Achinangolo ŵane ŵali pamasengo, akusiŵatumisya ŵanache ŵawo ŵanganatande sukulu ku malo gakusamalilila ŵanache. Ana kwajawusya ŵanache ku malo gelega lili litala lyambone?

•  Yiwusyo yakusosekwa kuliwusya

•  Yampaka atende

 Ana naga ngumjawusya mwanache jwangu kumalo gelega ngayisokonasya unasi wangu ni mwanachejo? Yeleyi mpaka yitendekwe. Mwanache pali jwachinandipile, ututu wakwe ukusatenda yindu mwachitema, yayikusakwayasoni katende kakwe ka yindu ni ŵane. Myoyo pandaŵi jeleji akusosekwa kulingalinga kutamaga najo yalumo.—Detulonomo 6:6, 7.

•    Achinangolo pakuganichisya yakumjawusya mwanache jwawo ku maloga akusosekwa kulola yampaka atende kuti unasi wawo ni mwanachejo ukamala.

 Ana kumjawusya mwanache ku maloga ngakukwaya mwakusatendela yindu ni mwanachejo? Mpaka yitendekwe. Buku jine (Hold On to Your Kids) jasasile kuti, “Pandaŵi jele mwanache akumalila ndaŵi ali mkunguluka ni achimjakwe, yikusatendekasya kuti ajigalile ndamo sya achimjakwewo.”

•    Achinangolo pakuganisya yakumjawusya mwanache jwawo ku maloga, akusosekwa kuganichisya naga chachipitilisyape kumsamalila.

 Ana yeleyi yichimkamuchisya mwanache jwawo kuti chaŵe jwalunda pachachitanda sukulupo? Ŵandu ŵane akusaganisya myoyo. Ŵane akusasala kuti kumjawusya mwanache ku malo gelega pangali chakusawusya chilichose. Chinga yisyesyene yakwe ni yapi nambope namatetule jwine (Penelope Leach) jwasasile kuti, “Ngakusosekwa kuganisya kuti yampaka alijiganye mwanache ku sukulu ni yampaka yimkamuchisye mnope. Nambosoni ngakusosekwa kuganisya kuti ndaŵi syosope mwanache akusosekwa kutanda sukulu ali jwachinandipile. Naga akuganisya myoyo ni kuti tachitanda kuganichisya kuti yindu yaŵele ali kumtendela mwanache jwawo kutandila ali jwachinandipile ni kuti yili yangasosekwa.”

•   Achinangolo pakuganisya yakumjawusya mwanache jwawo ku malo gakusamalila ŵanache, akusosekwa kuganichisyasoni naga kutenda yeleyo chikuŵe kwakamuchisya kapena iyayi.

 Ana yili yakomboleka kuti wawojo kapena ŵamkwawo atameje ni mwanache jwawo kunyumba m’malo mwakwawula kumasengo? Payakutendekwa yine, achinangolo akusasaka kuŵa pa masengo ni chakulinga chakuti akalajililaga kupata yindu. Ana kukola nganisyo syelesi kuli kwakamuchisya?

•   Achinangolo pakuganisya yakumjawusya mwanache jwawo ku malo gakusamalila ŵanache, mpaka atende chenene kusagula yakuti nangolo jumo atameje panyumba ni ŵanache.

 Mpaka amtumisye mwanache jwawo ku malo gakusamalila ŵanache naga ali aganichisye mwakusamala umbone soni kusakala kwakumtumisya mwanachejo ku malo gelega. Uli naga panyuma pakuganichisya yeleyi akuyiwona kuti kumtumisya mwanache ku maloga kuli kwakamuchisya?

 Baibulo jikusasala kuti, “Mundu jwakalamuka akusalolechesya mwakwendela.” (Misyungu 14:15) Pakuganichisya mfundo jeleji, akusosekwa kuganichisya mnope mkanasagule yakumtumisya mwanache ku malo gakusamalila ŵanache.

 Amanyilileje yakuyichisya ya yachasagule

•   Achinangolo ŵane akusasagula yakuti mwanache jwawo akamsamaleje ku nyumba ja mundu jwine jwakwe. Kumalo kweleku kukusaŵa kuti kwangali ŵanache ŵajinji.

•   Achinangolo ŵane akusasagula yakuti jwachibale jwakutama najo mpaka amsamalileje mwanache jwawo.

 Yakusagula yiliyose yikwete umbone ni kusakala kwakwe. Uli ngawusya achinangolo ŵane ŵaŵakamulichisye masengo limo mwa matala gelega? Baibulo jikusasala kuti, “Ŵandu ŵakusapikanila msyungu wa achimjawo ni ŵakwete lunda.”—Misyungu 13:10.

 Uli naga akuganisya yakuti mwanache jwawo amjawusye ku malo gakusamalila ŵanache? Naga yili myoyo . . .

 Akusosekwa kumanyilila chenene yakwamba malogo

•   Ana kumalo kwakusaka kumtumisya mwanachejo kuli kwakwitichisidwa ni boma? Ana mbili jakwe jili jamtuli?

•   Ana malogo gali ga chasa soni gana chiteteyo?

•   Ana mwanache jwawo chakatendeje chichi kweleko? a

 Akusosekwa kumanyilila yakwamba ŵandu ŵakusiŵasamalila ŵanachewo

•   Ana jemanjajo ŵalijiganyisye ya kasamalile ka ŵanache? Yeleyi yikupwatikapo kwajiganya ŵanachewo, kwapa chikamuchisyo cha mtela kapena kwakamuchisya mmatala gane.

•   Ana mpaka akombole kuwungunya ya mundu jwakusaka kuti akasamalileje mwanache jwawo naga jwangali magambo?

•   Ana kumaloko kwangali ndamo jakuti ŵandu akusaleka masengo? Naga yili myoyo, mpaka yitendekasye kuti mwanache jwawo asamalilidweje ni ŵandu ŵakulekanganalekangana.

•   Ana mundu jumo akusiŵasamalila ŵanache ŵalingwa? Naga mundu jumo akusiŵasamalila ŵanache ŵajinji, ni kuti mpaka yitendekasye kuti mwanache jwawo akapochelaga chikamuchisyo chakwanila. Nambope chikamuchisyo champaka mwanache jwawo apochele chikusadalila yaka yakwete soni yakusakombola kutenda.

•   Ana jwakwasamalila ŵanachewo ali jwakoseka kukambilana naga pana yakusawusya?