Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

‘Ra Par Lanin’um ni Tin ni Ba Adag Gelngin Got nib Thothup e Ir e Be Gagiyegnag, Ma Ra Yib Wenegan ni Yafos nge Gapas’

‘Ra Par Lanin’um ni Tin ni Ba Adag Gelngin Got nib Thothup e Ir e Be Gagiyegnag, Ma Ra Yib Wenegan ni Yafos nge Gapas’

“Piin ni yad be ngongol nrogon nib puluw nga gelngin Got nib thothup e [ra par lanin’rad ni] gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnag.”​—ROM. 8:5, NW.

TANG: 22, 52

1, 2. Mang nib ga’ fan e Roma ko guruy ni 8 u wan’ e pi Kristiano ni kan dugliyrad?

 BA’ BAYAY ni kam beeg fare thin ko Roma 8:15-17 u nap’an ni ke chugur ko fare puguran ko yam’ ni tay Jesus, fa? Dabisiy ni bay. Re thin nem e be weliy rogon nrayog ni nge nang boch e Kristiano ko kan dugliyrad fa danga’, ya gelngin Got nib thothup e ir e ra micheg nga lanin’rad. Bin som’on e verse ko re guruy nem e be weliy murung’agen e “piin ni kar taab girdi’gad Kristus Jesus.” Machane gur, guruy ni 8 ko Roma e kemus ni yigoo fan ngak e piin ni kan dugliyrad? Fa ku bay boch e thin riy ni fan ngak e pi Kristiano ni yad be athapeg e par u fayleng?

2 Ba ga’ ni pi Kristiano ni kan dugliyrad e aram e piin ni kan weliy murung’agrad ko re guruy nem. Aram e piin nra yag e “Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW]” ngorad, maku ‘yad be sonnag Got ni nge ngongliyrad ngar manged pi fak, me chuwegrad u tan pa’ e wod.’ (Rom. 8:23) Arrogon, athap rorad e aram e nga ranod nga tharmiy ngar manged pi fak Got. Rayog ni nge yag e re tow’ath ney ngorad ni bochan e kan taufenagrad kar manged boch e Kristiano, ma ke n’ag Got fan e denen rorad u daken fare biyul, ma ke mat’awnagrad ngak ya nge yag nra manged pi fak.​—Rom. 3:23-26; 4:25; 8:30.

3. Mang fan ni gad manang nra yib angin e Roma ko guruy ni 8 ngak e piin ni yad be athapeg e par u fayleng?

3 Machane, ku rayog ni nge yib angin e Roma ko guruy ni 8 ngak e piin ni yad be athapeg e par u fayleng ni bochan e ku be matheeg Got ngorad ni yad ba mat’aw. Ba tamilang e re n’ey ko n’en ni yoloy Paul u tabolngin e re gi babyor rok nem. Guruy ni 4 e weliy riy murung’agen Abraham. Immoy Abraham u m’on ni nge pi’ Jehovah fare Motochiyel ngak piyu Israel ngu m’on ni yim’ Jesus ni fan ko denen rodad. Yugu aram rogon, me guy Jehovah rogon feni gel e michan’ rok Abraham ma aram me matheeg ngak ni ke mang be’ nib mat’aw. (Mu beeg e Roma 4:20-22.) Ku arrogon e pi Kristiano e ngiyal’ ney ni athap rorad e yafos ndariy n’umngin nap’an u fayleng ni ku rayog ni nge matheeg Jehovah ngorad ni kar mat’awgad. Ere, ku rayog ni nge yib angin ngorad e fonow ni kan pi’ ngak e piin ni yad ba mat’aw ni bay ko Roma ko guruy ni 8.

