1. Mang e thingari rin’ e piin Kristiano ya nge yag nra mu’naged fare sagreng ni yad be tay ni fan ko yafos?

GADAD e piin Kristiano e gad be un nga ba sagreng ko yafos. Demtrug ko ka fin da tababgad ko re sagreng ney ara ke yoor e duw ni kad uned ngay, mab t’uf ni ngad ululgad ko mil nge mada’ ko ngiyal’ ni kad mu’naged e sagreng rodad. Fare fonow ni pi’ apostal Paul ngak e pi Kristiano u Filippi e rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad ni ngad mu’naged e sagreng rodad. Nap’an ni yol Paul ko pi Kristiano ko re ulung nem ma bay boch i yad ni ke yoor e duw ni kar pigpiggad ngak Jehovah. Yugu aram rogon ni yad be pigpig ngak Jehovah ni yad ba yul’yul’, machane i puguran Paul ngorad nib t’uf ni ngar athamgilgad ngar ululgad ko sagreng ni yad be tay. Baadag ni ngar folwokgad rok ngar ‘milgad nib k’iy kanawo’erad i yan ko n’en ni yad be nameg.’​—Fil. 3:14.

2. Mang fan nrib puluw e fonow ni pi’ Paul ko pi Kristiano u Filippi?

² Rib puluw e fonow ni pi’ Paul ko pi Kristiano u Filippi. Ka nap’an ni sum e re ulung nem mab gel e togopuluw ni un tay ngorad. Nap’an e duw ni 50 C.E., ma aram me rin’ Paul nge Silas e n’en ni yog Got ngorow ni aram e nga ‘ranow nga Macedonia.’ Ere ranow nga Filippi ni ngar machibnagew fare thin nib fel’. (Acts 16:9) Nap’an e ranow ngaram mar piriegew be’ nib pin ni ka nog Lydia ngak, ni ‘i motoyil ko thin ni yow be yog’ ma aram me “tamilangnag Somol laniyan’ ni nge uthum tel” ko fare thin nib fel’. (Acts 16:14) De n’uw nap’an nga tomuren ma aram min taufenagrad chon e tabinaw rok. Machane, aram e ngiyal’ ni tabab Moonyan’ i k’aring e magawon nga puluwrad. Pumoon ko re mach nem e ra girngiyed Paul nge Silas ngar feked yow i yan nga p’eowchen boch e tolang nu Roma, ma aram mu ur t’ared e thin nga dakenrow ni yad be yog ni yow be k’aring e wagey u lan e binaw rorad. Bochan e re n’ey, ma aram min toy Paul nge Silas ko dimow, min kalbusnagrow, me boch nga tomuren ma aram min wenig ngorow ni nga ranow ngar chuwgow u lan e re binaw nem. (Acts 16:16-40) Ere gur, i mulan’row ko re n’ey? Danga’! Ma uw rogon fapi walag ko fare ulung ni ka fini sum? Rib manigil e n’en nrin’ed, ya kur athamgilgad! Dariy e maruwar riy ni n’en ni rin’ Paul nge Silas nib manigil e aram e n’en ni pi’ e athamgil nga lanin’rad.

3. Mang e manang Paul, ma mang boch e deer ni gad ra weliy?

 ³ Ke dugliy Paul u wan’ ndabi tal ko pigpig ni be tay. (2 Kor. 4:16) Machane, manang ni faanra nge mu’nag e sagreng rok, ma thingari par ni be tiyan’ ko n’en ni be nameg. Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni rin’ Paul? Mini’ boch e tapigpig rok Got ni yad ba yul’yul’ e ngiyal’ ney ni ke m’ug ko n’en ni kar rin’ed nrayog rodad ni ngad athamgilgad ndemtrug e re miti magawon ni gad ra mada’nag? Ma uw rogon ni athap rodad ni fan ko pi n’en ni bay nga m’on e ra ayuwegdad ni ngad dugliyed u wan’dad ndab da talgad ko pigpig ni gad be tay?

