Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Yatukusati Pakupikanila Kulila kwa Lipenga Masiku Agano

Yatukusati Pakupikanila Kulila kwa Lipenga Masiku Agano

WOSOPEWE ngatukusakayichila kuti Yehofa akujilongolela gulu jakweji mwausimu “m’masiku gambesi gano.” (2 Tim. 3:1) Nambotu yili kwa mundu jwalijose kusagula kumpikanila Yehofa kapena iyayi. Mwayikuŵela yindu masiku agano mpaka tuyilandanye ni mwayaŵelele ni Aisalaeli piŵaliji m’chipululu. Jemanjaji ŵasosekwaga kutendapo kandu papikene kulila kwa lipenga.

Yehofa ŵamsalile Mose kuti apanganye malipenga gaŵili ga silifa kuti akamulichisyeje masengo “pakwaŵilanga ŵandu kuti asongane nambosoni pakusama pa masakasa.” (Num. 10:2) Ŵakutaga mbopesi ŵasosekwaga kulisya lipenga m’matala gakulekanganalekangana pakusaka kwamanyisya ŵandu yakusosekwa kutenda. (Num. 10:3-8) Masiku aganosoni, ŵandu ŵa Mlungu akusapochela malangiso m’matala gejinji. Kwende tulole matala gatatu gatukusapochelela malangiso gakutukumbusya yaŵatendaga Aisalaeli papikene kulila kwa lipenga. Yehofa akwalongolela ŵandu ŵakwe masiku agano mwakwaŵilanjila kumisongano jekulungwakulungwa, kwajiganya ŵakulongolela, soni kujisalila mipingo josope ya kuchenga kwakupali pa katende ka yindu m’guluji.

KUŴILANJIDWA KU MISONGANO JEKULUNGWA

Yehofa paŵasakaga kuti “likuga lyosope lya ŵandu” likasongane kumlango wa nyumba jakulambilila wawaliji cha kungopoko lyuŵa, ŵakutaga mbopesi ŵagombaga malipenga gosope gaŵili. (Num. 10:3) Ŵandu wosope ŵaŵatamaga mwakusyungulila nyumba jakulambililaji ŵapikanaga kulila kwa lipenga. Ŵandu wosope ŵaŵatamaga mwakuŵandikana ni mlango wa nyumba jakulambililaji ŵayikaga mwakwanguya papikene kulila kwa lipenga. Ŵandu ŵane ŵaŵatamaga kwakutalikangana ni nyumba jakulambililaji ŵasosekwaga kwenda ndaŵi jelewu kuti akakopochele kunyumbajo. Chinga ŵanduŵa ŵatamaga kwakutalika kapena kwakuŵandika, yaŵasakaga Yehofa ni yakuti ŵandu wosope akasongane soni kupikanila malangiso ga Yehofa.

Masiku agano ngatukusonganaga ku malo gakulambilila mpela mwagaŵelele ga Aisalaeli, nambo tukusaŵilanjidwa kumisongano jekulungwa ja ŵandu ŵa Mlungu. Yeleyi yikupwatikapo misongano ja upande ni yakutendekwa yine yapajika, kwatukusapochela malangiso gakusosekwa mnope. Kusyungulila pachilambo chosope, ŵakutumichila ŵa Yehofa akusasangalala ni chakulya cha usimu chakulandanachi. Myoyo ŵandu ŵapikene kuŵilanjidwaku akusasongana pagulu ja ŵandu ŵakusangalala. Ŵane akusasosekwa kwenda lutando lwelewu kulekangana ni ŵane. Kusala yisyene ŵandu ŵakusapikanila kuŵilanjidwaku akusayiwona kuti yili yakamuchisya mnope.

Nambi wuli pakwamba ya ŵandu ŵane ŵangakusakombola kusimanikwa pamisongano jekulungwaji? Ligongo lya kwawula pasogolo kwa yindu yakupanganya ŵasayansi, abaleŵa akusakombola kupindula ni misonganoji soni akusalipikana mpela kuti asimanikwepo. Mwachisyasyo, pandaŵi jele jwakwimila likulu lyetu lya pachilambo chosope paŵajendelaga nyambi ja ku Benin, abale ŵalumbikenye yakutendekwayo ku Arlit chilambo cha Niger, tawuni jajili ku chipululu cha Sahara. Abale ni alongo msano soni ŵandu ŵane ŵalung’wanu 16 ŵasimanikwe pamsonganowo. Atamose kuti jemanjaji ŵaliji kutali, ŵalipikanaga mpela kuti ali pampepe ni ŵandu ŵakwana 44,131, ŵaŵasongene ku Benin. M’bale jumo jwalembile kuti, “Tukuyamichila kutyochela pasi pamtima ligongo lyakutukamuchisya kuti tupikanile nawo pologalamuji. Yeleyi yilosisye chinonyelo chawo pa m’weji.”

MAJIGANYO GAKUSAPOCHELA ŴAKULONGOLELA

Naga ŵakutaga mbopesi ŵa ku Isalaeli alisisye kamo lipenga, “achakulungwa ŵakulongolela” ŵasimanaga ku nyumba jakulambilila. (Num. 10:4) Jemanjaji pasongene, ŵapochelaga majiganyo kutyochela kwa Mose. Majiganyogo gakamuchisyaga kuti akombole kukamula chenene masengo gakulolela mitundu jawo. Yikaŵe kuti wawojo ŵaliji jumo mwa achakulungwa ŵakulolelaŵa, ana ngamkanatenda yakomboleka kuti akasimanikwepo ni kupindula ni majiganyogo?

