“GUBIN e mahl ni un tay kafram . . . e gathi rib gel ni faanra ngan taarebrogonnag ko biney e mahl ni yibe tay u Europe.” Aray rogon e n’en ni yog Fare Wulyang ko Damit ko September 1, 1915 u murung’agen e bin som’on e mahl ko fayleng. Ma re mahl nem e munmun me garer i yan nge yan i taw nga 30 e nam u roy u fayleng. Bochan nrib gel e togopuluw ni un tay ko pi walag, ma aram me yog Fare Wulyang ko Damit ni gaar: “Ke magawon rogon e pigpig ni yibe tay ni fan nga [Gil’ilungun Got], nib ga’ nu Chiyamen ngu France.”

Nap’an e re mahl nem nni tay u ga’ngin yang e fayleng, ma dawori tamilang u wan’ e Piin ni Ur Filed e Bible fare kenggin e motochiyel u rogon ni nge par e piin Kristiano u mathilin ngongolen e am. Machane, kar dugliyed u wan’rad ni ngar machibnaged fare thin nib fel’. Immoy be’ ni ka nog Wilhelm Hildebrandt ngak ni baadag ni nge machib. Ere, ning yu ken fare babyor ni ka nog e The Bible Students Monthly ngay ni thin ni French. Ngiyal’ nem e gathi ke yan nga France ni nge machib u polo’ e tayim rok, ya ke yan e ngaram ni ir reb e salthaw rok piyu Chiyamen. Ere, yugu aram rogon ni be chuw nga madan e salthaw nu Chiyamen ni ir e toogor rok yu France e ngiyal’ nem, machane i machibnag murung’agen e gapas ngak e girdi’ nu France ni i mada’nagrad.

Boor e babyor ni i yoloy boch e walag nni tay ko Fare Wulyang ko Damit ni be dag riy ni boor e walag ara Piin ni Ur Filed e Bible u Chiyamen ni yad baadag ni ngar machibnaged fare thin nib fel’ ni yugu aram rogon ni yad be un ko salthaw. Brother Lemke nreb e salthaw ni ma maruwel u daken e barkow e yog ni immoy lal e salthaw ni ur maruwelgad u taabang ni yad baadag e machib. I yoloy ni gaar: “Yugu aram rogon ni gu be maruwel u daken e re barkow ney, machane gu be t’ar wom’engin e maruwel ni gu be tay ni fan ngak Jehovah.”

Be’ ni ka nog Georg Kayser ngak e yan ko mahl ni ir reb e salthaw me sul nga tafen ni ke mang reb e tapigpig ko bin riyul’ e Got. Uw rogon ni buch e re n’em? Bay ban’en ni rin’ me yag ba ken e babyor ngak ni ke ngongliy e Piin ni Ur Filed e Bible, mi ri adag e tin riyul’, ma aram me dugliy u wan’ ndab ki un ko cham. Tomuren e re n’ey ma aram me un nga boch e maruwel ni ma rin’ e piin ni gathi yad e salthaw. Tomuren e mahl, ma aram ma i pigpig ni ir reb e pioneer u lan boor e duw.

Yugu aram rogon ni boor ban’en ndawori nang fan e Piin ni Ur Filed e Bible u murung’agen feni ga’ fan ni ngaun par u mathilin ngongolen e am, machane ba thil e lem nge ngongol rorad ngak e piin nib m’agan’rad ko mahl ni un tay e ngiyal’ nem. Yugu aram rogon ni i pi’ girdien e am nge pi tayugang’ ko teliw e ayuw ko mahl ni un tay e ngiyal’ nem, machane Piin ni Ur Filed e Bible e ur folgad rok faen ni ir e “Pilung ko Gapas.” (Isa. 9:6) Yugu aram rogon ni immoy boch e walag ni ur uned nga boch ban’en ni bay rogon ko am, machane ur folgad ko fare thin ni yog bagayad e Piin ni Ur Filed e Bible ni ka nog Konrad Mörtter ngak  ni faani gaar, “Kug fil ko Thin rok Got ni be’ nib Kristiano e thingar dabi li’ be’ ngem’.”​—Ex. 20:13. *