4. Uw rogon ni ulul Paul ko maruwel rok ni yugu demtrug e n’en ni i buch rok?

⁴ Mu lemnag urngin ban’en ni be rin’ Paul u nap’an ni yol ngak piyu Filippi. Ngiyal’ nem e be par u reb e naun u Roma nib kalbus. Ere dabiyog ni nge yan ko machib. Yugu aram rogon, mi i par ni be machibnag e piin ni kar bad ni ngar guyed, maku be yoloy boch e babyor nga i pi’ nga boch e ulung nib palog. Ku arrogon e ngiyal’ ney ni boor e Kristiano ndabkiyog ni nga ranod nga bang ni bochan e kar pilibthirgad ara kar m’argad ni yad ma athamgil u rogon nrayog rorad ni ngar machibnaged fare thin nib fel’ ngak e piin yad ma yib nga taferad. Ku yad ma yoloy boch e babyor ni bay e thin riy nrayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’uy ngar pied ngak e piin nib mo’maw’ ni ngan mada’nagrad u taferad.

5. Mang e ayuweg Paul ni nge tiyan’ ko n’en ni be nameg nrogon nib puluw ko n’en ni yog ni bay ko Filippi 3:12-14?

⁵ De pag Paul e pi n’en nib fel’ ni yag ni nge rin’ kafram ara pi oloboch ni i rin’ ni nge magawonnag laniyan’. Bin riyul’ riy e, yog nib ga’ fan ni nge ‘pag talin e n’en ni bay nga keru’’ ya nge yag ni ‘taw ko n’en ni ir e ba’ nga m’on rok’ ni aram e be yip’ fan ni nge mu’nag e sagreng rok nib fel’ rogon. (Mu beeg e Filippi 3:12-14.) Mang boch ban’en nrayog ni nge magawonnag laniyan’ Paul? Bin som’on e, Paul e immoy ni ir be’ nib fel’ rogon e par rok ma kub tolang e liw rok u m’on ni nge mang reb e Kristiano. Yugu aram rogon me tay ni urngin e pi n’em e “goo chubung.” (Fil. 3:3-8) Bin migid e, yugu aram rogon nsana i kireban’ ko gafgow ni i tay ko piin Kristiano kafram, machane de pag e re n’ey ni nge taleg ko pigpig ni i tay ngak Jehovah. Ma bin dalip e, dariy ba ngiyal’ ni lemnag ni ke gaman urngin e tin nib fel’ ni ke rin’ ni fan ngak Jehovah. Boor ban’en ni i rin’ Paul ni fan ko fare maruwel ni machib ni yugu aram rogon ni un kalbusnag, ma yibe toy ko dimow, ma yibe malangnag, maku immoy in yay ni pil e barkow ni bay riy, maku be gafgow ko ggan nge mad. (2 Kor. 11:23-27) Yugu aram rogon urngin ban’en ni i rin’ nge tin ni i gafgow riy, ma manang nthingari ulul ko pigpig ni be tay ngak Jehovah. Ere ku aram e n’en nthingar da rin’ed.

