Ngan Mon’eg E Tin Nib Mat’aw Ban’en E Ra Ayuwegdad

“Ere ngam mon’eged u wan’med . . . e tin nib m’agan’ [Got] ngay.”​—MATTHEW 6:33.

1, 2. Mang e n’en ni ke dugliy reb e Kristiano nib ppin, ma mang fan ni ke dugliy e re n’em?

 REB E Kristiano ni ppin nib fel’ yangaren e i maruwel ni reb e secretary u lan reb e ofis ko am u Asia. Ri ma tiyan’, ma ma yib ko maruwel rok ni kab kakadbul ma dar ma falnag ko maruwel rok. Machane, bochan ni liw rok e dawori mudugil, ma aram e ba t’uf ni ngan fal’eg i yaliy. Ma aram me yog fa en ni baga’ ko re raba’ i maruwel nem ni ra mudugil e maruwel rok ma ku ra tolangnag e liw rok ko maruwel ni faanra un ngak ngar rin’ew e ngongol ni de yalen. Kari siyeg fare pin e re n’em, ni yugu aram rogon ni manang ni ran taleg ko maruwel rok.

² Re n’ey e be dag ni de nang fare pin ni Kristiano e n’en ni be rin’, fa? Danga’, ya ri be fol ko fapi thin rok Jesus ni gaar: “Ere ngam mon’eged u wan’med e tin nib m’agan’ [Got] ngay.” (Matthew 6:33) Ri kab ga’ fan u wan’ ni nge fol ko motochiyel nib mat’aw ko bin ni nge un ko ngongol ni de yalen.​—1 Korinth 6:18.

Feni Ga’ Fan e Tin nib Mat’aw

3. Be mang e mat’aw?

³ “Mat’aw” e be yip’ fan ni ngan yul’yul’. U lan e Bible, ma re thin ney ko thin ni Greek nge Hebrew e be yip’ fan ban’en nib “k’iy” ara “puluw.” Gathi be yip’ fan e re ney be’ ni kemus ni ma fol ko n’en ni be lemnag ni ir e ba fel’. (Luke 16:15) Ya nge puluw’ ko motochiyel rok Jehovah. Ireray e mat’aw ku Got.​—Roma 1:17; 3:21.

4. Mang fan nib ga’ fan ni nge mat’aw reb e Kristiano?

⁴ Mang fan nib ga’ fan e mat’aw? Ya bochan ni Jehovah ni fare “Got nib mat’aw”, e ma fel’ u wan’ e girdi’ rok ni faan yad ra rin’ e tin nib mat’aw. (Psalm 4:1, NW; Proverbs 2:20-22; Habakkuk 1:13) Urngin e girdi’ ni darur rin’ed e tin nib mat’aw e dabiyog ni nge chugur thilrad Got. (Proverbs 15:8) Arfan ni i pi’ apostal Paul e athamgil ngak Timothy ni gaar: “Mu tiyem u urel ko tin ni ma ar’arnag e piin ni pagel, ma ga nameg e tin nib mat’aw” nib muun ngay boch e fel’ngin nib ga’ fan. (2 Timothy 2:22) Maku aram fan ni uneg Paul “e tin nib mat’aw ni aram fa gin’en ni ma ing e salthaw nga daken ngorongren” u nap’an ni yoloy fapi talin e cham ni fan ko michan’ rodad.​—Efesus 6:14.

