“Pi Kanawo’ Rok Jehovah E Mmat’aw”

“Pi kanawo’ rok Somol e mmat’aw, ma piin nib mat’aw e yad ma fol riy.”​—HOSEA 14:9, NW.

1, 2. Mang e ke gagiyegnag Jehovah ni nge rin’ piyu Israel ko som’on, machane mang e buch rorad?

 NAP’AN Moses ni profet me gagiyegnag Jehovah piyu Israel ni ngar tababgad ko tin nib mat’aw. Machane, tabolngin e bin meruk e chibog ko B.C.E. Me gel e kireb rorad, me pirieg Got ni kari kireb e ngongol rorad. Ba gagiyel e re n’ey ko Hosea guruy ni 10 nge mada’ ko 14.

² Laniyan’ piyu Israel e ma dake moding. Girdien fa ragag i ganong e yad be “yung e tin ba kireb” ma kar t’ared wom’engin e tin de mat’aw. (Hosea 10:1, 13, NW) Gaar Jehovah, “Ngiyal’ ni kab bitir Israel, ma rib t’uf rog, ma gu ma pining ni fakag u wuru’ yu Egypt.” (Hosea 11:1) Yugu aram rogon ni ke chuweg Got piyu Israel ko sib u Egypt, ma ka ra sulweged taban ngak ni sasalap nge malulfith l’ugun. (Hosea 11:12) Arfan ni ke pi’ Jehovah e re fonow ney ngorad ni gaar: “Mu sulod ngak e Got romed, mu um pared nib t’uf romed e tin nib mat’aw.”​—Hosea 12:6, NW.

3. Mang e ra buch rok piyu Israel ni tatogopuluw, ma uw rogon ni yira runguyrad?

³ Togopuluw rok piyu Israel nge pi pilung rorad e ra yib e gafgow riy ko tomur. (Hosea 13:11, 16) Machane bin tomur e guruy ko yiiy rok Hosea e tabab ko wenig, ni gaar: “Gimed e girdi’ nu Israel, mu sulod ngak Somol ni Got romed.” Faanra ra kal piyu Israel ngan’rad ngar gayed rogon ni nge n’ag Got fan e kireb rorad, ma ra runguyrad. Riyul’, nge fel’ u wan’rad ni “pi kanawo’ rok Somol e mmat’aw” ma ba t’uf ni ngan fol riy.​—Hosea 14:1-6, 9.

4. Mang boch e machib ni ngada lemnaged ko yiiy rok Hosea?

⁴ Bang ko biney e yiiy rok Hosea e ba muun ngay boch kenggin e motochiyel nra ayuwegdad ngada folgad rok Got. Ngada lemnaged e pi n’ey: (1) Baadag Jehovah e liyor ndariy e dake moding riy, (2) Ke dag Got ngak e girdi’ rok e t’ufeg ni riyul’, (3) Ba t’uf ni nge l’agan’dad ngak Jehovah ni gubin ngiyal’, (4) Kanawoen Jehovah e mmat’aw ni gubin ngiyal’, ma (5) pi tadenen e rayog ni ngar sulod ngak Jehovah.

Baadag Jehovah e Liyor ni Dariy e Dake Moding Riy

5. Miti mang pigpig e baadag Jehovah rodad?

⁵ Baadag Jehovah ni ngada pied e liyor nib thothup mab beech ngak, ni dariy e dake moding riy. Machane, yugu aram rogon ni Israel e ke bod ba woldug nib dammal mab fel’ rogon ma wom’engin ni be yib e goo kireb. Girdi’ nu Israel e kar ‘yoornaged e altar’ ni fan ko liyor ni googsur. Pi girdi’ ney ni kar paged e michan’ rorad ma kar riged boch e malang nib n’uw ni fan ko liyor ni de beech. Jehovah e bayi kirebnag e tiney e altar nge pi malang nem.​—Hosea 10:1, 2.

