Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MBILI JANGU

“Nasakaga Kumtumichila Yehofa”

“Nasakaga Kumtumichila Yehofa”

TWALANGANGENE ni kagulu ka ŵandu ŵaŵatamaga mmusi wine wakolanjidwa kuti Granbori wawukusimanikwa mkatikati mwa ngalango ja Suriname. Kaneko twakwesile liboti ni kutanda kwenda mu Lusulo lwa Tapanahoni. Tuli mkati mwaulendowo, yinjeni ja libotilyo jagundile liganga. Ndaŵi jijojo kusogolo kwa libotilyo kwatandite kutiŵila mmesi, kaneko wosope twagwilile mmesi. Yeleyi yanjogoyisye mnope. Atamose kuti naŵele ndili mkwenda maulendo gapamesi kwa yaka yejinji panalolelaga dela, nambope nganimanyililaga kung’ambila kapena kuti kusuga.

Mkanimbe kwasalila yayatendekwe, kwende nasalile mwayaŵelele kuti ndande utumiki wandaŵi syosope.

Napagwile mu 1942 ku kachilumba kanekakwe kakusalala kakolanjidwa kuti Caribbean ku Curaçao. Kumangwawo baba kwaliji ku Suriname, nambo ŵapite ku chilumbachi kukukamula masengo. Babaŵa ŵaliji jumo mwa ŵandu ŵandanda kubatisidwa nikuŵa ŵa Mboni sya Yehofa kudelaji. a Yeleyi yatendekwe kuli kusigele yaka yamnono kuti mbagwe. Baba ŵatujiganyaga Baibulo wiki jilijose. Ŵatendaga yeleyi atamose kuti ndaŵi sine ŵanachewe nganitusakaga kulijiganya. Ndili ngwete yaka 14, baba ŵalinganyisye yakuti tusamile ku Suriname kuti akasamalileje mama ŵawo ŵaŵaliji ŵachikulile.

KUNGULUKA NI ŴANDU ŴAMBONE KWANGAMUCHISYE

Ku Suriname, natandite kukunguluka ni ŵachinyamata ŵaŵaliji ŵakulimbichila pakumtumichila Yehofa. Jemanjaji ŵaliji ŵachikulile panandi pakulandanya ni yaka yanakwete, nambo ŵatumichilaga mpela apayiniya ŵakutamilichika. Jemanjaji paŵalondesyaga yindu yaŵasimanaga nayo pakulalichila, ngope syawo yawonekaga syakusangalala. Ndaŵi sine patumalisisye misongano ja mpingo, une ni achimjanguŵa twakambilanaga ngani sya m’Baibulo. Twakambilanaga nganisi pasa kwineku tuli mkulola ndondwa kwinani. Achimjanguŵa ŵangamuchisye kumanyilila yanasosekwaga kutenda paumi wangu kuti namtumichile Yehofa. Myoyo nabatisidwe ndili ngwete yaka 16. Kaneko ndili ngwete yaka 18, natandite upayiniya wakutamilichika.

KULIJIGANYA YINDU YAKUSOSEKWA MNOPE

Tuli mkutenda upayiniya ku Paramaribo

Nalijiganyisye yindu yejinji panaliji mpayiniya, mwamti yeleyi ni yayangamuchisye kuti ngombole kutenda utumiki wangu wandaŵi syosope. Mwachisyasyo, chindu chandanda chanalijiganyisye chaliji kukuwona kusosekwa kwakwajiganya ŵandu ŵane. Panatandite upayiniya, mmishonale jwine lina lyakwe Willem van Seijl ni juŵangamuchisye mnope. Jwalakwe jwanjiganyisye mwampaka samalileje chenene maudindo ga mumpingo. Pandaŵijo, nayiwonaga mpela ngangusosechela mnope majiganyoga. Nambo kaneko pali papite chaka chimo naŵele mpayiniya jwapadela. Kaneko natandite kwakamuchisya abale ni alongo ŵa mtumagulu twine twakwakutalika ŵaŵatamaga mkatikati mwa ngalango ja Suriname. Kusala yisyene ngusayamichila majiganyo ganapochele kutyochela kwa abale kupwatikapo M’bale Willem. Kutandila pandaŵijo mpaka apano, mbele ndili mkwasyasya abaleŵa pakwajiganya ŵane.

