Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Gimew Ra Yan Got U Taabang, Fa?

Gimew Ra Yan Got U Taabang, Fa?

Gimew Ra Yan Got U Taabang, Fa?

“Mu um folgad rok Got u fithik’ e sobut’an’.”​—MIKAH 6:8.

1, 2. Uw rogon ma lem rok Jehovah ngodad e rayog ni ngan taareb rogonnag ngak ba matam ni be fil ngak e bitir rok rogon ni nge yan?

 BA BITIR, nib sak’iy nga ay nib war, me kol pa’ reb e gallabthir rok ni k’iyag me yif e yu yay ni som’on i ay. Sana ra m’ug ni gathi rib ga’ fan e n’en ni be rin’, machane baga’ fan e re n’em ko nina nge papa rok, ba ngiyal’ ni be micheg ban’en ni fan ko gabul nge langlath. Gallabthir rok e ri yow be sonnag ba ngiyal’ ni nga ranod e bitir rorow u taabang, ko tin ni bay yib e pul nge duw. Yow be athapeg ni boch nga ram e ngar pow’iyew mar ayuwegew e bitir rorow u boor e kanawo’.

2 Maku aram rogon u wan’ Jehovah e pi bitir rok u fayleng. Ba’ biyay ni yog murung’agen yu Israel ara yu Ephraim ni gaar: “Machane gag e gu fil rogon e yan ngak yu Israel . . . Gu gagiyegnagrad u fithik’ e runguy nge t’ufeg ngar bad ngog.” (Hosea 11:3, 4) U roy e be weliy Jehovah murung’agen riy ni bod ba matam ni ma t’ufegey ni be gum’an’ i fil ngak ba bitir rogon ni nge yan, ma dabi siy nra dol me fek. Jehovah, ni ir ba Matam ni th’abi fel’, e ri baadag ni nge fil ngodad rogon ni ngau darod. Maku nap’an ni gad be mon’og i yan ko yan ma be un ngodad u fithik’ e felfelan’. Rogon ni dag e thin nu Bible ni fan ko kenggin e re article ney, e rayog ni nga darod Got u taabang! (Mikah 6:8) Mang e be yip’ fan ko ngan yan u taabang nge Got? Mang fan nib t’uf ni ngad rin’ed e n’en ni aram rogon? Uw rogon ma rayog ni ngan rin’? Ma ngan yan u taabang nge Got e mang taw’ath e ra yib riy? Gad ra weliy e aningeg i deer ney ni reb nge reb.

Mang e Be Yip’ Fan ni Ngan Yan u Taabang nge Got?

3, 4. (a) Mang e n’en ni yira ngat ngay ni yira weliy fan e ngan yan u taabang nge Got? (b) Mang e be yip’ fan e ngan yan u taabang nge Got?

3 Riyul’ ni, girdi’ e dabiyog ni nga ranod Jehovah u taabang, ya ba kan. (Exodus 33:20; John 4:24) Ere nap’an ni be yog e Bible murung’agen e girdi’ ni yad be yan Got u taabang, ma be fanathinnag ban’en. Be dag yaan ban’en ni yira ngat ngay, ni dabiyog ko pi nam nge yalen ni nge taleg maku ba m’ag nga gubin ngiyal’. Tin riyul’ riy, e uw ma wuin e dabiyog ni nge nang e girdi’ fan l’agruw e girdi’ ni yow be yan u taabang? Re n’ey e be yip’ fan nib fel’ e tha’ u thilrow, fa? Re lem ney e be ayuwegdad ni ngad nanged ko mang fan e yan u taabang nge Got. Machane, ngad weliyed e re n’en ney nib tamilang.

