1, 2. (a) Mang fan ni faan gad ra fil murung’agen e pi n’en ni rin’ Noah, nge Daniel, nge Job, ma rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad? (b) Mang e be buch u nap’an ni yoloy Ezekiel fapi thin ni bay ko Ezekiel 14:14?

 GA BE mada’nag boch e magawon ni bod rogon e m’ar, ara magawon ko salpiy, ara togopuluw, fa? Bay yu ngiyal’ ni ga ma guy nib mo’maw’ ni ngam par ni gab felfelan’ ko pigpig ni ga be tay ngak Jehovah, fa? Faanra aray rogon, ma pi n’en ni rin’ Noah, nge Daniel, nge Job e rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’um. Pi cha’ney e bogi girdi’ ndawor ra flontgad, ma boor e magawon ni ur mada’naged ni ka ma yib ngodad, nib muun boch ngay ni tay e yafos rorad nga thatharen e riya’. Yugu aram rogon, mar pared ni yad ba yul’yul’, mab gel e michan’ rorad ma yad be fol rok Got. Bochan e re n’ey, ma aram me tayrad Got ni yad boch e girdi’ nrayog ni ngan folwok rorad.​​—Mu beeg e Ezekiel 14:12-14.

 ² I yoloy Ezekiel fare thin nu Bible ni fan ko re article ney u nap’an ni immoy u Babylonia ko duw ni 612 B.C.E. a (Ezek. 1:1; 8:1) Ngiyal’ nem e ke chugur nga nap’an ni ngan gothey e mach nu Jerusalem ko duw ni 607 B.C.E. Kemus nri in e girdi’ ko re mach nem e ra folwokgad rok Noah, nge Daniel, nge Job, mar pared nib gel e michan’ rorad ma yad ba yul’yul’. Ma aram e piin nra mageygad ndan thangrad. (Ezek. 9:1-5) Jeremiah, nge Baruk, nge Ebedmelek, nge fare ke girdi’ ni Rekab e yad boch ko pi girdi’ nem.

3. Mang e gad ra weliy ko re article ney?

³ Ku arrogon e ngiyal’ ney ni kemus ni yigoo piin ni yad ba mat’aw u wan’ Jehovah ni bod rogon Noah, nge Daniel, nge Job, e aram e piin ni yad ra magey ni yad ba fos u nap’an ni yira thang e re m’ag ney. (Rev. 7:9, 14) Ere chiney e ngad weliyed fan ni tay Jehovah e re dalip i pumoon ney ni yad boch e girdi’ ni yad ba mat’aw nrayog ni ngan folwok rorad. Nap’an ni gad be weliy murung’agen bagayad nge bagayad, ma aram e gad ra weliy (1) e re miti magawon ni ur mada’naged nge (2) rogon ni ngad folwokgad ko michan’ rorad nge rogon ni ur folgad.

4, 5. Mang boch e magawon ni i mada’nag Noah? Mang fan ni yira ngat nga rogon e athamgil ni i tay?

⁴ Pi magawon ni i mada’nag Noah. Nap’an ni immoy Enok ni chitamangin e tutuw rok Noah, ma kari gel e kireb ko girdi’. U rogned e “thin nib kireb” nib togopuluw ngak Jehovah. (Jude 14, 15) Ngiyal’ nem e ke elmerin e cham ni be tay e girdi’. Bin riyul’ riy e, nap’an ni taw ko ngiyal’ ni immoy Noah riy ma ke wer e kireb u “gubin yang.” Immoy boch e engel nib kireb nra n’aged downgirad ni downgin e kan ngar bad nga fayleng ngar fanayed downgin e girdi’, ma aram mi yad fek boch e ppin ngar leayed mi yad fakay boch e bitir nib kireb mab ta cham. (Gen. 6:2-4, 11, 12) Machane, i par Noah nib thil e ngongol rok. “Somol e ba fel’ Noah u wan’. . . . ke mus ni ir e immoy ni kab fel’ u wan’ Got e ngiyal’ nem; i par ni ba’ Got rok.”​​—Gen. 6:8-10.