5. Uw rogon ni rayog ni nge gaweg e piin ni kan sunmiyrad ni dar flontgad e tin ni mat’aw ban’en?

⁵ Arrogon, dariy reb e girdi’ nib mat’aw nib polo’. Gubin e girdi’ e de flont ni bochan Adam, ma urngin e girdi’ e tadenen, ma de mat’aw, ni ka nap’an e ngiyal’ ni gargelegrad. Machane, i yog Jesus ni thingar da gayed e tin nib mat’aw ban’en. Uw rogon ni rayog e re n’ey? Rayog ni bochan e ke pi’ Jesus e yafas rok nib flont ni fan e nge biyuliydad, ma faan gad ra maruweliy e michan’ rodad ko re biyul nem, ma ra m’agan’ Jehovah ngay ni nge n’ag fan e denen rodad. (Matthew 20:28; John 3:16; Roma 5:8, 9, 12, 18) Bochan e re n’em, ma nap’an ni gad ra fil murung’agen e pi motochiyel rok Jehovah nib mat’aw ma gad athamgil ni ngad folgad riy​—ma gad meybil ni nge ayuwegdad ni ngad gelgad ko pi meewar rodad—​ma ra fel’ u wan’ Jehovah e liyor rodad. (Psalms 1:6; Roma 7:19-25; Revelation 7:9, 14) Ri ra fal’eg e re n’em lanin’dad!

Mat’aw u Lan e Fayleng ni De Mat’aw

6. Mang fan ni ke mang fare fayleng bangi ban’en ni bay e riya’ riy ngak e pi Kristiano kakrom?

⁶ Nap’an ni kan pi’ fare maruwel ngak pi gachalpen Jesus ni aram e ngar manged pi mich rok “nge yan i mada’ ko yungi n’en ni mus e fayleng riy”, ma aram e kar mada’naged e magawon nib mo’maw’. (Acts 1:8) Gubin e pi binaw ni kan dugliy ni ngar machibgad riy e “ke suweyrad  faanem nib kireb” ni Satan. (1 John 5:19) Fare fayleng e ke kirebnag e pi kan nib kireb ni ir e ke k’aringrad, ma aram e rayog ni nge af ngak e pi Kristiano e kireb rorad. (Efesus 2:2) Yad manang ni fare fayleng e bang ni bay e riya’ riy. Kemus ni faan yad ra mon’eg e tin nib mat’aw rok Got ma rayog ni ngar athamgilgad ni ngar pired nib yul’yul’. Yooren e pi Kristiano kakrom e kar athamgilgad, machane buchuuw i yad e ra maloggad ko “fare wo’ ko tin nib mat’aw.”​—Proverbs 12:28, NW; 2 Timothy 4:10.

7. Mang e ba t’uf ni faanra nge cham reb e Kristiano ko pi n’en nib kireb?

⁷ Ere riyul’ ni bay e pagan’ rok e Kristiano u lan e biney e fayleng e ngiyal’ ney, fa? Ri dariy! Ri kab gel e wagey riy ko bin som’on e chibog. Maku reb, e kan tharbog Satan ngara’ nga fayleng be cham ngak e pi Kristiano ni kan dugliyrad, “piin ni yad ba’ ni owchen fare pin, ni urngin e piin ni yad be fol ko motochiyel rok Got ma yad ba yul’yul’ ko fare thin nib riyul’ ni yib i yog Jesus ngan nang.” (Revelation 12:12, 17) Maku ra cham Satan ngak e cha’ ni ra ayuweg fa en “owchen fare pin”. Machane, pi Kristiano e dabiyog ni ngar chuwgad ko fayleng. Yugu aram rogon ni gathi yad bang riy, machane thingara pired riy. (John 17:15, 16) Ma thingara machibgad riy ngar gayed e piin ni yad baadag e machib ngan fil ngorad ngar manged pi gachalpen Kristus. (Matthew 24:14; 28:19, 20) Ere, bochan ni piin Kristiano e dabiyog ni ngar pilo’gad ko urngin i gelngin e kireb ko re fayleng ney, ma thingara chamgad ngay. Ngad weliyed aningeg e pi n’em.

Fare Wup ko Ngongol ni Darngal

8. Mang fan ni ke chel piyu Israel ngar liyorgad ko pi got rok piyu Moab?

⁸ U nap’an ni be chugur i yan ni nge m’ay fare 40 e duw ni kar milekag gad u daken e ted, ma boor piyu Israel ni kar paged fare kanawo’ ko tin nib mat’aw. Kar guyed e ayuw ni boor ni ke pi’ Jehovah ngorad, ma dabki n’uw nap’an mi yad yan nga lan fare nam ni kan micheg. Machane, nap’an e re ngiyal’ nem nrib ga’ fan, mar chel gad ngar pigpiggad ngak e pi got rok piyu Moab. Mang fan? Kar paged yad ko “tin nib tagan ni yima ar’arnag.” (1 John 2:16) Fare thin e be gaar: “Fapi girdi’ e kar tababgad ni ngar pired fapi ppin ni fak piyu Moab.”​—Numbers 25:1, NW.

