1, 2. Ligongo cici Baibulo jikusawanicisya lulumi ni moto?

MU 1871 moto wajocile ukweti wine wakolanjikwa Wisconsin ku America. Motowo wawuleje ŵandu 1,200, soni wajonasile yitela ciŵandika 2 biliyoni. Moto wakogoya mnopewu, komboleka kuti watandite ni kamoto kamnono kakatyocele mu sitima jajapitaga mu ukwetiwo. Yeleyi yikutukumbusya maloŵe ga pa Yakobo 3:5 gagakusati, ‘Aganicisye mwele kamoto kamnono kakusakolecesya ukweti wekulungwa.’ Ligongo cici Yakobo ŵalembile yeleyi?

² Yakobo ŵasasile kuti “Lulumi lulisoni moto.” “Lulumi” lukusagopolela kuŵeceta. Mpela moto, yatukusaŵeceta mpaka yijonanjesoni yindu yejinji. Atamose Baibulo jikusasala kuti “ciwa soni umi yili m’macili ga lulumi.” (Miy. 18:21) Nambope, ngatukusagamba kutama ngaŵeceta ligongo lyakogopa kusala cindu cakonanga. Yili yakulandandasoni ni moto kuti ngatukusaleka kuwukamulicisya masengo ligongo lyakogopa konanga yindu. Cindu cakusosekwa mnope cili kusamala. Naga tukamulicisya masengo moto mwakusamala mpaka tutelecele, kota soni kumulicila. M’yoyosoni naga tukulilamulila lulumi lwetu, mpaka tulikamulicisye masengo pakumlumba Mlungu soni kwakamucisya ŵane.—Sal. 19:14.

3. Ana citulole yindu yitatu yapi yayili yakusosekwa mnope patukuŵeceta?

 ³ Yehofa ŵatupele mtuka wa kombola kwasalila ŵane yatukuganisya soni mwatukupikanila mumtima cinga pakamulicisya masengo maloŵe kapena makono. Ana mpaka tukamulicisye masengo catuli mtukawu kuti twalimbikasyeje ŵane, ngaŵaga kwatengusya? (Aŵalanje Yakobo 3:9, 10.) Kwende tulole yindu yitatu yakusosekwa mnope patukuŵeceta. Yindu yakwe yili, ndaŵi jakuŵecetela, yatukusosekwa kuŵeceta, soni mwatukusosekwa kuŵecetela.

4. Ana mpaka tutame ngaŵeceta cilicose pa ndaŵi mpela syapi?

⁴ Kuŵeceta kuli mbali ja umi wetu wa lisiku ni lisiku. Nambope, pakusaŵa ndaŵi sine syangatukusasosekwa kuŵeceta. Sonitu Baibulo jikusasala kuti pana ‘ndaŵi jakutama ngaŵeceta.’ (Mlal. 3:7) Mwambone, ŵane pakuŵeceta tukusatama ngaŵeceta cilicose pakusaka kwacimbicisya. (Yobu 6:24) Kutamasoni ngaŵeceta ya yindu yamtemela kukusalosya kuti tuli ŵaganisya cenene. (Miy. 20:19) Soni naga mundu jwine atutumbilikasisye mpaka luŵe lunda kutama ngaŵeceta cilicose.—Sal. 4:4.

5. Ana mpaka tulosye catuli kuyamicila mtuka wa kuŵeceta waŵatupele Mlungu?

⁵ Baibulo jikusasalasoni kuti pana “ndaŵi jakuŵeceta.” (Mlal. 3:7) Naga mjawo ŵapele mtuka wambone mnope, nganaŵa agambile kuwusunga. Mmalo mwakwe mpaka awukamulicisyeje masengo cenene pakulosya kuyamicila. M’yoyosoni, tukusalosya kuyamicila mtuka wakuŵeceta waŵatupele Yehofa mwakuwukamulicisya masengo mwalunda. Mpaka tuwukamulicisye masengo mtukawu pakusala mwatukupikanila mumtima soni yatukusaka, kwalimbikasya ŵane, soni kumlumba Mlungu. (Sal. 51:15) Nambo, ana mpaka tumanyilile catuli ndaŵi jwambone ‘kuŵeceta’?

