Ajawule pa ndandanda

NOFEMBA 20, 2020
UKRAINE

Yalulamwile Luŵala lwa Magambo lwa ECHR Chiyakamuchisye ŵa Mboni sya Yehofa ku Ukraine

Yalulamwile Luŵala lwa Magambo lwa ECHR Chiyakamuchisye ŵa Mboni sya Yehofa ku Ukraine

Luŵala lwa magambolu luchijamwiche chilambo cha Ukraine ligongo lyakulepela kwajamuka ŵandu ŵele akwalagasya abale ŵetu pamagongo ga dini.

Pa Nofemba 12, 2020 Luŵala lwa Magambo ku Europe lwalukusalolechesya kuti ŵandu akwete ma ufulu gawo (European Court of Human Rights ECHR) lulamwile magambo gatatu gele ŵa Mboni sya Yehofa ku Ukraine nganiŵasimana ŵakulemwa. Mtwe wa magamboga, waliji wakuti Magambo ga Pasikati pa Zagubnya Soni Tabachkova ni Chilambo cha Ukraine, Migoryanu Soni Ŵane ni Chilambo cha Ukraine, Soni Kornilova ni Chilambo cha Ukraine. Magamboga, gayiche ku luŵalalu m’chaka cha 2014 soni mu 2015. Magambo gosopega gakwakwaya mnope ŵapolisi ŵele ŵalepele kwapa chilango ŵandu ŵaŵalagasyaga ŵa Mboni sya Yehofa mwangalwe. Luŵalalu lulamwile kuti achakulungwakulungwa ŵa chilambo cha Ukraine, nganiŵachenjela mwakwanila abale ŵetu mwamti chilambochi achilamwile kuti chalipile abale ŵetuŵa mbiya syakwana madola 17, 400 (ga ku America).

Magambo ga Pasikati pa Zagubnya Soni Tabachkova ni Chilambo cha Ukraine: Pa Epulo 20, 2009, Mlongo Zagubnya ni Mlongo Tabachkova, ŵalalichilaga nyumba ni nyumba m’musi wa Novi Mlyny. Mundu jwine (Mykola Lysenko) jwali jwamkulungwa jwa dini ja Orthodox paŵasimene alongoŵa mumsewu, jwatandite kwaputa mu mtwe soni kunyuma pakamulichisya masengo ndodo. Munduju nganapochela chilango atamose kuti jwalakwe jwaŵechete kuti jwasakaga “kwajogoya” alongoŵa kuti aleche kukamula “masengo gakulalichilaga.”

Magambo ga Pasikati pa Migoryanu Soni Ŵane ni Chilambo cha Ukraine: Pa Apulo 5, 2012, ŵa Mboni sya Yehofa ŵakwana 21 soni ni achalendo ŵane ŵasongene ni chakulinga chakuti akumbuchile chiwa cha Yesu. Nambo kaneko kagulu kane kakutandisya njojo, kayiche pamaloga mwakulongolelegwa ni Jwamkulungwa jwa dini ja Orthodox (O. Greku). Jemanjaji ŵasokonasisye msonganowo. Kaguluka katukanaga, kwajogoya achalendo ŵaŵayiche pamsonganopo, kupwatikapo ŵanache soni achakongwe ŵachikulile.

Kaneko, jwamkulungwa jwa dini jula yimpepe ni ŵandu ŵakwe ŵala ŵatandite kwalagasya ŵa Mboni sya Yehofa mwakwaputa, soni m’bale jwine ŵamjochile galimoto jakwe. Ŵaponyisyesoni bomba pa nyumba ja abale ni alongo ŵetu. Pandaŵiji abale ŵetuwo ŵaliji mkugona. Yili yitendekwe yeleyi, abaleŵa ŵapite kukwasalila achakulungwakulungwa ŵa boma soni ŵapele maumboni gakwe. Maumbone gane galiji gakuti ŵaŵatendaga yachipongweyi ŵatesile kwambulidwa pa fidiyo. Nambo ŵa polisi ŵasasile kuti ŵanduŵa nganatendaga yachipongweyi pakujigalila kuti ŵakulagasidwawo ali ŵa Mboni sya Yehofa soni ŵasasile kuti yaliji yakusawusya kuti ŵamanyilile ŵandu ŵaŵatendaga yachipongweyi. Mwamti jwamkulungwa jwa dini jula ni ŵandu ŵakwe ŵala nganapochela chilango chilichose.

