Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Acakulungwa ŵa Mumpingo, Ana Kwiganya Ŵane Masengo ga Mumpingo Akusakuwona Mwatuli?

Acakulungwa ŵa Mumpingo, Ana Kwiganya Ŵane Masengo ga Mumpingo Akusakuwona Mwatuli?

“Cilicose cikwete ndaŵi jakwe.”—MLAL. 3:1.

1, 2. Ana ŵakulolela mikuli ayiweni kuti m’mimpingo jejinji mukusosekwa cici?

JWAKULOLELA mkuli ŵaliji ali asigele panandi kumalisya msongano ni likuga lya acakulungwa ŵa mumpingo. Paŵalolite ngope sya ŵakucingaŵa, ŵele ŵane mwa jemanjaji ŵaliji ŵacekulupe, ŵayamicile mnope ligongo lyakamula masengo mwamtawu. Nambo jwalakwe ŵawusisye acakulungwawo kuti, “Ana atesile yatuli pakwakamucisya ŵane kuti akole ukumu mumpingo?” Ciwusyo celeci cakumbwisye yaŵasalile jwakulolela mkulijo pa ulendo upitewo kuti ŵajiganyeje ŵane masengo ga mumpingo ni cakulinga cakuti aŵajilwe ukumu. Kaneko, jwamkulungwa jwa mumpingo jwine ŵatite, “Kusala yisyene, nganitutenda yejinji.” Acakulungwa ŵanewosoni ŵajiticisye.

2 Naga wawojo ali jwamkulungwa jwa mumpingo, mpaka akumbucile yakutendekwa mpela yeleyi. Ŵakulolela mikuli pacilambo cosope ayiweni kuti m’mipingo jejinji mukusosekwa kwiganya abale ŵajinji kuti akomboleje kusikamucisya ngondolo. Nambo masiku agano yeleyi yikusawusya. Ligongo cici?

3. (a) Ana Malemba gakusalosya catuli kuti kwiganya ŵane kuli kwakusosekwa, soni ligongo cici yeleyi yikutukwaya wosope? (Alole maloŵe ga mwiŵanda.) (b) Ligongo cici acakulungwa ŵa mumpingo ŵane yikusasawusya kwiganya ŵane masengo ga mumpingo?

3 Wawojo mpela mkucinga, akumanyilila kuti kwiganya ŵane masengo ga mumpingo kuli kwakusosekwa. * Akumanyilila kuti pakusosekwa abale ŵajinji kuti ajilimbisye mipingo mwausimu, soni kamucisya kuti papagwe mipingo jine. (Aŵalanje Yesaya 60:22.) Wawojo akumanyililasoni kuti Maloŵe ga Mlungu gakusalimbikasya kuti ‘ŵajiganyeje ŵane.’ (Aŵalanje 2 Timoteo 2:2.) Atamose yili m’yoyo, komboleka kuti yindu mpaka yasawusyejepe, mpela acakulungwa ŵatwasasile mu ndime jandanda ŵala. Ligongo lyakusamalila liŵasa, masengo gakucilu, maukumu ga mumpingo, soni yindu yine yakusosekwa mnope, mwine mpaka ayiwone kuti ŵangali lipesa lyakwiganyila ŵane masengo ga mumpingo. Nambope, kwende tutagulilane kusosekwa kwa kwiganya ŵane.

KWIGANYA ŴANE KULI KWAKUSOSEKWA

4. Ligongo cici ndaŵi sine acakulungwa ŵa mumpingo akusalepela kwiganya ŵane masengo ga mumpingo mwacitema?

4 Ligongo cici acakulungwa ŵa mumpingo ŵane yikusasawusya kupata lipesa lyakwiganya ŵane masengo ga mumpingo? Ŵane akusaganisya kuti, ‘Kwiganya ŵane kuli kwakusosekwa, nambo mumpingo mwana yindu yine yayikusosekwa kuyitenda mwakwanguya kupunda kwiganyaku. Naga ngulinganya yakuti cinjajiganyape, mpingo ciwujendejepe cenene.’ Atamose kuti pana yindu yejinji yakusosekwa kuyitenda mwakwanguya, nambo kulepela kwiganya ŵane masengo ga mumpingo mwacitema kukusawulasya mpingowo mwausimu.

5, 6. Ana tukulijiganya cici pa cisyasyo ca jwakwendesya galimoto, soni ana cisyasyoci cikamulana catuli ni kwiganya ŵane masengo ga mumpingo?

