngani myoyo ngatukusosekwa kwawula kweleko. Jwambikanichisye nambo jwawonekaga kuti akudandawula. Panagambile kutama pampando chikumbumtima chatandite kusawusya. Pandaŵiji natanditesoni kuganichisya lilemba lya Aefeso 5:25, 28. Nayiweni kuti Yehofa ŵakamulichisye masengo lilembali pakusaka kungumbusya kuti mbateje ndaŵi jakutenda yindu yine ni ŵamkwangu. Ndili mbopesile namsalile Lesli kuti, “Basi kwende tujawuleje,” mwamti jwasangalele mnope. Kaneko twanyakwiche ni kwawula kumalo gakusalala mnope chiŵandika ni lusulo. Twatandiche nguwo jila ni kungulukaga, sonitu palisikuli napatilepe ndaŵi jakosechela ngani syangu sila.

Twaliji ŵakusangalala ligongo twajendele madela gejinji, kutandila ku British Columbia mpaka ku Newfoundland. Myoyo chakulinga changu chanakwete ndili  mnyamata chakwenda m’yilambo yejinji chakwanilichikwe. Nasakaga ndili njinjile Sukulu ja Giliyadi nambo nganisakaga kuti andumisye ku chilambo chine mpela mmishonale. Nayiwonaga kuti nganimba jwakuŵajilwa kuŵa mmishonale ligongo naganisyaga kuti amishonale ali ŵandu ŵapadela mnope. Kupwatika pelepa najogopagasoni kuti mwine mpaka andumisye ku chilambo cha ku Africa chachakwayidwe ni ulwele soni ngondo. Gamba kuti nasangalalaga kutama ku Canada.

Mu 1992 masengo getu gatandilesoni mu yilambo yine yayaliji pasi pa ulamusi wa Soviet Union. Myoyo ŵatuŵendile kuti tukaŵe amishonale mchilambo cha Estonia. Nganitujembecheyaga yeleyi mwamti ndaŵi jijojo twajipopelele nganiji. Pandaŵiji twaliŵechetelesoni kuti, ‘Naga Yehofa atupele masengo gakuti tutende, ngatukusosekwa kana.’ Twajitichisye yakwawula ku Estonia. Ni mumtimamu natite, ‘Bola pele ngatukwawula ku Africa.’

Ndaŵi jijojo twatandite kulijiganya chiŵecheto cha Chiesitoniya. Tuli tugambile kutama miyesi jamnono mchilambo cha Estonia, ŵatusalile kuti tutande kulolela dela. Twasosekwaga kwendela mipingo jakwana 46 soni tumagulu twakwana tutatu m’yilambo ya Estonia, Latvia, soni Lithuania nambosoni ku Kaliningrad ku Russia. Myoyo twasosekwaga kulijiganya chiŵecheto cha Chilatifiya, Chilufiniya soni Chilasha. Kulijiganya yiŵecheto yeleyi galiji masengo nditu. Atamose yaliji myoyo, abale ni alongo ŵaliji ŵakusangalala paŵatuwonaga tuli mkulijiganya chiŵecheto chawo. Sonitu jemanjaji ŵatukamuchisyaga mnope. Kaneko mu 1999, ku Estonia kwataŵidwe ofesi ja nyambi. Sonitu ŵasalile kuti ndumichileje mu komiti ja nyambi pampepe ni Toomas Edur, Lembit Reile, soni Tommi Kauko.

Twamanyigenesoni ni ŵamboni ŵajinji ŵele pandanda ŵatopwele m’yilambo yakumangwawo ni kwajawusya ku Siberia. Atamose kuti jemanjaji ŵalagasidwe mnope kundende soni ŵagasoŵaga maŵasa gawo, nambope nganatumbila. Ŵaliji ŵakusangalala soni ŵalipelekaga mnope pakumtumichila Yehofa. Yeleyi yatukamuchisye kumanyilila kuti mpaka tukombole kupilila soni kuŵa ŵakusangalala patukusimana ni yakusawusya.

Kwa yaka yejinji twaŵele tuli mkukamula masengo mwakulimbichila mnope mwamti nganitupataga ndaŵi jakwanila jakupumula. Yeleyi yatendekasisye kuti Lesli apeleje mnope. Pajigelesoni ndaŵi kuti tumanyilile kuti Lesli jwapelaga mnope ligongo lyakuti jwalwalaga ulwele winewakwe. Myoyo twayiweni kuti mpaka yiŵe chenene kuti tuwujile kaje ku Canada. Paŵatuŵilasile kuti tukatende nawo majiganyo gane ku Patterson, mu msinda wa New York, U.S.A., natandite kayichila naga mpaka tujawule. Nambo tuli tujipopelele nganiji, twajawile. Yehofa ŵatukamuchisye mnope. Jaliji ndaŵi jeleji jele Lesli jwapatile chikamuchisye cha mtela chaŵasosechelaga. Yeleyi yakamuchisye kuti tutandilesoni kutenda masengo getu mpela mwatwatendelaga pandanda.