4 Mu lemnag Enok nge Noah ni yow ba yul’yul’. Mang fan ni kan weliy ni ka ranod Got u taabang? (Genesis 5:24; 6:9) U lan e Bible, ma fare bugithin ni “ngan yan” e baga’ ni be yip’ fan ni ngan fol u reb e ngongol. Enok nge Noah e kar mel’egew e yafas nib puluw ko tin nib m’agan’ Jehovah Got ngay. De taareb rogon ko girdi’ ni immoy u toobrow, ya yow ma sap ngak Jehovah ni nge pow’iyrow ma yow ma fol ko thin ni ma yog ngorow. Ma kar pagew an’row ngak Got. Gur, biney e be yip’ fan ni Jehovah e ma dugliy ban’en ni fan ngorow? Danga’. Ke pi’ Jehovah e puf rogon ngak e girdi’, ma baadag ni ngad fanayed e re taw’ath nem nib chag nga “gelngidad i weliy fan ban’en.” (Roma 12:1, NW) Machane, u nap’an ni gad ra turguy ban’en, ma ngad paged u fithik’ e sobut’an’ gelngidad i weliy fan ban’en ni nge gagiyegnag e lem rok Jehovah nib tolang. (Proverbs 3:5, 6; Isaiah 55:8, 9) Ere, nap’an ni gad be yan u nap’an e yafas rodad, ma gad be tay e re milekag nem ni gad ba chuchugur ngak Jehovah.

5. Mang fan ni weliy Jesus murung’agen e ngan n’uwnag e yafas ko girdi’ ko taareb e cubit?

5 Boor yay ni be taareb rogonnag e Bible e yafas nga ba milekag ara yan. Yu ngiyal’, ma be weliy e Bible e re n’ey nib puluw fan, machane yu ngiyal’ ma be fanay e thin ni be yip’ fan ban’en. Ni bod rogon ni yog Jesus ni gaar: “Mini’ e aromed nrayog ni ku ra mun in e rran [ni aram: e taareb e cubit] ngak ko biney e tamilang ni faanra i magafan’ ngay?” (Matthew 6:27) Mang fan ni weliy Jesus murung’agen e ngan uneg “taareb e cubit,” ni be yip’ fan palogen, ni fan nga “n’umngin nap’an e yafas ko girdi’,” ni yima foleg ko tayim ara rran? a Ba tamilang ni be dag Jesus ni yafas e bod ba milekag. Ere ke fil ngak e girdi’ ni magafan’ e dabiyog ni nge ayuwegem ngam puthuy taa biyay i wuf em ko milekag ko yafas rom. Ere gad ra yog ni dariy ban’en ni ngad rin’ed u murung’agen palogen e re milekag nem, fa? Ri danga’! Re n’em e ra yibnag e bin l’agruw e deer ni, Mang fan nib t’uf ni nga darod Got u taabang?

Mang Fan nib T’uf ni Nga Darod Got u Taabang?

6, 7. Mang ayuw ni rib t’uf rok e girdi’ ni de flont, ma mang fan ni thingar da chelgad ngak Jehovah ni nge ayuwegdad riy?

6 Reb i fan nib t’uf ni nga darod Jehovah Got u taabang e bay ko Jeremiah 10:23 (NW) ni gaar: “O Jehovah, ri gu manang ni fare kanawo’ ni ma yan e girdi’ nu fayleng riy e de mil fan ngak. De mil fan ngak e girdi’ ni be yan ni nge pow’iy rogon i wuf ay.” Ere gadad e girdi’ e dariy gelngidad ara mat’awdad ni ngada pow’iyed e yafas rodad. Rib t’uf rodad ni bay be’ ni nge pow’iydad. Piin ni kar dugliyed ni nga ranod u kanawo’ rorad, nib dar rok Got, e kar olobochgad ni bod e n’en ni rin’ Adam nge Efa. Kar susunnagew nib mat’aw ni ngar dugliyew ko mang e ba fel’ nge mang e ba kireb. (Genesis 3:1-6) Re mat’awon nem e “de milfan” ngodad.

7 Damur lemnag nib t’uf ni ngan pow’iyem ko milekag ko yafas? Urngin e rran, e gad ma turguy e tin nib achichig nge tin ni baga’ ban’en. Ma boch e ba mo’maw’ ma ba angin ko yafas rodad boch nga ram​—nge yafas rok e piin nib t’uf rodad. Machane, mu lemnag ni bay be’ nib ilal ngodad ma rib gonop ni baadag ni nge pow’iydad u fithik’ e t’ufeg ni ngad turguyed e pi n’em! Bay e kireban’ riy, ya oren e girdi’ e kar mel’eged ni ngar pagedan’rad ko lem rorad ma yad ma pow’iy i wuf ayrad. Kar n’aged fare thin riyul’ ni bay ko Proverbs 28:26 (NW) ni gaar: “Ba aliliy be’ ni ra pagan’ nga gum’irchaen, machane ani be yan u fithik’ e gonop e ra chuw ko riya’.” Baadag Jehovah ni ngad paloggad ko riya’ ni yib nbochan ni gad be pagan’dad nga gum’irchadad nib sasalap. (Jeremiah 17:9) Baadag ni nga darod u fithik’ e gonop, ma ngad pagedan’dad ngak ni Tafonow nge Sensey rodad. Gad ra rin’ e n’en ni aram rogon, ma yafas rodad e ba pagan’, mab felfelan’ ma ba’ angin.