4. Mang deer e susun nra k’aringdad e Roma 8:21 ni ngad lemnaged?

4 Roma 8:21 e be micheg ngodad nra yib e bin nib beech e fayleng. Be micheg e re verse ney ni pi n’en ni kan sunmiy e ra yan i reb e rran ma yad ‘ra par ni gathi yad e sib rok e wod, mi yad un ko flaab rok pi fak Got.’ Ere, deer nib t’uf ni ngad lemnaged e, gad ra moy u rom e ngiyal’ nem fa danga’? Ba pagan’um nra yag e re tow’ath nem ngom, fa? Bay boch e fonow ni kan weliy ko Roma ko guruy ni 8 nra ayuwegem ni nge yag e re tow’ath nem ngom.

“RA PAR LANIN’MED NI TIN NI BA ADAG E DOWEF ROMED E IR E BE GAGIYEGNAG”

5. Mang e weliy Paul murung’agen ko Roma 8:4-13?

5 Mu beeg e Roma 8:4-13. * Roma ko guruy ni 8 e be weliy murung’agen e piin ni “yad be ngongol nrogon ni be yog e dowef rorad ngorad” nge piin ni “gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnagrad.” Bay boch e girdi’ nsana yad ra lemnag nre thin ney e be yog e n’en nib thil u thilin e piin ndar moyed ko tin riyul’ nge piin ni yad bay ko tin riyul’, nge n’en nib thil u thilin e piin ni gathi yad e Kristiano nge piin ni yad e Kristiano. Machane, bin riyul’ riy e yoloy Paul e pi thin ney ngak e ‘piin ni yad bay u Roma ni yad ba t’uf rok Got ni ke piningrad Got ni ngar manged girdien.’ (Rom. 1:7) Ere, be tamilangnag Paul e n’en nib thil u thilin e piin ni “yad be ngongol nrogon ni be yog e dowef rorad ngorad” nge piin ni “gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnagrad.” Ere, uw rogon nib thil e gal ulung i girdi’ ney?

6, 7. (a) Mang boch e kanawo’ ni kan fanay fare bugithin riy ni “dowef” u lan e Bible? (b) Uw rogon ni weliy Paul murung’agen fare bugithin ni “dowef” ko Roma 8:4-13?

6 Som’on e, am lemnag fare bugithin ni “dowef.” Mang e yip’ Paul fan u nap’an ni yog e re bugithin ney? Boor e kanawo’ ni ma fanay e Bible fare bugithin riy ni “dowef.” Bay yu ngiyal’ ni ma fanay e Bible e re bugithin ney ni nge yip’ fan e ufin u dowey. (Rom. 2:28; 1 Kor. 15:39, 50) Ku bay yu ngiyal’ ni yima fanay ni nge yip’ fan e tha’ u thilin girdien e tabinaw. Jesus e ni “gargelnag ko ganong rok David,” miki yog Paul ni pi Jew e yad ‘girdien ni yad taab ufin nge taab racha’!’​—Rom. 1:3; 9:2.

7 Machane, pi n’en ni yoloy Paul murung’agen ko guruy ni 7 e be ayuwegdad ni ngad nanged fan fare bugithin ni “dowef” ni ke weliy murung’agen ko Roma 8:4-13. I puthuy fan fare thin ni be yog ni ngan “ngongol nrogon ni be yog e dowef” ko “tin nib tagan” ni yima yim’ ni bochan ni ma “maruwel u fithik’ i dowdad.” (Rom. 7:5NW) Re n’ey e be ayuwegdad ni ngad nanged fan fare thin ni yog Paul ni be gaar, “piin ni yad be ngongol nrogon ni be yog e dowef rorad ngorad” ma ke ‘par lanin’rad ni tin ni ba adag e dowef rorad e ir e be gagiyegnag.’ Re thin ney ni yog e fan ngak e piin ni kar paged e ar’ar rorad nge pi n’en ni yad baadag ni nge mang ir e i gagiyegnagrad. Pi girdi’ ney e aram e piin ni yad ma rin’ e pi n’en ni yad baadag nge pi n’en ni yad ma ar’arnag ndemtrug ko bay rogon ko par ko pumoon nge ppin ara yugu boch ban’en.

8. Mang fan nib puluw ni ngan ginang e pi Kristiano ni kan dugliyrad kakrom u murung’agen boch e ngongol ni ur rin’ed “nrogon ni be yog e dowef rorad ngorad”?