6. Ligongo cici kusagula ndaŵi jambone jakuŵecetela kuli kwakusosekwa?

⁶ Maloŵe ga pa Miyambo 25:11 gakusalosya kusosekwa kwa kusagula ndaŵi jambone jakuŵecetela. Gakusati, “Maloŵe gakuŵecetedwa pandaŵi jakuŵajilwa gali mpela yisogosi ya maapulo gagolidi m’mbale syasilifa.” Maapulo gagolidi gali gakusalala pajika, nambo gakusasalala mnope pagaŵisile pa cindu casilifa. Mwakulandana ni yeleyi, kusagula ndaŵi jambone jakuŵecetela mpaka kutendekasye yakuŵecetayo kuŵa yambone mnope. Mwatuli?

7, 8. Ana abale ŵetu ku Japan ŵakuyisye catuli cisyasyo ca Yesu?

⁷ Maloŵe getu komboleka kuŵa gakamucisya nditu, nambo naga ngatukugaŵeceta pandaŵi jakwe jambone, nganigaŵa gakamucisye. (Aŵalanje Miyambo 15:23.) Mwambone, m’mwesi wa March mu 2011, ku Japan kwatendekwe cisicinya cacajonasile misinda jejinji. Ŵandu ŵakupunda 15,000 ŵawile. Atamose kuti ŵa Mboni sya Yehofa ŵalasile nawo pandaŵiji, nambo ŵakamulicisyaga masengo upile uliwose kuti ŵatondoye acimjawo pakamulicisya masengo Baibulo. Nambope, ŵandu ŵajinji ŵakwete yikulupi ya Cibuda soni nganamanyililaga yajikusajiganya Baibulo. M’yoyo, abale ŵayiweni kuti kwasalila ŵandu ŵaŵajasicilwe ŵakunonyelwa ŵawo ya kwimuka kwa ŵawe mkanijipite ndaŵi nditu citendecele cisicinyaco, nganikuŵa kukamucisye mnope. Mmalo mwakwe, ŵakamulicisyaga masengo mtuka wa kuŵeceta pakwatondoya soni kamulicisya masengo Baibulo pakwasalila ligongo lyakwe yakusawusya mpela yeleyi yikusiyatendecela atamose ŵandu ŵambone ŵakwe.

⁸ Yesu ŵamanyililaga ndaŵi jakutama ngaŵeceta, soni ndaŵi jambone kuŵeceta. (Yoh. 18:33-37; 19:8-11) Ndaŵi jine jwalakwe ŵasalile ŵakulijiganya ŵakwe kuti, “Ngwete yejinji yakuti nasalile, nambo apano nganaŵa  ayipikanicisye.” (Yoh. 16:12) Abale ŵa ku Japan ŵakuyisye cisyasyo ca Yesuci. Pali papitile yaka yiŵili ni hafu, abaleŵa ŵatandite kwagaŵila ŵandu kapepala ka Ngani ja Ucimwene Na. 38 ka mtwe wakuti “Ana Ŵawe Komboleka Kwimukasoni?” Ndaŵiji jaliji jambone kwapa ŵandu utenga wakutondoya wakwamba kwimuka kwa ŵawe, soni ŵandu ŵajinji ŵapocele kapepalaka. Yili yisyene kuti ndamo soni yikulupi ya ŵandu yikusaŵa yakulekanganalekangana, m’yoyo tukusosekwa kuganisya cenene patukusagula ndaŵi jambone jakuŵeceta.