6. Ra ngan fol rok Got, ma thingar da chuweged rodad e mang ngongol?

⁶ Dariy tagil’ e sasalap u fithik’ e pi tapigpig rok Jehovah. Ere, mang e ke buch rok piyu Israel? ‘Laniyan’rad e yad be dake moding’! Yugu aram rogon ni kar uned ko fare m’ag kafram ni kar ognaged yad ngak Jehovah, ma ke pirieg ni ba kireb e rorad ni yad be dake moding. Mang e rayog ni ngad filed ko re n’ey? Faan gad ra ognagdad ngak Got, ma thingar dab uda dake modinggad. Be ginangey e Proverbs 3:32 (NW) ni gaar: “Piin ni kireb e ma fanenikayrad Jehovah, ma ba chuchugur ngak e piin ni mmat’aw.” Ra ngan fol rok Got, ma thingar ud daged e t’ufeg “ni ma yib ko gum’ircha’ nib machalbog, ma ma yib u lanin’uy ni der yog ngom gur be’ ni kam rin’ ban’en nib kireb, ma ma yib ko bin nib riyul’ i rogon nib mich Kristus u wan’uy.”​—1 Timothy 1:5.

 Ma Dag Got e T’ufeg nib Yul’yul’ ko Girdi’ Rok

7, 8. (a) Ma ngiyal’ e rayog ni ngad felfelan’gad ko t’ufeg rok Got nib yul’yul’? (b) Mang e thingar da rin’ed ni faanra kad denengad nib ubchiya’?

⁷ Faan gad ra liyor ngak Jehovah u reb e kanawo’ ni dariy e dake moding riy mab mat’aw, ma rayog ngodad e t’ufeg rok nib yul’yul’. Ka nog ngak piyu Israel ni yad ba gelan’ ni kan gaar: “Ngam yunged awochngin e tin mmat’aw; me gimed t’ar wom’engin e t’ufeg nib yul’yul’. Mu gied e but’ ni rayog ko milay’, ni aram e gum’irchamed ko ngiyal’ ni ka bay e tayim ni ngam gayed Jehovah nge mada’ ko ngiyal’ ni nge yib i fonownagmed ko tin mmat’aw.”​—Hosea 10:12, NW.

⁸ Faan gomanga ra kal piyu Israel ngan’rad ma kar gayed Jehovah! Ma ra felfelan’ ngay ni nge ‘fonownagrad ko tin mmat’aw.’ Faanra kada rin’ed reb e denen nib ubchiya’ ma ngada gayed Jehovah, ngada yibilayed nge n’ag fan ma ngada ninged e ayuw ko piin piilal ni Kristiano. (James 5:13-16) Maku ngada gayed e ayuw ko kan ni thothup rok Got, ya “faanra yung be’ ban’en nga daken e milay’ ni aram e tin nib kireb ni be ar’arnag, ma wom’engin nra yib riy ngak e yam’; ma faanra yung be’ ban’en ni fan ngak fare Kan ni Thothup, ma wom’engin nra yib riy ngak ni Kan ni Thothup e ke yib rok e yafas ndariy n’umngin nap’an.” (Galatia 6:8) Faan gad ra ‘yung e tirok fare kan ni thothup,’ ma ra ul’ul e felfelan’ rodad ko t’ufeg rok Got nib yul’yul’.

9, 10. Uw rogon ni ra m’ag fare thin ni bay ko Hosea 11:1-4 ngak piyu Israel?

⁹ Bay e pagan’ rodad ngak Jehovah ni gubin ngiyal’ ya ma ayuweg e girdi’ rok u fithik’ e runguy. Mich ko re n’ey e yira pirieg u Hosea 11:1-4, gad ra beeg ni gaar: “Nap’an ni kab bitir yu Israel ma rib t’uf rog; ka nap’an ni chuw u Egypt ma gu be pining fithingan ni fakag.  . . Girdi’ rog e yad be pi’ e gamanman ni maligach ngak Baal; ma yad be urfiy bogi n’en nib fel’ bon ni fan ngak e pi liyos ni ma meybil yugu boch e girdi’ ngay. Machane gag e gu fil rogon e yan ngak yu Israel. I gag e ug dibeyrad, machane da u ranod nga lanin’ug ni gag e ug chuguliyrad. Gu gagiyegnagrad u fithik’ e runguy nge t’ufeg ngar bad ngog. Gu chibiyrad nga lang ngug gabdiyrad nga lilngig; gu sumrumor ngorad nga but’ nggu duruw’iyrad.”