9, 10. Mang boch ban’en ni be buch e ngiyal’ ney ni be dag ni thingar da ted nga lanin’dad e pi n’en ni ra suruydad ko ngongol nib kireb ni bochan e tin nib tagan ni ma ar’arnag dowdad?

⁹ Re n’em ni ke buch e be dag e kanawo’ ni rayog ni nge kirebnagdad e pi n’en nib tagan ni ma ar’arnag dowdad. Thingar da filed ban’en ko re nem, ni baga’ ni bochan e ngongol ni darngal e ke mang ba ngongol ni ke yoor e girdi’ ni ke fel’ u wan’. (1 Korinth 10:6, 8) Reb e report u Meriken e ke yog ni gaar: “U m’on ko duw ni 1970, ma par nga taabang ni dawor ni mabgol e ban’en nib togopuluw ko motochiyel ko urngin e binaw u Meriken. Chiney, ma yibe rin’ ni gubin e rran u rom. Boor ko baley ko piin ni ka fin ra uned ko mabgol e ka “ur pared u taabang u m’on ni ngar mabgolgad.” Re n’em nge ku boch ban’en nib l’ag rogon ko ngongol nde yalen e yibe rin’ ni gathi kemus nu lan taareb e nam. Ke garer e mit ney e ngongol u ga’ngin yang e fayleng, ma rib gel e kireban’ riy, ya boch e Kristiano e kar leked e binem e kanawo’​—ma aram e boch i yad e kan tharbograd ko ulung.​—1 Korinth 5:11.

¹⁰ Maku reb, e ke dake gubin yang ma ba’ riy e ngongol ndarngal. Pi program u lan e kachido nge television e be dag ni rib m’ag ko piin nib fel’ yangaren ni ngar uned ko ngongol ndarngal  u m’on ni ngar uned ko mabgol. Par ko pumoon nge pumoon e be m’ug ni dariy ban’en nib buch riy. Ma boor e be dag yaan e ngongol ndarngal ni rib tamilang. Yaan e ngongol ndarngal ni rib tamilang i guy ma kub mom ni ngan guy u lan e Internet. Ni bod rogon reb e tayoloy e shimbung e ke yog ni yib e bitir rok ni medlip e duw rok u skul ni kari adag ni nge yog ko chitamngin ni reb e fager rok u skul e ke pirieg bang ko Internet ni be dag yaan e ppin ni dariy e mad rorad ni yad be ngongliy e ngongol ko darngal. Kari gin fare matam, machane uw urngin e bitir e kar uned i guy e pi n’en nem ni darur rogned ko gallabthir rorad? Maku, uw urngin e gallabthir ni yad manang ko mang e bay ko pi talin e gosgos ko television ni ma fafel e pi bitir rorad ngay? Boor e pi gosgos ney ni ke garer e be dag yaan e ngongol ndarngal nib sonogor yaan, ni kub muun ngay ngongolen e kan nib kireb nge cham.

11. Uw rogon ni rayog ni ngan ayuweg e tabinaw ko pi ngongol ndarngal ni bay u lan e re fayleng ney?

¹¹ Uw rogon ni rayog ni nge siyeg e tabinaw e tinef e “yaan” ara entertainment ni dariy e tay fan riy? Faan gad ra mon’eg e tirok Got nib mat’aw, ma gad siyeg ni ngada uned ko urngin e tin ni bay rogon ko ngongol nib kireb. (2 Korinth 6:14; Efesus 5:3) Pi gallabthir ni yad ma fal’eg i guy e n’en ni ma rin’ e bitir rorad ma yad ma fil ngorad e t’ufeg rok Jehovah nge pi motochiyel rok nib mat’aw e yad ma ayuweg pi fakrad ni ngar paloggad i yaliy yaan e ngongol ndarngal u lan e computer, nge boch e gosgos ni ma dag e ngongol ndarngal, nge boch e kachido ni yaan e ngongol ndarngal, nge ku boch e tin de mat’aw ni ma wawliyey.​—Deuteronomy 6:4-9. a