8. Denen rok e girdi’ nge farad meewar e ma soreg e girdi’ ngan, machane mang e baadag Jehovah ni fan ngodad?

8 Reb i fan nib t’uf ni nga darod Got u taabang e ba l’ag nga n’umngin nap’an e milekag ni gad baadag ni ngad rin’ed. Be weliy e Bible murung’agen e tin riyul’ ni ma k’aring e kireban’. Reb e kanawo’, e urngin e girdi’ ndawora flontgad e yad be yan ni taab yang e yad be sor ngay. Be weliy e Eklesiastes 12:5 murung’agen e skeng ni ma yib ko piin ni kar pilibthirgad, ni be gaar: “Bay darod ko tabinaw rodad ni bay i par ndariy n’umngin nap’an, ma bay un dolo’loy u kanawo’.” Mang e re “tabinaw ni bay i par ndariy n’umngin nap’an”? Fare low ko yam’, ni fare denen nge fadad meewar e ma fekdad nga ram. (Roma 6:23) Machane, baadag Jehovah e milekag ko yafas nib palog ma gathi ba chuchugur ni ke sug ko magawon, ni aram e tabab ko ngiyal’ ni kan gargeleg e bitir nge mada’ ko yam’. (Job 14:1) Kemus ni faan manga ra u darod Got u taabang me yog ni ngad athapeged ni ngauda uned ko milekag nrogon ni baadag Got​—ni aram e milekag ndariy n’umngin nap’an. Gur, ireray e n’en ni ga baadag? Ere, ba tamilang, nib t’uf ni nga marow e Chitamam u taabang.

Uw Rogon ni Nga Darod Got u Taabang?

9. Mang fan ni yu ngiyal’ e ma mith Jehovah rok e girdi’ rok, machane mang e ke micheg ngorad nrogon ni yog ko Isaiah 30:20?

9 Bin dalip e deer ni gad ra weliy e ri bay fan ni ngad tayedan’dad ngay. Ni aram e, Uw rogon ni nga darod Got u taabang? Gad ra pirieg e fulweg riy ko Isaiah 30:20, 21 (NW) ni gaar: “Sensey romed nib fel’ e dabki mith romed, ma owchemed e thingari guy e Sensey romed ni Th’abi Ga’. Ma telmed e bayi rung’ag bbugithin u fiti keru’med ni be gaar: “Ireray fare kanawo’. Gimed e girdi’, mmarod riy,” richey mi gimed yan nga ba’ ni mat’aw ara richey mi gimed yan nga ba’ ni gilay’.” U fithik’ e pi thin ney ni be pi’ e athamgil nga lanin’uy, ma thin rok Jehovah u lan e verse 20 e sana i puguran ngak e girdi’ rok ni nap’an ni kar togopuluwgad ngak, me aw ni ke mith rorad. (Isaiah 1:15; 59:2) Machane u roy, e be dag nde mith Jehovah rorad, ya be sak’iy u p’eowchen e girdi’ rok nib yul’yul’. Rayog ni ngad susunnaged ba sensey nib sak’iy u p’eowchen e piin ni be skulnagrad, ni be dag e tin baadag ni nge mit ngorad.