Lisiku line mu 2008, tuli tuwujilesoni ku Estonia, abale ku likulu lyetu lya pachilambo chosope ŵatujimbile foni ni kutuwusya naga mpaka tukatumichile ku Congo. Yeleyi yasimonjesye mnope ligongo nasosekwaga kwajanga lisiku lyakuyichisya. Kusala chilungamo nganinamsalila nganiji Lesli, najogopaga kuti chilo cha lisiku lyeleli ngagona. Kusala yisyene unejo ni jwanganingona. Nachesisye chilo chosope kupopela, kumsalila Yehofa yindu yayandesyaga woga ku Africa.

 Lisiku lyakuyichisya namsalile Lesli nganiji. Ni twajanjile abalewo kuti, “Yehofa akutuŵilanga kuti tujawule ku Africa. Atamose kuti ngatukumanyilila yampaka tukasimane nayo nambo tuli ŵakoseka kwawula.” Myoyo tuli tutumichile yaka yakwana 16 ku Estonia, twatyosile nikwawula ku Kinshasa, chilambo cha Congo. Ofesi ja nyambi ja ku Congo jakwete malo gakusalala soni ga bata. Chindu chandanda chaŵawisile Lesli mu chipinda chetu chaliji kadi jaŵajisunjile pandaŵi jatwatyosile ku Canada. Pakadiji paliji maloŵe gakuti “Msangalaleje ku malo galigose gampite.” Panyuma pakusimana ni abale ni alongo, kutendesya majiganyo ga Baibulo soni kulola mwawukusaŵela umi wa umishonale, yatutendekasisye kuti tuŵeje ŵakusangalala mnope ni utumiki watwatendaga. Twakwetesoni upile wakwendela ma ofesi ga nyambi ga ku Africa gakwana 13. Yeleyi yatendekasisye kuti tulijiganye yindu yakusangalasya soni ndamo sya ŵandu. Woga wanakwete pandanda wula ŵamasile mwamti namyamichile Yehofa pakututumisya ku Africa.

Patwaliji ku Congo twalijiganyisye kulya yakulya ya mitundu jine mpela yitete yele nayiwonaga kuti nganituŵa tukombwele kulya. Nambo kwawona abale ali mkulya mwakusangalala, yatutendekasisye kuti tuyipasye mwamti twatandite kuyinonyela mnope.

Twajawulagasoni cha kungopokolyuŵa kwa chilambo cha Congo kuti tukalimbikasye abale ni alongo soni kwapa yindu yakusosechela. Ku delaji yigaŵenga yalimbanaga ni ŵandu ŵa mmusi nambosoni yawulasyaga achakongwe soni ŵanache. Abale ni alongo ŵajinji ŵaliji ŵakulaga. Nambope ŵakwete chikulupi chakulimba mnope chakuti ŵawe chachijimuka, ŵamnonyelaga mnope Yehofa, soni ŵaliji ŵakulupichika ku gulu jakwe. Yeleyi yatulimbikasisye mnope. Ŵane mwa abale ŵetuŵa nyumba syawo syajonanjidwe pampepe ni mbeju sya ŵapandile. Yeleyi yandendekasisye kumanyilila kuti chipanje mpaka chimale mwachitema mnope soni kuti unasi wetu ni Yehofa uli ŵakusosekwa ngaŵa masanje. Atamose kuti ŵasimene ni yakusawusyayi, abaleŵa nganadandawulaga mnope. Mwaŵatendelaga yindu jemanjaji yatukamuchisye kuti tupilileje mwakulimba mtima yakusawusya yatwasimanaga nayo atamosesoni uŵe ulwele.

Twasimenesoni ni yindu yine yakusangalasya. Ŵatusalile kuti tukatumichileje ku ofesi ja nyambi ja ku Hong Kong. Nganituganisyeje kuti mpaka tujawule ku Asia. Nambope twakundile kwawula kweleku ligongo twaŵele tuli mkuyiwona yaŵatendaga Yehofa pakutukamuchisya pa utumiki watwatendaga. Myoyo mu 2013, twasamile ku Africa ni kwawula ku Asia atamose kuti  nganitumanyililaga yampaka tukasimane nayo kweleko. Kusala yisyene yaliji yakupweteka mnope kwaleka achalongo achimjetu ŵa ku Africa.