9. Ana tukusosekwa kwembeceya ndaŵi jambone jakuŵecetela pa yakutendekwa yine yapi?

⁹ Payakutendekwa yinesoni tukusosekwa kusagula ndaŵi jambone jakuŵecetela. Mwambone, mundu jwine komboleka kuŵeceta cinecakwe campaka citutumbilikasye. Naga yeleyi yitendekwe, mpaka luŵe lunda kuganicisya naga nganijo jili jakusawusya mnope mwati mpaka tusosekwe kuŵeceta cinecakwe. Naga tukuyiwona kuti tukusosekwa kuŵeceta, ngaŵa lunda kuŵeceta najo tuli citumbilile ligongo mpaka tuŵecete mwaukali. (Aŵalanje Miyambo 15:28.) Tukusosekwasoni kuŵa ŵaganisya cenene patukuŵeceta yakwamba usyesyene kwa ŵacibale ŵetu ŵangakulupilila. Tukusasaka kuti jemanjaji ammanyilile Yehofa, nambope tukusosekwa kuŵa ŵakulitimalika soni ŵaumanyilisi. Kuŵeceta maloŵe gakuŵajilwa soni pandaŵi jakuŵajilwa mpaka kwalimbikasye kuti apikanileje.

10. (a) Ligongo cici tukusosekwa kusamala patukusagula yakuti tuŵecete? (b) Ana cisyasyo cimo ca maloŵe gakupweteka cili capi?

¹⁰ Maloŵe gakwete macili gakuwulasya soni kuposya. (Aŵalanje Miyambo 12:18) Ŵandu ŵajinji m’cilambo ca Satanaci akusakamulicisya masengo maloŵe pakwawulasya ŵane. Mang’asi gakulekanganalekangana gakusalimbikasya ŵandu ‘kwangwasya lulumi lyawo mpela upanga’ soni ‘kusoma ni maloŵe gakupweteka mpela mipamba.’ (Sal. 64:3) Aklistu akusosekwa kuŵambala kutenda yeleyi. Cisyasyo cimo ca maloŵe gakupweteka cili, kwelegula mwakwacembulusya ŵane. Kwelegula kukusaŵa kwakusangalasya, nambope ndaŵi sine mpaka tuŵecete yindu yangaŵajilwa yampaka yatyocesye ŵane ucimbicimbi. Aklistu akusosekwa ‘kuŵambala’ kwelegula mwakwacembulusya ŵane. Kusala yindu yakusecesya mpaka kunonyelesye yatukuŵeceta, nambo tukusosekwa kuŵambala kwasecesya ŵandu ni yindu yampaka yatendekasye sooni ŵane. Baibulo jikusatujamuka kuti, “Maloŵe galigose gewole gakakopoka pakamwa penu, nambo galigose gakulimbikasya mpela mwayikusosecela, kuti gasangalasye ŵakugapikana.”—Aef. 4:29, 31.

11. Ana cici campaka citukamucisye kusagula maloŵe gakuŵajilwa?

¹¹ Yesu ŵasasile kuti, “pakamwa pakusaŵeceta yayigumbele mumtima.” (Mat. 12:34) Yeleyi yikulosya kuti kusagula maloŵe gakuŵajilwa kukusatandila mumtima. Yatukusaŵeceta yikusalosya mwatukusapikanila mumtima pakwamba ya ŵandu ŵane. M’yoyo, naga tukusitwanonyela ŵandu kutyocela mumtima, yakuŵeceta yetu mpaka yiŵe yambone soni yakulimbikasya.