10. Uw rogon ma rayog ni ngam “rung’ag e thin u fiti keru’um” ni yib rok fare Sensey ni Th’abi Ga’?

10 U lan e verse 21, e be dag reb e thin nib thil. Be dag ni be yan Jehovah u tomur ko girdi’ rok, ni be yog ko u uw e susun e nga ranod riy. Piin nib llowan’ ko Bible e ka rogned ni pi thin ney e sana kan puluwnag u rogon ni ma lek e tachugol saf e pi saf rok, ni be pow’iyrad ni dab ra maloggad. Uw rogon nib puluw e re n’ey ngodad? Nap’an ni ngad chelgad ko Thin rok Got ni nge pow’iydad, ma gad ra beeg e thin ni kan yoloy ni bokum biyu’ e duw kakrom. Ni bod ni kar bad u tomur rodad ya kan yoloy kakrom ni kakrom. Machane, ka be par nib ga’ fan ni bod kakrom u nap’an ni kefin ni yoloy. Fonow nu Bible e ra pow’iydad u nap’an ni gad ma turguy ban’en u gubin e rran, ma ra ayuwegdad ni ngad fal’eged rogon e yafas rodad ko gabul nge langlath. (Psalms 119:105) Gad ra athamgil ni ngad gayed e fonow ni aram rogon ma ngad folgad riy, me aw ni Jehovah e Tafonow rodad. Ma gad be yan Got u taabang.

11. Rogon ni yog ko Jeremiah 6:16, e ma mang e ke yog Jehovah ngak e girdi’ rok, machane mang e kar rin’ed?

11 Gur, riyul’ ni gad be pag ni Thin Rok Got e nge pow’iydad ni aram feni chuchugur? Baga’ fan ni ngad talgad yu ngiyal’ ngad yaliyed gadad u fithik’ e yul’yul’. Mu lemnag ba verse ni ra ayuwegdad ngad rin’ed e n’en ni aram rogon ni gaar: “I Somol e gaar ngak e girdi’ rok, ‘Mu sak’iygad ko gin ni ma dardar e kanawo’ riy ngam sapgad; ngam fithed fa yu pa’ i kanawo’ ni kakrom, mfithed e gin ni bay fare kanawo’ riy nib fel’. Marod riy nge yog e gapas ngomed.’” (Jeremiah 6:16) Pi thin ney e rayog ni nge puguran ngodad be’ ni be milekag ni ke tal ko gin ni bay l’agruw pa’ e kanawo’ riy ni nge fith ko u uw e nge yan riy. Girdi’ rok Jehovah u Israel ni ur togopuluwgad ngak e ba t’uf ni ngar rin’ed ban’en ni aram rogon. Ba t’uf ni ngar sulod ko “fare kanawo’ ni kakrom.” Re “kanawo’ nib fel’” nem e ir fare kanawo’ ni pi ga’ rorad nib yul’yul’ e ka ranod riy, ma ir fare wo’ ni fare nam e kar maloggad riy. Ma de fol yu Israel ko re puguran rok Jehovah ney ni ke pi’ u fithik’ e t’ufeg. Miki yog e re verse nem ni gaar: “Machane ke lungurad, ‘Dab gu warod riy!’” Machane, ngiyal’ ney, ma girdi’ rok Got e gathi aram rogon e n’en ni kar rin’ed ni fan ko re fonow ney.

12, 13. (a) Mang e ke rin’ pi gachalpen Kristus ni kan dugliyrad ko fare fonow ni bay ko Jeremiah 6:16? (b) Uw rogon ni ngad yaliyed gadad u rogon ni gadad be yan e ngiyal’ ney?

12 U nap’an ni ke chuchugur ni nge m’ay e bin 19 e chibog, ma pi gachalpen Kristus e kar fanayed fare fonow ni bay ko Jeremiah 6:16. Yad ni yad ba ulung, e kar maruweliyed ni ngar guyed rogon ni ngar sulod ko fare “kanawo’ ni kakrom” u fithik’ e yul’yul’. De taareb rogon ko Kristiano ni de riyul’, kar folgad ko “thin nib riyul’” ni ke machibnag Jesus Kristus me fol pi gachalpen nib yul’yul’ riy ko bin som’on e chibog C.E. (2 Timothy 1:13) Ki mada’ ko chiney, ma piin ni kan dugliyrad e ra bagayad ma be ayuweg bagayad nge fare “yugu boch e saf” nib chag ngorad ni ngaur ul’ulgad ko kanawoen e yafas nib fel’ ni ba felfelan’ ni Kristiano nde riyul’ e kar n’aged.​—John 10:16

