Thin Rok Jehovah e Ba Fas

Thin ni Baga’ Fan ko Ken ni L’agruw e Babyor ko Psalms

GAD e pi tapigpig rok Jehovah, e gadad manang nra yib e skeng ngodad. I yoloy apostal Paul ni gaar, “Urngin e girdi’ ni yad ba adag ni ngar pired u reb e pangin nib m’agan’ Got ngay ma kar taab girdi’gad Kristus Jesus e bay ni gafgownagrad.” (2 Timothy 3:12) Mang e ra ayuwegdad ni ngad k’adedan’dad u fithik’ e pi skeng nge gafgow, nrayog ni ngad micheged ni gad ba yul’yul’ ku Got?

Bin l’agruw ko fa lal ke babyor ni kan yu ulungnag ko psalms e ma pi’ e re ayuw nem ngodad. Psalms 42 nge mada’ ko 72 e be dag ngodad nfaanra gad ba adag ni ngada k’adedan’dad u nap’an nra yib e skeng ngodad, ma thingari pagan’dad nib polo’ ngak Jehovah ma ngad filed rogon ni ngad sonnaged ni nge chuwegdad u fithik’ e gafgow. Rib fel’ e n’en ni be fil ngodad! Mus ko ngiyal’ ney, ma fare thin ni bay ko ken ni L’agruw e Babyor ko Psalms, e ku taareb rogon nga boch e Thin rok Got, ni “ba fos ma ba’ gelngin ni ma maruwel.”​—Hebrews 4:12.

JEHOVAH E IR E “MANAF NGE GELNGINGDAD”

(Psalm 42:1–50:23)

Reb e Levite e kan fek nga bang. Ke kireban’ ya dabkiyog ni nge yan ko gin ni yima liyor riy ngak Jehovah, ere be fal’eg laniyan’, ni be gaar: “Mang ni kari tagan’ug? Mang ndakir gapas lanin’ug? Bay ug par ni Got e be l’agan’ug ngak.” (Psalm 42:5, 11; 43:5) Re verse ney ni be m’ug ni boor yay, e be pethuy fa dalip i stanzas ko Psalms 42 nge 43 ni kan ta’ nga taareb e tang. Psalm 44 e aram e wenig ni fan nga Judah​—reb e nam ni ke gafgow, sana ka nog ni piyu Assyria e bay ra bad ngar chamgad ngorad u nap’an ni be gagiyeg Hezekiah ni Pilung.

Psalm 45, e ba tang ni murung’agen e mabgol ko pilung, ni aram fare yiiy ni fan ko fare Messiah ni Pilung. Fa dalip ni migid e psalms e be dag ni Jehovah e “ir e manaf rodad me ir gelngidad,” ma “ir e Th’abi Tolang ,” nge “gin bay e pagan’ riy.” (Psalm 46:1; 47:2; 48:3) Uw feni fel’ rogon ni be dag e Psalm 49 “ndariy be’ nrayog ni biyul ni mus nga reb e walag”! (Psalm 49:7, NW) Fa meruk e psalm nsom’on ko fa bin l’agruw e ulung ko psalm e yoloy fapi pagal ni fak Korah. Bin mereb, Psalm 50, e tunguy Asaph.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

44:19​—Mang “fare tagil’ e jackals”? Fare psalmist e sana be weliy murung’agen e gin yima cham riy, ni piin kan li’rad e ke mang ggan ko jackals.

45:13, 14a​—Mini’ “fare pin ni fak e pilung” me mini’ e “yira fek i yib ngak e pilung”? Ir fare pin ni fak fare “Pilung ndariy n’umngin nap’an,” ni Jehovah Got. (Revelation 15:3, NW) Fare pin e be yip’ fan fare ulung i Kristiano ni 144,000 ni kan flaabnag, ni ke pofrad Jehovah kar manged pi fak ni kan dugliyrad ko kan ni thothup rok. (Roma 8:16) Re “rugod” ney ni fak Jehovah e ke “fal’eg rogon ni bod be’ ni ppin ni nge mabgol,” nge yan ngar mada’gow e pumoon rok​—ni aram fare Messiah ni Pilung.​—Revelation 21:2.

 45:14b, 15​—Mini’ e be yip’ fan fapi ppin ni “ndawori nang e pumoon”? Yad fare “ulung ni baga’” ni tapigpig ni riyul’, ni yad ma ayuweg fachi ulung ni kan dugliy. Bochan ni “kar thapgad ngaray u fithik’ fare gafgow ni baga’” ntay ngorad, yad ra moy u fayleng u nap’an nra m’ay fare mabgol ko Gagiyeg ko fare Messiah u tharmiy. (Revelation 7:9, 13, 14) Ra taw ko ngiyal’ nem, ma “ra gel e felfelan’ rorad.”