¹⁰ Kan taareb rogonnag Israel u roy nga bochi tir. Jehovah i fil rogon e yan ngak piyu Israel, i dibeyrad. I gagiyegnagrad u daken “gafan e t’ufeg.” Ban’en ni ri be dag e runguy! Amu lemnag susun ni gur reb e gallabthir ni ga be ayuweg e bitir rom ni nge wuf ay ni som’on. Kam k’iyag paam. Faanra um moy u Israel kakrom, ma sana ga ra rin’ ni bod e gallabthir ni ma fanay e gaf ni nge kol e bitir nge yan riy ni nge dabi paraw. Taareb rogon ko t’ufeg rok Jehovah ngomed nib sumunguy. Ma felfelan’ ni ma pow’iymed u daken “gafan e t’ufeg.”

11. Uw rogon me Got e ‘bod be’ ni ma chibiy e mat’’?

¹¹ N’en ni i rin’ ngak piyu Israel, e Jehovah e “bod e piin ni ma chibiy e mat’ u l’ugunrad [me] fek e ggan i yib ngorad ni bagayad nge bagayad.” Got e ir e bod be’ ni ma chibiy fa ma thuruy nga orel fare mat’ nge yog ni abich e gamanman nib fel’ rogon. Kemus ni ngiyal’ nra kirebnag piyu Israel fare mat’ ni bochan e dakur folgad rok Jehovah ma ranod nga tan e mat’ ko pi toogor rorad. (Deuteronomy 28:45, 48; Jeremiah 28:14) Manga yigi dabiyog ni da awgad nga gelngin Satan, ni toogor rodad, nge dab da uned ko amith nge gafgow u tan e mat’ rok. Ma, ngada ul’ulgad ni nga u darod e Got rodad u taabang ni gadad ba yul’yul’.

Nge L’agan’uy Ngak Jehovah ni Gubin Ngiyal’

12. Rogon ni bay ko Hosea 12:6, mang e ba t’uf ni faanra ngau darod Got u taabang?

¹² Ra ngau darod Got u taabang, ma thingari l’agan’uy ngak ni gubin ngiyal’. Ka nog ngak piyu  Israel ni gaar: “Um ted fan e Got romed, mu sulod ngak, um pired ni gimed mmat’aw ma ba yul’yul’; ni be l’agan’med ko Got romed ni gubin ngiyal’.” (Hosea 12:6, NW) Piyu Israel e rayog ni pi’ e mich ko kalngan’, mar sulod ngak Jehovah ni ngar daged e t’ufeg nib yul’yul’, mu ur rin’ed e tin mmat’aw ni be ‘l’agan’rad ngak Jehovah ni gubin ngiyal’.’ Yugu demtrug n’umngin nap’an ni nguu darod Got u taabang ma thingar da turguyed ni nguud daged e t’ufeg nib yul’yul’, ma ngada rin’ed e tin mmat’aw, ni be l’agan’dad ngak Got ni gubin ngiyal’.​—Psalm 27:14.

13, 14. Uw rogon ni fanay Paul fare thin rok Hosea 13:14, nge ayuwegdad ngada nanged ko mang fan ni nge l’agan’dad ngak Jehovah?

¹³ Yiiy rok Hosea nib l’ag piyu Israel ngay e ke pi’ ngodad fan ni nge l’agan’uy ngak Got. I yog Jehovah ni gaar, “Dab gu ayuweg e pi girdi’ ney u gelngin e bin baaram e tamilang ni be par e piin kar m’ad riy, ara gu lagrad u pa’ e yam’. Yam’, mfek e gafgow rom i yib! Fa bin ni baaram e tamilang ni be par e piin kar m’ad riy, moy ni kam fek e kireb i yib! Ya dakugur runguy e pi girdi’ ney.” (Hosea 13:14) Jehovah e de ayuweg piyu Israel ko yam’ e ngiyal’ nem, machane ra chuweg e yam’ ni manemus ma ra gel ngay.

