Mu Gelnaged Pa’med

“Mu gelnaged pa’med, gimed e piin ni gimed be motoyil ko fapi profet e ngiyal’ ney.”​—ZEKARIAH 8:9, NW.

1, 2. Mang fan ni gali babyor ney rok Haggai nge Zekariah e bay fan ni ngada tayedan’dad ngay?

 FAPI yiiy rok Haggai nge Zekariah e kan yoloy ni sogonap’an 2,500 e duw ni ke yan, machane ba mudugil nri bay fan e pi n’ey ko yafos rom. Thin ni bay u lan e gali babyor ney e gathi ke mus ni murung’agen chepin e girdi’. Yad bang ko “urngin ban’en nni yoloy nga lan e babyor nib thothup e ni yoloy ni nge fonownagdad.” (Roma 15:4) Yooren e thin ni gad ra beeg ko gali babyor ney e ra k’aringdad ni ngad lemnaged e tin riyul’ ni ke buch u nap’an ni kan tababnag Gil’ilungun Got u tharmiy ko duw ni 1914.

² U nap’an ni be weliy Paul ni apostal e pi n’en ni buch rok e girdi’ rok Got kakrom, me yog ni gaar: “Urngin e pi n’ey ni yib ngorad ni fan e nge fil e tin ni ka ba’ e girdi’ ban’en riy, ma kan yoloy nga babyor ni nge mang ba ning chilen ngodad. Ya gadad be par u ba ngiyal’ ni ke chugur ni nge taw ko tungun.” ( Korinth 10:11) Sana ga ra lemnag ko, ‘Mang e tin ni baga’ fan ni bay ko gali babyor ney ni Haggai nge Zekariah ni fan ko ngiyal’ rodad ney?’

3. I tiyan’ Haggai nge Zekariah ko mang?

³ Rogon ni yog fare article ni ke yan, e fapi yiiy rok Haggai nge Zekariah e ba muun ngay ngal’an ni ke sul piyu Jew ko binaw ni ke pi’ Got ngorad u tomren ni kar chuwgad u Babylon. Gali profet nem e kar tiyan’row ko maruwel ni ngan fal’eg bayay fare tempel. Piyu Jew e kar toyed fare def ko fare tempel ko duw ni 536 B.C.E. Yugu aram rogon ni boch e piin piilal e kar tayedan’rad ko tin kakrom, ma boor i yad e kar ‘tolulgad ko felfelan’.’ Ma riyul’ riy, e ka bay ban’en ni ke buch e ngiyal’ ney nrib ga’ fan. Uw rogon?​—Ezra 3:3-13.

4. Mang e ke buch nde n’uw nap’an nga tomren fa Bin 1 e Mahl ko Fayleng?

⁴ De n’uw nap’an nga tomren e Bin 1 e Mahl ko Fayleng, ma piin ni ke dugliyrad Jehovah e kan chuwegrad ko Babylon nib Gilbuguwan. Re n’em e be dag e ayuw nib gel rok Jehovah. U m’on riy e m’ug ni pi tayugang’ ko teliw nge girdien e am nib chag ngorad e kar taleged e machib ni ma ta’ e piin ni ka nog e Bible Student ngorad ara Girdi’ ni Ma Fil e Bible. (Ezra 4:8, 13, 21-24) Machane, ke chuweg Jehovah Got e pi n’en nem ni ma magawonnag e maruwel ni ngan machib min fil e Bible ngak e girdi’. U nap’an e pi duw ni tabab ko duw ni 1919, ma ke mon’og fare maruwel ma dariy be’ ni ke yog rok ni nge taleg e re n’em.

5, 6. Mang e n’en ni baga’ fan ni ke lebug ni be weliy e Zekariah 4:7 murung’agen?

