Gad Ra Yan Got U Taabang, Ma Gad T’ar Wom’engin E Tin Nib Fel’

“Ya nifeng e yad ma yung, me ere yad ra t’ar wom’engin ni yoko’.”​—HOSEA 8:7, NW.

1. Uw rogon nrayog ni nga darod Jehovah u taabang?

 FAAN gad ra milekag u bang ni bay e riya’ riy ma ra fel’ ni faanra bay be’ ni manang e kanawo’ nra pow’iydad. Gad ba gonop ni faan gad ra yan u taabang nge faanem ni manang e kanawo’ ko bin ni gad ra sor nga bang ni goo gadad. Re n’en ney e ma tamilangnag rarogodad e ngiyal’ ney. Ke yog Jehovah ngodad ni ra pow’iydad ni gad be milekag u fithik’ e re m’ag nib kireb ney. Gad ba gonop ni faan gad ra yan Got u taabang ko bin ni ngada gagiyegnaged e yan rodad. Uw rogon nrayog ni nga darod Got u taabang? Rayog ni faan gad ra fol ko fonow ni bay ko Thin Rok.

2. Mang e gad ra weliy ko re thin ney?

² U lan fa binem e thin e kada weliyed fare murung’ag ni bay ko Hosea guruy ni 1 nge mada’ ko 5. U lan e re murung’ag nem e kada filed boch ban’en nra ayuwegdad ni nguu darod Got u taabang. Chiney e ngada weliyed boch ban’en ni bay ko guruy ni 6 nge mada’ ko 9. Som’on ma ngada weliyed buchuuw e n’en ni bay ko fa aningeg i guruy.

Ngan Weliy Buchuuw Murung’agen

3. Mu weliy e thin ni bay ko Hosea guruy ni 6 nge mada’ ko 9.

³ I l’og Jehovah Hosea ni nge mang profet ngak fa ragag i ganong ko nam nu Israel ni bay ko l’eluch. Kun pining yu Ephraim ngorad ni bochan e ba gel e ganong nu Ephraim. Re nam nem e ke pi’ keru’ ngak Got. Guruy ni 6 nge mada’ ko 9 e ke tamilangnag ni de yul’yul’ e girdi’ ni bochan e kar togopuluwgad ko fare m’ag ni ke micheg Jehovah ngorad mab kireb e ngongol rorad. (Hosea 6:7) Ke pagan’rad ko tha’ ni kar ngongliyed ngak e pi nam, ma dar chelgad ngak Jehovah. Kar yunged e tin nib kireb, ere bay ur t’ared wom’engin nib kireb. Ra yib e gechig ngorad. Machane ku bay e thin nib fel’ u lan e babyor rok Hosea ni profet. Kan micheg ngak e girdi’ nrayog ni ngar sulod ngak Jehovah ma ra runguyrad ni faan yad ra dag e bin riyul’ e kalngan’.

4. Mang boch ban’en ni gad ra fil ko babyor rok Hosea ni profet?

⁴ U lan e aningeg i guruy ney e gad ra fil boch ban’en nra ayuwegdad ni nguu darod Got u taabang. Ngada weliyed aningeg ban’en ni gad ra fil riy: (1) Ra m’ug e bin riyul’ e kalngan’ ko ngongol ma gathi goo thin; (2) dabi felan’ Got ni faanra ke mus ni goo maligach e ngan pi’ ngak; (3) ma kireban’ Jehovah ni faanra pi’ e girdi’ rok keru’rad ngak; (4) thingar da yunged e tin nib fel’ ni fan e ngada t’ared wom’engin nib fel’.

Rogon ni Ma M’ug e Bin Riyul’ e Kalngan’

5. Mu weliy fare thin ni bay ko Hosea 6:1-3.

⁵ Thin rok Hosea ni profet e ma fil ngodad boor ban’en u murung’agen e kalngan’uy nge runguy. Gad ra beeg u Hosea 6:1-3 ni gaar: “Ngad sulod ngak Somol. Ke popofdad, machane ku bayi faseg e maad’ad ni kad tiyed; ke maad’ad ngodad; machane bayi m’ag e mad ko yungi n’en ni ke maad’ad u dowdad. Gonapan e l’agruw e rran me fasegdad; ma rofen ni dalip fen riy me fulwegdad nga rogodad, ma aram e bay ud pired ni bay rodad. Ngad guyed rogon ngad nanged Somol. Bay yib ngodad ni bod feni mudugil ni bay puf e woch ara bod e n’uw ni ma aw u ngal’an e n’uw.”