13 Bochan ni fare tapigpig nib yul’yul’ e yad ma wereg e thin riyul’ u ngal’an nib puluw, ma kar ayuweged bokum milyon e girdi’ ma kar pirieged “fare kanawo’ ni kakrom” ma yad ma yan Got u taabang. (Matthew 24:45-47) Gur bagayad, fa? Faanra aram rogon, ma mang e rayog ni ngam rin’ nge dab man nga bang, ngam fol u woen e yafas rom? Ba fel’ ni ngad talgad boch yu ngiyal’ ngad yaliyed kanawoen e yafas rodad. Faanra ga ma beeg e Bible nge boch e babyor nib puluw ko Bible ma ga tiyan’um ko thin ni ma yog e piin ni kan dugliyrad e ngiyal’ ney, ma aram e yibe skulnagem ni nga marow Got u taabang. Ma faanra ngam fol u fithik’ e sobut’an’ ko fonow ni kan pi’ ngom, ma riyul’ ni gimew be yan Got u taabang, ma ga be fol ko “fare kanawo’ ni kakrom.”

Ngan Yan ni Faan Gowa “Yibe Guy Faen Dab ni Guy Nga Owchey”

14. Faanra riyul’ Jehovah u wan’dad, ma uw rogon ni ngada daged e re n’ey u nap’an ni ngada turguyed ban’en?

14 Rogon ni rayog ni nga darod Jehovah u taabang, e thingari riyul’ u wan’dad. Dab mu pagtalin, ni ke yog Jehovah ngak e piin nib yul’yul’ u Israel ni dabi mith rorad. Ngiyal’ ney, e ku ma pag ni girdi’ rok e ngar guyed ni ir e Sensey rorad ni Th’abi Ga’. Ba riyul’ Jehovah u wan’um ni aram rogon, fa? Aram rogon e michan’ nib t’uf rodad ni faanra nga darod Got u taabang. Aram rogon e michan’ rok Moses, ya ki par nib yul’yul’ ni “bochan e gowa ke guy fare Got ndab ni guy nga owchey.” (Hebrews 11:27) Faanra riyul’ Jehovah u wan’dad, ma dab da paged talin e lem rok u nap’an ni ngada turguyed ban’en. Reb riy, e dab da lemnaged ni ngad uned i rin’ e ngongol nib kireb ma ngada mithaged e denen rodad rok e piin ni piilal ni Kristiano ara girdi’ u lan e tabinaw. Tin gad ra rin’, e ngada athamgilgad ni nga darod Got u taabang nyugu aram rogon ndariy e girdi’ ni be guydad. Ngada dugliyed lanin’dad ni bod ni rin’ David kakrom ni gaar: “U lan gum’irchaeg e nggu par nib yul’yul’ u lan e naun rog.”​—Psalms 101:2, NW.

15. Uw rogon ma ngan chag ngak e Kristiano ni pumoon nge ppin e ra ayuwegdad ni ngada guyed ni Jehovah e ba riyul’?

15 Manang Jehovah ni daworda flontgad, ma gad ba meewar ma yu ngiyal’ e mo’maw’ ni nge mich u wan’dad e tin dabiyog ni ngad guyed nga owchedad. (Psalms 103:14) Ri ma ayuwegdad ni ngad gelgad ko re magawon rodad ney. Reb riy, e ke ulunguy e girdi’ ni yib u urngin e pi nam u fayleng ni “ngar manged girdien.” (Acts 15:14) Gad ra pigpig ku Got ni ke taareban’dad, ma rayog ni ngada gelnaged gadad. Gad ra rung’ag rogon ni ke ayuweg Jehovah ba walagdad ni pumoon ara ppin me gel e lem rok nib meewar ara ke ayuweg be’ ni keb e skeng nib mo’maw’ ngak ma ra ayuweg ni ngari riyul’ Got u wan’dad.​—1 Peter 5:9.

16. Uw rogon ma ngan fil murung’agen Jesus e ra ayuwegdad ni nga darod Got u taabang?

16 N’en ni th’abi ga’ fan, e ke dag Jehovah ngodad e tin ni ke rin’ Fak. Gaar Jesus: “I gag e kanawo’, me gag e tin riyul’, me gag e yafas; dariy be’ nrayog ni nge yan ngak e en ni Chitamangiy ya ke mus ni gag e ra yan rog ngak.” (John 14:6) Ngan fil murung’agen e yafas rok Jesus u fayleng e reb e kanawo’ nib fel’ ni nge riyul’ Jehovah u wan’dad. Urngin ban’en ni ke yog Jesus nge tin ni ke rin’ e ri be dag pangin nge woen e Chitamangin u tharmiy. (John 14:9) Gad ra turguy ban’en, mab t’uf ni ngada lemnaged nib fel’ rogon ko uw rogon nfaanra Jesus e ra turguy e re n’em. Faanra rogon ni gad be dugliy ban’en e ba puluw ko lem rok Jesus, ma be m’ug ni gad be lek luwan ay Kristus. (1 Peter 2:21) Bochan e re n’ey, me aw ni gad be yan Got u taabang.