⁵ Rayog ni nge mudugil lanin’dad ni machib ni ma ta’ e pi tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ e ngar ul’ulgad ngay ni bay Got ni be ayuwegrad. Zekariah 4:7, (NW) e gad ra beeg ni gaar: “Ba mudugil ni bayi k’aring e malang ni ga’ ni ngeb nga wen. Bay ni tolul ngay ni nge lunguy: ‘Rib fel’ yaan! Rib fel’ yaan!’” Mang e n’en ni ke lebug e ngiyal’ n’ey nib ga’ fan ni bay rogon ko pi thin ney?

⁶ Zekariah 4:7 e be sor fan ko ngal’an ni tin riyul’ e liyor rok Somol ni Th’abi Tolang e ngari fel’ rogon u lan e yoror ko fare tempel ndabiyog ni ngan guy nga owchey. Re tempel nem e aram e yaram rok Jehovah ni be ayuweg e girdi’ ni ngar liyorgad ngak u daken e biyul rok Jesus Kristus. Riyul’ ni, fare tempel ni dab ni guy nga owchey e immoy u nap’an e bin som’on e chibog C.E. Machane, bin riyul’ e liyor u roy u fayleng e dawori flont. Bokum milyon e girdi’  ni yad be pigpig e chiney u roy u fayleng ni aram e lan yoror ko fare tempel ni dab ni guy nga owchey. Pi cha’ ney nge piin ni bay ni fasegrad ko yam’ e yad ra flont u lan Reb e Biyu’ e Duw ko Gagiyeg rok Jesus Kristus. Ma tomuren reb e biyu’ e duw, ma kemus ni tin riyul’ e tapigpig rok Got e ra par u daken e fayleng ni kan beechnag.

7. Mang e maruwel rok Jesus ni bay rogon ko ngan ayuweg e liyor nib riyul’ nge flont ko ngiyal’ rodad ney, ma mang fan ni rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’uy?

⁷ Governor Zerubabel nge Joshua ni Prist nib Tolang e ur moyew u nap’an ni kan mu’nag fare tempel ko duw ni 515 B.C.E. Zekariah 6:12, 13, (NW) e ke yiiynag e maruwel rok ni ir e ra ayuweg ni nge flont e tin riyul’ e liyor ni gaar: “I yog Jehovah ni gaar: ‘Ireray fare pumoon ni fithingan e Tugul. Ma ra tugul ko gin ni bay riy, mab mudugil ni ir e ra toy fare tempel rok Jehovah. Ma . . . ir, e yima tay fan; ma ra par u tagil’, nra gagiyeg, ma thingari mang prist u tagil’.’” Bochan Jesus, ni bay u tharmiy ma ir e ke k’aring e tabinaw ko pi pilung rok David ni nge tugul ban’en riy, ma ir e be ayuweg fare maruwel ko Gil’ilungun u lan fare tempel ni dab ni guy nga owchey, ga be lemnag ni bay be’ nrayog ni nge taleg e mon’og riy? Ri danga’! Gur, gathi ra k’aringdad e re n’ey ni ngad ul’ulgad ko machib, ma dab da paged ni magafan’ u gubin e rran e ra magawonnag lanin’dad?

Tin Baga’ Fan

8. Mang fan ni thingar da ted nib m’on ko yafas rodad fare maruwel ko fare tempel ni dab ni guy nga owchey?

⁸ Thingar da ted nib m’on ko yafas rodad fare maruwel ko fare tempel ndab ni guy nga owchey, ni fan ni nge ayuwegdad Jehovah ma ra flaabnagdad. Dab da boded piyu Jew ni ra gaargad, “Dawori taw nga nap’an,” ya thingar da lemnaged ni gad be par ko “tin tomren e rran.” (Haggai 1:2; 2 Timothy 3:1) I yiiynag Jesus ni pi gachalpen nib yul’yul’ e bay ra machibnaged fare thin nib fel’ ko Gil’ilungun mar pingeged e girdi’ ngar manged gachalpen. Thingar da kol ayuwgad ni dab da dariyfannaged e maruwel rodad ni ngan machibnag e tin nib fel’. Fare maruwel ni ngan machib min fil e thin rok Got ngak e girdi’ ni kan taleg nib ngoch nap’an e kan ul’ul ngay ko duw ni 1919, machane dawori ma’. Yugu aram rogon, ma rayog ni nge mudugil lanin’um nra buch ni aram rogon!