Chindu chaŵili chanalijiganyisye chaliji kutama umi wangasaka yejinji. Kundanda kwa mwesi uliwose, une ni mjangu jwanatendaga najo upayiniya wapadela, twakambilanaga yindu yampaka tusosechele kuti tuyikamulichisye masengo kwa mwesi wosope. Kaneko jumo mwa m’weji jwajendaga ulendo welewu kwawula mu msinda wekulungwa m’chilambocho kukusuma yinduyo. Twasosekwaga kukamulichisya masengo mwakusamala kambiya katwapochelaga, ni chakulinga chakuti yindu yachitusumeyo yikwanile mwesi wosope. Naga chindu chinechakwe chitumalile yawaga yakusawusya kuti ŵane atukamuchisye ligongo kungalangoji kwapali ŵandu ŵamnono. Ligongo lyakuti ndili mwanache nalijiganyisye kutama umi wangasaka yejinji, yangamuchisye kuti nganisyo syangu siŵeje pakumtumichila Yehofa kwa umi wangu wosope.

Chindu chatatu chanalijiganyisye chaliji kwajiganya ŵandu ŵane mu chiŵecheto chawo. Namanyililaga chenene yiŵecheto mpela Chidutch, Chisungu, Chipapiamento, soni Chisranantongo (chachikusamanyikasoni kuti Chisranan). Yiŵechetoyi ni yakusakamulichisya masengo pakuŵechetana ku Suriname. Nambo kudela ja kungalango kula, ŵandu ŵapikanilaga chenene ngani syambone naga tukwalalichila mu chiŵecheto chawo. Nambope yaliji yakusawusya kuti mbechete yiŵecheto yine mpela, Chisaramaccan, chachikusasaka kuti ndaŵi sine pamkuŵecheta mkwesyeje mnope maloŵe pane mgatulusyeje mnope. Nambope, ligongo lyakulimbichila pambesi pakwe nakwanisye kuŵecheta chiŵechetochi. Kwa yaka yejinji ngwanisye kwajiganya ŵandu ŵajinji usyesyene ligongo lyakuti nakombolaga kuŵecheta chiŵecheto chawo mwangasawusya.

Nambope yindu yine yanasimene nayo yaliji yakutesya sooni. Mwachisyasyo, pandaŵi jine namwusisye mwajwapikanilaga mchilu jwakulijiganya Baibulo jwine jwamkongwe jwa chiŵecheto cha Chisaramaccan. Pandaŵijo jwamkongwejo jwalwalaga mmatumbo. Nambo yanatite pakumwusya yaliji mpela kuti jwalakwejo akwete msigo. Mwamti jwatesile sooni mnope ni chiwusyo changucho. Atamose kuti pane yalemaga kuŵecheta, mpela muyaŵelele pelepamu, nambope ndaŵi syosope panaŵechetanaga ni ŵandu ŵa mudela jangu nakamulichisyaga masengo chiŵecheto chawo.

KUPOCHELA MAUDINDO GAKONJECHESYA

Mu 1970, natandite kutumichila mpela jwakulolela dela. M’chakachi natulosyaga tumagulu twa ŵandu ŵaŵatamaga mu dela janatumichilagaji, pologalamu jajakwete mtwe wakuti, “Kuja Kulola ku Likulu Lyetu lya Pachilambo Chosope lya Mboni sya Yehofa.” Kuti tukayiche kuŵatamaga ŵanduwo, uneji yalumo ni abale ŵane twakwelaga maboti ni kupitaga mu sulo syasyasimanikwaga mudelaji. Pa maulendoga twajendaga ni jenileta, chigubu cha petulo, nyali, nambosoni polojekita. Patuyiche pamalo patwasakaga, twatulusyaga yindu yetu yosope yila nikutanda kulosya pologalamu jila. Yangusakumbuchila mnope, yili yaŵatiga ŵandu ŵa m’madelaga pakunonyela pologalamu jatwalosyagajo. Nasangalalaga mnope kwalalichila ŵandu yakwamba Yehofa soni gulu jakwe. Nayiwonaga kuti ngwete upile wekulungwa kwakamuchisya ŵandu kuŵa paunasi wambone ni Yehofa. Nayiwonaga kuti yeleyi yili yakusosekwa mnope kupunda chine chilichose.

LUKONJI LWAKUPOTEDWA NI NGONJI SITATU

Une ni ŵamkwangu twalombene mu Sepetemba 1971

Atamose kuti kuŵa jwangalombela kwangamuchisyaga kutenda utumiki wangu mwangasawusya, nambope nasakaga mundu jwine jwakuti angamuchisyeje. Myoyo natandite kupopela mwakusala chindu chisyesyene chanasakaga. Namŵendile Yehofa kuti angamuchisye kupata jwamkongwe jwampaka asangalale kutumichila ni une mautumiki gakusawusya gakulekanganalekangana ganatendaga. Pali papite chaka, natandite chitomelo ni mlongo jwine lina lyakwe Ethel, juŵatumichilaga mpela mpayiniya jwapadela. Jwalakwe jwaliji jwakusachilila kumtumichila Yehofa atamose pandaŵi syakusawusya. Kutandila ali mwanache, Ethel jwaganichisyaga mnope chisyasyo cha ndumetume Paulo soni jwasakaga kutenda yiliyose yampaka akombole kuti akwanilisye utumiki wakwe. Twalombene mu Sepetemba 1971, soni kaneko twatandite kutumichila mpela ŵakulolela dela.