6. Mang boch ban’en ni ‘bay nga keru’dad’ nib t’uf ni ngad paged talin?

⁶ Uw rogon ni ngad folwokgad rok Paul ngad ‘paged talin e n’en ni bay nga keru’dad’? Sana bay boch i gadad nib t’uf ni nge tal ndab ki i lemnag boch e denen ni i rin’ kafram. Faanra aray rogon e n’en ni be buch rom, ma sana rayog ni ngam tay ba ngiyal’ ni fan ko fol Bible ni ga ma tay ni yigoo gur ni ngam fil murung’agen fare biyul ni pi’ Kristus. Faan gad ra fil, ma gad fal’eg i lemnag, ma gad yibilay murung’agen e re n’ey nra pi’ e athamgil nga lanin’uy, ma aram e rayog ni nge dab kud lemnaged nib kireb e rodad ndariy tapgin. Ku rayog ni nge dabki kireban’dad ni bochan e pi kireb ni ud rin’ed kafram ni ke n’ag Jehovah fan. Kum lemnag ban’en nrayog ni ngad filed rok Paul. Sana bay boch i gadad ni ke digey reb e maruwel nib fel’ puluwon riy ni bochan e nge yag ni yoornag e tin ni be rin’ ni fan ngak Jehovah. Faanra ireray e n’en ni kad rin’ed, ma gur, rayog ni ngad paged talin e pi n’en ni bay nga keru’dad ni aram e dab kud sulod ngaud lemnaged e pi n’en ni immoy rodad ara ud rin’ed kafram, fa? (Num. 11:4-6; Ekl. 7:10) Pi ‘n’en ni bay nga keru’dad’ e ku rayog nib muun ngay e pi n’en nib fel’ ni ke yag ni ngad rin’ed ni fan ko pigpig rodad ngak Jehovah ni ke thumur, nge pi skeng ni ud mada’naged kafram. Riyul’ ni faanra ud sulod ngaud lemnaged rogon ni ke tow’athnagdad Jehovah nge rogon ni ke ayuwegdad u lan e pi duw ni ke yan,  ma rayog ni nge chugurnagdad ngak. Machane, de fel’ ni ngad lemnaged ni ke gaman e tin nib t’uf ni ngad rin’ed ni fan ngak Jehovah.​—1 Kor. 15:58.

7. Mang e ba t’uf ni ngad rin’ed ya nge yag nda mu’naged fare sagreng ko yafos nrogon ni bay ko 1 Korinth 9:24-27? Mu susunnag.

⁷ Ri manang Paul fan fapi thin ni yog Jesus ni gaar: “Mu athamgilgad.” (Luke 13:23, 24) Manang Paul nthingari athamgil nge mada’ ko tomur ni bod rogon e n’en ni rin’ Kristus. Aram fan ni taarebrogonnag e yafos rok e piin Kristiano ko sagreng. (Mu beeg e 1 Korinth 9:24-27.) Be’ ni be un ko sagreng e ke par ni ke yiluy e changar rok ko gin ni nge mus e sagreng riy, maku der pag boch ban’en ni nge magawonnag laniyan’. Bod ni, piin yad be un ko sagreng e rayog ni ngar milgad u ba pa’ i kanawo’ ni bay e kantin riy nge ku boch ban’en nrayog ni nge mit owcherad ngay. Machane gur, ga be lemnag ni be’ ni be un ko sagreng e ra tal u reb e pi kantin nem nga i sap u winda nga naun ni be yaliy e pi n’en ni bay u lan e re kantin nem? Faanra baadag ni nge m’on ko sagreng mab mudugil ndabi rin’ e re n’ey. Ku arrogon fare sagreng ko yafos ni gad be un ngay nthingar da siyeged boch ban’en nrayog ni nge mitan’dad riy me magawonnag lanin’dad. Faan gad ra tedan’dad ko n’en ni gad be nameg, ma gad athamgil ni bod Paul, ma aram e ra yag puluwon ngodad!

8. Mang dalip e magawon ni gad ra weliy murung’agen?

⁸ Chiney e ngad weliyed dalip e magawon ni gad ma mada’nag nrayog ni nge muleg lanin’dad. Pi n’ey e aram e pi n’en ni gad be sonnag ndawori buch, nge fithik’ i dowdad ni be meewar i yan, nge magawon ni gad be mada’nag nder chuw. Faan gad ra fil rogon ni ke yag rok boch e girdi’ ni ngar athamgilgad u fithik’ e pi magawon ney, ma rayog ni nge yib angin ngodad.​—Fil. 3:17.