9, 10. Flaab rok Got e be taga’ nga daken e mang, ma mang fan e re n’ey ngodad?

 ⁹ Bochan ni gad be ul’ul ko maruwel rodad u fithik’ e pasig, ma yira taw’athnagdad​—ni ulung nge be’ nge be’. Mu lemnag e tin ke micheg Jehovah nrayog ni nge gelnag e pagan’ rodad. U nap’an ni ke sul piyu Jew ko liyor ku Got u fithik’ e pasig ma kar ul’ulgad u fithik’ e pasig ko maruwel rorad ni ngan toy fare def ko fare tempel, yog Jehovah ni gaar: “Daba’ e nggu flaabnagmed i yan.” (Haggai 2:19, NW) Ra fel’ rogorad ko runguy rok Got ni polo’ ngorad bayay. Chiney e ngam lemnag e flaab ni ke micheg Got ngorad ni gaar: “Ra moy e awochngin e gapas; ma ra yib wom’engin e grapes, ma but’ e ra yognag e ggan, ma ra yib e waangchol u lan e lang; ma ngari gu gagiyegnag ni urngin e re flaab n’ey e nge yog ngak e tin ni ka ba’ ko pi girdi’ ney.”​—Zekariah 8:9-13, NW.

¹⁰ Ra flaabnagdad Jehovah u nap’an ni gad ra rin’ e maruwel rodad u fithik’ e pasig nge felfelan’, ni bod ni i flaabnag piyu Jew ko tirok Got nge tin nib t’uf ko dowef rorad. Pi flaab ney e ba muun ngay e gapas u fithik’dad, nge pagan’, fel’ rogon, nge mon’og ko tirok Got. Machane, rayog ni nge mudugil lanin’dad ni flaab rok Got e ma yib ngodad nfaanra ngauda rin’ed e maruwel rodad ko fare tempel ni dab ni guy nga owchey nrogon ni baadag Jehovah.

11. Uw rogon ni ngad fal’eged i lemnag e tin rib ga’ fan ko yafas rodad?

¹¹ Chiney e ke taw nga nap’an ni ngaud ‘tedan’dad ko pi kanawo’ rodad.’ (Haggai 1:5, 7) Thingar da ted boch e tayim ni ngad fal’eged i lemnag e tin rib ga’ fan ko yafas rodad. Flaab rok Jehovah ngodad e chiney e be taga’ nga daken gelngin e maruwel ni gad ma ta’ ni fan ni ngad pininged e sorok nga fithingan ma ngad ul’ulgad ko maruwel rodad u lan e tempel rok ni dab ni guy nga owchey. Rayog ni ngam fithem ko: ‘Ke thil e tin rib ga’ fan ko yafas rog fa? Uw rogon e pasig rog ni fan ku Jehovah, nge tin riyul’ rok, nge maruwel rok ni ra ngan taareb rogonnag ko pasig rog kafram u nap’an ni kefin gu un ko taufe? Lem rog ni nge fel’ rogon e par rog e be warnag e maruwel ni gu ma tay ni fan ku Jehovah nge Gil’ilungun fa? Marus ko girdi’​—nge magafan’ u murung’agen e tin ni ma lemnag e girdi’—​e be talegneg fa?’​—Revelation 2:2-4.