8 Machane, sana rayog ni ngam lemnag ko mang fan nri tamilangnag Paul ngak e pi Kristiano ni kan dugliyrad murung’agen wenegan nrayog ni nge yib ngak e piin ni yad ma “ngongol nrogon ni be yog e dowef rorad ngorad.” Ma uw rogon e pi Kristiano e ngiyal’ ney ni kar manged fager rok Got maku be matheeg ngorad ni kar mat’awgad? Gur, rayog ni ngki buch ban’en rorad ni aray rogon, fa? Demtrug reb e Kristiano nrayog ni nga i ngongol nrogon ni be yog e dowef rok ngak. Bod ni, yoloy Paul ni immoy boch e walag u Roma ni kar manged sib ko “tin ni yad be ar’arnag.” Pi girdi’ nem e rayog ni ur ar’arnaged e par ko pumoon nge ppin, ara ggan, ara garbod, ara yugu boch ban’en. Immoy boch i yad ni ur ‘bannaged’ yugu boch e girdi’ ndarur uned ko pi ngongol nem ni ur rin’ed. (Rom. 16:17, 18; Fil. 3:18, 19; Jude 4, 8, 12) Ku immoy ba ngiyal’ ni i par reb e walag u Korinth nge “leengin e chitamangin ko pa’ ndarngal.” (1 Kor. 5:1) Ere, dariy e maruwar riy ni aram fan ni fanay Got Paul ni nge ginang e pi Kristiano nem u murung’agen e ngongol ni yad be rin’ “nrogon ni be yog e dowef rorad ngorad.”​—Rom. 8:5, 6

9. Mang e der weliy Paul murung’agen ko fare fonow ni pi’ ko Roma 8:6?

9 Kub puluw e re ginang nem ngodad e ngiyal’ ney. Rayog ni nge tabab reb e Kristiano i ar’arnag boch ban’en nrogon ni be yog e dowef rok ngak ni yugu aram rogon ni ke yoor e duw ni ke pigpig ngak Got. Machane, re fonow ney e gathi fan ngak reb e Kristiano ni fin munmun me ar’arnag boch ban’en ni bod rogon e ggan, ara nge lemnag murung’agen e maruwel ni nge un ngay, ara fafel, ara adag u thilin e ppin nge pumoon. Ya ireray boch ban’en ni ka ma rin’ e pi tapigpig rok Got. Mus ngak Jesus ni ur abichgad yugu boch e girdi’ u taabang, ma kki pi’ e ggan ni nge kay yugu boch e girdi’. I guy nib t’uf ni ngki toffan. Ki yoloy Paul ni par ko pumoon nge ppin e ku aram reb e ban’en nib t’uf u lan e mabgol.

Ma m’ug ko thin rom ni be par lanin’um ni tin ni baadag e dowef rom e ir e be gagiyegnag fa gelngin Got nib thothup? (Mu guy e paragraph 10 nge 11)

10. Mang e be yip’ fan fare thin ni be gaar, “ra par lanin’med” ni bay ko Roma 8:5, 6?

10 Ere, mang e be yog Paul u murung’agen e piin ni ke ‘par lanin’rad ni tin ni ba adag e dowef rorad e ir e be gagiyegnag’? Fare bugithin ni Greek ni fanay Paul u roy e be yip’ fan ni “nga i par be’ ni gubin ngiyal’ ma be lemnag taab n’en ara nga i par ma be lemnag ban’en ni nge rin’.” Piin ni yad ma ngongol nrogon ni be yog e dowef rorad ngorad e kar pared ni pi n’en ni yad be ar’arnag e ir e be gagiyegnag e yafos rorad. Baaray e n’en ni yog be’ ni boor ban’en ni manang u murung’agen fapi thin ni kan weliy ko Roma 8:5. I gaar: “Ra ur pared ma yad be lemnag, ara yad be weliy, ara yad be rin’ e pi n’en ni be ar’arnag e dowef rorad.”