Masiku agano, achakulungwa ŵamumpingo nganaŵa mpela ŵakulongolela ŵa mundaŵi ja Aisalaeli, ligongo jemanjaji ŵangatenda umwenye pa ngondolo sya Mlungu. (1 Pet. 5:1-3) Nambo jemanjaji akusatenda yampaka akombole pakusisamalila ngondolosi. Ni ligongo lyakwe akusapikanila paŵilanjidwe kuti akapochele majiganyo, mpela kutenda nawo Sukulu ja Undumetume wa Uchimwene. Pa majiganyoga, achakulungwaŵa akusalijiganya yampaka atende kuti asamalileje chenene ngani sya mumpingo. Majiganyoga gakusigakamuchisya achakulungwaŵa soni wosope mumpingo kuti aŵe paunasi wambone ni Yehofa. Naga wawojo nganatendeje nawo majiganyoga akadandawula. Tukuŵecheta myoyo ligongo lyakuti ŵandu ŵaŵatesile nawo majiganyoga akusayikamulichisya masengo yaŵalijiganyisyeyo pakuwukamuchisya mpingo.

PANDAŴI JAYIKUCHENGA YINDU YINE M’GULUJI

Pandaŵi jine ŵakutaga mbopesi ŵa ku Isalaeli ŵasosekwaga gomba lipenga mwakuchengachenga. Yeleyi yagopolelaga kuti Yehofa akusaka kuti ŵandu wosope asame. (Num. 10:5, 6) Aisalaeli paŵatyokaga pamsasa, ŵatyokaga mwadongosolo, nambope papali yakutenda yejinji. Kwa ŵane yaŵaga yakusawusya kutenda yeleyi. Ana ligongo chichi yaliji yakusawusya?

Komboleka ŵane ŵayiwonaga kuti malipenga gakwasalila kuti asame galilaga mwakaŵilikaŵili soni mwangajembecheya. “Ndaŵi sine liwunde lyatamaga kutyochela chilo mpaka kundaŵi basi.” Nambosoni ndaŵi sine kuti asame papitaga “masiku gaŵili, mwesi, chaka kapena ndaŵi jakupunda pelepo.” (Num. 9:21, 22) Ana Aisalaeliŵa ŵasamile kwa maulendo galingwa? Buku ja Numeli chaputala 33 jikusasala kuti ŵasamile kwa maulendo 40.

Ndaŵi sine jemanjaji paŵasamaga ŵapataga malo gane gambone. Kutama malo gambonega kwatendekasyaga kuŵa ŵakusangalala pandaŵi jiŵajendaga “m’chipululu chekulungwa soni chakogoya.” (Det. 1:19) Nambope, jemanjaji ŵakolaga nganisyo syakuti naga akusama, mwine kwakwawulako nganaŵa agasimenesoni malo mpela gelega.

Mitundu jine ja Aisalaeli pajatandite kusama kwawula malo gane, yasosekwaga kuti mitundu jine jijembecheyeje mwakuwusimana mtima kuti ndaŵi jawo jakunyakuka jikwane. Ŵandu wosope ŵapikanaga kulila kwa lipenga kwakuchengachenga, nambo ngaŵa kuti wosope ŵanyakukaga pandaŵi jimo. Palilisile lipenga lyakuchengachenga kandanda, yalosyaga kuti mitundu jajikutama cha kungopoko lyuŵa mpela ja Yuda, Isakala soni Sebuloni jinyakuche. (Num. 2:3-7; 10:5, 6) Jemanjaji pati anyakwiche, ŵakutaga mbopesi ŵagombaga kaŵili lipenga lyakuchengachenga pakusaka kuti mitundu jine jitatu jajatamaga cha kummwela jinyakuche. Ŵakutaga mbopesiŵa ŵatendaga yeleyi mpaka ŵandu wosope ali amasile kunyakuka.

Mwine wawojo pakwete payiweni kuŵa yakusawusya kwitichisya yindu yine yayichenjile m’gulu jetu. Ligongo chichi tukuŵecheta myoyo? Komboleka kuti ŵakwayidwe mnope ligongo lya kuchenga kwa yindu yanganayijembecheya. Kombolekasoni kuti pandaŵi jine ŵasangalalaga ni mwayikwendela yindu yine, soni kusachilila kuti yikachengasoni. Chinga kuchengako kutendekwe pamagongo gapi, komboleka kuti wawojo yasawusyaga kuwusimana mtima ni kuchenga kwakupali soni mwine yajigalilaga ndaŵi kuti akamulane ni kuchengako. Naga tukutenda yakomboleka pakupikanila yakutusalila Yehofa, mpaka tukuwone kuchengaku kuŵa kwakusosekwa soni kuti Yehofa akusangalala ni m’weji.

Mu ndaŵi ja Mose, Yehofa ŵalongolelaga achalume, achakongwe soni ŵanache ŵajinji paŵapitaga m’chipululu. Yikaŵe kuti Yehofa nganiŵasamalilaga soni kwalongolela jemanjaji nikuti umi wawo ukaliji pangosi. Masiku agano, Yehofa akusatukamuchisyaga kuti tukole chikulupi chakulimba soni tuŵe paunasi wambone ni jwalakwe. Myoyo, kwende wosope tuŵe ŵakusimichisya kutenda yindu mwakulupichika mpela mwaŵatendelaga Aisalaeli pakupikanila kulila kwa lipenga.