Ku liŵasa liŵakulile Ethel, nganakola yindu yejinji. Myoyo nganiyimsawusya kuchenga yindu yine paumi patwatumichilaga mpela ŵakulolela dela ku ngalango ja ku Suriname kula. Mwachisyasyo, patwakosechelaga kuti tukajendele mipingo jajaliji mkati mnope mwa ngalangoji nganitujigalaga yindu yejinji. Kweleku twachapaga yakuwala soni koga mu sulo. Nambosoni twalyaga yakulya yiliyose yatulinganyichisye abale ni alongo, mpela achinampopo, somba, soni yiliyose yapatile papite kukusakula kungalango kapena papite kukuloposya ku lusulo. Naga pangali mbale twalilaga yakulya pamasamba ga magombo. Naga pangali masupuni twagambaga kulya ni yala. Une ni ŵamkwangu twalipikanaga kuti tukupeleka yalumo mbopesi patukumtumichila Yehofa. Yeleyi yatukamuchisyaga kuŵa ŵakulimba mpela ngonji sitatu syasipotedwe pampepe. (Jwak. 4:12) Yatwasimene nayoyi yaliji yakusosekwa mnope paumi wetu.

Lisiku line patwawujaga ulendo watwapite kukwajendela abale ni alongo ku ngalango kula, yatutendechele yindu yisasile kala kundanda kwa nganiji. Liboti lila palyagambile kutiŵila mmesi mwachitema lyatandite kujajaŵilasoni. Tukusayamichila kuti pandaŵiji twawete yakuwala yayikusamkamuchisya mundu kuti akatiŵila mmesi soni kuti nganitugwila kusa kwa liboti. Nambo liboti lyetu lyagumbele mesi. Myoyo twajasile mu lusulo yakulya yayaliji mmapoto getu ni chakulinga chakuti mapotogo tugakamulichisye masengo pakutyosya mesi gagajinjile mwibotimo.

Ligongo lyakuti nganitusigala ni yakulya yiliyose twatandite kuloposya kwineku tuli mkupitilisya ulendo wetu. Nambo nganitupata somba atamose jimo. Myoyo twapopesile kwa Yehofa soni twamŵendile jwalakwe kuti atukamuchisye kupata yakulya kuti tulye palisikuli. Panyuma pa lipopeloli m’bale jwine jwakamwile chimsomba chekulungwa chatwalile ŵandu msano mpaka kwikuta.

KULOLELAGA DELA KWINEKU NDILI MKULELA ŴANACHE

Panyuma pakulolela dela kwa yaka msano yalumo ni ŵamkwangu, twapochele upile wine wapadela mnope. Ŵamkwangu ŵakwete msigo, myoyo twajembecheyaga kola mwanache soni kuŵa achinangolo. Nasangalele mnope panapikene yeleyi, atamose kuti nganimanyililaga mwayichiŵelaga yindu. Uneji ni ŵamkwangu twasachililaga mnope tuli mkupitilisya utumiki wandaŵi syosope. Mwanache jwetu jwamlume lina lyakwe Ethniël jwapagwile mu 1976. Kaneko pali papitile yaka yiŵili ni myesi 6 papagwilesoni mwanache jwetu jwamlume jwaŵili lina lyakwe, Giovanni.

Mu 1983 nasimanikwe paŵabatisidwaga ŵandu mu lusulo lwa Tapanahoni lwalwaliji chiŵandika Godo Holo kungopoko lyuŵa kwa Suriname

Ligongo lyakuti pandaŵijo ku Suriname kwasosechelaga mnope chikamuchisyo, ofesi ja nyambi jalinganyisye yakuti mbitilisye kulolela dela kwineku ndili mkwasamalila ŵanache ŵangu. Ŵanacheŵa paŵaliji ŵachinandipile, ŵambele dela jajakwete mipingo jamnono. Yeleyi, yangamuchisyaga kuti mawiki gane pa mwesi njendeleje mipingo, pele ndaŵi jinejo najikamulichisyaga masengo pakutenda upayiniya mumpingo wetu. Naga ngwendela mpingo wapakuŵandika, najawulaga yalumo ni liŵasa lyangu lyosope. Nambo pangwendela mipingo soni kutendesya misongano jadela jakutali najawulaga jika.