9. Uw rogon nrayog ni nge magawonnagdad e pi n’en ni gad be sonnag ndawori buch?

⁹ Pi n’en ni gad be sonnag ndawori buch. Gad be athapeg ni nge buch e pi n’en ni ke micheg Jehovah. Bin riyul’ riy e, nap’an ni yog Habakkuk ni profet ngak Jehovah ni baadag ni nge guy ni ke chuweg e kireb ni be buch u Judah, ma aram me yog Jehovah ngak ni nge “sonnag.” (Hab. 2:3) Machane, nap’an ni gad ra guy ni be sagaal e pi n’en ni gad be sonnag, ma aram e rayog ni ngad malmalgad. Maku reb e, ku rayog ni nge mulan’dad. (Prov. 13:12) Ireray e n’en ni buch u tabolngin e  bin 20 e chibog. Boor e pi Kristiano ni kan dugliyrad e ngiyal’ nem nra lemnaged ni yad ra yan nga tharmiy ko duw ni 1914. Machane nap’an nde buch e tin yad be sonnag ko ngiyal’ ni kar lemnaged, ma mang e rin’ e piin yad ba yul’yul’?

10. Mang e rin’ ba wu’ i mabgol u nap’an nde buch e n’en ni yow be sonnag?

¹⁰ Mu lemnag e n’en ni rin’ l’agruw e walag ni yow ba yul’yul’ ni ireray e n’en ni buch rorow. Royal Spatz nreb i walagdad e ni taufenag ko duw ni 1908 u nap’an ni ke gaman 20 e duw rok. Rib pagan’ ngay ndab ki n’uw nap’an ma ra yan nga tharmiy. Bin riyul’ riy e, nap’an ni yog ngak Pearl ni ngar mabgolgow ko duw ni 1911, ma aram me gaar ngak: “Ga manang e n’en ni bayi buch ko duw ni 1914. Ere faanra ngad mabgolgow, ma kab fel’ ni ngad rin’ew ni ka chiney!” Ere gur, i tal e re wu’ i mabgol ney ko sagreng nra tew u nap’an nda ranow nga tharmiy ko duw ni 1914? Danga’ ya ba m’on u wan’row e pigpig ni yow be tay ngak Got u fithik’ e yul’yul’, ma gathi tow’ath ni yow be sonnag. Kar dugliyew u wan’row ni ngar athamgilgow ngar ululgow ko sagreng ni yow be tay. Ma ireray e n’en ni rin’ Royal nge Pearl. Ra ululgow ko pigpig ni yow be tay u fithik’ e yul’yul’ u lan boor e duw nge mada’ ko ngiyal’ nra m’ow. Dariy e maruwar riy ni ga be athapeg ni ngam guy e ngiyal’ ni ke gagiyelnag Jehovah fithingan nib thothup nge mat’awun e gagiyeg rok me lebguy urngin ban’en ni ke micheg. Nge pagan’um ngay ni urngin e pi n’ey e ra buch ko ngiyal’ ni ke dugliy Jehovah. Machane, nap’an ni gad be sonnag e re ngiyal’ i n’em ma manga yugu da ululgad ko pigpig ni gad be tay ngak e Got rodad u fithik’ e pasig, ma dab da paged e tin ni gad be sonnag ndawori buch ni nge muleg lanin’dad.

11-12. Mang fan nrayog ni ngad ululgad ko pigpig ngak Jehovah u fithik’ e yul’yul’ ni yugu aram rogon ni ke meewar fithik’ i dowdad? Mu weliy ban’en ni ke buch rok be’.

¹¹ Fithik’ i dowdad ni be meewar i yan. Gadad e gad ba thil ngak be’ ni girdien e sagreng, ya de t’uf ni nge par nib gel fithik’ i dowdad ni ngad ululgad ni ngad mon’oggad ko tirok Got ban’en. Bin riyul’ riy e, boor e walag ni ke meewar fithik’ i dowrad e ka yad baadag ni ngar pied e tin th’abi fel’ rorad ngak Jehovah. (2 Kor. 4:16) Bod ni, bay reb e walag ni ka nog Arthur Secord * ngak nnap’an ni gaman 88 e duw rok, ma ke gaman 55 e duw ni ke pigpig u Bethel. Ngiyal’ nem e ke meewar ma kki m’ar. Ere bay borran ni yib reb e kangof ni nge ayuweg ko tin nib t’uf rok, ma aram me yan i sap ngak Arthur nib mol u daken e bet me gaar ngak: “Brother Secord, boor ban’en ni kam rin’ ni fan ngak Jehovah.” Machane, Arthur e der par ni be lemnag e pi n’en ni ka i rin’ kafram. Ere sap ngak fare kangof, me siminmin me gaar: “Riyul’ e re n’ir. Machane, tin ni kad rin’ed kafram e gathi aram e n’en nib ga’ fan. Ya n’en nib ga’ fan e tin ni bay da rin’ed e chiney i yan nga m’on.”