11. Mang boch ban’en nib t’uf ni ngam lemnag u nap’an ni ngam fithem ni nge lungum, ‘Mang e rug baadag ni gu ma rin’’?

11 Pi Kristiano nu Roma nem e ba puluw ni ngar fal’eged i lemnag e n’en ni ir e yad be m’oneg u lan e yafos rorad. Gur, ka yugu ra pared ni “tin ni baadag e dowef rorad” e ir e be gagiyegnagrad ara yad be lemnag? Mus ngodad nib fel’ ni ngkud lemnaged e pi n’en ni gad ma rin’ ni bay rogon ko re n’ey. Mang e n’en nri gad baadag ni gad ma rin’, ma mang e ma m’ug u rogon e thin ni gad ma yog? Mang e pi n’en ni gad ma nameg ni ngad rin’ed u reb e rran ngu reb? Bay boch e walag ni yad baadag ni ngaur chuw’iyed boor mit e wain ni ngar ried lamen, ara ngaur fal’eged yaan lan e naun rorad, ara ngar chuw’iyed boch e mad ni kab beech, ara ngar ted boch e salpiy rorad nga bang ya nge yag nra feked e win riy boch nga m’on, ara ngaur churgad nga yugu boch e nam ni yad be fafel, ara rrin’ed boch ban’en ni aray rogon. Dariy ban’en nib kireb ko pi n’ey; ya ireray boch ban’en ni ka gad ma rin’. Mus ngak Jesus ni immoy bayay ni pi’ e wain ni ngan unum u reb e madnom ko m’agpa’, maku arrogon Paul ni ki yog ngak Timothy ni nge “unum buchuuw e wain.” (1 Tim. 5:23; John 2:3-11) Machane, muun wain e gathi aram e n’en nth’abi ga’ fan u wan’ Jesus nge Paul. Ma uw rogodad? Mang e ri gad baadag ni gad ma rin’?

12, 13. Mang nrib ga’ fan e pi n’en ni gad ma lemnag ni gubin ngiyal’?

12 Rib ga’ fan ni nge bagadad me fal’eg i yaliy ir. Mang fan? Ya yoloy Paul ni gaar: “Ra par lanin’med ni tin ni ba adag e dowef romed e ir e be gagiyegnag, ma wenegan nra yib e yam’.” (Rom. 8:6) Rib ga’ fan e re n’ey, ya rayog ni nge kireb e tha’ u thildad Got e ngiyal’ ney min thangdad boch nga m’on. Yugu aram rogon, ma der yip’ Paul fan ni faanra tabab be’ ni nga i lemnag e ‘tin ni ba adag e dowef rok,’ ma aram e wenegan nra yib riy ngak e yam’ ndakuriy e athap rok. Ya rayog ni nge thilyeg e ngongol rok. Am lemnag fare pumoon nu Korinth ni faani rin’ e pi n’en ni baadag e ‘dowef rok,’ ma aram min tharbog ko ulung. Yugu aram rogon, ma rayog ni nge thilyeg e ngongol rok, ma aram e n’en ni rin’. I tal ndaki rin’ e pi n’en ni baadag e dowef rok, ma aram me sul ngki pigpig ngak Jehovah bayay.​—2 Kor. 2:6-8.

13 Ere, faanra ke yag rok e re walag nem nu Korinth ni nge thilyeg e ngongol rok, me ere ku rayog rok reb e Kristiano e ngiyal’ ney ni ngki thilyeg e ngongol nde fel’ ni be rin’. Machane, ra mom boch ngak ni faanra dawori rin’ reb e ngongol nib gel e kireb riy ni bod rogon e n’en ni rin’ fare walag ko ulung nu Korinth. Maku reb e, n’en ni yog Paul nrayog ni nge buch rok be’ ni ke ‘par laniyan’ ni tin ni ba adag e dowef rok e ir e be gagiyegnag’ e rayog ni nge k’aring boch e Kristiano ni ngar thilyeged boch ban’en nib t’uf ni ngar thilyeged ko ngongol rorad.

