Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MBILI JANGU

“Nalijiganyisye Yejinji Kutyochela kwa Ŵandu Ŵane”

“Nalijiganyisye Yejinji Kutyochela kwa Ŵandu Ŵane”

LISIKU line chilo naliji ku matumbi ga Algeria, kwajaliji kampu jetu ja asilikali m’chilambo cha France. Pandaŵiji ku Algeria ngondo jayiche pakusawusya mnope. Najimi pamalo gane gatwaŵisile misaku ja mchenga kwineku ndili nyakwile uti. Kaneko napikene masegwe ganegakwe gakulosya kuti pana mundu jwakwika, mwamti wangamwile mnope woga. Pandaŵiji nganisakaga kuti mbulaje mundu kapena kuti mbulajidwe unejo. Myoyo yanganganiche mwamti nagumisile kuti, “Mlungu! Jemani Mlungu!

Yayatendekweyi yangamuchisye kuti njenje kaganisye kangu nikutanda ganichisya yakuti nammanyilile Mlungu. Mkanimbe kwasalila yayatendekwe panyuma palisikuli, alinde nasalile yayatendekwe ndili mwanache yayandendekasisye kuti ndande kola nganisyo syakummanyilila Mlungu.

YINDU YANALIJIGANYISYE NDILI MWANACHE KUTYOCHELA KWA BABA ŴANGU

Napali m’chaka cha 1937, mu tawuni jine (Guesnain) jakusatenda ya migodi cha kumpoto kwa chilambo cha France. Baba ŵanjiganyisye kusosekwa kwa kukamula masengo mwakulimbichila. Ŵanjiganyisyesoni kuti ŵenganeje ni yindu yangali chilungamo. Ndaŵi syejinji babaŵa ŵawonaga ŵandu ŵaŵakamulaga masengo ku migodi ali mkutendeledwa yindu yangali chilungamo soni ali mkukamula masengo mmalo gakogoya mnope, mwamti ŵasachililaga kwakamuchisya jemanjaji. Babaŵa ŵayikene pakwinjila m’kagulu kane kakaputilaga ufulu ŵandu ŵakamula masengo m’migodi. Ŵaŵenganagasoni ni yindu yachinyengo yaŵatendaga ŵambopesi. Atamose kuti ŵambopesiŵa ŵaliji ŵakusichila, ŵaŵendaga mbiya soni yakulya kwa ŵandu ŵaŵaliji ŵakulaga. Pa ligongo lyeleyi baba nganasakaga kunjiganya yiliyose yakwayana ni dini.

Panakulaga, unesoni natandite kuŵengana ni yindu yangali chilungamo, soni naŵenganaga ni ndamo ja kwatendela lusagu ŵandu ŵaŵayikaga kukutama m’chilambo cha France. Naputaga mpila ni ŵandu ŵaŵayikaga kukutama mchilambo chetu soni nasangalalaga pangukunguluka ni jemanjaji. Nombe mama ŵangu ŵaliji ŵakwika kutyochela ku Poland, nganaŵa ŵa ku France. Myoyo nasakaga kuti ŵandu ŵakulekanganalekangana atameje mwamtendele soni kuti atendelaneje yindu mwakulandana.

NATANDITE KUGANICHISYA YAKWAMBA UMI

Pandaŵi jinaliji ku usilikali

Mu 1957, ŵaboma ŵanganganichisye kuti njinjile usilikali. Yeleyi ni yiyandendekasisye kuti ngasimanikwe chilo ku matumbi ga Algeria mpela mumbechetele kundanda kula. Ndili ngambile kugumila kuti, “Mlungu, Jemani Mlungu!, yasimanikwe kuti masegwe ganapikanaga gala nganigaŵa ga mmagongo jwangu, nambo galiji ga chinyama chamwitinji. Pelepa sambano mtima waliji mmalo. Yayatendekweyi soni ngondo syasyaputidwaga, yandendekasisye kuti ngole yiwusyo yejinji yakwamba umi. Yiwusyo yakwe yaliji mpela yakuti, Ligongo chichi Mlungu ŵatupanganyisye? Ana Mlungu akusasamala ya m’weji? Ana pachilambopa pachiŵasoni mtendele?

Panatyochelaga kumalo gakuputila ngondo ndili mkwawula kunyumba kuja kwalola achinangolo, nasimene ni jwa Mboni sya Yehofa. Jwalakwe ŵambele Baibulo ja Chikatolika (La Sainte Bible). Panawujile kwa Algeria, natandite kuŵalanga Baibuloji. Maloŵe gagangamwile mtima m’Baibuloji galiji ga pa Chiwunukuko 21:3, 4. Maloŵega gakusati, “Malo gakutama Mlungu gali sikati ja ŵandu . . . Jwalakwejo tachapukuta misosi josope m’meso mwawo. Ngasipapagwa chiwa, chanasa, kulila kapena kupikana yipwetesi.” Maloŵe gelega gasimonjesye. Mwamti naliwusisye kuti, ‘Ana yeleyi mpaka yiŵe yisyene?’ Pandaŵi jeleji mpaka mbechete kuti pangali chinamanyililaga chakwamba Mlungu soni Baibulo.

