Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Rogon ni Nge Par e Mabgol ko Piin Kristiano nib Manigil

Rogon ni Nge Par e Mabgol ko Piin Kristiano nib Manigil

“Urngin e pumoon e thingari t’uf rok leengin ni gowa ir, ma urngin e ppin ni thingari ta’ fan figirngin.”​—EFE. 5:33.

TANG: 36, 3

1. Yugu aram rogon nib gel e felfelan’ ni ma tay l’agruw ni’ u nap’an ni yow ra mabgol, machane mang boch e magawon nrayog ni ngar mada’nagew? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

 RA TAW ko rofen ni nge mabgol reb e pumoon nge reb e ppin, ma rib gel e felfelan’ ni yow ma tay. Kari gel e t’ufeg u thilrow ko ngiyal’ ni baaram ni yow be puruy’nag e mabgol, ma aram fan ni yow baadag ni ngar michegew ngorow ni yow ra par ni yow ba yul’yul’ ngorow. Riyul’ nnap’an nra un fa gali cha’ ko mabgol, ma boor ban’en nra t’uf ni ngar thilyegew u rarogorow ya nge yag nra parew ni kar taarebgow. Machane, bay boch e fonow ko Thin rok Got ni fan ngak e piin mabgol, ya baadag Got ni ir e En ni Ke Sunmiy e mabgol ni nge par e piin mabgol ni yad ba felfelan’ mab fel’ e mabgol rorad. (Prov. 18:22) Machane, ku be tamilangnag e Bible ni piin mabgol e yad ra ‘pirieg e gafgow ni be pirieg e piin ni mabgol.’ (1 Kor. 7:28) Ere, uw rogon ni nge lich e magawon ni ma sum u lan e mabgol? Ma mang e rayog ni nge ayuweg e mabgol ko piin Kristiano ni nge par nib manigil?

2. Ba miti mang t’ufeg e susun ni nga i dag e piin mabgol?

2 Be tamilangnag e Bible feni ga’ fan ni ngaun dag e t’ufeg u lan e mabgol. Machane, boor mit e t’ufeg nib t’uf ni ngaun dag u lan e mabgol. Bod ni, be yog e Bible nib t’uf ni nga i dag e piin mabgol e t’ufeg ngorad u fithik’ e sumunguy (ara phi·liʹa ko thin ni Greek). Kub t’uf ni ngaur daged e adag ngorad ni ma m’ug u thilin e pumoon nge ppin (ara eʹros). Ma nap’an ni yad ra fakay e bitir, mab t’uf ni ngaur daged e bin baaray e t’ufeg ni ma m’ug u thilin girdien e tabinaw (ara stor·geʹ). Machane, bin th’abi ga’ fan e t’ufeg ni nga i m’ug u lan e mabgol e aram e t’ufeg ni be tor nga daken e pi kenggin e motochiyel (ara a·gaʹpe), ya ireray e re miti t’ufeg nra ayuweg e mabgol rok l’agruw ni’ ni nge par nib manigil. I yoloy apostal Paul murung’agen e re miti t’ufeg ney ni gaar: “Urngin e pumoon e thingari t’uf rok leengin ni gowa ir, ma urngin e ppin ni thingari ta’ fan figirngin.”​—Efe. 5:33.