12. Mang e be tamilangnag ko Haggai 1:6, 9 murung’agen rarogon piyu Jew?

¹² Dubdad ni nge dabki flaabnagdad Got ya bochan ni darud pininged e sorok nga fithingan. Mu lemnag ni tomren ni ke tabab piyu Jew ko maruwel rorad ni ngan fal’eg fare tempel u fithik’ e pasig ma “ra bagayad me gurgur i fal’eg e naun rok,” nrogon ni yog ko Haggai 1:9 (NW). Ke yoor i yoor pa’ u puluwrad ni fan ko tin nib t’uf rorad u gubin e rran nge kanawoen e yafas rorad. Bochan e re n’em, ma ke mus ni “buchuuw” e taw’ath ni ke yib ngorad, buchuuw e ggan nib fel’, nge garbod, nge mad ni ma gawelnag dowrad. (Haggai 1:6, NW) De flaabnagrad Jehovah. Gur, bay ban’en ni be fil e re n’ey ngodad?

13, 14. Uw rogon ni ngad fanayed e n’en kan fil ko Haggai 1:6, 9, ma mang fan nib ga’ fan e re n’ey?

¹³ Gathi ba m’ag u wan’um ni rogon ni ngeb e flaab rok Got ngodad ni gubin ngiyal’, e  thingar dab ku uda gayed boor e chugum nra magawonnag e liyor rodad ku Jehovah? Thingar da rin’ed ni aram rogon nyugu demtrug ko maruwel ara ban’en ni be magawonnag lanin’dad e bay rogon ko ngan lek e chugum, nge kanawoen ni nge fel’ rogon be’ nib papey, nge ngan nameg ni nge tolang e skul ni fan ni nge yog ku be’ e maruwel nib fel’ ko re fayleng ney, ara boch ban’en nra ayuweg be’ ni nge lebug e tin ni be nameg.

¹⁴ Pi n’en ney e sana gathi ba kireb. Machane, damur guy ni ra ngan lemnag e yafas ni manemus, ma ra aw ni pi n’ey e “ngongol ni dariy fan”? (Hebrews 9:14) Mang fan? Ya yad ba yam’ ko tirok Got, mm’ay fan, nge dariy wom’engin nib fel’. Faanra ul’ul be’ ko pi ngongol ney ma ra yim’ ko tirok Got. Ireray e n’en ni buch rok e Kristiano ni kan dugliyrad u nap’an e pi apostal. (Filippi 3:17-19) Miki buch rok boch e girdi’ e ngiyal’ rodad ney. Sana ga manang boch e girdi’ kafram ni gathi ri yad ma tiyan’ ko maruwel ko Kristiano ma gathi ri yad ma chag ko ulung; ma chiney e darur lemnaged ni ngar sulod ko pigpig ku Jehovah. Gad be athapeg ni bay ra sulod ngak Jehovah, machane tin riyul’ riy e wenegan ko ngan lek e “ngongol ndariy fan” e ra chuweg e runguy nge flaab rok Jehovah. Rayog ni ngam guy ni rib gel e kireban’ riy. Ya re n’ey e be yip’ fan ni ra chuw e felfelan’ nge gapas ni kan ni thothup rok Got e ma yognag. Ma ngam lemnag feni gel e lus riy ni nge dab kun chag ngak e Kristiano u lan e ulung!​—Galatia 1:6; 5:7, 13, 22-24.

15. Uw rogon ni dag Haggai 2:14 rogon feni ga’ fan e liyor rodad?

¹⁵ Re n’ey e rib ga’ fan. Rayog ni ngam guy u Haggai 2:14 (NW) ko uw rogon u wan’ Jehovah piyu Jew ni kar paged e naun ni fan ko liyor ya kar fal’eged yaan e naun rorad. “‘Aram rogon e pi girdi’ ney, ma aram rogon e re nam ney u p’eowcheg,’ ireray e n’en ni yog Jehovah, ‘ma aram rogon urngin e maruwel rorad, nge demtrug e n’en ni ngar pied u rom. Ma ba alit.’” Demtrug e maligach nra tay piyu Jew nga altar u Jerusalem ma dabi fel’ nfaanra kar paged e liyor nib riyul’.​—Ezra 3:3.