⁵ Mang e be yog e pi thin ney u murung’agen Noah? Reb riy e, gathi kemus ni 70 ara 80 e duw ni i par Noah nib yul’yul’ ngak Got, ni bod rogon n’umngin nap’an e yafos rok boor e girdi’ e ngiyal’ ney, ya ba chugur i gaman 600 e duw ni par mfini yim’! (Gen. 7:11) Maku reb e, dariy e ulung e ngiyal’ nem nrayog ni ngar ayuweged Noah mar pied e athamgil nga laniyan’ ni bod rogon e ngiyal’ ney. Bod ni mus ngak pi walagen ma da ur uned ngak ko liyor ni i tay. b

6. Mang boch e kanawo’ ni i dag Noah riy nder rus?

⁶ De lemnag Noah nib gaman ni kemus ni nge par nib fel’ e ngongol rok, ya ki weliy ko girdi’ murung’agen e michan’ rok ngak Jehovah. Be yog e Bible ni i “machibnag e tin nib mat’aw” nder rus. (2 Pet. 2:5) I yoloy apostal Paul ni gaar: “Ereray kanawoen me gagiyelnag nib kireb e rok e girdi’ nu fayleng.” (Heb. 11:7) Dariy e maruwar riy ni un moningnag ma yibe togopuluw ngak, ma sana ku immoy boch e girdi’ nra guyed rogon ni ngar lied. Machane, da i rus ko girdi’. (Prov. 29:25) I ayuweg Jehovah ni nge par ndabi rus ni bod rogon yugu boch e tapigpig rok nib yul’yul’.

7. Mang boch e magawon ni mada’nag Noah u nap’an ni be toy fare arke?

 ⁷ Ba pag 500 e duw ni par Noah nib yul’yul’ ngak Jehovah. Tomuren e re ngiyal’ i n’em, ma aram me yog Jehovah ngak ni nge ngongliy ba arke ni nge ayuweg e yafos ko girdi’ nge gamanman. (Gen. 5:32; 6:14) Gathi kemus nib mo’maw’ ngak Noah ni nge toy e re arke nem ni aram feni ga’, ya ku manang ni boor e girdi’ ni yad ra moningnag mi yad togopuluw ngak. Yugu aram, me dag nib gel e michan’ rok, ma aram me ‘rin’ urngin e tin ni yog Got ngak ni nge rin’.’​​—Gen. 6:22.

8. Mang boch e kanawo’ ni i pagan’ Noah riy ngak Jehovah ni ir e En ni i Pi’ e tin nib t’uf rorad chon e tabinaw rok?

⁸ Ku reb e magawon ni i mada’nag Noah e aram e ba t’uf ni nge pi’ e tin nib t’uf rok leengin nge pi fak ni fan ko par rorad. U m’on ni yib fare Ran i Tharey e Fayleng, ma thingari maruwel e girdi’ nib gel ni fan e ngar yunged e woldug ni ngar ked wom’engin. Ku aram rogon e n’en ni i rin’ Noah. (Gen. 5:28, 29) Yugu aram rogon, ma de par ni yigoo pi n’en nib t’uf ko par rorad chon e tabinaw rok e ir e be maruweliy, ya bin riyul’ riy e i m’oneg e pigpig ni be tay ngak Got. Mus ko ngiyal’ ni be toy fare arke u lan sogonap’an 40 i yan ko 50 e duw, ma tirok Got ban’en e ir e i par nib m’on u wan’. Tomuren ni yib e Ran i Tharey e Fayleng miki ulul i rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay u lan 350 e duw. (Gen. 9:28) Rib manigil e kanawo’ ni ke dag Noah u rogon ni par nib gel e michan’ rok ma be fol!

9, 10. (a) Uw rogon ni ngad folwokgad ko michan’ rok Noah nge rogon ni i fol? (b) Faan ga ra fol ko pi motochiyel rok Got, ma mang e rayog ni nge pagan’um ngay?

⁹ Uw rogon ni ngad folwokgad ko michan’ rok Noah nge rogon ni i fol? Rogon ni ngad rin’ed e re n’ey e aram e ngad rin’ed e tin nib mat’aw u wan’ Got, ma gad par nib dar ko re fayleng rok Satan ney, ma gad m’oneg e tin nib m’agan’ Got ngay. (Matt. 6:33; John 15:19) Riyul’ ni faan gad ra rin’ e re n’ey, ma ra dabuy e girdi’ nu fayleng dakendad. Bod ni, ki mada’ ko chiney ma rayog ni nga i yog e girdi’ boch ban’en nib kireb u murung’agdad ko news ni bochan e gad be fol ko motochiyel rok Got u murung’agen e par ko pumoon nge ppin nge mabgol. (Mu beeg e Malaki 3:17, 18.) Machane bin riyul’ riy e, Jehovah e ir e bay madgun u wan’dad, ma gathi girdi’. Gad manang ni kemus ni yigoo ir e rayog ni nge pi’ e yafos ni manemus ngodad.​​—Luke 12:4, 5. 