Mu 1959, panalesile usilikali nasimene ni jwa Mboni sya Yehofa lina lyakwe François. Jwalakwe ni juŵanjiganyisye usyesyene wa m’Baibulo. Mwachisyasyo, jwalakwe jwasalile kupitila m’Baibulo kuti lina lisyesyene lya Mlungu lili Yehofa. (Sal. 83:18, NWT.) Jwalakwe ŵasasile kuti Yehofa chayikasye chilungamo pachilambopa soni kuti chilambochi chichiŵa Paladaiso. Jwasasilesoni kuti Yehofa chachikwanilisya maloŵe gagali pa Chiwunukuko 21:3, 4.

Yajasasile Baibulo pelepa, nayiweni kuti yili yakupikanika, soni yangamwile mtima. Ligongo lyakuti natumbilaga mnope ni yaŵajiganyaga ŵambopesi, nasakaga kwasalila kuti yaŵajiganyaga jemanjaji nganiyityochelaga m’Baibulo. Kaneko natandite kukola nganisyo mpela sya baba ŵangu, syakusaka kumalana ni yangali chilungamo. Yasawusyaga kuŵa jwakuwusimana mtima soni nasakaga kutendapo kandu ndaŵi jijojo yindu yineyakwe payikutendekwa.

François soni achimjangu ŵa Mboni ŵane ŵangamuchisye kuti mbe mundu jwakuwusimana mtima. Achimjanguŵa ŵasalile kuti masengo gakusakamula Aklistu nganigaŵa gakwajelusya ŵandu. Mmalo mwakwe akusiŵakamuchisya ŵandu kuti akole chembecheyo ligongo lya ngani syambone sya Uchimwene wa Mlungu. Gelega ni masengo gaŵakamulaga Yesu soni ŵapele ŵakulijiganya ŵakwe masengoga. (Mat. 24:14; Luk. 4:43) Nasosekwagasoni kulijiganya kuŵechetana ni ŵandu mwachinonyelo soni mwakalamuka, mwangajigalila kuti ana ŵanduwo ali ŵadini japi. Yeleyi yikukamulana ni yajikusasala Baibulo kuti, “Jwakutumichila jwa Ambuje ngakwenela kose kukangana ni ŵandu, nambo aŵeje jwakuwusimana mtima kwa ŵandu wosope.”—2 Tim. 2:24.

Nachenjile yindu yejinji paumi wangu soni nabatisidwe ni kuŵa jwa Mboni sya Yehofa mu 1959 pamsongano wadela. Kumsonganoku, ni kunakaweni kamlongo kane lina lyakwe Angèle, kakanyakwile mtima wangu. Natandite kwawula kumpingo waŵasonganaga mlongoju, kuja kukumlola. Mwamti mu 1960, twalombene. Kusala yisyene kamlongoka kaliji kambone kwabasi soni mpaka mbechete kuti kumpata jwamkongwe mpela jweleju, waliji mtuka wakutyochela kwa Yehofa.—Mis. 19:14.

Lisiku lya ukwati wetu

NALIJIGANYISYE YINDU YEJINJI KUTYOCHELA KWA ŴANDU ŴAKUMANYILILA YEJINJI

Kwa yaka yejinji, nalijiganyisye yindu yakusosekwa mnope kutyochela kwa abale ŵali ŵalunda soni ŵakumanyilila yejinji. Chimo mwa yinduyi chili chakuti, Mpaka tukombole kumalana ni yakusawusya yatukusimana nayo patukutenda utumiki, naga tuli ŵakulinandiya soni naga tukukamulichisya masengo maloŵe ga pa Misyungu 15:22. Maloŵega gakusati, “Pati atupile apungu, yakuyiganichisya kuyitenda yikusakomboleka kusyene.”

Ndili mkukamula masengo gakulolela dela ku France mu 1965

Mu 1964, natandite kukuwona kukwanilichikwa kwa maloŵega. Mu chaka chelechi natandite kutumichila mpela jwakulolela dela, kupita mchalimbikasya abale ni alongo mwausimu. Pa ndaŵiji naliji ni yaka 27 soni nganimanyililaga yindu yejinji. Myoyo mbali sine nganindendaga chenene. Nambo kusala yisyene, nalijiganyaga yindu yejinji kutyochela kwa abale ni alongo ŵaŵaliji mpela “apungu.”