¹² Sana rayog ni ke yoor e duw ni kam pigpig riy ngak Jehovah ma chiney e ga be guy ndabkiyog ni ngam rin’ boor ban’en ni fan ngak ni bochan e kam m’ar. Faanra aray rogon ma dabi mulan’um. Nge pagan’um ngay ndawori pag Jehovah talin e pigpig  rom ngak, mab ga’ fan u wan’ e tin ni kam rin’ ni fan ngak. (Heb. 6:10) Dab mu pagtalin ni urngin ban’en ni kad rin’ed ni fan ngak Jehovah e gathi aram e n’en nra micheg nib t’uf rodad, ya rogon nra ud pared ni gad be lemnag fel’ngin boch ban’en ma gad be rin’ e tin nrayog rodad e aram e n’en nra micheg nib t’uf Jehovah rodad. (Kol. 3:23) Manang Jehovah e tin ndabiyog rodad ma der lemnag ni ngad rin’ed boch ban’en ndabiyog rodad.​—Mark 12:43, 44.

13. Uw rogon ni be pi’ e n’en ni buch rok Anatoly nge Lidiya e athamgil nga lanin’dad ni ngad ululgad ko pigpig ni gad be tay ngak Jehovah ni yugu aram rogon ni boor e magawon ni gad be mada’nag?

¹³ Magawon ni gad be mada’nag nder chuw. Bay boch e tapigpig rok Jehovah ni ke yoor e duw ni yad be athamgil u fithik’ e gafgow nge togopuluw ni be yib ngorad. Bod ni, Anatoly Melnik * e ka fini gaman 12 e duw rok u nap’an nni kol e chitamangin ngan kalbusnag, min pi’ nge yan nga Siberia nreb e binaw ni 4,000 e mayel (7,000 km) palogin ko gin ni ma par chon e tabinaw rok riy u Moldova. Reb e duw nga tomuren, ma aram mu kun kol Anatoly, nge chitiningin, nge tutuw, nge titaw rok ngan pi’rad nga Siberia. Boch nga tomuren, ma aram me yag ni ngar uned ko muulung u yugu reb e binaw, machane thingar ranod u but’ u lan 20 e mayel (30 km) ni yad be yan u fithik’ e ayis nge garbeb nrib gel. Boch nga tomuren ma aram min kalbusnag Brother Melnik u lan dalip e duw u bang nib palog ko gin ni bay Lidiya ni ppin rok riy nge bochi tir ni fakrow nib pin ni ka fini gaman taareb e duw rok. Yugu aram urngin e duw ni i gafgow Anatoly nge chon e tabinaw rok, machane ra ululgad ngaur pigpiggad ngak Jehovah u fithik’ e yul’yul’. Chiney e ke gaman 82 e duw rok Anatoly ma ir reb i girdien e Branch Committee u Central Asia. Ere manga yugu da athamgilgad ngad boded Anatoly nge Lidiya ni aram e ngad rin’ed urngin e tin nrayog rodad ni fan ko pigpig rodad ngak Jehovah, ma gad ulul ni ngad athamgilgad ni bod ni ud rin’ed kafram.​—Gal. 6:9.

14. Mang e manang Paul nthingari rin’ ni faanra nge taw ko n’en ni be nameg?

¹⁴ Ba pagan’ Paul nra mu’nag e sagreng rok me taw ko n’en ni be nameg. Bochan ni ir reb e Kristiano ni kan dugliy, ma aram fan ni i athapeg ni nge yag ‘puluwon ngak, ni aram e pong ni ke ta’ Got ngak ni nge yan ko yafos ni bay u tharmiy.’ Machane, manang ni faanra nge taw ko n’en ni be nameg, ma aram e thingari ulul nge ‘mil nib k’iy kanawoen.’ (Fil. 3:14) I weliy Paul ba fanathin ni nge ayuweg piyu Filippi ni ngar tedan’rad ko n’en ni yad be nameg.