Mang e Pi Taw’ath ni Ra Yib?

17. Faan gad ra yan u kanawoen Jehovah, mang e “mom” ni gad ra pirieg ni fan ko yafas rodad?

17 Ngan yan u taabang nge Got e ra pow’iyey ko yafas ni ba’ angin. Mu lemnag e ti ni ke micheg Jehovah ngak e girdi’ rok ni bay rogon ko ngan gay “fare kanawo’ nib fel’.” Yog ni gaar: “Marod riy nge yog e gapas ngomed.” (Jeremiah 6:16) Mang e be yip’ fan e pi thin ney? Yafas ni ke sug ko felfelan’ nge chugum ni boor, fa? Danga’. Ma pi’ Jehovah ban’en ni kab fel’ ngay, ndawori chuchugur ni nge pirieg e en th’abi fel’ rogon u fithik’ e girdi’. Rogon ni nge mom e yafas rom e ngan pirieg e gapas laniyan’, nge felfelan’, nge felfelan’ ko tirok Got ban’en. Maku be yip’ fan ni ke pagan’um ni kam mel’eg kanawoen e yafas nth’abi fel’. Re gapas lanin’uy ney e ba taw’ath ni mo’maw’ ni ngan pirieg ko re fayleng ney ni ke sug ko magawon!

18. Mang taw’ath e baadag Jehovah ni nge pi’ ngom, ma mang e kam dugliy lanin’um ngay?

18 Riyul’, ni yafas e ba taw’ath. Ni bod ni ngan yan buchuuw e kab fel’ ko dab ni yan. Machane, de m’agan’ Jehovah ngay ni milekag rom e ke mus nib ngoch nap’an ni tabab ni ka gab bitir nge mada’ ko ngiyal’ ni kam pilibthir ma kam gafgow. Danga’, baadag Jehovah ni nge yog ngom e taw’ath ni bin th’abi fel’. Baadag ni nga marow Got u taabang ndariy n’umngin nap’an! Kan weliy e re n’ey nrib fel’ ko Mikah 4:5 ni gaar: “Ra reb e nam ma yad be meybil ma yad be fol rok e birorad e kan, machane gadad e bay ud meybilgad ngak Somol ni Got rodad ma gadad be fol rok ndariy n’umngin nap’an.” Gur, ga ra chichiiy paam ko re taw’ath nem? Ga baadag ni nge yog ngom e n’en ni yog Jehovah ni “bin riyul’ e yafas”, fa? (1 Timothy 6:19) Ere, ngarim dugliy lanin’um ni nga marow Jehovah u taabang e daba’, nge gabul, nge gubin e rran ndariy n’umngin nap’an!

[Footnote]

a Boch e Bible e kar thileyeged fare “cubit” u lan e re verse ney ma kar fanayed ni fan ko tayim, ni bod ni “tayim nrib ngoch nap’an” (The Emphatic Diagloot) ara “reb e minit” (A Translation in the Language of the People, by Charles B. Williams) ara “rran” (Yapese Bible). Machane, fare bugithin ni kan fanay ko som’on e fan e taareb e cubit, ni sagonapan 18 e inches n’umngin.

Uw Rogon ni Ngam Pi’ e Fulweg?

• Mang e be yip’ fan ni ngan yan u taabang nge Got?

• Mang fan ni ga be lemnag nib t’uf ni ngan yan u taabang nge Got?

• Mang e ra ayuwegem ni nga marow Got u taabang?

• Mang taw’ath e ra yib ngak e piin ni yad be yan Got u taabang?

[Study Questions]

[Pictures on page 29]

U daken e thin nu Bible, ma gad ma rung’ag laman Jehovah u fiti keru’dad ni be gaar, “Ireray e kanawo’”

[Picture on page 31]

U nap’an e pi muulung, ma ma yib ngodad e thin rok Got nib puluw ngal’an