6-8. Mang fan ni de fel’ e kalngan’ ni tay piyu Israel?

 ⁶ Mini’ e ke yog e pi thin ni bay ko Hosea 6:1-3? Boch e girdi’ e ma yog ni piyu Israel ni dar yul’yul’gad e kar rogned e re thin nem; ni yad be dake ke kalngan’niged yad ya nge runguyrad Got. Machane yugu boch e girdi’ e ma yog ni Hosea ni profet e be non; ma be wenig ngak e girdi’ ni ngar sulod ngak Jehovah. Yugu demutrug ko mini’ e be non, ma gad ba adag ni ngada nanged e fulweg ko re deer ney: I sul e girdi’ ko fa ragag i ganong nu Israel ngak Jehovah ni kar kalgadngan’rad, fa? Danga’, dar sulod. I non Jehovah ngorad u daken Hosea ni gaar: “Israel nge Judah be mang e nggu rin’ ngomew? Rogon ni gub t’uf romew e ke m’ay ni bod e ath ni sum ko garbeb ni kadbul me m’ay nga bang nib machreg; bod e waangchal ni kab kadbul me m’ay nga bang.” (Hosea 6:4) Kari gafgow e girdi’ rok Got ni dakuriy e michan’ rorad! Ke m’ay e t’ufeg rorad nga bang​—ni bod fare ath ni sum ko garbeb ni kadbul ni ma m’ay nga bang u nap’an ni ra gel e yal’. Yugu aram rogon ni be dake ke kalngan’ e girdi’, ma dariy kanawoen ni nge runguyrad Jehovah. Mang fan?

⁷ Ya de sum e kalngan’ ni tay piyu Israel u gum’ircharad. I weliy Hosea 7:14 (NW) fene de fel’ e girdi’ rok Jehovah u wan’ ni gaar: “Ma dar ninged e ayuw rog u gum’ircharad ni yugu aram rogon ni yad ma gawol u daken e bet rorad.” Ki yog e verse 16 (NW) ni gaar: “Kar sulod, machane dar sulod nga lang”​—ara “dar sulod ko bin nib tolang e liyor ngak Got.” De m’agan’ e girdi’ ngay ni ngar sulod ko bin nib tolang e liyor ngak Jehovah ya dubrad ni ngar thilyeged rarogorad nge fel’ thilrad Jehovah. Arrogon, dubrad ni nga ranod Got u taabang.

⁸ Maku bay yugu ban’en nib kireb ko kalngan’ ni tay piyu Israel. Ka be fal’eg piyu Israel e denen​—ni boor mit ni bod e sasalap, nge mathang fan ko girdi’, nge moro’ro’, nge meybil ko liyos, ma yad be ngongliy e tha’ ngak yugu boch e nam. U Hosea 7:4 e kan taarebnag e girdi’ nga ‘ba stof,’ rok e en ni ma lith e flowa, ya bay e tin nib kireb ni yad be ar’arnag ni gowa be yik’ u fithik’rad. Bay rogon ni ngan runguy e pi girdi’ ney ni aram fene dariy e michan’ rorad, fa? Ri dariy! I yog Hosea ngak e pi girdi’ ney ni yad be togopuluw ni Jehovah e “dabi pag talin e kireb rorad” ma ra “tay u wan’ e pi denen rorad.” (Hosea 9:9, NW) Dab ni runguyrad!

9. Mang e ma fil e thin rok Hosea ngodad u murung’agen e kalngan’ nge runguy?

⁹ Nap’an ni gad ra beeg e thin rok Hosea, mang e gad ra fil u murung’agen e kalngan’ nge runguy? Kanawo’ rok piyu Israel ni dar yul’yul’gad e ma fil ngodad ni thingari m’ug e kalngan’ ni sum u gum’irchadad, ni fan e nge runguydad Jehovah. Uw rogon ni ma m’ug e bin riyul’ e kalngan’? Dabiyog ni ngan bannag Jehovah ko meyor ara thin. Bin riyul’ e kalngan’ e ma m’ug ko ngongol. Thingari pag e en ni ke rin’ e kireb e pi denen rok me yal’uweg e ngongol rok nge puluw ko pi motochiyel rok Jehovah nib tolang, mfin ra runguy Jehovah faanem.

 Dabi Fel’ u Wan’ Jehovah ni Ke Mus ni Maligach e Ngan Pi’ Ngak

10, 11. Rogon ni ke m’ug rok piyu Israel, mang fan ni de fel’ u wan’ Jehovah ni ke mus ni maligach e ngan pi’ ngak?