PI N’EN NIB MILFAN NGAK E PIIN MABGOL

3. Susun ni nge uw feni gel e t’ufeg ni nge m’ug u thilin ba wu’ e mabgol?

3 I yoloy Paul ni gaar: “Piin ni pumoon, ngari t’uf e piin nleengimed romed ni bod rogon feni t’uf girdien e galesiya rok Kristus me pi’ e pogofan rok ni fan ngorad.” (Efe. 5:25) Faanra nge folwok pi gachalpen Jesus ko n’en ni i rin’ ma aram e be yip’ fan ni ngaur t’ufeged yad ni bod rogon ni i t’ufegrad Jesus. (Mu beeg e John 13:34, 35; 15:12, 13.) Rogon e t’ufeg ni nge m’ug u thilin ba wu’ e mabgol ni Kristiano e thingari gel nrayog ni nge m’agan’ bagayow ngay ni nge yim’ ni fan ngak bagayow. Machane, ba ga’ nnap’an nra sum e magawon u lan e mabgol rok l’agruw ni’ ma rayog ni ngar lemnagew ni ke war e t’ufeg u thilrow. Machane, t’ufeg ni be tor nga daken e pi kenggin e motochiyel e “dabiyog ni nge pag ir ndab ki michan’, ma dab ki l’agan’, ma dab ki gum’an’.” Arrogon, mit ney e t’ufeg e “ra par ndariy n’umngin nap’an.” (1 Kor. 13:7, 8) Ere, faanra i par ba wu’ e mabgol ni Kristiano ni yow be lemnag e n’en ni kar michegew ngorow ni aram e ngaur t’ufegew yow ma yow be par ni yow ba yul’yul’ ngorow, ma ra ayuwegrow ni ngaur ngongolgow nrogon nib puluw ko pi kenggin e motochiyel rok Jehovah mar maruwelgow u taabang ni ngar pithigew e pi magawon ni ke sum u lan e mabgol rorow.

4, 5. (a) Mang e ba milfan ngak e en figirngiy ni ir lolugen e tabinaw? (b) Susun ni nge uw rogon u wan’ e en leengiy figirngin ni ir lolugen e tabinaw? (c) Mang boch ban’en ni thilyeg ba wu’ e mabgol u rarogorow?

4 I yoloy Paul murung’agen e n’en nib milfan ngak ba wu’ e mabgol ni gaar: “Piin ni ppin, um marod nga laniyan’ pi figirngimed, ni Somol e gimed be yan nga laniyan’. Ya en ni pumoon e ngi i gagiyegnag e ppin rok ni bod rogon Kristus ni ir e be gagiyegnag e galesiya; mi Kristus e ir e ayuweg girdien e galesiya.” (Efe. 5:22, 23) Re yaram ney e gathi kan ngongliy ni fan e nge tay e piin nib pin ni yad ba sobut’ ngak figirngirad. Ya kan ngongliy e re yaram ney ni fan e nge yag ko piin nib pin ni ngar rin’ed e n’en nib milfan ngorad nrogon nib puluw ko n’en ni yog Got u murung’agen e piin leengiy ni gaar: “De fel’ ni nge par fare moon [ni aram Adam] ni go ir. Bay gu ngongliy be’ ni nge chag ngak ngi i ayuweg.” (Gen. 2:18) Ere, reb i figirngiy ni Kristiano e thingari maruwel nga mat’awun u fithik’ e t’ufeg ni ir lolugen leengin ni bod rogon ni ma rin’ Kristus ni ir lolugen e ulung ara en ni ma “gagiyegnag e galesiya.” Faanra i ngongol reb i figirngiy ni aray rogon, ma aram e rayog ni nge pagan’ leengin ngak, mi i tayfan, ma be ayuweg, ma be fol rok.

5 I yog be’ ni ka nog Cathy [1] ngak nriyul’ nnap’an nra un be’ ko mabgol ma thingari thilyeg boch ban’en u rarogon. I gaar: “Nap’an ndawor gu un ko mabgol, ma dabug ni gu ma taga’ ngak be’, ma kug baadag ni gag rog e ngaug ayuwegeg. Machane, nap’an nug un ko mabgol, ma thingar gu thilyeg boch ban’en u rarogog. Thingar gu fil rogon ni ngaug taga’ ko pumoon rog. Gathi gubin ngiyal’ nib mom ni nggu rin’ew e re n’ey, machane bochan ni gamow ma athamgil ni nggu rin’ew gubin ban’en u rogon nib m’agan’ Jehovah ngay, ma aram e n’en ni ke ayuwegmow ni ngari chugur e tha’ u thilmow.” Me Fred ni pumoon rok e yog ni gaar: “Ba mo’maw’ rog ni gu ma dugliy ban’en. Me ere chiney ni kug un ko mabgol, e kari gel boch e mo’maw’ riy ni bochan e thingar kug lemnag e ppin rog u m’on ni nggu dugliy ban’en. Machane, bochan ni gu ma ning e ayuw ngak Jehovah u daken e meybil, ma kug ma motoyil ko n’en ni ma yog e ppin rog, ma aram e n’en ni ke ayuwegeg. Ere, gu ma guy nib fel’ rogon ni gamow ma maruwel u taabang!”