¹⁰ Me gur, faanra be moningnagem yugu boch e girdi’ ara be mo’maw’ rogon ni ngam pi’ e tin nib t’uf ko tabinaw rom ni fan ko par rorad, ma kag ra ulul i rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay me pagan’um ngak ni ir e En nra Pi’ e tin nib t’uf ko tabinaw rom, fa? Faan ga ra folwok ko michan’ rok Noah nge rogon ni i fol rok Got, ma rayog ni nge pagan’um ngay nra ayuwegem Jehovah.​​—Fil. 4:6, 7.

11. Mang boch e magawon nib ga’ ni i mada’nag Daniel nge fa dalip i fager rok u Babylon? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

¹¹ Pi magawon ni i mada’nag Daniel. I par Daniel u Babylon nib kalbus. Ma re mach nem e ba sug ko got ni googsur nge ngongolen e pig. Maku reb e, dabun piyu Babylon daken e pi Jew, ma yad ma moningnagrad nge Got rorad ni aram Jehovah. (Ps. 137:1, 3) Dabisiy ni i kireban’ Daniel ko re n’ey nge yugu boch e Jew ni yad ba yul’yul’ ngak Jehovah. Maku reb e, boor e girdi’ ni kar pared ni kar yip’ed owcherad ngak Daniel, nge fa dalip i fager rok ni ka nog Hananiah, nge Mishael, nge Azariah  ngorad ni bochan e yibe skulnagrad ni ngar maruwelgad u tan pa’ e en pilung. Kun dugliy e re miti ggan ni ngar ked. Bin riyul’ riy e, munmun ma aram me sum boch e magawon ko re n’ey ya dabun Daniel ni nge ‘kay e ggan me unum e wain ni yibe pi’ ngorad u tafen e en ni pilung.’​​—Dan. 1:5-8, 14-17.

12. (a) Mang boch i fel’ngin Daniel? (b) Uw rogon Daniel u wan’ Jehovah?

¹² Ki mada’nag Daniel reb e magawon ni som’on e gowa gathi rib magawon nib ga’. Ir be’ ni boor ban’en nrayog rok. Bochan e re n’ey ma aram me pi’ e en pilung boch e maruwel ngak ni yugu ba thil. (Dan. 1:19, 20) Machane, de pag Daniel e re n’ey ni nge k’aring ni nge tolangan’ ara lemnag ni gubin ngiyal’ nib puluw e n’en ni be lemnag. Ya i par nib sobut’an’ ma manang e gin ni nge mus riy, ma gubin ngiyal’ ni i pining e sorok ngak Jehovah ko pi n’en ni be yag ni nge rin’. (Dan. 2:30) Bin riyul’ riy e, nap’an ni kab fel’ yangaren Daniel, ma aram e ngiyal’ ni tay Jehovah ni bay rogon ni ngan weliy murung’agrad Noah nge Job u Bible ni yad boch e girdi’ ni yad ba mat’aw nrayog ni ngan folwok rorad. Riyul’ nri be pagan’ Jehovah ngak Daniel! Ma bay rogon ni nge pagan’ ngak ni bochan e i par nib yul’yul’ ma be fol nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni yim’ riy. Arrogon, nap’an ni ke chugur i gaman 100 e duw rok, ma aram me gaar reb e engel rok Got ngak: “Daniel, gab t’uf rok Got.”​​—Dan. 10:11.

13. Mang reb i fan ni ke ayuweg Jehovah Daniel ni nge yag reb e liw nib tolang ngak?

¹³ Bochan ni i ayuweg Got Daniel, ma aram min tay nga reb e liw nib tolang u tan e gagiyeg rok yu Babylon nge Medo-Persia. (Dan. 1:21; 6:1, 2) Rayog nsana k’aring Jehovah ni nge buch e re n’ey ni bochan e nge tow’athnag e girdi’ rok u daken Daniel, ni bod rogon ni rin’ u daken Josef u nap’an ni immoy u Egypt, nge Esther nge Mordecai u nap’an ni ur moyew u Persia. c (Dan. 2:48) Am lemnag rogon ni fel’ laniyan’ e pi Jew ni yad ba kalbus ni kub muun Ezekiel ngay nga rogon nra guyed ni ayuwegrad Jehovah!

14, 15. (a) Uw rogon nib taareb rogon e n’en ni be buch rodad ko n’en ni buch rok Daniel? (b) Mang e rayog ni nge fil e piin gallabthir ko gallabthir rok Daniel?