¹⁴ I yol Paul ngak e pi Kristiano ni kan dugliyrad, ni fanay e yiiy rok Hosea ni gaar: “Ere nap’an ni yira yin’ e n’en ndab ki yim’ nga daken e n’en nra yim’ ni bod e munmad, ma aram e bay yib i m’ug nib riyul’ fare bugithin ni bay u lan e babyor nib thothup ni faan ke gaar: “Got e ke kirebnag gelngin e yam’; mi Got e ke gel!” Yam’, ba uw e gel ni kam tay? Yam’, ke yan gelngim ngan ni ga ma amithnigey ngay? Gelngin e yam’ ni nge amithnigey e yib rok e denen, ma denen e yib gelngin rok e Motochiyel. Machane ngad pininged e magar ngak Got ni ir e ke gelnagdad ko pi n’ey u daken e Somol rodad i Jesus Kristus!” (1 Korinth 15:54-57) Jehovah e ke faseg Jesus ko yam’, ke pi’ e pagan’ ko girdi’ nib mudugil ni girdi’ ni kar m’ad ni bay u laniyan’ Got e ra fasegrad ko yam’. (John 5:28, 29) Reb e felfelan’ nib gel eram ni nge l’agan’uy ngak Jehovah! Machane, bay boch ban’en ni yira uneg ko athap ko fas ko yam’ nra k’aringdad ngau darod Got u taabang.

Kanawoen Jehovah e Gubin Ngiyal’ Ma Ba Yal’uw

15, 16. Mang e kan weliy u m’on ni murun’agen yu Samaria, ma uw rogon ni ke lebug fare yiiy?

¹⁵ Rogon nib mich u wan’dad ni “kanawoen Jehovah e ri ba yal’uw” e ma ayuwegdad nga u darod Got u taabang. Fapi girdi’ nu Samaria e da u ranod u kanawoen Got nib mat’aw. Wenegan, e yad ra gafgow nbochan e kireb rorad nge michan’ rorad ngak Jehovah ni ke war. Ka nog fram ni: “Wenegan e kireb rok yu Israel e thingari yib ngak, ni bochan e ke togopuluw ngak Got. Girdi’ rok e bay yim’ u fithik’ e mahl; pi bitir ni kabran e bay ni rugoy nga but’, ma ppin nib diyen e bay ni rugoy e sayden ngorad nge po’ gothon e yal rorad nga but’.” (Hosea 13:16) Chepin yu Assyria, ni yad e piin ni kar gelgad ngak piyu Samaria, e riyul’ ni kar rin’ed e re n’em ni rib kireb.

¹⁶ Samaria aram e tochuch ko fa ragag i ganong ni gil’ilungun yu Israel. Re ngochol nem e yima fanay ni ga’ngin yang e nug ko gil’ilungun yu Israel. (1 Kings 21:1) Fare Pilung nu Assyria ni Shalmaneser V e ke longbiy fare mach nu Samaria ko duw ni 742 B.C.E. Nap’an ni ke war yu Samaria ko duw ni 740 B.C.E., ma boor e girdi’ riy ni tolang ni kan fekrad ni kalbus nga Mesopotamia nge Media. Dan nang ko kol Shalmaneser V yu Samaria fa en ni yib nga luwan, ni Sargon II. (2 Kings 17:1-6, 22, 23; 18:9-12) Yugu aram rogon, ma ba’ ko pi babyor rok Sargon ni be weliy murung’agen 27,290 ni piyu Israel ni kan  chuwegrad u rom kan fekrad nga Talangin e Euphrates nge Media.

17. Mang e thingar da rin’ed nge dab da dariyfannaged e pi motochiyel rok Got?

¹⁷ Girdi’ nu Samaria kar gafgowgad ni bochan e de yog rorad ni ngar folgad ko pi kanawo’ rok Jehovah nib yal’uw. Bochan ni gadad e Kristiano ni kad ognaged gadad, maku gad ra gafgow nga wenegan e kireb ni faan gadad ra mang e piin ta denen, ma gadad be dariy fannag e pi motochiyel rok Got nib mat’aw. Manga yigi siy u da leked e kireb ni aram rogon! Ma gad gubin ni ngad fanayed fare fonow rok Peter ni gaar: “Dariy bigimed nsusun e nge gafgow ni fan e ke thang e pogofan rok be’, ara ke iring ban’en rok be’, ara ke th’ab e motochiyel, ara fan e be guy rogon ni nge gagiyegnag e maruwel rok boch e girdi’. Machane faanra ni gafgownagmed ni bochan e gimed girdien Kristus ma dab mu tamra’gad ngay, ya ngam pininged e magar ngak Got ni bochan e ba’ fithingan Kristus u dakenmed.”​—1 Peter 4:15, 16.