45:16​—Uw rogon ni bay pi fak ni yad ra fek luwan pi chitamangin e pilung? Nap’an ni kan gargeleg Jesus nga fayleng, ma bay e pi chitamangin ni yad ba girdi’. Yad ra mang pi fak u nap’an ni ra fasegrad ko yam’ ko ngiyal’ nra gagiyeg u lan fare Biyu’ e Duw. Boch i yad e kan dugliy ni nge mang pi fak e “pilung u fayleng.”

50:2​—Mang fan ni yima yog ni Jerusalem e “ba gamog ndariy thibngin”? Re n’ey e gathi bochan yaan fare mach. Ka nog ni Jerusalem e rib fel’ yaan nbochan ni i fanay Jehovah me tay e tempel rok nge fare mach ni tochuch rok e pilung rok ni kan dugliy.

Tin Gad Ra Fil Riy:

42:1-3. Rogon ba gamanman ni dir ni ppin, u reb e binaw ndariy e ran riy ni be yim’ nbochan e ran, e ku aram rogon fare Levite ni be yim’ nbochan Jehovah. Re moon nem e kari kireban’ ya dabkiyog ni ngi i liyor ngak Jehovah u tagil’ e liyor Rok ma ‘lu’ rok e ke mang ggan ngak ni rran nge nep’​—ke dabuy ni nge abich. Gathi susun ni ngad maruweliyed nge felfelan’dad ko liyor rodad ngak Jehovah u taabang ko pi walagdad?

42:4, 5, 11; 43:3-5. Faanra bochan boch ban’en ni dariy ban’en nrayog ni ngad rin’ed ngay ma kad paloggad ko ulung ko Kristiano, ma fare felfelan’ ni ke magey u laniyan’dad u nap’an ni ud chaggad kafram e ku rayog ni ayuwegdad. Sana som’on e ra gelnag e kireban’ rodad, maku rayog ni puguran ngodad ni Got e manaf rodad ma kub t’uf ni ngad sonnaged nge fal’eg laniyan’dad.

46:1-3. Demtrug rogon e gafgow nib gel nra yib ngodad, ma ba t’uf ni bay e pagan’ rodad nib polo’ ni “Got e manaf me ir gelngidad.”

50:16-19. Cha’ ni ma yog e thin nde riyul’ ma ma rin’ e kireb e dariy mat’awun ni nge mang owchen Got.

50:20. Susun dab ud lemnaged e oloboch rok boch e girdi’, ko bin ni nguud pired ma gad be weliy murung’agen.​—Kolose 3:13.

“GU BE SONNAG GOT NI KUG TH’AB GULUNGAG”

(Psalm 51:1–71:24)

Biney e ulung ko psalms e tabab David ko meybil u fithik’ e yul’yul’ u tomuren ni kar denengow Bath-sheba. Psalms 52 nge mada’ ko 57 e be dag ni ma ayuweg Jehovah e piin ni yad ma pag urngin e magawon rorad ngak mar sonnaged e ayuw rok. Rogon ni weliy ko Psalms 58-64, ma nap’an urngin e gafgow ni ke yib ngak, ma ke tay David Jehovah ni ir e manaf rok. I tang ni gaar: “Gu be sonnag Got ni kug th’ab gulungag, ya ir e athap rog.”​—Psalm 62:5, NW.

Feni fel’ thildad e An ma ayuwegdad e k’aring ni “ngad don’ed e tang gadad be pining e sorok nga fithingan.” (Psalm 66:2, NW) Psalm 65 e be n’uf Jehovah ni ir e ma pi’ ban’en mab gol ma 67 nge 68 e be dag ni ir ba Got ni ma ayuwegey, ma Psalm 70 nge 71 e be dag ni ir e ani ma ayuwegey ngan mil ko riya’.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

51:12​—“Lem” rok mini’ ni “ma fol” ni ke ning David ni ngan ayuweg riy? Re n’ey, e gathi lem rok Got ni baadag ni nge ayuweg David ara kan ni thothup rok Jehovah, ya lem rok David. Be ning ngak Got ni nge adag ni nge rin’ e tin nib mat’aw.

 53:1​—Uw rogon ma girdi’ ni ma yog ndariy e Got e “bbalyang”? Girdi’ ni balyang ni be weliy u roy e de yip’ fan e girdi’ nib aliliy. Ya fan e re n’ey e aram e wenegen ko girdi’ ni ma un ko ngongol nib kireb rogon ni be weliy ko Psalm 53:1-4.