6. Uw rogon ni t’ufeg e ma “chugumiy urngin ban’en nga taabang nge par ni ke fel’ rogon” u nap’an ni ke sum e magawon u lan e mabgol rok l’agruw ni’?

6 L’agruw ni’ nib fel’ e mabgol rorow e yow ma n’ag fan u wan’row e kireb rorow. Ra ‘bagayow ma ma ayuweg bagayow ko meewar rok u fithik’ e runguy, ma yow ma n’ag fan u wan’row e n’en ni manga ke kirebnag bagayow u laniyan’ bagayow.’ Arrogon, fa wu’ i mabgol e ku ra ur olobochgow. Machane, nap’an ni yow ra oloboch ma rayog ni ngar filew ban’en riy, mar guyew rogon ni ngar n’agew fan rorow, mar dagew e t’ufeg ni ma tor nga daken e pi kenggin e motochiyel, ya ireray e re miti t’ufeg ni ma “chugumiy urngin ban’en nga taabang nge par ni ke fel’ rogon.” (Kol. 3:13, 14) Maku reb e, t’ufeg e “ba gum’an’ ma ba gol. . . . [ma] der ma aw nga laniyan’ e n’en nib kireb ni kan rin’ ngak.” (1 Kor. 13:4, 5) Faanra de taareban’ fa wu’ i mabgol nga ban’en, ma susun e ngar gurgow ngar pithigew fare magawon ni ke sum u m’on ni nge m’ay reb e rran. (Efe. 4:26, 27) Faanra ba sobut’an’ fa wu’ i mabgol ma aram e rayog ni nge lungurow ngorow, “Siro’ ni kug kirebnag lanin’um.” Bin riyul’ riy e, faan yow ra rin’ ni aray rogon ma aram e rayog ni ngar pithigew e magawon ni ke sum u thilrow me yag ni ngari chugur e tha’ u thilrow.

BA T’UF NI NGE SUMUNGUY E PIIN MABGOL NGORAD

7, 8. (a) Mang fonow e be pi’ e Bible ni bay rogon ko par u thilin e mabgol? (b) Mang fan nib t’uf ni nge sumunguy e piin mabgol ngorad?

7 Bay boch e fonow u Bible nrayog ni nge ayuweg ba wu’ e mabgol u rogon ni ngar rin’ew e n’en nib milfan ngorow ni fan nga rogon e par u thilin e mabgol. (Mu beeg e 1 Korinth 7:3-5.) Ba ga’ fan ni nge bagayow fa wu’ i mabgol me lemnag rogon laniyan’ bagayow nge tin nib t’uf rok. Faanra dabi sumunguy e en figirngiy ngak leengin, ma rayog ni nge mo’maw’ ko fare pin ni nge felfelan’ nga rogon e par u thilin e mabgol. Be yog e Bible ni gubin ban’en ni nga i rin’ e piin figirngiy ngak e piin leengirad ma ‘thingar ra nanged ni yad mmeewar ko pumoon.’ (1 Pet. 3:7) Ere, fa wu’ i mabgol e susun e dabi towasariy bagayow bagayow ni ngar parew ara yog bagayow ngak bagayow nre n’ey e ban’en nthingari rin’, ya susun e ngar rin’ew nib m’agan’row ngay. Ba thil rarogon e pumoon nge ppin, ya piin pumoon e ba ga’ ni yad e ba papey ni yad ma ar’arnag e par ko pumoon nge ppin, machane susun e nge rin’ fa wu’ i mabgol e re n’ey nrogon ni ke m’agan’row ngay.

8 Yugu aram rogon ndariy e motochiyel u lan e Bible ni be weliy rogon ni nga i dag e piin mabgol e adag rorad ngorad u lan e mabgol, machane bay boch ban’en ni be weliy ni bay rogon ko re n’ey. (Tang rok Sol. 1:2; 2:6) Ere, piin mabgol ni Kristiano e susun ni ngaur ngongolgad ko en mabgol rorad u fithik’ e sumunguy.