18. Uw rogon ni ngad “ul’ulgad i pining e sorok ngak Got”?

¹⁸ Nguuda “ul’ulgad i pining e sorok ngak Got” ni gadad be yan u kanawoen nib yal’uw ko bin nga uda rin’ed e tirodad. Kain e thang e pogofan ni bochan e i rin’ e tin baadag ma de motoyil ko fonow ni ke pi’ Jehovah ni ke chugur ni nge gel e denen ngak. (Genesis 4:1-8) Balaam e fek puluwon ko fare pilung nu Moab ni nge bucheg waathan Israel ma de yog rok. (Numbers 24:10) Me Got e ke li’ Korah ni fare Levite nge ku boch e girdi’ nbochan e kar togopuluwgad nga mat’awen Moses nge Aron. (Numbers 16:1-3, 31-33) Mmutrug ni dub dad ni ngada “leked fare pa’ i kanawo’ ni yan Kain riy” nge dab da gurgurgad ni bod “e n’en ni rin’ Balaam,” ara da m’ad ni bod e “togopuluw ni ta’ Korah.” (Jude 11) Faan gad ra oloboch, ma yugu demtrug rogon, ma ba’ fare yiiy rok Hosea ni be fal’eg laniyan’dad.

Pi Tadenen e Ku Rayog ni Ra Sulod Ngak Jehovah

19, 20. Piyu Israel ni kar kalgadngan’rad mang maligach e rayog nra pied?

¹⁹ Musko piin ni ke tun ayrad ko denen nib ubchiya’ maku rayog ni ra sulod ngak Jehovah. Hosea 14:1, 2, e gad ra pirieg riy nib t’uf e meybil, ya gaar: “Gimed e girdi’ nu Israel, mu sulod ngak Somol ni got romed. Denen romed e ke gagiyegnagmed ke tun aymed kam dol’gad. Mu sulod ngak Somol, mi gimed meybil ngak ni nge lungumed, Mu n’ag fan urngin e denen romad, me fel’ u wan’um e meybil romad, ma gamad pining e sorok ngom ni bod ni ku gogned ngom ni gamad ra rin’.”

²⁰ Piyu Israel ni kar kalgadngan’rad e kar pied ngak Got ni maligach e pi ‘fak e garbaw ni aram e thin u lungurad.’ Tiney e maligach e ma pining e sorok. Ke ta’ Paul chilen ko pi Kristiano e re yiiy ney ni ‘nguud pininged e magar ngak Got ni gubin ngiyal’ nge mang maligach rodad ngak u daken Jesus; ni aram e gubin ngiyal’ ni nguud pininged e magar nga fithingan u lungudad nga dogned ni ir e Somol.’ (Hebrews 13:15) Rib taw’ath ni ngau darod Got u taabang ni gad be pi’ e pi maligach nem e ngiyal’ ney!

21, 22. Ngan sulweg piyu Israel ni kar kalgadngan’rad ko mang?

²¹ Piyu Israel ni kar talgad i rin’ e kireb kar sulod ngak Got kar pied ngak e maligach ni ngan ‘pining e sorok ngak.’ Piin ni kan sulwegrad nga rogon e tirok Got ban’en, e bod ni ke micheg. Hosea 14:4-7 e gaar: “[Jehovah] Bay gu fulweg e girdi’ rog ngog. Ma bay ra pired nri yad ba t’uf rog, ya daku gur damumuw ngorad. Rogog ngak piyu Israel e bod rogon e n’uw ngak ba nam ndariy e ran riy. Bay yib e muk’uf rorad ni bod e floras; ma bay yan lik’ngirad nib toar nga fithik’ e but’ ngar pired ni yad mmudugil ni bod fa yu ke gek’iy ni bay ko burey nu Lebanon. Ma bay ra chigargad ngar tugulgad ngar pired nib  fel’ yaarad ni bod e gek’iy ni olive. Bay i yan gol’ochingrad nib fel’ ni bod e gek’iy ni cedar nu Lebanon. Ma aram e bay ur pired biyay ni gag e gu be yoror rorad. Ma bayi fel’ rogorad ni bod rogon bangi woldug ni be tugul nib fel’ rogon mi i yib wom’engirad ni pire’ ni bod bangi milay’ ni grapes. Ma bay i yan murung’agrad ni bod e wain nu Lebanon.”