5 Aganicisye ya cisyasyo aci. Jwakwendesya galimoto akusamanyilila kuti, kuti galimoto jakwe jijendejepe cenene, akusosekwa acenjeje oyilo mu injeni ndaŵi ni katema. Nambope, mpaka aganisye kuti kutenda yeleyi nganikuŵa kwakusosekwa mnope kulekangana ni kutaga mawuta ga galimoto. Ligongo lyakuti naga ngakutaga mawuta m’galimoto jakwe, komboleka kwima jika. Mwine mpaka ajile kuti, ‘Naga ngangucenga oyilo m’galimoto janguji mpaka jijendepe kwakandaŵi.’ Nambo ana yeleyi yili yakogoya catuli? Naga jwakwendesya galimotojo akwamba kusala kuti cacenjepe oyilojo, lisiku line cacijonanga injeni josope. Payitendekwe yeleyi, mpaka ajonanje ndaŵi, soni mbiya syejinji kuti galimoto jakwe jitandilesoni kwenda. Ana tukulijiganya cici pa cisyasyo celeci?

6 Acakulungwa ŵa mumpingo akwete masengo gakusosekwa kugatenda mwacitema mnope, naga ngakutenda yindu mwacitema mwine yindu mpaka yisokonecele mumpingo. Mwakulandana ni jwakwendesya galimoto jwa mu cisyasyo cila jwakusosekwa kutagaga mawuta mu galimoto jakwe, nombe nawo acakulungwa ŵa mumpingo akusosekwa ‘asimicisyeje yindu yayili yakusosekwa mnope.’ (Afi. 1:10, NW) Nambope, acakulungwa ŵa mumpingo ŵane akusakola yakutenda yejinji mwati mpaka alepeleje kwiganya ŵane masengo ga mumpingo, yayili mpela kulepela kucenga oyilo mu injeni. Naga acakulungwa ngakwiganya ŵandu mwacitema, ndaŵi jine mpingo wucilaga ligongo lyakusoŵa abale ŵakuŵajilwa kuŵa pa maukumu.

7. Ana twawoneje catuli acakulungwa ŵa mumpingo ŵakusapata ndaŵi jakwiganya ŵane masengo ga mumpingo?

7 M’yoyo, ngatukusosekwa kuganisya kuti kwiganya ŵane kuli kwangasosekwa. Acakulungwa ŵa mumpingo ŵakusaganicisya mnope yapaujo, soni ŵakusajiganya abale ŵangamanyilila yejinji ali ŵakucinga ŵalunda, soni mpingo wosope wukusasangalala nawo. (Aŵalanje 1 Petulo 4:10.) Ana yeleyi yikusakamucisya catuli mpingo?

KWIGANYA ŴANE LULI LUNDA

8. (a) Ana yindu yapi yampaka yakamucisye acakulungwa ŵa mumpingo kola mtima wakwiganya ŵane? (b) Ana acakulungwa ŵa mumpingo ŵakutumicila ku “mikuli jajikusosekwa ŵandu ŵajinji ŵakulalicila” akwalimbikasya kutenda cici? (Alole libokosi lyakuti  “Masengo Gakusosekwa Kugatenda Mwacitema.”)

8 Acakulungwa ŵa mumpingo ŵakusamanyilila yindu yejinji, mwakulinandiya akusosekwa kumanyilila kuti tijiciyika ndaŵi ja ucekulu jele ngasasosekwa kutenda yejinji mpela mwakutendela apanopano. (Mik. 6:8) Nambosoni akusosekwa kumanyilila kuti “ndaŵi ni yakutendekwa yangayijembecela” mpaka yatendekasye kucenga kakamule kawo kamasengo gakusamalila maukumu gakwete mumpingo. (Mlal. 9: 11, 12; Yak. 4: 13, 14) M’yoyo, kusiganicisya ngondolo sya Yehofa kutyocela pasi pamtima, mpaka kwatendekasye acakulungwa ŵa mumpingo ŵakusaganicisya yakusogolo kupata ndaŵi jakwiganya ŵacinyamata yindu yejinji yalijiganyisye pandaŵi josope jatesile undumetume wawo mwakulupicika.Aŵalanje Salimo 71:17, 18.