Kari Mudugil ni Ngan Ayuwegrad

16. Mang e rayog ni nge pagan’ piyu Jew ngay nib m’ag ko fapi n’en ni ke guy Zekariah u nap’an ni ke pig e changar rok?

¹⁶ Piyu Jew ni ma fol ni kar uned ko maruwel ni ngan fal’eg fare tempel rok Got e kan micheg ngorad nra ayuwegrad Got, nrogon ni dag u daken fa meruk yay ni ke pig e changar rok Zekariah. Bin som’on e ke micheg ni rayog ni ngan mu’nag fare tempel ma ra fel’ rogon yu Jerusalem nge Judah nfaanra mu’nag piyu Jew e maruwel nib t’uf ni ngar rin’ed. (Zekariah 1:8-17) Bin migid e micheg tungun gubin e am ni ma togopuluw ko bin nriyul’ e liyor. (Zekariah 1:18-21) Yugu boch ban’en ni ki guy u nap’an ni kan piliyeg e changar rok e ayuw ni ra pi’ Got ko fare maruwel ni ran tay, girdi’ ni yib u boor e nam nga lan e naun rok Jehovah ni fan ko liyor, bin nriyul’ e gapas nge pagan’, min chuweg e pi magawon ni ma yib ko maruwel ni yima tay ko fare maruwel ni ke pi’ Got ngodad, min chuweg gubin ban’en nib kireb, ma be par e pi engel ni yad be sap ko girdi’ ni gubin ngiyal’ ma yibe ayuwegrad. (Zekariah 2:5, 11; 3:10; 4:7; 5:6-11; 6:1-8) Rayog ni ngam nang fan ni bochan nib mudugil ni ma yib e ayuw rok Got, ma piin ni yad ba yul’yul’ e kar yal’uweged rarogon e par rorad kar ted nib m’on u wan’rad fare maruwel ni ke pi’ Got ngorad.

17. Bochan e pagan’ ni bay rodad, ma mang e susun ni ngad fithed gadad riy?

¹⁷ Taareb rogon, n’en nib mudugilan’dad ngay ni bay rodad ko gel ni gad ra tay ni bochan e bin nriyul’ e liyor e susun ni nge k’aringdad  ni ngad fal’eged i lemnag nib fel’ rogon murung’agen fare naun rok Jehovah ni fan ko liyor. Mu fithem: ‘Faanra ba mich u wan’ug ni chiney e ireray e ngiyal’ ni ngan rin’ fare maruwel ni ngan machibnag murung’agen fare Gil’ilungun ma yibe mel’eg boch e girdi’ ni nge mang pi gachalpen, ma ba m’ag e n’en nib mich u wan’ug ko pi n’en ni gu be nameg nge rarogon e par rog fa? Gu be tay boor e tayim nib puluw gu be fil e pi Thin Rok Got ni kan yiiynag, mug par ni gu be lemnag ni gubin ngiyal’, ma gu be weliy ngak e pi walag ni Kristiano nge ku boch e girdi’ ni gu ma mada’nag?’

18. Mang e ra buch boch nga m’on nrogon ni ke yog u Zekariah guruy ni 14?

¹⁸ I weliy Zekariah murung’agen e magothgoth ni yira tay ko fare Babylon nib Gilbuguwan nge fare mahl ni Armageddon ni ra yib u tomuren. Gad ra beeg ni: “Thingari ba rran ni yimanang ni fen Jehovah. Gathi ba rran, maku gathi nep’; ma thingari m’ug ni ra balayal’ ma ra tamilang.” Arrogon, rran rok Jehovah e riyul’ ni reb e rran ni talumor mab gel e garbeb riy ngak e pi toogor rok u roy u fayleng! Machane be yip’ fan e tamilang ni dabi m’ay ngak e pi tapigpig nib yul’yul’ rok Jehovah. Ki weliy Zekariah rogon ni ra dag gubin ban’en u lan fa bin nib beech e fayleng feni thothup Jehovah. Kemus ni fa bin nriyul’ e liyor ni yira tay u lan e tempel rok Got e ir e bin ni yira tay u ga’ngin e fayleng. (Zekariah 14:7, 16-19) Ri ireray ban’en ni kan micheg nrib manigil! Gad ra guy e pi n’en ni kan weliy ni ke lebug min tamilangnag e gagiyeg rok Jehovah nib tolang. Re rran nem e ri ra mil fan ngak Jehovah!