9. Mang fan nde fel’ ni nge adag be’ nib mabgol yugu be’ nga wuru’ e mabgol rok?

9 Faanra rib t’uf Got nge girdi’ ko fa wu’ i mabgol, ma aram e dab ra pagew be’ ara ban’en ni nge kirebnag e mabgol rorow. Bay boch e mabgol ni ke kireb ni bochan e ke mecham ngak bagayow fa wu’ i mabgol ni nga i yaliy yaan boch e ngongol nib puwlag. Piin mabgol e thingar ra guyed rogon ndab ra adaged ni ngaur yaliyed yaan e mit ney e ngongol ara ra adaged be’ nga wuru’ e mabgol rorad. Maku reb e, susun e dab ur ngongolgad ara ur thin i gosgosgad ngak be’ u wuru’ e mabgol rorad nrayog ni nge m’ug riy ni yad baadag facha’ ara yad baadag ni ngar pared. Ya faan yad ra rin’ ni aray rogon ma aram e darur t’ufeged e en mabgol rorad. Susun e dab da paged talin ni manang Got e pi n’en ni gad ma lemnag nge pi n’en ni gad ma rin’. Ma re n’ey e ra ayuwegdad ni ngad rin’ed e tin nib m’agan’ ngay ma gad par ni gad ba yul’yul’ ko en mabgol rodad.​—Mu beeg e Matthew 5:27, 28; Hebrews 4:13.

NAP’AN NRA SUM E MAGAWON U LAN E MABGOL

10, 11. (a) Ke uw feni mom ni be dar e mabgol e ngiyal’ ney? (b) Mang e be yog e Bible u murung’agen e mabgol nra be’ ma be par rok? (c) Mang e ra ayuweg be’ ni nge dabi gur ni nge chuw ko en mabgol rok?

10 Faanra sum e magawon nib ga’ u lan e mabgol ma dabin guy rogon ni ngan pithig, ma aram e rayog ni nge k’aring e re n’ey bagayow fa wu’ i mabgol ara yow l’agruw ni ngar lemnagew ni nge bagayow me par rok ara ra dargow. U boch e nam e baley ko urngin e mabgol riy e ba ga’ ni be dar. Re n’ey e gathi ri ma buch u lan e ulung ni Kristiano. Machane, kan guy ni be yoor e mabgol u lan e ulung ni be sum boch e magawon nib ga’ u thilrad.

11 Ke pi’ e Bible e re fonow ni baaray ni be gaar: “Be’ ni ppin ni ke mabgol e thingari dabi chuw rok e pumoon rok; ma faanra rin’, ma thingari par ndab ki un ko mabgol fa reb e nge sul ngak figirngin nge fel’ thilrow; ma be’ ni pumoon ni ke mabgol e thingari dabi n’ag leengin.” (1 Kor. 7:10, 11) Bay boch e girdi’ nnap’an nra sum reb e magawon nib ga’ u thilrad e en mabgol rorad, ma aram mar lemnaged ni kab fel’ ni nge bagayad me par rok. Machane, susun e dabin lemnag nre n’ey e ban’en ni yugu de ga’ fan, ya bin riyul’ riy e rayog ni ngki k’aring boch e magawon. Tomuren ni weliy Jesus murung’agen e n’en ni ke yog Got u murung’agen be’ nib moon ni ke chuw ko gallabthir rok ke yan i chagil ngak leengin kar taarebgow, ma aram me yog ni gaar: “Thingari dabi dareg e girdi’ e gali cha’ ni Got e ke chagiyrow.” (Matt. 19:3-6; Gen. 2:24) Re n’ey e ku be yip’ fan nsusun e dabi dareg bagayow fa wu’ i mabgol e n’en ni ‘ke chagiy Got’ nga taabang. Ya mabgol e ban’en ni ke tay Jehovah ni nge par u n’umngin nap’an e yafos. (1 Kor. 7:39) Gad manang nra bagadad ma ra weliy ngak Got rogon e pi n’en ni i rin’. Ere, re n’ey e ra k’aring e piin mabgol ni ngar gurgad ngar pithiged e magawon ni ke sum u thilrad u m’on ni nge ga’.