Ngusakumbuchila chindu chine chichatendekwe panagambile kutanda kwene masengo gakulolela dela. Ndili nawujendele mpingo wine mumsinda wa Paris, m’bale jwine jwamkomangale mwausimu jwaŵendile naga mpaka yikomboleche kuti tuŵechetane cha pambali. Namjanjile kuti yili yakomboleka.

M’bale jula ni jwatite, “Ana dokotala pakwawula kunyumba ja mundu kukumlola, kusyesyene akusajawula kukwalola ŵani?

Najanjile kuti, “Jwakulwala.”

M’baleju ni jwatite, “Mjanjile chenene. Nambo nayiweni kuti mkumalila ndaŵi jejinji mlimkukunguluka ni ŵandu ŵa maudindo mpela ŵakulolela mpingo, chitamilecho jemanjajo ali kala ŵakulimba mwausimu. Mumpingo mwetu muno tukwete abale ni alongo ŵajinji ŵakwete yakusawusya yine. Ŵane ali ŵachasambano soni ŵane ali ŵasooni. Jemanjaji mpaka aŵe ŵakusangalala naga mlimkukunguluka nawo soni kwawula kumangwawo kuti mkalye nawo yakulya.”

Nasangalele mnope ligongo lya malangiso gambone gaŵambele m’baleju. Jwalakwe jwalosisye kuti akusasinonyela ngondolo sya Yehofa. Yeleyi yangwayiye mnope mumtima mwangu. Nayiweni kuti nganindenda chenene, mwamti nganinjelewa kutanda kamulichisya masengo malangisoga. Nguyamichila mnope Yehofa ligongo lyakola abale mpela ŵeleŵa.

Mu 1969 soni mu 1973, nasagulidwe kuti mbe jwakulolela dipatimenti ja yakulya pamisongano jiŵili jekulungwa jajatendekwe ku Colombes mumsinda wa Paris. Msongano wa mu 1973, ŵandu ŵakwana 60,000, ŵasosekwaga kuti apochele yakulya kwa masiku msano. Nambo nganimanyililaga yampaka tutende kuti masengo gelega gakomboleche. Nambope pandaŵiji maloŵe ga pa Misyungu 15:22, gangamuchisye mnope. Paja maloŵega gakusalimbikasya kuti tuwusyeje malangiso kwa ŵandu ŵane. Naŵendile abale ŵaŵamanyililaga yejinji kuti angamuchisye pambali jeleji. Ŵane mwa jemanjaji ŵaliji mabushala, ŵa yaulimi wa liponda soni ŵane ŵakumanyilila yakuwutukawutuka kupita mchisuma yindu. Yeleyi yakamuchisye kuti tukamule chenene utumiki wawawonekaga mpela wakusawusya.

Mu 1973, une ni ŵamkwangu ŵatuŵilasile kuti tukatumichileje pa Beteli ja ku France. Nasimenesoni ni chakusawusya chine panatendaga utumiki wangu wandanda pa Beteli. Natumisyaga mabuku kwa abale ŵa ku Cameroon ku Africa, kutandila m’chaka cha 1970 mpaka 1993. Nganimanyililaga mwampaka ngamulile masengoga. Nambope m’bale jwine jwa ku France jwamanyilile kuti woga wangamwile. Myoyo jwalimbikasisye mwakusalila kuti, “Abale ni alongo ŵa ku Cameroon akusosechela mnope chakulya chausimu. Chatukusosekwa kutenda apa chili kwakamuchisya abaleŵa.” Twatesile yakomboleka kuti twakamuchisye jemanjaji.

Mu 1973, ndili pamsongano wapajika ni abale ni alongo ŵakutyochela ku Cameroon

Najawulaga mwakuwilisyawilisya mu yilambo yayisungulile chilambo cha Cameroon kuti ngawonegane ni achakulungwa ŵamumpingo. Achakulungwaŵa ŵaliji ŵakulimba mtima soni ŵatendaga yindu mwalunda. Jemanjaji ŵangamuchisye kupata matala gakulekanganalekangana gakuti ngamulichisyeje masengo pakutumisya mabuku m’chilambo cha Cameroon. Yehofa ŵatukamuchisye mnope ligongo lyakulimbichila kwetu. Abale ŵetu m’chilambochi ŵapochelaga Sanja ja Mlonda ni Undumetume wa Uchimwene, wawakopokaga mwesi uliwose, soni yeleyi yaŵele mkutendekwa kwa yaka chiŵandika 20.