Magambo ga Pasikati pa Kornilova ni Chilambo cha Ukraine: Pa Malichi 7, 2013, Mlongo Kornilova yimpepe ni Mlongo Serdiuk ŵaŵilanjilaga achimjawo ku mwambo wakumbuchila chiwa cha Yesu. Yeleyi yatendechele mtawuni ja Nosivka. Kaneko mundu jwine jwatandite kwatukana ni kuŵechetagasoni maloŵe gakunyosya dini ja alongoŵa. Mwangakaŵa munduju jwamputile Mlongo Kornilova pangope mwamti jwawulele mnope. Mlongoju ŵatemi m’chipatala kwa masiku 11. Nambo chakusimonjesya chaliji chakuti ŵapolisi ŵakanilesoni yakuti mlongoju ŵamputile ligongo lyakuti ali jwa Mboni sya Yehofa. Ŵapolisiŵa ŵasasilesoni kuti munduju ŵamputile mlongojo pa magongo gane. Luŵala lwa magambo lwampele munduju chilango chamwana.

Kutyochela kumchiji kwawula kumlyo: Mlongo Tetyana Kornilova, Mlongo Tetiana Zagubnya, Mlongo Maria Tabachkova, soni M’bale Vasyl Migoryanu. Ŵane mwa ŵa Mboni sya Yehofa ŵajinji ŵele ŵandu ŵalagasisye m’chaka cha 2009 soni 2013

Achakulungwakulungwa ŵa ku ofesi ja nyambi ku Ukraine, ŵakambilene nganiji ni achakulungwakulungwa ŵa ku malo kujatendechele nganiji soni achakulungwakulungwa ŵa boma ni achakulungwa ŵa m’yilambo yine. Ali atesile yeleyi, abaleŵa ŵayiweni kuti mpaka yiŵe chenene kukata chisamani ku Luŵala lwa magambo lwakulola ya ufulu ŵa ŵandu lwa ECHR. Mwamti ŵakatile chisamanichi mu 2014. Chakutesya lung’wanu chili chakuti chaka chamunyuma mwakwe (2013), achakulungwakulungwa ŵa boma ŵatandite kupikana kuti m’chilambomo ŵandu atandite kwatendela achimjawo yindu yangalwe pa magongo ga dini. M’chaka cha 2013, ofesi ja Ombudsaman jasasile kuti, “Ŵapolisi ngakuwungunya chenene magambo gakwayana ni kwatendela ŵane yachipongwe ligongo lya dini jawo, yeleyi yitendekasisye kuti ŵakulemwa ayiwoneje kuti mpaka apitilisye kwalagasya ŵandu.” M’chaka chichichi, lipoti line lya komiti jakulola ya ufulu wa ŵandu ja bungwe ja United Nations, jasasile kuti jili jakudandawula mnope ligongo lyakuti ŵandu ŵasimanikwe kuti ali ŵakulemwa pamagambo gakwalagasya ŵane kupwatikapo ŵakwalagasya ŵa Mboni sya Yehofa, ngakupochela chilango chakwanila. Komitiji jajisalile boma ja Ukraine kuti “jilolechesye kuti ngani syosope syakwayana ni magamboga asiwungunye chenene soni ŵajimbe magambo ŵandu ŵakutenda yindu yangalweyi . . . soni naga ali ŵakulemwa apochele chilango chakuŵajilwa. Ŵandu ŵaleŵeledwe ŵalipile mwakuŵajilwa.”

Yaka yapachangakaŵapa, boma ja Ukraine jitandite kutendapo kandu pa yakutendekwayi. Atamose kuti ŵa Mboni sya Yehofa akwete ufulu ŵakulambila m’chilambochi, nambope tukukulupilila kuti kulamula kwa luŵala lwa ECHR pa magambo gatatuga, chikwakamuchisye achakulungwakulungwa ŵa boma ja Ukraine soni m’yilambo yine kupitilisya kuchenjela ufulu wa abale ni alongo ŵetu pangani sya dini. Tukwembecheya ndaŵi jele Yehofa Mlungu jwakusatenda yindu “yagoloka soni yachilungamo” chachimasya ngalwe syosope syele ŵandu ŵane akwatendela ŵandu ŵakusamtumichila jwalakwe.—Detulonomo 32:4.