²² Piyu Israel ni kar kalgadngan’rad e yira golnagrad ko tirok Got mar felfelan’gad ko t’ufeg rok. Jehovah ra bod e waangchol ngorad ma ra yib e taw’ath ngorad nib pire’. Girdi’ ni ke sulwegrad e ra fel’ yaarad ni “bod e gek’iy ni olive,” ma yad ra yan u kanawoen Got. Nap’an ni gad ra turguy ni nga u darod Jehovah Got u taabang, ma mang e ba t’uf ni ngada rin’ed?

Nga Un Lek Kanawoen Jehovah nib Mat’aw

23, 24. Fare babyor rok Hosea e museg ko mang yiiy ni ma pi’ e athamgil nga lanin’uy, ma mang e ra rin’ ngodad?

²³ Faanra ngada ul’ulgad nga u darod Got u taabang, ma thingar da maruweliyed e “gonop ni yib u tharmiy” ma gubin ngiyal’ ni ngada puluwnaged e ngongol rodad ko kanawo’ rok nib mat’aw. (James 3:17, 18) Bin tomur e yiiy rok Hosea e gaar: “Piin ni yad ba gonop e ngar nanged fan e pi n’ey ni kan ni yoloy mi yad tay nga lanin’rad. Pi kanawo’ rok Somol e mmat’aw, ma piin nib mat’aw e yad ma fol riy, ma piin ni tadenen e ma tun ayrad ngar dol’gad, ya darir folgad riy.”​—Hosea 14:9.

²⁴ Ere ngada turguyed ni nguu darod Got u taabang ko kanawo’ rok nib mat’aw ko bin nge pow’iydad e gonop ko re fayleng ney. (Deuteronomy 32:4) Ke rin’ Hosea ni aram rogon nib pag 59 e duw. Ke par nib yul’yul’ ni be wereg e thin rok Got, ni manang ni piin ni yad ba gonop e yad ra nang fan e pi thin nem. Ma ba uw rogodad? N’umngin nap’an ni ke pag Jehovah ni ngada machibgad, ma ngauda gayed e girdi’ ni baadag e t’ufeg rok nib yul’yul’. Ma gad ba felfelan’ ngay ni gad be rin’ e re maruwel ney u taabang ko “fare tapigpig nib yul’yul’ mab gonop.”​—Matthew 24:45-47.

25. Gad ra lemnag fare yiiy rok Hosea ma dabi siy nra ayuwegdad ngada rin’ed e mang?

²⁵ Rogon ni ngad lemnaged fare yiiy rok Hosea e dabi siy nra ayuwegdad nga u darod Got u taabang i yan ko yafas ni manemus u lan e bin nib beech e fayleng ni ke micheg. (2 Peter 3:13; Jude 20, 21) Aram e athap nib manigil! Re athap nem e ra riyul’ nfaan gad ra micheg ko thin rodad nge ngongol rodad ni gad ba yul’yul’ u nap’an ni ra lungudad: “Fare kanawo’ rok Jehovah e mmat’aw.”

Uw Rogon ni Ngam Fulweg?

• Faanra ngada pied e liyor nib machalbog ngak Got, ma uw rogon nra rin’ ban’en ngodad?

• Mang fan ni nge l’agan’dad ngak Jehovah ni gubin ngiyal’?

• Mang fan ni ke mich u wan’um nib mat’aw kanawoen Jehovah?

• Uw rogon ni gad ra ul’ul i lek kanawoen Jehovah nib mat’aw?

[Study Questions]

[Picture on page 18]

Ngan fanay e ayuw ko tirok Got ban’en u daken e piin piilal ni Kristiano

[Picture on page 19]

Yiiy rok Hosea e ke pi’ ngodad e athap ni fan ko fas ko yam’ ni ke micheg Jehovah

[Pictures on page 21]

Ngau darod Got u taabang ni gad be lemnag e yafas ni manemus