9. Ana kwiganya ŵane masengo ga mumpingo, kuli kwakusosekwa ligongo lya yakutendekwa yapi ya paujo?

9 Acakulungwa ŵa mumpingo ŵakusajiganya ŵane masengo akusawukamucisyasoni mpingo kuti uŵe wakulimba. Mwatuli? Kwiganya ŵane mpaka kutendekasye kuti papagwe abale ŵajinji ŵampaka awukamucisye mpingo kuŵa wakulimba, soni wakamulana. Yeleyi yili yakamucisya pandaŵi ajino, soni yiciŵa yakamucisya pandaŵi ja yisawusyo yakogoya. (Ezek. 38:10-12; Mika 5:5, 6) M’yoyo, jemanja acakulungwa ŵa mumpingo ŵakunonyelwa, tukwalimbikasya kuti kutandila lelo kwiganya ŵane masengo ga mumpingo kuŵe mbali jakusosekwa mnope ja undumetume wawo.

10. Ana acakulungwa ŵa mumpingo akusosekwa kutenda cici kuti akole ndaŵi jakwiganya ŵane masengo ga mumpingo?

10 Tukusapikanicisya kuti ndaŵi sine akusapela mnope ni kutupa kwa masengo gakusatenda pakusamalila mpingo. Nambope, akusosekwa kujigaŵa ndaŵi jeleji kuti apateje lipesa lyakwajiganyila ŵane masengo ga mumpingo. (Mlal. 3:1) Kutenda yeleyi luli lunda.

KWAKOSECELESYA ŴANE

11. (a) Ana cacikusangalasya ni cici panganisyo syakwamba yakwiganya ŵane syaŵasasile acakulungwa ŵam’mipingo ŵa m’yilambo yakulekanganalekangana? (b) Mwakamulana ni lilemba lya Miyambo 15:22, ligongo cici ganicisya yaŵasasile acakulungwa ŵa m’mipingoŵa kuli kwakamucisya?

11 Pacangakaŵapa, twawusisye acakulungwa ŵa mumpingo ŵane ŵakusakombola kwakamucisya abale kula mwausimu kuti asale yayikusakamucisya kutenda yeleyi. * Atamose kuti yakutendekwa ya paumi wa abaleŵa yili yakulekangana, nambo yaŵasasileyo yaliji yakulandana. Ana yeleyi yigopolela cici? Yigopolela kuti kwiganya ŵane masengo ga mumpingo pakamulicisya masengo Baibulo mpela mwakusatendela acakulungwa ŵa mumpingoŵa, kukusakamucisya ŵakulijiganya “palipose m’mipingo josope,” mpela muyaŵelele mu ndaŵi ja ndumetume Paulo. (1 Akoli. 4:17) Mungani ajino ni jakuyicisya, citutagulilane yaŵasasile acakulungwa ŵa mumpingoŵa. (Miy. 15:22) Kuti yikatusawusya kutagulilana, mu nganiji ŵakupeleka majiganyoga citwakolanjeje kuti ali “ŵakwiganya,” soni ŵakupocela majiganyoga citwakolanjeje kuti “ŵakulijiganya.”

12. Ana jwakwiganya akusasosekwa kutenda cici mkanatande kwiganya mundu jwine, soni ligongo cici?

12 Jwakwiganya akusasosekwa kosecelesya cenene mtima wa jwakumjiganya, mpela mwakusatendela namalima. Namalima akusasosekwa kulinganya cenene litaka mkanapande mbeju, m’yoyosoni jwakwiganya akusasosekwa kosecelesya mtima wa jwakumjiganya mkanatande kumjiganya yine yasambano. Ana ŵakwiganya akusosekwa kutenda yatuli pakosecelesya mtima wa jwakumjiganya masengo? Akusosekwa kujigalila mwaŵatendele jwakulocesya jwine jwakalakala. Ana jwakulocesyajo ŵatesile yatuli?

13-15. (a) Ana Mlungu ŵampele masengo gatuli jwakulocesya Samuyele? (b) Ana Samuyele ŵakamwile catuli masengoga? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.) (c) Ligongo cici ngani ja m’Baibulo jakwamba ya Samuyele jili jakamucisya mnope kwa acakulungwa ŵa mumpingo lelo jino?