12. Mang boch ban’en nrayog ni nge k’aring ba wu’ e mabgol ni ngar lemnagew ni nge bagayow me par rok?

12 Bay yu ngiyal’ ni ma sum e magawon u thilin ba wu’ e mabgol ni bochan e bay bagayow ni be lemnag ni nge rin’ bagayow boch ban’en ndabiyog ni nge rin’. Faanra dabi yan i aw e mabgol rok be’ ni bod rogon ni i lemnag ko som’on, ma aram e rayog ni nge kireban’, ara lemnag ni kan bannag, ara damumuw ni bochan e re n’ey. Rayog ni nge sum e magawon u thilin ba wu’ e mabgol ni bochan e ba thil rogon ni yow ma lem ara ba thil rogon nni chuguliyrow, ara ba thil rogon ni baadag bagayow ni ngar maruwelgow ko salpiy rorow, ara bochan girdien e tabinaw rok bagayow, ara der taareban’row nga rogon ni ngar chuguliyew fakrow. Machane, ba manigil ni bochan e yooren e piin mabgol ni Kristiano e ke yag ni ngar pithiged e pi magawon ney ni bochan e yad ma pag Got ni nge pow’iyrad.

13. Ra uw rogon ma aram e rayog ni nge chuw be’ ko en mabgol rok nge bagayow me par rok?

13 Bay yu ngiyal’ nib puluw ni nge bagayow fa wu’ i mabgol me par rok. Bod ni, faanra der pi’ bagayow e tin nib t’uf ko tabinaw rok, ara be li’ e en mabgol rok, ara be taleg ndabiyog ni nge pigpig ngak Got, ma aram e rayog ni nge bagayow fa wu’ i mabgol me par rok. Machane, faanra bay e magawon ni aray rogon u lan e mabgol rok reb e Kristiano ma thingari ning e ayuw ko piin piilal, ya rayog ni nge ayuweg e pi walag ney fa wu’ i mabgol u rogon ni ngar folgow ko fonow ni bay ko Thin rok Got. Maku reb e, susun ni nge meybil e piin mabgol ngak Jehovah ni nge pi’ gelngin nib thothup ngorad me ayuwegrad u rogon ni ngar folgad ko pi kenggin e motochiyel u lan e Bible, ngu rogon ni nge m’ug wom’engin gelngin nib thothup ko ngongol rorad ya nge yag nra pithiged e magawon ni ke sum u lan e mabgol rorad.​—Gal. 5:22, 23. [2]

14. Mang e be yog e Bible ngak e piin Kristiano ni en mabgol rorad e gathi ir reb e tapigpig rok Jehovah?

14 Bay boch e walag ni en mabgol rorad e der ma pigpig ngak Jehovah. Mus ni faanra aray rogon e mabgol rok be’, maku be tamilangnag e Bible fan nthingar dab ra dargow e en mabgol rok. (Mu beeg e 1 Korinth 7:12-14.) En mabgol rok fare walag e “ke yib rogorow Got” ni bochan e yow ba mabgol facha’ ni ir reb e tapigpig rok Got. Ma faanra kar fakayew e bitir, ma aram e fapi bitir e ku yira yog ni “ba’ rogorad Got” ma yad ba thothup. I guy Paul rogon ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin mabgol ni gaar: “I gur e en ni girdien Kristus gur ma leengiy gur, ke diin ma ka mu nang ndabiyog ni ngam thapeg figirngim ngak Kristus? Ara ke diin ma ka mu nang i gur e cha’ ni kam mang girdien Kristus ma figirngiy gur ndabkiyog ni ngam thapeg leengim ngak Kristus?” (1 Kor. 7:16) Ba dake ba chugur ni nge gubin e ulung ko Pi Mich Rok Jehovah ma bay boch e walag riy ni ke yag ni ngar ‘thapeged’ ara ngar ayuweged e en mabgol rorad ni nge mang reb e tapigpig rok Got.

15, 16. (a) Mang fonow e ke pi’ e Bible ngak e piin leengiy ni Kristiano nder ma pigpig e en mabgol rorad ngak Got? (b) Mang e susun ni nge rin’ reb e Kristiano ni faanra ke dugliy e en mabgol rok ni gathi ir reb e tapigpig rok Got “ni nge chuw”?

15 I yog apostal Peter ngak e piin leengiy ni Kristiano ni ngaur folgad rok pi figirngirad, ‘ni fan e faanra ba’ boch i yad ndawori mich e thin rok Got u wun’rad ma rayog ni nge mich u wun’rad ni bochan pangirad. Ma aram e dakuriy fan bbugithin ni nga rogned ngorad, ya bay ra guyed rogon feni machalbog pangirad nge rogon ni yad be ta’ farad.’ Faanra i dag e en leengiy e “lem nib sumunguy ma ba gapas, ni ir e ba ga’ fan u mit Got,” ma aram e rayog ni nge ayuweg figirngin ni nge adag e tin riyul’ ko bin ni kemus ni nga i par ma be weliy murung’agen e michan’ rok ngak figirngin.​—1 Pet. 3:1-4.