Riya’ ni Bochan e Mochuch ko Girdi’ u Lan Binaw

12. Mang magawon e ke sum u nap’an e bin som’on e chibog?

¹² Nap’an ni immoy Paul u Lystra ni bay u Asia Minor, me golnag reb e pumoon. Be gaar e Bible: “Faani guy fapi girdi’ ni aram urngin e n’en ni ke rin’ Paul, mi yad tabab ko tolul nthin rorad nu Lykonia ni lungurad: ‘Pi kan e kar boded e girdi’ kar bad ngodad nga but’!’ “Mi yad tunguy ngachalen Barnabas ni Zeus mi Paul e ra tunguyed ni Hermes, ni bochan e ir e en ni i welthin.” (Acts 14:11, 12) Boch nga tomur riy ma fapi girdi’ e ra adaged ni ngar lied Paul nge Barnabas. (Acts 14:19) Rib tamilang, ni pi girdi’ nem e mom ni nge gel ngorad e mochuch ko girdi’ u lan binaw. Ba dake nap’an ni boch e girdi’ ko re gin n’em e ra manged Kristiano, ma ka ba’ lanin’rad ko pi n’en nib machmach rorad. U lan e babyor ni yoloy ngak e pi Kristiano u Kolose, me ginangrad Paul u murung’agen e “meybil ngak e pi engel.”​—Kolose 2:18.

13. Mang boch e yalen ni thingari palog e piin ni Kristiano riy, ma uw rogon ni nge yib gelngin ni nge rin’ ni aram rogon?

¹³ Ngiyal’ ney, ma tin riyul’ e Kristiano e ba t’uf ni ngar paloggad u boch e yalen ni baga’ ni ma fol e girdi’ riy nib l’ag rogon nga boch e machib ko pi teliw ni googsur nib togopuluw ko pi motochiyel ni fan ngak e piin Kristiano. Ni bod rogon, ni boch e nam, e boor e madenom ni yima tay riy ni bay rogon ko gargel nge yam’ nbochan fare ban  ni yira yim’ ma bay yaan e girdi’ ni ma par nib fos. (Eklesiastes 9:5, 10) Bay boch e nam ni bay ko yalen rorad ni ngan maad’ad ko bitir ni ppin. b Re n’ey ni yad ma rin’ e ban’en ni dariy e runguy riy, mab ngongol ndariy fan ni de puluw ko fare t’ufeg rok e gallabthir ni Kristiano ni ngar piew ngak pi fakrow. (Deuteronomy 6:6, 7; Efesus 6:4) Uw rogon ni rayog ni nge togopuluw e pi gallabthir ni Kristiano ko mochuch u lan binaw mi yad pag e pi ngongol ney? Bochan ni bay e pagan’ rorad nib polo’ ngak Jehovah. (Psalm 31:6) Fare Got nib mat’aw e ra gelnag me ayuweg e piin ni yad ra yog ngak u gum’ircharad ni: “I gur e gu be naf ngom! I gur e Got rog, gur e ke pagan’ug ngom.”​—Psalm 91:2; Proverbs 29:25.

Dab Mu Pagtalin Jehovah

14. Mang ginang e ke pi’ Jehovah ngak piyu Israel u m’on ni nga ranod nga lan fare Binaw ni Kan Micheg?

¹⁴ U nap’an ni ke chugur ni nge taw piyu Israel nga lan fare nam ni kan micheg, me ginangrad Jehovah ni dab ra paged talin. I yog ni gaar: “Nguum guyed rogon ndab mpaged talin Somol ni Got romed; thingar um folgad u urngin e pi motochiyel rok ni kug pi’ ngomed e daba’. Ngiyal’ nra yu’ ngomed urngin e tin ni ngam koyed ma kam toyed e naun nib fel’ gimed be par riy, ma ke yoor e garbaw nge saf romed, nge silber, nge gol, ma ke yoor ban’en romed, ma ngar mu guyed rogon ya richey ngam paged talin Jehovah ni Got romed.”​—Deuteronomy 8:11-14.

