Elo, Baibulo jatyochele kwa ‘Mlungu jwele akusiŵalimbisya ŵandu ŵakwasa mtima.’ (2 Akolinto 7:6) Atamose kuti Baibulo nganijiŵa buku ja chipitala jajikusijakamuchisya ŵandu ŵakulaga nganisyo, nambope jikamuchisye ŵajinji ŵaŵele ali mkulaga ni nganisyo syakusaka kuliwulaga. Baibuloji jana mfundo syampaka syakamuchisyesoni wawojo.

•  Ana Baibulo mpaka jakamuchisye chamtuli?

•  Ana Baibulo jikusasalaga chilichose pakwamba ya ŵandu ŵaŵasakaga kuwa?

•  Ana ni malemba gapi gampaka gakamuchisye naga akwete nganisyo syakuliwulaga?

•  Nambi uli naga mjawo akwasalila kuti chaliwulaje?

•  Nambi uli naga munyumamo nasakaga kuliwulaga?

• ● Ŵasalileje ŵane mwakupikanila.

   Yajikusasalaga Baibulo: “M’mbusanga akusakunonyela ndaŵi ni ndaŵi, soni mlongo mjakwe ŵapagwile kuti atukamuchisye pandaŵi ja yisawusyo.”—Misyungu 17:17.

   Ana yeleyi yikugopolela chichi? Patukulaga nganisyo tukusasosekwa chikamuchisyo cha ŵane.

   Naga ngakwasalila ŵane yindu yayikwalagasya nganisyo, yichiŵa mpela anyakwile katundu jwakusitopa. Nambo naga akwasalila ŵane yindu yayikwalaga mu nganisyo, yichakamuchisya kuti akalagaga mnope nganisyo soni kuti atande kuyiwona yindu mwakuŵajilwa.

   Alinje kutenda ayi: Lelo, alinje kumsalila jwachibale kapena mjawo jwine yayikwatendechela. a Kombolekasoni kwamba kulemba mwakupikanila panepakwe.

• ● Awonegane ni ŵachipatala ŵakusakamuchisyaga ŵakulaga nganisyo.

   Yajikusasalaga Baibulo: “Ŵandu ŵangakulwala ŵangamsosa jwa mtela, nambo awo pewo ŵele ŵakulwala.”—Mateyu 9:12.

   Ana yeleyi yikugopolela chichi? Patulwasile tusoseje chikamuchisyo.

   Kola nganisyo syakuliwulaga mpaka uwe umboni wakuti mundujo akwete ulwele mu mtwe kapena ulwele wakulaga nganisyo. Mpela mwayiŵelele ni ulwele uliwose, ngatukusosekwa kutenda sooni kwawula kuchipatala. Ŵandu ŵakulaga nganisyo mpaka apole ulwele wawo.

   Alinje kutenda ayi: Awonegane ni dokotala mwachitema pakulaga nganisyo.

• ● Akumbuchile kuti Mlungu akusatunonyela.

   Yajikusasalaga Baibulo: “Ana ngati yijuni yiŵili ya timba akusayisumisya mbiya siŵili? Nambotu Mlungu jwangayiliŵalila amta chimo chose. . . . Mkajogopa. Jemanja mli ŵa mtengo wapenani kupunda yijuni ya timba yejinji.”—Luka 12:6, 7.

   Ana yeleyi yikugopolela chichi? Wawojo ali mundu jwakusosekwa mnope kwa Mlungu.

   Pane mpaka ayiwoneje kuti ali jika soni kuti ali jwangasosekwa. Nambo amanyilile kuti Mlungu akumanyilila yayikwatendechela. Jwalakwe akusiŵaŵalanjilaga, atamose pakuyiwona kuti ngakusosekwasoni kuŵa ni umi. Pa Salimo 51:17 pakusati, “Mtima wekasiche, mtima wachanasa . . . Mlungu ngasawuchembulusya.” Mlungu akusaka kuti tuŵeje ni umi ligongo akusatunonyela.

   Alinje kutenda ayi: Awungunye kutyochela m’Baibulo maumboni gakulosya kuti Mlungu akusiŵanonyela ŵawojo. Mwachisyasyo, alole mtwe 24 m’buku jakuti Amŵandichile Yehofa.

• ● Apopeleje kwa Mlungu.

   Yajikusasalaga Baibulo: “Mtule pa jwalakwejo yidandawulo yenu yosope pakuti jwalakwejo ni jwakusamsamalila jemanja.”—1 Petulo 5:7.