58:3-5​—Uw rogon ni girdi’ ni kireb e bod ba porchoyog? Rogon ni yad ma weliy murung’agen e girdi’ ni yad be ban e bod e yub ko porchoyog. Yad ma kirebnag murung’agen e girdi’ ni bod rogon e yub ko porchoyog ni ma k’ad. Piin kireb e dabi motoyil ko fonow, ni “bod e cobra ni ke ning tel.”

58:7​—Uw rogon nra m’ay e piin kireb ni “bod e ran ni be yan nga bang”? Sana be lemnag David rogon e pi lul’ ni bay ko fare loway ko fare Binaw ni kan Micheg. Nap’an nra sugubur e lul’ me sug fare loway ko ran, ngemu’ me m’ay ni papey nge milik’. I meybil David ni nge papey nge m’ay e piin kireb.

68:13​—Uw rogon fapi “pon e bulogol ni kan upunguy ko silber ma tabon e changag e ba galunglung ni gol ramaen”? Boch e bulogol ni blue-gray ramaen e ma galgal e wul rorad. Ma wul rorad e bay ramaen ni be galgal. Sana ke taareb rogonnag David e pi falu’ nu Israel ni kar sulod ni kar gelgad ko mahl ngak e bulogol​—ni ma changag nib gel ni be gal ramaen. Boch e piin ma fil e Bible e yog, ni kan taareb rogonnag ko maruwel ni ngan fal’eg yaan ban’en, nge ba trophy, ni kan fek ko gin ni kan mahl riy. Demtrug rogon, ma ke fanathinnag David e gel ko mahl ni ke pi’ Jehovah ngak e girdi’ rok ko pi toogor rorad.

68:18​—Mini’ e “pi pumoon ney ni yad e tow’ath”? Aram e pi pumoon ni kan kolrad u nap’an ni ke war fare Binaw ni kan Micheg ko mahl. Pi pumoon ney e munmun ma kan pi’ e maruwel rorad ni ngar ayuweged yu Levites ko maruwel rorad.​—Ezra 8:20.

68:30​—Mang e be yip’ fan fare n’en ni ngan ning ni ngan “puwan’ ko gamanman ni maloboch ni bay u fithik’ e uchel”? U nap’an ni be weliy David murung’agen e pi toogor rok Jehovah ni ke taareb rogonnagrad ko gamanman ni maloboch, me ning ngak Got ni nge puwan’ ngorad me gagiyegnag ni dab kur fanayed gelngirad ko tin kireb.

69:23​—Mang e be yip’ fan ni nge ‘k’aring doorlen e toogor nge da’da’’? Ufin u doorley e ba ga’ fan u nap’an ni ngan chibiy ara ngan fek ban’en nib tomal. Doorley nib war e be dag ndariy gelngin. Ke meybil David ni nge war gelngin e pi toogor rok.

Tin Gad Ra Fil Riy:

51:1-4, 17. Ngan denen e susun ndabi kirebnag e tha’ u thildad Jehovah Got. Faan gad ra kalngan’dad, ma rayog ni pagan’dad ko runguy rok.

51:5, 7-10. Faanra kad denengad, ma rayog ni da weniggad ngak Jehovah nge n’ag fan nbochan e ke af e denen ngodad. Maku susun ni ngada  meybilgad ngak nge beechnagdad, me sulwegdad nga rogon me ayuwegdad nge chuweg e denen u laniyan’dad ni ke af ngodad, me pi’ reb e lem ngodad nib mudugil.

51:18. Denen ni ke rin’ David e ke tay fare nam ni ga’ngin nga thatharen e riya’. Arfan ni i meybil ngak Got ni nge fel’ laniyan’ nga Zion. Nap’an ni gad ra rin’ reb e denen nib ubchiya’, ma ra kirebnag fithingan Jehovah nge ulung rok. Ba t’uf ni nguud meybilgad ngak Got ni nge yal’uweg e kireb ara magawon ni ke sum ni bochdad.

52:8. Rayog ni ngad boded “ba ke olive nib gamog u naun rok Got”​—nib chuchugur ngak Jehovah ni be yib wom’engin e pigpig ni ma tay—​ni aram e be fol rok ma ba m’agan’ ko fonow rok.​—Hebrews 12:5, 6.