‘RA PAR LANIN’MED NI TIN NI BA ADAG GELNGIN GOT NIB THOTHUP E IR E BE GAGIYEGNAG’

14, 15. (a) Mang e yog Paul ni ngad paged ni nge gagiyegnag lanin’dad? (b) Mang e be yip’ fan fare thin ni nge ‘par lanin’dad ni tin ni ba adag gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnag’?

14 Tomuren ni ginangey apostal Paul u murung’agen wenegan nra yib ngak be’ ni faanra i ‘par laniyan’ ni tin ni ba adag e dowef rok e ir e be gagiyegnag,’ ma aram me yog e pi thin ni baaray nrayog ni nge pagan’uy ngay ni gaar: “Ra par lanin’med ni tin ni ba adag e Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW] e ir e be gagiyegnag, ma ra yib wenegan ni yafos nge gapas.” Rib manigil e biney e tow’ath nra yag ngak be’! Machane, uw rogon ni nge yag e re tow’ath ney ngodad?

15 Ra nge par laniyan’ be’ ni ‘tin ni ba adag gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnag,’ ma gathi be yip’ fan ni nge par ndakuriy ban’en ni be unan’ ngay. Maku gathi be yip’ fan ni nge par ndakuriy ban’en ni nga i rin’ ya yigoo Bible, nge t’ufeg rok ngak Got, nge athap rok e ir e nga i par ma be lemnag maku be weliy murung’agen. Dab da paged talin ni Paul nge ku boch e walag ni yad ba yul’yul’ ngak Got u nap’an e bin som’on e chibog e ku taareb rogon e par ni ur ted ko tin ni ka bay e girdi’. Yad ma abich ma yad ma garbod. Maku boor i yad e un ko mabgol ngki yag e tabinaw ngorad, maku yad be maruwel ni ngar yognaged e tin nib t’uf ko par rorad.​—Mark 6:3; 1 Thess. 2:9.

16. Yugu aram rogon ni i rin’ Paul boch ban’en ni ka yima rin’ u reb e rran ngu reb, machane mang e n’en nth’abi ga’ fan u wan’?

16 Machane, pi tapigpig rok Got nem e dar paged boch ban’en ni yad ma rin’ u reb e rran ngu reb ni nge par ni aram e n’en nth’abi ga’ fan u lan e yafos rorad. Tomuren ni yog e Bible ni i maruwel Paul ni i ngongliy e tent, me weliy murung’agen e n’en ni ir e ba m’on u wan’, ni aram e: Gubin ngiyal’ ni ma tiyan’ ko fare maruwel ni machib. (Mu beeg e Acts 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35.) Ma ireray e re maruwel ni yog ko pi walag nu Roma ni ngar tedan’rad ngay. Arrogon, tirok Got ban’en e aram e n’en nib m’on u wan’ Paul. Ere, ba t’uf ni nge folwok e pi walag nu Roma rok, maku arrogodad.​—Rom. 15:15, 16.

17. Ra uw rogon e par rodad ni faanra ‘par lanin’dad ni tin ni ba adag gelngin Got nib thothup’ e ir e be gagiyegnag?

17 Mang angin nra yib ngodad ni faan gad ra tedan’dad ko pigpig ni gad be tay ngak Jehovah? Ba tamilang e fulweg riy ni be pi’ e Roma 8:6 ni be gaar: “Ra par lanin’med ni tin ni ba adag e Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW] e ir e be gagiyegnag, ma ra yib wenegan ni yafos nge gapas.” Re n’ey e be yip’ fan ni ngad paged gelngin Got nib thothup ni nga i gagiyegnag lanin’dad ya nge yag ni puluw ko lem rok Got nge n’en nib m’agan’ ngay. Ere, faan gad ra pag ‘gelngin Got nib thothup’ ni nga i par ni ir e be gagiyegnag urngin ban’en ni gad ma rin’ u lan e yafos rodad, ma aram e rayog ni nge fel’ rogon e par rodad e ngiyal’ ney. Ma angin nra yib ngodad boch nga m’on e aram e yafos ndariy n’umngin nap’an u tharmiy ara u fayleng.