   Ana yeleyi yikugopolela chichi? Mlungu akusasakaga kuti amsalileje mwachilungamo soni mwagopoka chilichose chachikwalagasya.

   Mlungu mpaka ŵakamuchisya mwakwapa mtendele wa mumtima ni chakulinga chakuti apilile yakusawusyayo. (Afilipi 4:6, 7, 13) Yeleyi ni yakusatendaga Mlungu pakwakamuchisya ŵandu ŵakumdalila jwalakwe ni mtima wosope.—Salimo 55:22.

   Alinje kutenda ayi: Lelo apopele kwa Mlungu. Akamulichisye masengo lina lyakwe lyakuti Yehofa ni amsalile yayili mumtima mwawo. (Salimo 83:18) Amŵende kuti ŵakamuchisye kupilila yakusawusya yakuchingangana nayo.

• ● Aganichisyeje mnope yajikusasalaga Baibulo pakwamba ya msogolo.

   Yajikusasalaga Baibulo: “Chembecheyo chelechi tukamulile pela nangula jwa umi wetu. Chili chakutamilichika, changatenganyika kose.”—Ahebeli 6:19.

   Ana yeleyi yikugopolela chichi? Mpela mwayikusaŵelaga ni sitima ja pamesi kuti jikusatenganyikaga pakuyiche chimbungo, wawojosoni ndaŵi sine mpaka asangalaleje nambo ndaŵi sine nikulagaga mnope nganisyo.

   Nambo chembecheyo chajikusatupuga Baibulo mpaka chitukamuchisye kuti tutamilichiche nganisyo.—Chiwunukuko 21:4.

   Alinje kutenda ayi: Alijiganye yejinji yajikusasalaga Baibulo pakwamba ya msogolo kutyochela mu lijiganyo 5 m’kabuku ka Ngani Syambone Kutyochela kwa Mlungu

• ● Atendeje yindu yayikusayakamuchisya kuŵaga ŵakusangalala.

   Yajikusasalaga Baibulo: “Mtima wakusangalala uli mtela wambone pa umi wa mundu.”—Misyungu 17:22.

   Ana yeleyi yikugopolela chichi? Patukutenda yindu yakutukamuchisya kuŵa ŵakusangalala, tukusaŵasoni tuli mkunandiya kulagasika nganisyo.

   Alinje kutenda ayi: Atende yindu yayikusiyakamuchisya kuti asangalaleje. Mwachisyasyo, apikanile nyimbo syakulimbikasya, aŵalanje ngani jine jakulimbikasya kapena apate ndaŵi jakuti atende masewela gane. Konjechesya pelepa, mundu akusaŵagasoni jwakusangalala naga akwakamuchisya ŵane atamose m’matala ga mwanamwana.—Masengo 20:35.

• ● Awusamalileje umi wawo.

   Yajikusasalaga Baibulo: “Kuchisyoŵechesya [“ung’asi wakulimbisya,” NWT] chilu kukusapindulisya panandi.”—1 Timoteo 4:8.

   Ana yeleyi yikugopolela chichi? Kutenda ung’asi wakulimbisya chilu, kugona mwakwanila soni kulya yakulya yakamuchisya kola chilu chambone yili yindu yakamuchisya.

   Alinje kutenda ayi: Agambe kwenda mwachitema kaulendo ka maminisi 15.

• ● Akumbuchileje kuti yindu yikusachengaga paumi

   Yajikusasalaga Baibulo: “Jemanja ya malaŵi ngamkuyimanyilila.”—Yakobo 4:14.

   Ana yeleyi yikugopolela chichi? Atamose ali asimene ni yipwetesi yayikuwoneka kuti pangalisoni champaka atende kuti amalane nayo, nambo yeleyi mpaka yiŵe yakandaŵi.

   Kanga yipwetesiyo yikuwoneka yangamala, nambo ndaŵi sine yindu mpaka yichenje. Myoyo agambe kupata litala lyampaka lyakamuchisye kupilila. (2 Akolinto 4:8) Amanyilile kuti yindu yayikwalagasya nganisyoyo mpaka yichenje. Nambo paliwuleje nikuti pangalisoni chilichose champaka atende.

   Alinje kutenda ayi: Aŵalanje ngani sya m’Baibulo sya ŵandu ŵaŵatengwiche mnope mwamti ŵayikene pakusaka kwamba kuwa, ni alole yindu yangawonechela yayakamuchisye kuti achenje nganisyo ni kutanda kuyiwona yindu mwakuŵajilwa. Kwende tulole yisyasyo yine.