55:4, 5, 12-14, 16-18. Makath ni tay Absalom ni fak nge n’en ni ke rin’ Ahithopel ni en tafonow rok nib fel’ e ke k’aring e amith nga laniyan’ David. Yugu aram rogon, ma de war e pagan’ rok David ngak Jehovah. Ere, dab da paged e amith nge warnag e pagan’ rodad ngak Got.

55:22. Uw rogon ni nga don’ed e tin ba tomal nga daken Jehovah? Ngada rin’ed ni aray rogon (1) ngada yibilayed ngak e tin ni ke magafan’dad ngay, (2) ngad taga’gad nga daken e Thin rok nge ulung rok ni nge pow’iydad me ayuwegdad, nge (3) ngad rin’ed e tin nrayog rodad ni nge puf e magawon.​—Proverbs 3:5, 6; 11:14; 15:22; Filippi 4:6, 7.

56:8. Gathi kemus ni manang Jehovah rarogodad ya ku manang e kireban’ ni ma yib ngodad riy.

62:11. De t’uf rok Got ni nge tor nga yugu reb e gelngin. Ya ir tabolngin e gelngin. ‘Gelngin e fen.’

63:3. “T’ufeg nib yul’yul’ rok Got e kab fel’ ko yafas” ya faanra dariy, ma yafas e dariy rogon. Gad ba gonop ni ngad m’ag fagergad ngak Jehovah.

63:6. Ra nep’​—aram nap’an ndakuriy lingan ban’en—​ma aram e ngiyal’ nrib fel’ ni ngan fal’eg i lemnag ban’en.

64:2-4. Gathibthib e ba kireb ma rayog ni kirebnag murung’agen be’ nib fel’. Dab da motoyilgad ko gathibthib ara ngada uned i wereg.

69:4. Nguun par nib aw e gapas, ma yu ngiyal’ e sana ba fel’ ni ngan ‘sulweg’ ban’en ku be’ ni aram e ngan wenignag, ni yugu aram rogon ni gad manang ni daworda rin’ed e kireb.

70:1-5. Jehovah e ma motoyil ngodad ni gad be ning ni nge ayuwegdad nib papey. (1 Thessalonika 5:17; James 1:13; 2 Peter 2:9) Ma pag Got ni nge ul’ul e skeng, machane ma pi’ e gonop ngodad ni ngad pithiged e magawon rodad nge gelngidad ni ngad k’adedan’dad riy. Dabi pag ni ngan waliydad ko kireb nge dabkiyog rodad.​—1 Korinth 10:13; Hebrews 10:36; James 1:5-8.

71:5, 17. Nap’an ni kab pagel David ma ke yog ngak e lem nib mudugil ma ke par nib pagan’ nga gelngin Jehovah​—ni mus ko ngiyal’ ni dawori sabaliy Goliath nu Filistine. (1 Samuel 17:34-37) Piin fel’ yangaren e susun ni nga ur pagedan’rad ngak Jehovah ko urngin ban’en ni yad be rin’.

“Feni Gelbuguwan e Nge Sugnag e Fayleng ni Ga’ngin” (Psalm 72:1-20)

Bin tomur e tang ko fa bin l’agruw e ulung ko psalms, ni Psalm 72, e murung’agen e gagiyeg rok Solomon, ni be dag rarogon e girdi’ u tan e gagiyeg rok fare Messiah. Uw feni gel e felfelan’ riy nrogon ni kan weliy u rom​—bay e gapas, ma ra m’ay e cham nge togopuluw, ma ra yoor e ggan u fayleng! Gad ra moy u fithik’ e piin kar pirieged e pi felfelan’ ney nge ku boch e tow’ath ko Gil’ilungun? Rayog ni ngada manged boch e pi girdi’ nem ni kar uned ko pi flaab nem, ni faanra ngad boded fare psalmist, ni be sonnag Jehovah, ni ir e manaf rodad nge gelngidad.

“Tungun fare meybil rok David” me yog e pi thin ney ni gaar: “Ke sorok Somol, ni Got nu Israel, ni go ir e be ngongliy e pi n’ey nrib fel’! Fithingan nib gilbuguwan e nguun pining e sorok ngay ndariy n’umngin nap’an, ma feni gilbuguwan e nge sugnag e fayleng! Amen! Amen!” (Psalm 72:18-20) Ere ngkuda yodoromgad u polo’ i gum’irchadad ngada pininged e sorok nge gilbuguwan nga fithingan.

[Picture on page 29]

Ga manang ko mini’ e be yip’ fan fare “ppin ni fak e pilung”?

[Picture on page 30, 31]

Jerusalem e yima yog nib “gamog ndariy thibngin.” Ga manang ko mang fan?