¹⁰ Chiney e ngada weliyed e bin l’agruw e thin ni ra ayuwegdad ni nguu darod Jehovah u taabang. Baaray: Dabi fel’ u wan’ Got ni ke mus ni maligach e ngan pi’ ngak. Be gaar ko Hosea 6:6: “Re n’en nri gub adag e nguum pired ni gub t’uf romed, ma gathi gamanman romed ni gimed ma pi’ ni maligach e gub adag. Ku gub adag ni nge nangeg e girdi’ rog ko bin ni nguun urfiy e maligach nguun pi’ ngog.” Mu tay fanam i yan riy ni ba adag Jehovah e t’ufeg, ara runguy​—ban’en ni sum u gum’irchaey—​maku ba adag ni nge nang e girdi’ murung’agen. Machane sana ga ra fith u lanin’um ko: ‘Mang fan ni be yog e Bible ni der ma felan’ Jehovah ko “maligach” ara gamanman ni “ngan urfiy” ni ngan pi’ ni maligach ngak Got? Kan tay chilen ngak piyu Israel ni ngar pied e gamanman ni maligach u lan e Motochiyel rok Moses, fa?’

¹¹ Kan tay chilen ni ngan pi’ e maligach ma ngan urfiy e gamanman ni maligach u lan fare Motochiyel, machane immoy reb e magawon rok e girdi’ u nap’an Hosea. Immoy boch piyu Israel ni ur pied e pi maligach nem ni fan e nge guyrad e girdi’ ni yad be dake yad be liyor ngak Got. Machane ka yad be fal’eg e denen. Be m’ug ko pi denen rorad ni de t’uf Got rorad u gum’ircharad. Ku be m’ug riy ni dar nanged Got, ya dar ngongolgad nrogon e girdi’ ni ke tamilang Got u wun’rad. Gur, bay angin e pi maligach rorad ni faanra ba kireb gum’ircharad ma de fel’ e ngongol rorad, fa? Dubun Jehovah e pi maligach rorad.

12. Mang ginang ni fan ko girdi’ ko ngiyal’ ney ni bay ko Hosea 6:6?

¹² Bay e ginang ko thin rok Hosea ngak e piin ni ma un ko pi yurba’ i teliw e ngiyal’ ney. Yad ma pi’ e maligach ngak Got nrogon e yurba’ i teliw rorad. Machane dariy angin e meybil ni yad ma tay ngak Got ko ngongol rorad ko yu rran. Ra fel’ e pi girdi’ ney u wan’ Got ni faanra der k’aring gum’ircharad ni nge tamilang Got u wun’rad ma ngar folgad ko n’en ni yad manang u murung’agen Got mi yad pi’ keru’rad ko pi denen ni yad be fal’eg, fa? Dabi felan’ Got ni faanra ke mus ni ra maruwel be’ ni fan ko raba’ rok e teliw. Ya dabi felan’ Jehovah ni faanra guy e girdi’ rogon ni ngar fel’gad u wan’ Got ni yad be dake yad be liyor ngak ma dar ngongolgad nrogon e Thin Rok.​—2 Timothy 3:5.

13. Miti mang maligach e gad ma pi’ ngak Got, machane mang e thingari un ko maligach rodad ya nge fel’ u wan’ Got?

¹³ Gad e tin riyul’ e Kristiano e gad manang ni dabi felan’ Got ngay ni ke mus ni ngan pi’ e maligach ngak. Riyul’ ni dab da pied e gamanman ni maligach ngak Jehovah. Machane gad ma “pining e magar ngak Got ni gubin ngiyal’ nge mang maligach rodad ngak u daken Jesus; ni aram e gubin ngiyal’ ni nguud pininged e magar nga fithingan u lungudad nga dogned ni ir e Somol.” (Hebrews 13:15) Thingar dab da boded piyu Israel u nap’an Hosea, ma dab da lemnaged ni m’ay fan e denen rodad ni bochan e gad ma pi’ e maligach ngak Got ni gad ma machibnag e thin rok. Amu lemnag e n’en ni yog be’ nib fel’ yangaren ni i un ko ngongol ndarngal. I gaar: “Kug yoornag e machib ni kug tay u mit e tabinaw, ni kug lemnag ni ra upunguy e kireb ni kug rin’.” Aram e n’en ni rin’ piyu Israel. Machane ra fel’ e pigpig ni gad be tay ngak Jehovah  ni faanra sum u gum’irchaey nib fel’ miki chag e ngongol nib fel’ ngay.