Mu 1977, une ni ŵamkwangu twakwete upile wakwawula ku Nigeria. Pa ulendowu twasimenesoni ni ŵakulolela madela ni achiŵamkwawo ŵakutyochela ku Cameroon

NALIJIGANYISYE YINDU YEJINJI KUTYOCHELA KWA ŴAMKWANGU

Kutandila pandaŵi jatwaliji pachitomelo, nayiweni kuti mlongoju akusamnonyela Yehofa. Yeleyi yawonechele atamose patwalombene. Patwagambile kwinjila mu ulombela, chilo ŵasalile kuti mbopele kwa Yehofa, nikumsalila kuti tukusaka kumtumichila kwa umi wetu wosope. Yehofa ŵajanjile lipopelo lyetuli.

Ŵamkwanguŵa ŵangamuchisyesoni kuti namdalileje mnope Yehofa. Mwachisyasyo mu 1973, ŵatuŵilasile kuti tukatande utumiki wa pa Beteli. Yaliji yakusawusya mnope kwa une ligongo lyakuti nawunonyelaga mnope utumiki wakulolela dela. Nambo ŵamkwanguŵa ŵangumbwisye kuti twalipeleche kwa Yehofa kuti tumtumichileje. Myoyo tukusosekwa kutenda utumiki uliwose wele gulu jetuji jituŵendile kuti tutende. (Aheb. 13:17) Nakamulene ni yaŵaŵechete ŵamkwanguŵa, mwamti twapite ku Beteli. Ligongo lyakuti ŵamkwanguŵa akwete ndamo syambone soni akusamnonyela Yehofa, yikamuchisye kuti liŵasa lyetu liŵe lyakamulana soni kuti tusaguleje yindu mwalunda.

Ndili njimi ni ŵamkwangu Angèle, pasa pa Beteli ja France

Apanopano, atamose kuti tukuchekulupa, nambope ŵamkwanguŵa ali ŵambone soni akusangamuchisya. Mwachisyasyo, twasosekwaga kutenda nawo masukulu ga utumiki. Gane mwa masukuluga gatendekwaga mu Chisungu. Myoyo une ni ŵamkwangu twatesile yakomboleka kuti tuchimanyilile chenene chiŵechetochi. Twasonganaga mumpingo wa Chisungu atamose kuti twaliji tuli ni yaka ya m’ma 70. Ligongo lyakuti pandaŵiji natumichilaga mu Komiti ja Nyambi ja ku France, kulijiganya chiŵecheto chine jaliji ngani jekulungwa kwabasi. Nambope une ni ŵamkwangu twakamusyanaga kuti tulijiganye chiŵechetochi. Apano tukwete yaka ya m’ma 80, nambope tukupitilisyape kukosechela misongano ja mpingo mu Chisungu soni Chifalansa. Tukusatendasoni yakomboleka kuti tusimanikweje pamisongano soni kukamula masengo gakulalichila yalumo ni mpingo. Yehofa atukamuchisye mnope kuti tulijiganye Chisungu.

Mu chaka cha 2017, Yehofa ŵatupelesoni upile wine. Une ni ŵamkwangu ŵatuŵilasile kuti tukatende nawo Sukulu ja Ŵakutumichila mu Komiti ja Nyambi Yimpepe ni Achiŵamkwawo. Sukuluji jatendechele ku Likulu Lyamajiganyo lya Watchtower ku Patterson, mumsinda wa New York.

Kusala yisyene, Yehofa ali Jwakwiganya Jwamkulungwa. (Yes. 30:20) Myoyo nganiyiŵa yakusimonjesya kuti ŵandu ŵakwe chinga ŵachekulupe kapena ŵachinyamata, akusapochela majiganyo gakusosekwa mnope. (Det. 4:5-8) Nayiweni kuti ŵachinyamata ŵakusampikanila Yehofa soni kwapikanila abale ni alongo ŵakumanyilila yindu yejinji, akusasagulaga yindu mwalunda soni akusaŵa ŵakutumichila ŵa Yehofa ŵakulupichika. Pa Misyungu 9:9 pakusati, “Mumwunde mundu jwalunda, ni tachijendelechela kuŵa jwalunda mnope. Naga mkumjiganya mundu jwakulungama, tachijonjechesya kulijiganya kwakweko.”

Ndaŵi sine ngusakumbuchilape yayatendekwe ku matumbi ga ku Algeria, yaka 60 yipiteyo. Pa chilo chelechi nganimanyililaga kuti umi wangu uchiŵa wakusangalala. Nalijiganyisye yindu yejinji kutyochela kwa ŵandu ŵane. Kusala yisyene Yehofa ambele une ni ŵamkwangu yindu yambone paumi wetu. Myoyo tuli ŵakusachilila kulijiganya kutyochela kwa Atati ŵetu ŵakwinani. Konjechesya pelepa, kulijiganyasoni kutyochela kwa abale ni alongo ŵakusamnonyela mnope Yehofa.