 Elo. Baibulo jikusatusalilaga ya ŵandu ŵane ŵele ŵayikene pakuŵecheta kuti ngusaka kuwa. Mlungu nganiŵajamuka nambo ŵakamuchisye. Jwalakwe mpaka ŵakamuchisyesoni wawojo.

Eliya

•  ● Ana ŵaliji ŵani? Jwaliji jwakulochesya jwakulimba mtima. Nambope ndaŵi sine jwalagaga nganisyo. Mwamti lilemba lya Yakobo 5:17 likusati, “Eliya jwaliji mundu mpela uweji.”

•  ● Nambo ligongo chichi jwasachililaga kuwa? Lili ligongo lyakuti jwaliwonaga kuti jusigele jika, ŵamkamwile woga soni jwaliwonaga kuŵa jwangali mate. Mwamti jwaŵendile kwa Yehofa kuti, “Angunde kuti une ngambe kuwa!”—1 Ayimwene 19:4.

•  ● Ana ni chichi chachamkamuchisye jwalakwe? Eliya ŵamsalile Mlungu muŵapikanilaga mumtima. Nambo ana Mlungu ŵamkamuchisye chamtuli? Mlungu ŵalosisye kuti yamkwayaga mnope yayamtendechelaga Eliya. Mwamti Mlungu ŵayikene pamlosya Eliyajo machili gakwe. Konjechesya pelepa ŵamsimichisyesoni kuti jwalakwe ali mundu jwakusosekwa soni ŵampele mundu jwambone jwakuti amkamuchisyeje.

•  ▸ Aŵalanje yakwamba Eliya: 1 Ayimwene 19:2-18.

Yobu

•  ● Ana ŵaliji ŵani? Yobu jwaliji mundu jwakusichila juŵakwete liŵasa lyekulungwa. Jwalakwe jwaliji mundu jwakulupichika juŵalambilaga Mlungu jusyesyene.

•  ● Nambo ligongo chichi jwasachililaga kuwa? Kwandaŵi jimpepe, yindu yejinji yakusakala yamtendechele Yobu. Chipanje chakwe chosope chajonasiche. Konjechesya pelepa, ŵanache ŵakwe wosope ŵawile nyumba jakwe jagwilile. Keneko jwalakwe jwalasile ulwele wakupweteka mnope. Pakumalisya, achimjakwe ŵane ŵamlambuchisye kuti yipwetesi yosopeyi yamtendechele ligongo lyakuti ŵatesile kuyitanda mele. Yobu jwasasile kuti, “Une ngaŵa mkutama ni umi masiku gosope.”—Yobu 7:16.

•  ● Ana ni chichi chachamkamuchisye jwalakwe? Ŵapopesile kwa Mlungu soni ŵasalile ŵane yakusawusya yakwe. (Yobu 10:1-3) Mwamti mjakwe jwine jwakupikanichisya, ŵamkamuchisye kuti atandilesoni kuyiwona yindu mwakuŵajilwa. Jwalakweju ŵaliji Elihu. Nambo chachamkamuchisye mnope chaliji chakuti jwalakwe ŵapochele chamuko chiŵampele Mlungu.

•  ▸ Aŵalanje yakwamba Yobu: Yobu 1:1-3, 13-22; 2:7; 3:1-13; 36:1-7; 38:1-3; 42:1, 2, 10-13.

Mose

•  ● Ana ŵaliji ŵani? Jwaliji jwakwalongolela Aisalaeli kalakalako. Jwalakwe jwalijisoni jwakulochesya.

•  ● Nambo ligongo chichi jwasachililaga kuwa? Mose yamtupilaga mnope yakutenda. Konjechesya pelepa, ŵandu ŵatamilaga kumnyosya. Mwamti yampesisye mnope. Ligongo lya yeleyi, jwamsalile Mlungu kuti, “Agambe kumbulaga sambano jino.”—Numeli 11:11, 15.

•  ● Ana ni chichi chachamkamuchisye jwalakwe? Mose ŵamsalile Mlungu muŵapikanilaga. Mwamti Mlungu ŵamkamuchisye mwakumsalila yampaka atende kuti yindu yikamtupilaga mnope ni chakulinga chakuti akalagaga nganisyo.

•  ▸ Aŵalanje yakwamba Mose: Numeli 11:4-6, 10-17.