Ma Kireban’ Jehovah ni Faanra Pi’ e Girdi’ Rok Keru’rad Ngak

14. Mang e ma tamilangnag e thin rok Hosea u murung’agen laniyan’ Got?

¹⁴ Bin dalip e n’en ni gad ra fil ko Hosea guruy ni 6 nge mada’ ko 9 e aram laniyan’ Jehovah ni faanra piin ni ma meybil ngak e yad ra pi’ keru’rad ngak. Laniyan’ Jehovah e ba gel ma kub munguy. Munguy laniyan’ Jehovah ya ra felfelan’ ma ra runguy e girdi’ ni ra kalgadngan’rad mi yad pi’ keru’rad ko pi denen rorad. Machane faanra dabi kalngan’ e pi girdi’ rok ma ra gel e thin rok me pi’ e gechig ngorad. Ma ra felfelan’ u nap’an ni gad ra yul’yul’ ma gad yan Got u taabang, ya ri ba adag ni nge fel’ rogodad. Be gaar e Psalm 149:4 (NW): “Ya ma felfelan’ Jehovah ni bochan e girdi’ rok. Me fal’eg gamogen e piin nib sobut’an’ ni ke thapegrad.” Machane uw rogon laniyan’ Got u nap’an ni dabi yul’yul’ e pi tapigpig rok?

15. Uw rogon e ngongol rok boch piyu Israel nrogon e thin ko Hosea 6:7?

¹⁵ I weliy Jehovah murung’agen piyu Israel ni dar yul’yul’gad ni gaar: “Yad bod e girdi’ nu fayleng ni kar th’abed fare m’ag ni kug micheg ngorad. Ereray rogon ni kar sasalapgad ngog.” (Hosea 6:7, NW) Fare bugithin nu Hebrew ni kan pilyeg ni “sasalap” e ku be yip’ fan e “de yul’yul’.” U Malaki 2:10-16, e bay riy e re bugithin nu Hebrew nem ni be weliy murung’agen piyu Israel ni dar yul’yul’gad ngak e piin ni mabgol rorad. Reb e babyor ni be weliy fan e re thin nem ni bay ko Hosea 6:7, e be yog ni ireray fare “bugithin ni yima fanay ko mabgol ni be dag e pi ngongol ni ra m’ug riy . . . Be tamilangnag rogon ni kan kirebnag e t’ufeg u lan e mabgol.”

16, 17. (a) Mang e rin’ Israel ko fare m’ag ni ke micheg Got ko re nam nem? (b) Mang e dab da paged talin u murung’agen e ngongol rodad?

¹⁶ I tay Jehovah ni Israel e gowa ir e ppin rok ni bochan e ke micheg reb e m’ag ngak e re nam nem. Ere nap’an ni th’ab e girdi’ rok e re m’ag nem ma gowa kar uned ko ngongol ndarngal. Ba yul’yul’ Got ni ir e pumoon rorad machane kar milgad rok!

¹⁷ Ma gadad? Bay fan u wan’ Got ko gadad be yan u taabang fa danga’. Dab da paged talin ni “Got e t’ufeg” ma bay rogon e n’en ni gad ra  rin’ nga laniyan’ Got. (1 John 4:16) Faan gad ra yan u kanawoen e kireb ma ra kireban’ Jehovah ngay ma dabi fel’ u wan’. Faanra tamilang u wan’dad ni arrogon, ma ra ayuwegdad ni nge dab da uned ko kireb.

Rogon ni Ngada T’ared Wom’engin e N’en nib Fel’

18, 19. Mang machib ni gad ra pirieg u Hosea 8:7, ma uw rogon ni ke lebug e re machib nem ngak piyu Israel?

¹⁸ Ngada weliyed e bin aningeg e n’en ni gad ra fil ko thin rok Hosea ni profet​—rogon ni ngada t’ared e n’en nib fel’. I weliy Hosea murung’agen piyu Israel ni yad bbalyang nge rogon nib m’ay fan e ngongol rorad ni dar yul’yul’gad. I gaar: “Ya nifeng e yad ma yung, me ere yad ra t’ar wom’engin ni yoko’.” (Hosea 8:7, NW) Ba aray reb e machib ni dab da paged talin: Bay rogon e n’en ni gad ra rin’ e chiney ko n’en ni ra buch rodad boch nga tomren. Uw rogon ni ke riyul’ e re machib ney ngak piyu Israel ni dar yul’yul’gad?