13 Yaka ciŵandika 3,000 yipiteyo, Yehofa ŵamsalile jwakulocesya jwine jwamcekulupe lina lyakwe Samuyele kuti, “Malaŵi pandaŵi mpela jinojino, cinjitumisya mundu jwine kutyocela ku cilambo ca Benjamini. Cimum’ŵice jwalakwejo kuti aŵe jwakwalongolela ŵandu ŵangu Ayisalayeli.” (1 Sam. 9:15, 16) Samuyele ŵayimanyi kuti masengo gakwe mpela jwakulongolela gamasile, soni kuti Yehofa amtumile jwalakwejo kuti asagule jwakwinjila m’malo mwakwe. Komboleka kuti Samuyele ŵaliwusyaga kuti, ‘Ana mundu jweleju cinamkosecelesye catuli kuti akamule masengoga?’ Samuyele ŵaganisisye yakuti atende.

14 Lisiku lyakuyicisya lyakwe, Samuyele paŵam’weni Sauli ali mkwisa, Yehofa ŵamsalile jwakulocesyaju kuti, “Mundu jula ni jweleju.” Samuyele ŵam’ŵilanjile Sauli ku cakulya ca ligulo m’cipinda cakulila. Paŵayice m’cipindaci, Samuyele ŵampele Sauli ni jwamasengo jwakwe pakutama pambone, soni nyama jambone. Kaneko ŵamsalile kuti, “Mlye, ligongo cakulyaci ŵamsunjile m’mwejo pacakutendekwaci.” Paŵamalisisye kulyako, Samuyele ŵam’ŵilanjile Sauli ku nyumba jakwe. Paŵajawulaga ku nyumbajo, ŵaŵiliŵa ŵaŵecetanaga. Paŵayice, Samuyele ŵam’ŵilanjile Sauli pamalo gakungulucila ga pamsakasa wa nyumba jakwe. Kambungo kambone kali mkupita, Samuyele ‘ŵajendelecele kuŵecetana ni Sauli ali pamsakasapo’ mpaka ndaŵi jakwawula kugona. Palisiku linelyo, Samuyele ŵamtasile mawuta Sauli pamtwe, ŵampele kisi, kaneko ŵamsalile malamusi gakuti akuyeje. Pambesi pakwe, Sauli ŵawujile kumangwakwe ali jwamkosece cenene.1 Sam. 9:17-27; 10:1.

15 Kusagula mundu kuti alongoleleje mtundu wa ŵandu kuli kwakulekangana ni kumkamucisya m’bale kuti aŵe jwamkulungwa jwa mumpingo kapena jwakutumicila jwakamucisya. Nambo atamose yili m’yoyo, lelo jino acakulungwa ŵa mumpingo mpaka alijiganye yindu yakamucisya pa yaŵatesile Samuyele. Kwende tulole yindu yiŵili.

AŴE ŴAKUSACILILA KWIGANYA SONI AKAMULANEJE NI ŴAKWIGANYAWO

16. (a) Ana Samuyele ŵapikene wuli Ayisalayeli paŵasakaga mwenye? (b) Ana Samuyele ŵakwete nganisyo syatuli pakamula masengo gakusagula Sauli kuŵa mwenye?

16 Aŵeje ŵakusacilila ni mtima wosope. Samuyele paŵapikene kuti Ayisalayeli akusaka mundu kuti aŵe mwenye jwawo, jwalakwe ŵatengwice, soni ŵapikene mpela Ayisalayeli ngakumsaka. (1 Sam. 8:4-8) Jwalakwe ŵanyinyitikaga kutenda yaŵasakaga ŵanduwo mwati Yehofa ŵamsalile katatu kose kuti ŵapikanile. (1 Sam. 8:7, 9, 22) Nambo Samuyele nganamtumbilila mundu jwaŵasakaga kwinjila m’malo mwakweju. Yehofa paŵamsalile kuti amsagule Sauli, jwakulocesyaju ŵapikanile yeleyi. Jwalakwe nganakamula masengoga mwakulikanganicisya nambo ŵagakamwile mwakusacilila soni mwacinonyelo.

17. Ana acakulungwa ŵa mumpingo masiku agano akusatenda yindu mwatuli mpela Samuyele, soni ana akusapikana wuli ni yeleyi?