16 Machane, uw rogon ni faanra ke dugliy e en mabgol rok reb e Kristiano nder ma pigpig ngak Got ni nge chuw? Faanra aray rogon ma aram e be gaar e Bible: “Faanra finey e arorow nde mich Kristus u wan’ ni nge chuw rok e arorow ni ke mang reb i girdien Kristus ma faanem ni ke mang girdien Kristus e nge pag faanem nge yan. Ya ra yodorom ma faanem ni girdien Kristus ko fa gali yabgol ndemturug ko en ni figirngiy ara en ni leengiy e rayog ni nge pag faanem nge yan; yi Got e ke piningmed ni ngam pired u fithik’ e gapas.” (1 Kor. 7:15) Re n’ey e gathi be yip’ fan ni aram e ke puf rogon fare Kristiano nrayog ni ngki mabgol bayay, ma susun e ku dabi towasariy e en mabgol rok ni nge par rok ndabi chuw. Ya faanra bagayow me par rok ma aram e rayog ni nge aw e gapas u thilrow. Maku reb e, rayog ni nge munmun me dugliy e en mabgol rok fare Kristiano ni ngki sul ngak ya nge yag nra pithigew e magawon ni ke sum u thilrow, maku rayog ni nge munmun me adag facha’ ni nge mang reb e Kristiano.

N’EN TH’ABI GA’ FAN U LAN E MABGOL

Faan ga ra m’oneg e tirok Got ban’en ma rayog ni nge par e mabgol rom ni bay e felfelan’ riy (Mu guy e paragraph 17)

17. Mang e susun ni nge m’on u wan’ e piin mabgol ni Kristiano?

17 Bochan ni gad be par u tungun e “tin tomren e rran,” ma aram fan ni kari mo’maw’ ni “ngan par nrogon e tin riyul’ ni girdien Kristus.” (2 Tim. 3:1-5) Machane, faan gad ra par ni gad ba gel ko tirok Got ban’en ma aram e rayog ni ngad pared ndabi magawonnagdad e pi n’en ni bay ko re fayleng ney. I yoloy Paul ni gaar: “Daki yoor e tayim ni ke magey, chiney i yan nga m’on e pumoon ni kar mabgolgad e ngar pired ni gowa dawor ra mabgolgad, . . . ma piin ni yad be ngongliy e tin nu fayleng ban’en e ngar pired ndabi mang ir e nge m’on u wun’rad.” (1 Kor. 7:29-31) Gathi be yog Paul ngak e piin mabgol ni nge dab kur lemnaged e en mabgol rorad. Ya be tamilangnag nib t’uf ni ngar m’oneged e tirok Got ban’en u wan’rad ni bochan e daki yoor e tayim ni ke magey.​—Matt. 6:33.

18. Mang fan nrayog ni nge par e piin Kristiano nib fel’ e mabgol rorad ma bay e felfelan’ riy?

18 Yugu aram rogon ni gad be par u ba ngiyal’ ni kari mo’maw’ e par ma ke yoor e mabgol ni be wer, machane rayog ni nge par e mabgol rodad nib fel’ rogon ma bay e felfelan’ riy. Arrogon, piin ni yad ma par ni yad ba chugur ngak Jehovah nge girdi’ rok, ma yad ma fol ko pi fonow u lan e Bible, ma yad ma pag gelngin nib thothup ni nge pow’iyrad e rayog ni ngar ayuweged e n’en ni ‘ke chagiy’ Got nga taabang ni nga i par nib manigil.​—Mark 10:9.

^ [1] (paragraph 5) Kan thilyeg fithingan e gali cha’ney.

^ [2] (paragraph 13) Mu guy yugu boch e thin ko fare ke babyor ni kenggin e “Um Pired ni Gimed Ba T’uf rok Got” u tan fare thin ni kenggin e “N’en Be Yog e Bible u Murung’agen e Mabgol ni Be Dar nge Ra Be’ Ma Be Par u Bang.”