15. Uw rogon ni rayog ni ngad daged ni dawor da paged talin Jehovah?

¹⁵ Rayog ni nge buch ban’en nib taareb rogon ko re n’ey e ngiyal’ ney? Arrogon, ni faan gad ra mel’eg e tin nde fel’ ban’en. Machane, faan gad ra mon’eg e tirok Got ban’en nib mat’aw, ma pigpig rodad nib machalbog e ra par nth’abi ga’ fan u lan e yafas rodad. Gad ra rin’, ni bod rogon ni ke yog Paul ngodad ni ‘ngada fanayed e tayim ni ke yib ngodad’ ma ngeb nga lanin’dad ni ngad gurnaged e machib rodad. (Kolose 4:5; 2 Timothy 4:2) Faanra, bod ni, muulung ni gad ma un ngay nge machib ni gad ma tay e gathi rib ga’ fan u wan’dad ko toffan nge yugu boch ban’en ni gad ma rin’, ma rayog ni ngad paged talin Jehovah ma gad tay ni gathi ir e ba m’on u lan e yafas rodad. I yog Paul ni u lan e tin tomuren e rran, ma girdi’ e “bayi t’uf e fafel rorad me tomur Got u wan’rad.” (2 Timothy 3:4) Kristiano nib yul’yul’ e yad ma fal’eg i yaliyrad ngar guyed ko ke magawonnagrad e mit nef e lem fa danga’.​—2 Korinth 13:5.

Mu Ayuw ko fare Lem ni Dar Ma Fol

16. Mang lem nib kireb e ke dag Efa nge boch e girdi’ u nap’an Paul?

¹⁶ U Eden, ma ri yog rok Satan ni nge wawliy Efa ko fare lem ni dar ma fol. Baadag Efa ni ir rok e nge turguy e tin nib fel’ nge tin nib kireb. (Genesis 3:1-6) U lan e bin som’on e chibog, ma boch e girdi’ u lan e ulung nu Korinth e ki yib ngorad e re lem ney ni dab ni fol. Ur lemnaged ni boor e tin ni yad manang ngak Paul, ma aram mi i gathibthibnagrad Paul ngi i yog ni yad e pi apostal nib sororad.​—2  Korinth 11:3-5; 1 Timothy 6:3-5.

17. Uw rogon ni rayog ni ngad paloggad ko lem ni dar ma fol?

¹⁷ U fayleng e chiney, ma boor e girdi’ e “dariy fan e girdi’ u wan’rad ma yad ba uf”, ma boch e Kristiano e ke gel ngorad e lem ni aram rogon. Boch i yad e kar togopuluwgad ko tin riyul’. (2 Timothy 3:4; Filippi 3:18) Faanra ban’en ni bay rogon ko pigpig rodad nib machalbog, ma  baga’ fan ni ngada sap gad ngak Jehovah ni nge pow’iydad ma gad fol ko fare “tapigpig nib yul’yul’ ma ba gonop” nge pi piilal u lan e ulung. Ireram e kanawo’ ni ngan gaweg e tin nib mat’aw ban’en, ma ra ayuwegdad ni nge dabi yib e lem ngodad ni dab ni fol. (Matthew 24:45-47; Psalm 25:9, 10; Isaiah 30:21) Fare ulung ko piin ni kan dugliyrad “e ir e duga’ me ir e be dunubiy fare thin nib riyul’.” Ke pi’ Jehovah e re ulung nem ni nge ayuwegdad me pow’iydad. (1 Timothy 3:15) Gad ra nang feni ga’ fan e maruwel rorad ma rayog ni nge ayuwegdad ni ‘dab da rin’ed ban’en u fithik e tolngan’ ni gad be fol ko tin nib m’agan’ Jehovah ngay nib mat’aw.​—Filippi 2:2-4; Proverbs 3:4-6.