Twasosekwaga kuchenga kuti tusyoŵelele kutama ku Hong Kong, ligongo ŵaliji msinda wabise soni wegumbale ni ŵandu ŵakutyochela mbali syakulekanganalekangana sya pa chilambochi. Nambosoni yatusawusyaga mnope kuti tukombole kulijiganya chiŵecheto cha Chichayinisi. Atamose yaliji myoyo abale ŵatupochele chenene soni twayinonyele yakulya ya kweleko. Masengo gatupaga mnope pa ofesi ja nyambi. Pandaŵi jakulandanaji, yindu yatandite kudula mnope. Myoyo Likuga Lyakulongolela lyaganisisye ya kusumisya yindu yine yayaliji pa ofesi ja nyambi. Mkanipapite ndaŵi, mu 2015 twasamile kwawula ku South Korea. Kweleku twasosekwagasoni kulijiganya chiŵecheto chine chakusawusya mnope. Atamose kuti yatulemaga kuŵecheta chenene chiŵecheto cha Chikoleya, abale ŵatulimbikasyaga kuti tukuchikombola chiŵechetochi.

Kusala yisyene yikusaŵa yakusawusya kuti tukole achimjetu ŵasambano. Nambo naga tukwaŵilanjila ku nyumba syetu ni kunguluka nawo yikusaŵa yangasawusya kuti tumanyigane nawo chenene. Tuyiweni kuti mwakusawonechela abale ŵetu, yikusaŵa yakulekangana mnope ni mwaŵelele jemanjajo. Nambosoni Yehofa ŵatupanganyisye m’litala lyakuti tuwuguleje mitima jetu ni chakulinga chakuti tukole achimjetu ŵajinji.—2 Akoli. 6:11.

Tulijiganyisyesoni kuti twawoneje ŵane mpela mwakusiŵawonela Yehofa. Nambosoni tuyiweni yakutenda Yehofa pakutunonyela soni kutulongolela mwakutupa malangiso. Pandaŵi jatutengwiche soni patukukayichila naga abale ŵetu akusatunonyela, twaŵalangaga yikalata kapena makadi gaŵatulembelaga achimjetu. Nambosoni tuŵele tuli mkuyiwona Yehofa ali mkwanga mapopelo getu, ali kutusimichisya kuti akusatunonyela, mwamti yeleyi yiŵele yili mkutulimbikasya kuti tupitilisye kumtumichila.

Kwa yaka yosopeyi Une ni Lesli tulijiganyisye kuti tupateje ndaŵi jakunguluka, atamose pandaŵi jatuli bise. Nambosoni tuyiweni kuti yikusaŵa yakamuchisya naga mkuliseka mwasyene pamlepele kutenda yindu yine mnopemnope pamkulajilila kulijiganya chiŵecheto. Kupwatika pelepa chilo chilichose tukusalingalinga kuganichisya yindu yakusangalasya yatutendele Yehofa mwamti tukusamyamichila ligongo lya yeleyo.

Kusala chilungamo naganisyaga kuti nganimba ngombwele kuŵa mmishonale kapena kutama mchilambo chine. Nambo nalijiganyisye kuti yindu yosope yili yakomboleka naga Yehofa akukulongolela. Ngusakumbuchila maloŵe gajwaŵechete jwakulochesya Yelemiya kuti, “Ŵalakwe AMBUJE andoŵesye une.” (Yel. 20:7) Yehofa aŵele ali mkututendela yindu yejinji yakusangalasya soni tupatile upile wamti nganituwujembecheyaga. Nambosoni jwakwanilisye chakulinga chanakwete chakuti chingweleje ndege. Tujesile madela gejinji gele panaliji mnyamata nganinganisyaga kuti mpaka ngayicheko yayikupwatikapo kwendela ma ofesi ga nyambi m’yilambo yakulekanganalekangana. Ngusamyamichila mnope Lesli ligongo aŵele ali kungamuchisya pa mautumiki gosope gambele ndili mkutenda.

Ndaŵi jilijose tukusalikumbusya kuti tukusatenda chilichose ligongo lyakuti tukusamnonyela Yehofa. Yindu yambone yatukusangalala nayo apano yikusagamba kutukumbusya kuti yindu yichiŵa chenene mnope pandaŵi jele Yehofa ‘chachitambasukula mkono wakwe, ni kuchipa chachijumi chilichose yachikusaka.’—Sal. 145:16.