12. Ana cici campaka citukamucisye kusagula cenene maloŵe?

¹² Kusagula maloŵe gakuŵajilwa kukusasosekwasoni mtawu soni ganisya cenene. Atamose Mwenye jwalunda Solomoni ‘ŵaliji mkuganicisya soni kuwungunya mwakusamala’ kuti apate ‘maloŵe gakunong’a soni kulemba maloŵe gakuwona ga usyesyene.’ (Mlal. 12:9, 10) Ana cici campaka citukamucisye kumanyilila yatukusosekwa kuŵeceta? Litala limo lili kuwungunya m’Baibulo soni m’mabuku getu ni kupata matala gasambano gampaka tuŵecetele. Tukusosekwa  kulijiganya gopolela kwa maloŵe gane gangatukugapikanicisya. Tukusosekwasoni kulijiganya kamulicisya masengo maloŵe gampaka gakamucisye ŵane. Pakwamba ya unasi wawupali pasikati pa Yehofa ni Mwanagwe jwandanda, Baibulo jikusati, ‘Yehofa ambele une [Yesu] lulumi lwa ŵandu ŵajiganyidwe cenene, kuti manyilile mwampaka namjanjile mundu jwakupela.’ (Yes. 50:4) Kola ndaŵi jaganicisya yatukusaka kuŵeceta mpaka kutukamucisye kusagula maloŵe gambone. (Yak. 1:19) Mpaka tuliwusye kuti, ‘Naga ngukamulicisya masengo maloŵe aga, ana munduju capikanicisye yangusaka kumsalila? Ana capikane wuli mumtima?

13. Ligongo cici kusala yindu m’litala lyakupikanika cenene kuli kwakusosekwa?

¹³ Kalakala ku Yisalayeli ŵakamulicisyaga masengo yitolilo pakwasonganganya soni kwapwilinganya ŵandu. Ŵayikamulicisyagasoni masengo pakwasalila asilikali kuti atande kuputa ngondo. Mwakulandana ni yeleyi, Baibulo jikusakamulicisya masengo maloŵe gakuti yitolilo pagombelecesya kusosekwa kwa kuŵeceta yindu yakupikanika cenene. Naga citolilo nganicililaga cenene casokonasyaga asilikali. M’yoyosoni, naga ngatukusala yindu m’litala lyakupikanika cenene mpaka yasokonasye ŵane. Patukulingalinga kuti tuŵeceteje yindu yakupikanika cenene kwa ŵandu tukusosekwa kusamala kuti tukakamulicisyaga masengo maloŵe gacipongwe soni gangalosya ucimbicimbi.—Aŵalanje 1 Akolinto 14:8, 9.

14. Ana cisyasyo capi cacikulosya kuti Yesu ŵakamulicisyaga masengo maloŵe gangasawusya kupikana?

¹⁴ Yesu ŵapelece cisyasyo cambone pangani jakusagula maloŵe gambone gakuŵeceta. Aganicisye ya ngani jambone jaŵaŵecete jajikusimanikwa pa Matayo mtwe 5 mpaka 7. Yesu nganakamulicisya masengo maloŵe gangapikanika cenene kapenasoni gakwakuŵasya ŵane. Mmalo mwakwe ŵasagulaga maloŵe gangasawusya kupikana kuti gayiceje pamtima ŵandu ŵaŵampikanilaga. Mwambone, pakusaka kwatondoya ŵandu ŵaŵalagaga kupata yakulya ya lisiku ni lisiku, jwalakwe ŵasasile yakusatenda Yehofa pakusamalila yijuni. Kaneko jwalakwe ŵawusisye kuti, “Ana jemanja nganim’ŵa ŵa mtengo wapenani kupunda yijuni?” (Mat. 6:26) Maloŵe gamnono gelega, galimbikasisye mnope ŵanduwo. Kwende sambano tulole cindu catatu cakusosekwa mnope patukuŵeceta.

15. Ligongo cici tukusosekwa kuŵeceta mwakwayika ŵandu pamtima?

¹⁵ Mwatukusaŵecetela yindu kwa ŵane cili cindu cakusosekwa mnope. Yesu paŵaŵecete m’sunagogi mu msinda wakumangwawo ku Nasalaleti, ŵandu ‘ŵasimonjile ni maloŵe gakamula mtima gagakopokaga pakamwa pakwe.’ (Luk. 4:22) Patukuŵeceta mwakwayika ŵandu pamtima, ŵanduwo akusasangalala kutupikanila soni kuya yatukwasalilayo. (Miy. 25:15) Mpaka tuŵecete mwakwayika ŵandu pamtima mpela muŵatendele Yesu naga tukuŵeceta nawo mwakwacimbicisya soni mwakwaganicisya. Mwambone, Yesu paŵayiweni kuti likuga lya ŵandu lyalinjile kutenda yiliyose yakomboleka kuti limpikanile, jwalakwe ŵatendele canasa, mwati “jwatandite kwajiganya yindu yejinji.” (Maliko 6:34) Atamose ŵandu paŵamnyosyaga, jwalakwe nganawucisya maloŵe gacipongwe.—1 Pet. 2:23.