Mu Folwokgad Rok Jesus

18. Yibe pi’ e athamgil ngodad ni ngad folwokgad rok Jesus ko mang kanawo’?

¹⁸ Murung’agen Jesus, e be yog e Bible ni gaar: “Thingari t’uf romed e tin nib mat’aw mi gimed fanenikay e tin nib kireb.” (Psalm 45:7, NW; Hebrews 1:9) Rib fel’ e binem e pangin ni ngad folwokgad riy! (1 Korinth 11:1) Gathi ke mus ni manang Jesus e pi motochiyel rok Jehovah, ya kub t’uf rok. Ere nap’an ni skengnag Satan u daken e ted, ma de magawon Jesus ni nge siyeg ma ke par nib mudugil ya nge dabi malog ko fare “kanawoen e tin nib mat’aw.”​—Proverbs 8:20; Matthew 4:3-11.

19, 20. Mang angin nib fel’ ni ra yib ni faan gad ra gayiy e tin nib mat’aw ban’en?

¹⁹ Arrogon, tin ni de mat’aw e ar’ar ko dowef e rayog ni nge gel. (Roma 7:19, 20) Machane, faanra baga’ fan u wan’ dad e tin nib mat’aw ban’en, ma rayog ni ngad gelgad ko tin nib kireb ban’en. (Psalm 119:165) T’ufeg nib toar ko tin nib mat’aw ban’en e ra yororiydad u nap’an ni kada mada’nagged e tin nib kireb. (Proverbs 4:4-6) Dab da paged talin, ni ngiyal’ ni ra da paged gadad ko tin ni ma wawliy lanin’uy, ma gad be n’igin Satan ni nge gel ngodad. Rib fel’ ni ngad togopuluwgad ngak ma gad pining e sorok ku Jehovah!​—Proverbs 27:11; James 4:7, 8.

²⁰ Bochan ni yad be gayiy e tin nib mat’aw ban’en, ma tin riyul’ e Kristiano e ‘be par pangirad nib fel’, ma ke mus ni goo Jesus Kristus e rayog ni nge maruweliy u fithik’ i lanin’rad me yognag ngorad, ni fan e nge gilnag buguwan Got me yin’ e sorok ngak Got.’ (Filippi 1:10, 11) Yad ma “yin nga dakenrad e bin nib beech i yad ni bod rogon e munmad, ni bin nib beech i yad ni Got e sunumeg ni bod ir, ma ke gagiyel u daken e bin riyul’ e wok nib yal’uw mab mat’aw ni ke yog Got ngorad.” (Efesus 4:24) Mil farad ngak Jehovah ma yad be par ni fan e ngar pigpiggad ngak, ma gathi fan e ngar rin’ed e tin ni yad baadag. (Roma 14:8; 1 Peter 4:2) Ireram e n’en ni be dugliy e tafinay rorad nge n’en ni yad be rin’. Ri yad be k’aring e felfelan’ nga gum’irchaen e Chitamangirad u tharmiy!​—Proverbs 23:24.

[Footnotes]

Rayog ni Ngam Weliy?

• Mang fan nib ga’ fan ni ngan gay e tin nib mat’aw ban’en?

• Uw rogon ni rayog rok reb e Kristiano ni de flont ni nge gay e tin nib mat’aw ban’en?

• Mang boch ban’en u fayleng ni thingari palog reb e Kristiano riy?

• Faan gad ra gay e tin nib mat’aw ban’en ma uw rogon ni rayog ni nge ayuwegdad?

[Study Questions]

[Picture on page 24]

Fare fayleng e ke mang bangi ban’en ni bay e riya’ riy ngak e piin ni yad be folwok rok Jesus

[Picture on page 25]

Bitir ni yima fil ngorad ni ngar t’ufeged Jehovah e yad ra par nib gel ko togopuluw nga ngongolen e darngal

[Picture on page 26]

Boch piyu Israel e kar paged talin Jehovah u nap’an ni ke fel’ rogorad u lan fare Nam ni Kan Micheg

[Picture on page 27]

Pi Kristiano e yad ma fanenikay e tin nde mat’aw ban’en ni bod rogon Jesus