¹⁹ I yung piyu Israel e n’en nib kireb u nap’an ni kar denengad. Rayog ni nguur denengad i yan ma dabi yib wenegan e kireb ngorad, fa? Dabiyog ni ngar thaygad ko gechig nra yib ngorad. Be gaar e Hosea 8:13 (NW): “Ra tay [Jehovah] u wan’ e kireb rorad ma ra gechignagrad ni bochan e denen rorad.” Ma gad ra beeg u Hosea 9:17 (NW) ni gaar: “Got rog e ra n’agrad ya da ur folgad rok, ma bay ur yayanod u fithik’ e pi nam i yan.” Ra gechignag Jehovah piyu Israel ni bochan e pi denen rorad. Kar yunged e pi n’en nib kireb, ere thingar ra t’ared wom’engin ni pi n’en nib kireb. I gechignagrad Got ko duw ni 740 B.C.E. u nap’an ni gel piyu Assyria ko fa ragag i ganong nu Israel ko mahl me kalbusnag e girdi’ riy.

20. Mang e gad ra fil ko n’en ni buch rok piyu Israel?

²⁰ N’en ni buch rok piyu Israel e ma fil ngodad ban’en ni kenggin e riyul’: Gad ra t’ar wom’engin e n’en ni gad ra yung. Thin Rok Got e be ginangdad ni gaar: “Dab mu bannaged gimed, ya dariy be’ nrayog ni nge bannag Got. Ra be’ ma mit i n’en ni yung e ir e ra t’ar wom’engin.” (Galatia 6:7) Faan gad ra yung e n’en nib kireb ma gad ra t’ar wom’engin ni tin nib kireb. Piin ni ra lek kanawoen e kireb e ra yib e kireb ngorad ni wenegan. Ra kireban’ e en ni dabi kalngan’ ko pi denen rok.

21. Ra diin ma gad t’ar e pi n’en nib fel’?

²¹ Ere ra diin ma gad t’ar wom’engin ni tin nib fel’? Rayog ni ngan fulweg e re deer nem ko reb e fanathin. Faanra ba adag be’ ni nge kunuy e woldug ni lak, ma ra yung e mal, fa? Ri danga’! Thingari yung e n’en ni ba adag ni nge kunuy. Ku arrogodad ni thingar da yunged e tin nib fel’ ni fan e ngada t’ared wom’engin ni tin nib fel’. Gur, ga ba adag ni nguum t’ar e tin nib fel’​—ni aram e yafas ni bay fan e ngiyal’ ney ma yafas ni manemus u lan e m’ag rok Got nib beech, fa? Faanra ga ba adag, ma thingar nguum yung e pi n’en nib fel’ ni gimew be yan Got u taabang ni ga be fol ko pi motochiyel rok nib mat’aw.

22. Mang e kada filed ko Hosea guruy ni 6 nge mada’ ko 9?

²² U lan e Hosea guruy ni 6 nge mada’ ko 9 e kada filed aningeg e n’en ni ra ayuwegdad ni nguu darod Got u taabang: (1) Ra m’ug e bin riyul’ e kalngan’ ko ngongol; (2) dabi felan’ Got ngay ni ke mus ni maligach e ngan pi’ ngak; (3) ma kireban’ Jehovah ni faanra pi’ e girdi’ rok keru’rad ngak; (4) ma faanra gad ba adag ni ngada t’ared wom’engin nib fel’ ma thingari da yunged e tin nib fel’. Uw rogon nrayog ni nge ayuwegdad fa lal ni tomur e guruy ko Hosea ni nga darod Got u taabang?

Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?

• Uw rogon ni ma m’ug e bin riyul’ i kalngan’?

• Mang fan ni der ma felan’ e Chitamangidad nu tharmiy ni ke mus ni maligach e ngan pi’ ngak?

• Uw rogon u wan’ Got ni faanra piin ni ma meybil ngak e yad ra chuw rok?

• Mang e thingar da yunged ni faanra gad ba adag ni ngada t’ared wom’engin ni tin nib fel’?

[Study Questions]

[Picture on page 13]

Ke m’ay nga bang e t’ufeg rok piyu Israel ni bod rogon ni ma m’ay nga bang e pi manileng ni ma m’ug ni kadbul

[Picture on page 13]

I yik’ e tin ni ke ar’arnag piyu Israel ni bod e nifiy u lan ba stof

[Picture on page 14]

Mang fan ni dubun Jehovah e pi maligach ni pi’ e girdi’ rok ngak?

[Picture on page 15]

Thingar da yunged e tin nib fel’ ni fan e ngada t’ared wom’engin ni tin nib fel’