¹⁴ Uw rogon ni ngad folwokgad ko michan’ rok Daniel nge rogon ni i fol? Ngiyal’ ney e gad bod e girdi’ nu bang ni gad be par u ba fayleng ni ke sug ko ngongol nib kireb nge  liyor ni googsur u tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan ni be yip’ fan e pi yurba’ i teliw ni googsur u fayleng ni “ke mang tafen e moonyan’.” (Rev. 18:2) Machane, gad be par ni gad ba thil u fithik’ e girdi’. Bochan e re n’ey ma aram fan ni yima moningnagdad. (Mark 13:13) Ere, ngad athamgilgad ngad chugurnaged gadad ngak Jehovah ni Got rodad ni bod rogon ni rin’ Daniel. Faan gad ra sobut’nag e lem rodad, ma gad fol rok, me pagan’dad ngak, ma aram e ku ra t’ufegdad.​​—Hag. 2:7.

¹⁵ Ku rayog ni nge fil e piin gallabthir ban’en ko gallabthir rok Daniel. Ni uw rogon? Yugu aram rogon ni ke gel e kireb u Judah u nap’an ni kab bitir Daniel, machane i par nib t’uf Got rok u nap’an ni be ilal i yan. Re n’ey e gathi ban’en ni yigi buch rok, ya ba mudugil ni buch ni bochan e fil e gallabthir rok murung’agen Jehovah ngak. (Prov. 22:6) Fan fare ngachal ni Daniel e “Got e Ir e Tapufthin Rog.” Re n’ey e be dag ni bay madgun Got u wan’ e gallabthir rok. (Dan. 1:6, NW ftn.) Ere gimed e piin gallabthir e ngam gum’an’naged gimed ngam filed murung’agen Jehovah ngak pi fakmed ndabi mulan’med. (Efe. 6:4) Maku reb e, ngaum meybilgad u taabang mu kum pied e meybil ni fan ngorad. Faan gimed ra athamgil ni ngam ayuweged yad ni nge taw e tin riyul’ u Bible nga gum’ircha’rad, ma aram e ra tow’athnagmed Jehovah.​​—Ps. 37:5.

16, 17. Mang boch ban’en ni thil u lan e yafos rok Job?

¹⁶ Pi magawon ni i mada’nag Job. Ri boor ban’en ni i thil u lan e yafos rok Job. U m’on ni nge yib boch e skeng ngak, ma ir e “th’abi yoor ban’en rok u rom u lan e ngek.” (Job 1:3) Ba flaab, mab gilbuguwan, maku ir be’ ni yima tayfan. (Job 29:7-16) Yugu aram rogon, ma de lemnag ni kab fel’ ngak yugu boch e girdi’ ara lemnag ndaki t’uf e ayuw ku Got rok. Bin riyul’ riy e, yog Jehovah ni ir e “tapigpig rok,” miki ulul ngay ni gaar: “Ba’ madgug u wan’ ma ma ayuw ni nge dabi ngongliy e kireb.”​​—Job 1:8.

¹⁷ Rib tomgin ni thil boch ban’en u lan e yafos rok Job. I mul urngin e flaab rok u pa’ ma kub gel e kireban’ ni tay. Gad manang ni Satan e ir e en ni k’aring e pi gafgow ney nge yib ngak Job. I yog ni be pigpig Job ngak Got ni bochan e pi n’en ni be fel’ riy ngak. (Mu beeg e Job 1:9, 10.) Machane, de fek Jehovah owchen ko pi thin nem ni yog Satan. Ya pag Job ni nge micheg nib yul’yul’, ma be pigpig ngak ni bochan e ba t’uf rok.

18. (a) Mang e ga baadag u rogon e yul’yul’ ni i tay Job? (b) Mang e gad ra fil u murung’agen Jehovah u rogon e ngongol ni i dag ngak Job?

¹⁸ Boor e gafgow ni k’aring Satan ni nge yib ngak Job, ya nge lemnag Job ni Got e ir e be k’aring e pi gafgow nem. (Job 1:13-21) Ki yib dalip e pumoon ni ur dake yad e fager rok Job ma rogned boch e thin nib kireb ngak ni nge m’ug riy ni pi n’em ni be buch rok e bogi gechig ni be pi’ Got ngak! (Job 2:11; 22:1, 5-10) Yugu aram rogon, me par Job nib yul’yul’. Riyul’ ni immoy yu ngiyal’ ni i yog boch e thin nde puluw, machane manang Jehovah gelngin e amith nge kireban’ ni be yan u fithik’. (Job 6:1-3) Manang Jehovah ni fan ni i yog Job e pi thin nem e bochan gelngin e amith nge kireban’ ni i tay. Yugu aram rogon nib gel e gafgow ni i tay Satan ngak Job, maku boor e thin nib kireb ni i yog nib togopuluw ngak, machane i guy Jehovah ni gubin ngiyal’ ni i par Job nib yul’yul’. Nap’an ni m’ay e pi  gafgow nem ni yib ngak Job, ma aram me tow’athnag Jehovah ni l’agruw yay ni ke mun ngay, miki puthuy 140 e duw ko yafos rok. (Jas. 5:11) Nap’an e re ngiyal’ i n’em miki ulul Job ni nge pigpig ngak Jehovah u fithik’ e yul’yul’. Uw rogon ni kad nanged e re n’ey? Nap’an ni yoloy Ezekiel fare thin nu Bible ni fan ko re article ney, ma ke yan bokum e chibog ni ke yim’ Job.