Tow’ath ni Dabi M’ay

19, 20. Mang fan ni kam pirieg ni fare thin u Zekariah 14:8, 9 e be pi’ e athamgil nga lanin’dad?

¹⁹ Tomuren ni kan tamilangnag e gagiyeg rok Jehovah nib tolang, ma aram mi nin’ Satan nge pi moonyan’ rok nga lan fare low nib toar ni dabkiyog ni ngar rin’ed ban’en. (Revelation 20:1-3, 7) Ma aram e boor e tow’ath nra yib u lan fare Biyu’ e Duw nra Gagiyeg Jesus. Zekariah 14:8, 9 (NW) e be gaar: “Ma thingari mug ko re rran nem ni ra yan e ran nib fas nga wuru’ yu Jerusalem, baley ko gin ngek e day ma baley ko gin ngal e day. Ra m’ug u ngal’an e yal’ nge ngal’an e garbeb. Ma thingari mang Jehovah e pilung u ga’ngin yang e fayleng. Ma re rran nem e ra micheg ni Jehovah e kari mus ni taareb, ma taareb fithingan.”

²⁰ “Ran nib fas,” e be dag yaan e yaram ku Jehovah u rogon ni ma ayuweg e yafas, ma ra ul’ul ni nge wer u daken tagil’ fare Gil’ilungun fare Messiah. (Revelation 22:1, 2) Fare ulung nib ga’ ni yad ra fos u nap’an e Armageddon, e ra fel’ rogorad u nap’an ni ran chuwegrad ko kireb ni af rok Adam ngorad. Mus ko piin ni kar m’ad e ku ra fel’ rogorad riy ni bochan e yira fasegrad ko yam’. Ma aram e ra tabab e bin nib beech e gagiyeg rok Jehovah u ga’ngin e fayleng. Girdi’ e yad ra guy ni Jehovah e ir fa en Th’abi Tolang u Palpalthib, ma kemus ni ir e ngan liyor ngak.

21. Mang e n’en ni susun ni nge mudugilan’dad ngay?

²¹ Bochan gubin e pi n’en ni ke yiiynag Haggai nge Zekariah nge gubin e tin ni ke lebug, ma bay fan ni nga darod nga m’on ko fare maruwel ni ke pi’ Got ni ngad rin’ed u lan e yoror ko fare tempel ko tirok Got ban’en ni bay u fayleng. Manga yugu da athamgilgad ni ngad ted fare Gil’ilungun nib m’on u lan e yafas rodad, nge taw nga nap’an ni kan tay fa bin nriyul’ e liyor nga gil’. Be fonownagdad e Zekariah 8:9 (NW) ni gaar: “Mu gelnaged pa’med, gimed e piin ni gimed be motoyil ko fapi profet e ngiyal’ ney.”

Ka Ga Manang?

• Mang e n’en ni be buch e ngiyal’ ney nib taareb rogon ko n’en ni ke buch kakrom ni be dag ni baga’ fan fa gali babyor rok Haggai nge Zekariah?

• Mang fonow ni ke ognag Haggai nge Zekariah u murung’agen e tin nib ga’ fan ban’en?

• Mang fan ni faan yira fal’eg i lemnag e Haggai nge Zekariah ma ra yibnag fan ni nge mudugilan’dad ko tin ni bay nga m’on?

[Study Questions]

[Picture on page 28]

I pi’ Haggai nge Zekariah e athamgil nga laniyan’ piyu Jew ni ngar maruwelgad u polo’ e yafas rorad me yib e tow’ath ngorad

[Pictures on page 29]

Ga be ‘gur gur ni fan ni ngam ayuweg e naun rom’?

[Picture on page 30]

Ke micheg Jehovah ba tow’ath, ma ke pi’