16, 17. (a) Ana mpaka tukuye catuli cisyasyo ca Yesu patukuŵecetana ni ŵamwiŵasa mwetu soni acimjetu? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.) (b) Apelece cisyasyo cakulosya umbone wakuŵeceta mwakulitimalika.

¹⁶ Kuŵeceta mwakulitimalika mpaka kuŵe kwakusawusya patukutenda yindu ni ŵacinasi ŵetu soni acimjetu. Mpaka tuganisye kuti pakuŵa jemanjaji ngwamanyilila cenene ngangusosekwa  kuŵeceta nawo mwakusamala. Nambo Yesu ŵaŵecetagasoni mwakusamala kwa acimjakwe. Ŵakumkuya ŵakwe paŵatandite kangana yakwamba jwamkulungwa pasikati pawo, Yesu ŵajamwice mwacanasa soni ŵapele cisyasyo ca kamwanace. (Maliko 9:33-37) Acakulungwa ŵa mumpingo mpaka akuye cisyasyo ca Yesuci pakwajamuka ŵandu ni “msimu wakulitimalika.”—Aga. 6:1.

¹⁷ Atamose mundu jwine ali atuŵecetele yindu yakutusakalisya, kwanga mwakulitimalika mpaka kukamucisye. (Miy. 15:1) Mwambone, mwanace jwamlume jwa jwamkongwe jwine jwamasije ŵatendaga yindu yakusakala kwineku ali kumtumicila Yehofa. Mlongo ŵasalile mamagwe mnyamatajo kuti, “Yili yakutesya canasa kwabasi kuti alepele kumlela cenene mwanace jwawoju.” Mama ŵala mkanajanje ŵaganicisye kaje kaneko ŵajanjile kuti, “Yili yisyene kuti apano ngayikwenda cenene, nambo ngwendelecelape kumjiganya mnyamataju. Ngumanyilila kuti panyuma pa Alamagedo yosope yiciŵa cenene.” Kwanga mwakulitimalikaku kwakamucisye kuti alongo ŵaŵiliwo aŵepe pamtendele, soni kwamkamucisye mnyamatajo. Jwalakwe ŵamanyilile kuti mamagwewo ŵamganicisyaga. Yeleyi yakamucisye kuti alece yitendo yakwe yakusakalayo. Mkupita kwandaŵi jwalakwe ŵabatiswe kaneko ŵatandite kutumicila pa Beteli. M’yoyo, cinga tuli ni ŵakulupilila acimjetu, ŵamwiŵasa mwetu kapena ŵandu ŵane ndaŵi syosope maloŵe getu “gaŵeje gacanasa, gakunong’a mpela tugatasile njete.”—Akolo. 4:6.

18. Ana kuya mwaŵaŵecetelaga Yesu mpaka kutukamucisye catuli kamulicisya masengo lulumi lwetu cenene

¹⁸ Kwasalila ŵane nganisyo syetu soni mwatukupikanila mumtima uli mtuka wapenani wakutyocela kwa Mlungu. Kwende tumsyasyeje Yesu pakusagula ndaŵi jambone jakuŵecetela, maloŵe gambone, soni kuŵeceta mwakulitimalika. Lulumi lwetu liciposya ŵandu ŵakutupikanila soni licimsangalasya Yehofa jwali Mkupeleka jwa mtuka wambone mnope wakuŵeceta.