15. Uw rogon ni fanay Paul ba fanathin ni murung’agen e piin ni kar manged girdien reb e nam ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano u Filippi ni ngar ululgad ngar ‘milgad nib k’iy kanawo’erad’?

¹⁵ I puguran Paul ngak piyu Filippi ni yad girdien  yu tharmiy. (Fil. 3:20) Mang fan nib t’uf ni ngaur pared ma yad be lemnag e re n’ey? Ngiyal’ nem e baadag e girdi’ ni ngar manged e girdi’ nu Roma ni bochan e boor angin nra yib ngorad. * Machane pi Kristiano ni kan dugliyrad e yad girdien reb e am ni kab pag feni fel’, ma ka boor angin nra yib ngorad. Faanra ngan taarebrogonnag ko bin ni ngar manged e girdi’ nu Roma, ma dabi chuchugur ni nge taareb rogon ngay! Aram fan ni pi’ Paul e athamgil nga laniyan’ piyu Filippi ni ‘nge par pangirad ni bod rogon ni be yog e thin rok Kristus.’ Fare thin ni ‘nge par pangirad’ ni kan fanay u roy e be yip’ fan ni ngar ngongolgad ni bod rogon e piin nib mil farad nga reb e nam. (Fil. 1:27) Kub manigil e kanawo’ ni be dag e pi Kristiano e ngiyal’ ney ni kan dugliyrad u rogon ni yad be ulul ni ngar milgad nib k’iy kanawo’erad ngar tawgad ko n’en ni yad be nameg ni aram e yafos ndariy n’umngin nap’an u tharmiy.

16. Demtrug ko gad be athapeg e yafos ni manemus u tharmiy ara u paradis u fayleng, ma mang e thingar da ululgad i rin’ nrogon ni bay ko Filippi 4:6, 7?

¹⁶ Demtrug ko gad be athapeg e yafos ni manemus u tharmiy ara u paradis u fayleng, ma thingar da ululgad ngad milgad nib k’iy kanawo’edad ngad tawgad ko n’en ni gad be nameg. Demtrug e n’en ni be buch rodad, ma thingar dab da sapgad ko pi n’en ni bay nga keru’dad, ara da paged ban’en ni nge talegdad ko pigpig ni gad be tay ngak Jehovah. (Fil. 3:16) Sana rayog ni ngad lemnaged ni be sowath e pi n’en ni gad be sonnag, fa be meewar fithik’ i dowdad i yan. Fa reb e rayog ni ke yoor e duw ni gad be athamgil u fithik’ e gafgow nge togopuluw. Machane demtrug rogon, ma ‘dariy ban’en ni nge magafan’um ngay.’ Mmeybil ngak Got mag wenignag ngak e tin ni nge yag ngom, ma ra pi’ ba gapas ngom ndabi chugur ni nge taw rogon e lem rom ngay.​—Mu beeg e Filippi 4:6, 7. 

17. Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

¹⁷ Manga yugu da pared ni kad yiluyed owchedad ko n’en ni gad be nameg ni aram e ngad mu’naged fare sagreng ko yafos ni bod rogon be’ ni girdien e sagreng nri be athamgil u nap’an ni ke chugur ni nge taw ko gin ni nge mus e sagreng riy. Ere manga yugu da athamgilgad u rogon nrayog u gelngidad nge rarogodad, ma gad ulul i nameg e pi n’en nib manigil ni bay nga m’on. Machane, mang e thingar da rin’ed ya nge yag nda ululgad ngad milgad nib puluw kanawo’edad mu kud rin’ed u payngin nrayog rodad? Bin migid e article e ra ayuwegdad ni ngad nanged e n’en nsusun e nge m’on u lan e yafos rodad nge rogon ni ngad “mel’eged e tin ir e th’abi ga’ fan.”​—Fil. 1:9, 10, NW.