19, 20. (a) Uw rogon ni ngad folwokgad ko michan’ rok Job nge rogon ni i fol? (b) Uw rogon ni ngad daged e runguy ngak pi walagdad ni bod rogon Jehovah?

¹⁹ Uw rogon ni ngad folwokgad ko michan’ rok Job nge rogon ni i fol? Demtrug rogon e pi n’en ni gad be mada’nag, ma gubin ngiyal’ ni ngad ted Jehovah ni ir e th’abi ga’ fan u lan e yafos rodad, me pagan’dad ngak, ma gad fol rok u polo’ i gum’ircha’dad. Bin riyul’ riy e, boor fan ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ni bochan e boor ban’en ni ke tamilang u wan’dad nib thil ku Job! Am lemnag e re n’ey: Boor ban’en ni kad nanged u murung’agen Satan nge pi ban rok. (2 Kor. 2:11) Maku reb e, bochan ni bay fare babyor rok Job rodad e ngiyal’ ney, ma ke yag ni ngad nanged fan ni ma pag Got e gafgow. Kad nanged ko yiiy rok Daniel ni Gil’ilungun Got e aram reb e am nra gagiyegnag e fayleng u daken Jesus Kristus. (Dan. 7:13, 14) Maku reb e, kad nanged ndab ki n’uw nap’an me chuweg e re Am ney urngin e gafgow ndariy n’umngin nap’an.

²⁰ N’en ni buch rok Job e ku be tamilangnag nib t’uf ni ngad daged e runguy ngak yugu boch e Kristiano ni yad be mada’nag boch e gafgow. Bay yu ngiyal’ nrayog ni nge yog e pi walag ney boch e thin nde puluw ni bod rogon ni rin’ Job. (Deut. 28:34) Machane, n’en nib t’uf ni ngad rin’ed e aram e ngad guyed rogon ni ngad nanged fan lanin’rad ma gad dag e runguy ngorad ko bin ni ngad lemnaged boch ban’en nde puluw u murung’agrad. Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma aram e gad be folwok rok Jehovah ni ir e Chitamangidad ni ma t’ufegey ma ma runguyey.​​—Ps. 103:8.

21. Uw rogon ni be puguran fapi thin ko 1 Peter 5:10 ngodad e n’en ni buch rok Noah, nge Daniel, nge Job?

²¹ Yugu aram rogon nib thilthil e ngiyal’ ni immoy Noah, nge Daniel, nge Job riy, ma kub thilthil e pi magawon ni ur mada’naged, machane yad gubin nra pared ni yad ba yul’yul’ u fithik’ e pi magawon nem. Pi n’en ni buch rorad e be puguran ngodad fapi thin ni yog apostal Peter ni faani gaar: “Bay mu gafgowgad ndabi n’uw nap’an mi Got ni ir e ke pi’ urngin ban’en ngodad . . . e ir e bayi yal’uwegmed, me ta’med ni gimed mmudugil, me gelnagmed me ta’med nga daken e def nib mudugil.”​​—1 Pet. 5:10.

22. Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

²² Ki micheg Jehovah u daken e pi thin ney ni thagthagnag nga laniyan’ Peter nra ayuweg e tin ka bay e tapigpig rok ni ngar pared ni yad ba gel ma yad ba mudugil. Ku bay rogon e pi thin ney ko pi tapigpig rok Got e ngiyal’ ney. Gad gubin ni gad baadag ni nge pi’ Jehovah gelngidad ma gad par ni gad ba mudugil ko pigpig ni gad be tay. Ere, aram fan ni gad baadag ni ngad folwokgad ko michan’ rok Noah, nge Daniel, nge Job, nge rogon ni ur folgad! Bin migid e article e gad ra fil riy ni ke yag ni ngar pared ni yad ba yul’yul’ ni bochan e ri yad manang Jehovah nib fel’ rogon. Bin riyul’ riy e, ri yad “manang fan nib fel’ rogon” e n’en nib m’agan’ ngay ni ngar rin’ed. (Prov. 28:5, BT) Ku arrogodad nrayog ni ngad rin’ed e re n’ey.