Ba pag 20 e Piin ni Ur Filed e Bible u Chiyamen nra siyeged ni ngar uned ko salthaw ara boch e maruwel ni bay rogon ko salthaw ni yugu aram rogon ndariy e motochiyel ko nam rorad ni be pi’ mat’awun e piin ndubrad ni ngar uned ko mahl nrayog ndab ra uned ngay. Ere, bay boch e pi walag ney nnog ni ke kireb lolugrad ni bochan e kar siyeged ndab ra uned ko salthaw. Bagayad e pi walag nem e aram Gustav Kujath nni tay nga reb e naun ni tafen e aliliy ngaun pi’ boch e falay ni kireb ngak. Ku bay bagayad e pi walag nem ni ki siyeg ni nge un ko salthaw ni ka nog Hans Hölterhoff ngak nnon’ nga kalbus. Ma nap’an ni immoy u rom, ma ki siyeg ndabi un nga urngin e maruwel ni yima rin’ u rom ni bay rogon ko mahl. Ere, chuweg e pi matanagen e kalbus nga ba mit e mad ni yima chuweg e kalbus ngay ni bay e gaf riy min m’ag ngan tay nge mada’ ko ngiyal’ ndakuriy yilen downgin. Yugu aram rogon ma de thil laniyan’ e re walag ney. Ere, tabab e pi matanagen e kalbus i yog ngak ni ngar lied nge yim’ ya ngar k’aringed e marus ngak. Yugu aram rogon me par Hans nib yul’yul’ u n’umngin nap’an e re mahl nem.

Ku immoy boch e walag nnog ngorad ni ngar uned ko salthaw nra siyeged ni ngar uned ko mahl, machane ma rogned ni ngan pi’ boch e maruwel ngorad ni ma rin’ e tin baaray e salthaw ndarur uned ko cham. * Ireray e n’en ni rin’ Johannes Rauthe, ma aram min pi’ ni nge maruwel ko yungi n’en ni ma yan e train riy. Ma reb e walag ni ka nog Konrad Mörtter ngak e i rin’ boch e maruwel u aspital, ma Reinhold Weber e i maruwel ni ir reb e kangof. Ku arrogon August Krafzig ni kun pi’ boch e maruwel ni nge rin’ nrayog ni nge dabi un ko cham. Pi walag ney ni unog e Piin ni Ur Filed e Bible ngorad nge ku boch e girdi’ ni bod yad e ra dugliyed u wan’rad ni ngar pigpiggad ngak Jehovah nrogon nib puluw ko n’en ni ke tamilang u wan’rad u murung’agen e t’ufeg nge yul’yul’.

Bochan rogon e ngongol ko pi walag ney u nap’an e mahl, ma aram fan ni i par girdien e am nri yad be yip’ owcherad ko pi walag ney. Nap’an e pi duw nga tomuren, ma boor yay ni un fek e Piin ni Ur Filed e Bible u Chiyamen nga kort ni bochan e machib ni ur ted. Ere, aram fan ni ngongliy e branch ofis nu Chiyamen reb e ulung u Bethel u Magdeburg nrayog ni nge ayuweg e pi walag ney.

Ka aram nap’an i yib ni be tamilangan’ e Pi Mich Rok Jehovah u murung’agen rogon ni nge par e piin Kristiano u mathilin ngongolen e am. Ere, nap’an ni tabab e bin l’agruw e mahl ko fayleng, ma dakuriy ban’en ni bay rogon ko salthaw nge mahl ni i un e Pi Mich Rok Jehovah ngay. Bochan e re n’ey ma aram fan ni tayrad piyu Chiyamen ni yad bogi toogor, ma aram mu un par ngaun gafgownagrad. Machane, bay fin ni weliy murung’agen e re n’ey u yugu reb e pi article ney ni kenggin e “Kan Fek ko Gin ni Kan Chaariy Murung’agdad Ngay Kakrom” ni bay fin nni ngongliy boch nga m’on.​—Kan Fek ko Gin ni Kan Chaariy Murung’agdad Ngay Kakrom u Central Europe.