Panatendaga utumiki wakulolela dela, ndaŵi syejinji pangwendela mipingo ja kutali nakwelaga liboti

Ndaŵi syosope nasosekwaga kutenda yindu mwadongosolo kuti ngomboleje kukwanilisya maudindo gangu gosope. Nalolechesyaga kuti wiki jilijose tukulijiganya yimpepe ni liŵasa lyangu. Pangwendela mipingo jakutali, ŵamkwangu ŵalijiganyaga ni ŵanache ŵetu. Ndaŵi syejinji twakombolaga kutendela yindu yimpepe paliŵasa lyetu. Une ni ŵamkwangu twalinganyaga yakuti tutendeje yindu yine yakusangalasya ni ŵanache ŵetu. Ndaŵi syejinji nagonaga chilo mnope kuti ngosechele yindu yine yakwayana ni utumiki wangu. Ŵamkwangu, ŵatendaga yindu mpela jwamkongwe jwakusamkolanga pa Misyungu 31:15. Ŵajimukaga kumasikusiku ni kulolechesya kuti tutesile lilemba lyesiku soni kulya chakulya chakundaŵi yimpepe ni ŵanache ŵetu mkanajawule kusukulu. Kusala yisyene, ngusayamichila mnope kola jwamkongwe jwakulipeleka mpela jweleju jwaŵele ali mkungamuchisya ndaŵi syosope kuti ngwanilisyeje maudindo gangu pakumtumichila Yehofa.

Une ni ŵamkwangu twalingagalingaga kwakamuchisya ŵanache ŵetu kuti anonyeleje kumtumichila Yehofa. Twasakaga kuti ŵanache ŵetu chatende utumiki wandaŵi syosope ngaŵaga ligongo lyakwakanganichisya nambo ligongo lyakusaka kwawo. Ndaŵi syosope, twasalilaga jemanjaji umbone wakutenda utumiki wandaŵi syosope. Twasalilaga yakusawusya yayikusapagwa, nambo twagombelechesyaga mnope yindu yambone yatutendele Yehofa m’liŵasa lyetu. Twalolechesyagasoni kuti ŵanache ŵetu akukunguluka ni ŵandu ŵakusamnonyela mnope Yehofa.

Yehofa ŵatupaga yindu yatwasosekwaga paliŵasa lyetu. Unejisoni natendaga yiliyose yampaka ngombole pakulikamuchisya liŵasa lyangu. Yindu yanasimene nayo paumi pandaŵi janatumichilaga mpela mpayiniya jwapadela mkanimbe kulombela yangamuchisye kuti ngomboleje kutendela chile bajeti. Atamose kuti yaŵaga myoyo, ndaŵi sine twasoŵaga yindu yine. Nambope, Yehofa jwatukamuchisyaga pandaŵi mpela syelesyo. Mwachisyasyo, kutandila mu 1986 mpaka mu 1992, ku Suriname kwatendekwaga yachiwawa. Payatendekwaga yeleyi, ndaŵi sine yaŵaga yakusawusya kupata yindu yine yakusosekwa mnope. Atamose kuti yaliji myoyo, Yehofa jwatupaga yindu yatwasosechelaga.—Mat. 6:32.

PANGUGANICHISYA YA UMI WANGU

Kutyochela kumchiji kwawula kumlyo: Une ndili ni ŵamkwangu

Mwanache jwetu jwamkulungwa, Ethniël, ni ŵamkwakwe lina lyawo Natalie

Mwanache jwetu jwamnandi, Giovanni ni ŵamkwakwe lina lyawo Christal

Kwa umi wetu wosope, Yehofa aŵele ali mkutusamalila soni kutukamuchisya kuŵa ŵakusangalala nambosoni ŵakwikutila. Ŵanache ŵetu aŵele mkututendekasya uweji kuŵa ŵakusangalala soni tukusayamichila mnope ligongo lyakuti tukombwele kwakamuchisya jemanjaji kuti amtumichileje Yehofa. Tuli ŵakusangalalasoni kuti ŵanacheŵa asagwile kumtumichila Yehofa mu utumiki wandaŵi syosope. Ethniël ni Giovanni ŵajinjile masukulu gakwiganya ya Utumiki soni apano akutumichila ku ofesi ja nyambi ja ku Suriname yalumo ni achiŵamkwawo.

Apano une ni ŵamkwangu tukalambele mnope, nambope tukupitilisya kutenda yampaka tukombole pakumtumichila Yehofa mpela apayiniya ŵapadela. Atamose kuti tukusatanganidwa mnope nambo ngusapata ndaŵi jakuti nalijiganye kung’ambila. Pangukumbuchila ya munyuma ngangusalijimba magambo. Kusala yisyene, ngusalipikana kuti kusagula kwangu kumtumichila Yehofa mu utumiki wandaŵi syosope chili chindu chakusosekwa mnope chanatesile paumi wangu.

a Alole Yearbook ja 2002 p. 70.