18. Uw rogon nra yib e gapas ngak be’ ni faanra ‘par laniyan’ ni tin ni ba adag gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnag’?

18 Ngad lemnaged fare thin ni be yog ni faanra ‘par lanin’dad ni tin ni ba adag gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnag, ma ra yib wenegan ni . . . gapas.’ Boor e girdi’ nib mo’maw’ ngorad ni nge gapas lanin’rad. Yugu aram rogon, ma gadad e bay e gapas laniyan’ rodad. Reb e kanawo’ ni be m’ug riy ni bay e re gapas nem rodad e aram e gad ma gay rogon ni ngaud pared ni bay e gapas u thildad chon e tabinaw rodad nge pi walag u lan e ulung. Ku gad manang ni gad gubin ndawor da flontgad. Bochan e re n’ey, ma aram fan nrayog ni nga i sum boch e magawon u thildad. Machane, faanra ke buch boch ban’en ni aray rogon, ma kan fil ngodad ni ngad folgad ko fonow ni pi’ Jesus ni gaar: “Ngam fal’eg thilmew walagem.” (Matt. 5:24) Susun e dab da paged talin ni faen ni bay e magawon u thildad e ku ir reb e tapigpig ko fare “Got ni ir e ma yib e gapas rodad rok.”​—Rom. 15:33; 16:20.

19. Mang gapas e ku rayog ni nge yag ngodad ni faanra par lanin’dad ni tin ni baadag gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnag?

19 Ku bay reb e gapas nrib ga’ fan ni nge yag ngodad. Faanra ‘par lanin’dad ni tin ni ba adag gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnag’ ma rayog ni nge gapas thildad e En ni Sunmiydad. I yoloy Isaiah boch e thin ni bay rogon ko ngiyal’ ni immoy riy, machane ku be lebug e ngiyal’ ney ni gaar: “I gur, [Jehovah], e ngam pi’ e gapas nib manigil ngak e piin nib mudugil lanin’rad ma gur e ma l’agan’rad ngom.”​—Isa. 26:3, BT; mu beeg e Roma 5:1.

20. Mang nib ga’ fan u wan’um fapi fonow ni bay ko Roma ko guruy ni 8?

20 Ere, demtrug ko gad boch e piin ni kan dugliyrad nga gelngin Got nib thothup ara gad be athapeg ni ngad pared u paradis u fayleng ndariy n’umngin nap’an, ma rayog ni nge yib angin ngodad fapi fonow ni kan pi’ ko Roma ko guruy ni 8. Rayog ni nge m’ug nib ga’ fan u wan’dad e pi thin nem ni kan puguran ngodad ni aram e dab da paged e “dowef” rodad ni nge mang ir e i gagiyegnag e yafos rodad! Bin riyul’ riy e, gad ba gonop ni faan gad ra fol ko fapi thin ni kan thagthagnag ni be gaar: “Ra par lanin’med ni tin ni ba adag e Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW] e ir e be gagiyegnag, ma ra yib wenegan ni yafos nge gapas.” Tow’ath nra yag riy ngodad e aram e yafos ndariy n’umngin nap’an, ya yoloy Paul ni gaar: “Denen e ma pi’ puluwoy​—ni yam’; machane tow’ath rok Got ngodad ndariy puluwon e yafos ndariy n’umngin nap’an nra pi’ u daken e taab girdi’ ni kad tiyed e Somol rodad i Jesus Kristus.”​—Rom. 6:23.

^ par. 5 Roma 8:5, NW: “Piin ni yad be ngongol nrogon ni be yog e dowef rorad ngorad e tin ni baadag e dowef rorad ni ngar rin’ed e ir e ke par ni be gagiyegnag lanin’rad. Machane, piin ni yad be ngongol nrogon nib puluw nga gelngin Got nib thothup e gelngin Got nib thothup e ir e be gagiyegnagrad.”