17 Mpela Samuyele, lelo jinosoni acakulungwa ŵa mumpingo ŵakusamanyilila yejinji akusalosya mtima wambone kwa ŵandu ŵakwiganya masengo. (1 Pet. 5:2) Acakulungwa ŵa mumpingo ŵati m’yiyiŵa ŵangaleka kwiganya ŵane pakogopa kuti paciŵajiganyepo ciŵasumule maukumu ga mumpingo. Akusiŵawona ŵakwajiganyawo kuŵa acimjawo ‘ŵakamula nawo masengo’ gakuwukamucisya mpingo. (2 Akoli. 1:24; Ahe. 13:16) Acakulungwa ŵa mumpingoŵa akusaŵa ŵakusangalala mnope pakwawona ŵakwajiganyawo ali mkutenda yampaka akombole pakuwukamucisya mpingo.Mase. 20:35.

18, 19. Ana jwamkulungwa jwa mumpingo mpaka akosecelesye catuli mtima wa jwakumjiganya, soni ligongo cici kutenda yeleyi kuli kwakusosekwa mnope?

18 Akamulaneje ni mundu jwakumjiganya. Samuyele paŵasimene ni Sauli, yaliji yakomboleka kwamba kujigala m’gawo wa mawuta, mwacitemacitema ni kumtaga Sauli pamtwe pakwe kaneko ni kumsalila kuti ajawuleje. Kutenda yeleyi kukalosisye kuti amsagwile, nambo akaliji ali nganakosecele masengo. Nambo Samuyele mwacinonyelo ŵakosecelesye mtima wa Sauli kuti akamule masengoga. Samuyele ŵajembeceye ndaŵi jambone kuti amtaje mawuta Sauli.

Kuti mundu amjiganye cenene akusosekwa akamulaneje najo (Alole ndime 18, 19)

19 Lelo jinosoni, acakulungwa ŵa mumpingo mkanatande kumjiganya mundu akusasosekwa kuŵa ŵakamulana ni jwakusaka kumjiganya masengojo. Yampaka atende acakulungwa ŵa mumpingo kuti akamulaneje ni jwakumjiganya mpaka yiŵe yakulekanganalekangana mwakamulana ni mwayiŵelele yindu kumaloko, soni ndamo syakwe. Cinga akusatama kwapi kapena yindu yikusatupila, nambo naga akusapata ndaŵi jakunguluka ni jwakumjiganya masengo ga mumpingo, yikusaŵa mpela akumsalila kuti, “Mli mundu jwakusosekwa mnope kwa une.” (Aŵalanje Aloma 12:10.) Kusala yisyene, ŵakwajiganya mpaka aŵe ŵakusangalala mnope ligongo lyakwasamalila mwacinonyelo.

20, 21. (a) Ana jwakwiganya jwambone akusatenda yatuli? (b) Ana tucilijiganya cici mungani jakuyicisya?

20 Acakulungwa ŵa mumpingo, akumbucileje kuti, jwakwiganya jwambone ngakusagamba kunonyela kwiganya, nambo akusamnonyelasoni mundu jwakumjiganyajo. (Awanicisye ni Yohane 5:20) Ŵakulijiganya akusamanyilila naga akusiŵanonyela yisyesyene ni yikusakamucisya kuti alijiganyeje mwakulipeleka. M’yoyo, jemanja acakulungwa ŵa mumpingo ŵakunonyelwa, tukwaŵenda kuti akagambaga kwiganyape, nambo aŵejesoni acimjawo ŵa ŵakwajiganyawo.Miy. 17:17; Yoh. 15:15.

21 Pambesi pakosecelesya mtima wa mundujo, acakulungwa ŵa mumpingo akusamjiganya yacatendeje. Ana acakulungwa ŵa mumpingoŵa mpaka ajiganyeje catuli? Tucilijiganya yeleyi mu ngani jakuyicisya.

^ ndime 3 Ngani ajino ni jakuyicisya jikwawula mnopemnope kwa acakulungwa ŵa mumpingo, nambo jili jakamucisyasoni kwa wosope, ligongo jili jakulimbikasya kwa acalume wosope ŵabatiswe kumanyilila kuti akusosekwa kupocela majiganyo kuti akombole kamula nawo masengo ga mumpingo. Pambesi pakwe, mpaka yimkamucisye jwalijose mumpingo.

^ ndime 11 Acakulungwa ŵa m’mipingoŵa akusatama m’yilambo yakulekanganalekangana, ŵane ku Australia, Bangledesh, Belgium, Brazil, France, French Guiana, Japan, Korea, Mexico, Namibia, Nigeria, Réunion, Russia, South Africa, soni ŵane ku United States.