1-3. (a) Mang e ra ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Got ko ngiyal’ ney ko tin tomuren e rran? (b) Mang e gad ra weliy ko re article ney?

 CHINEY ni ke chugur ni nge mus e tin tomuren e rran e ba papey ni be yoor e girdi’ ni kireb ni bod rogon e pan nib papey ni be “ilal.” (Ps. 92:7) Ere, dab da gingad ngay ni boor e girdi’ ndakurur rin’ed e ngongol nib fel’. Machane, uw rogon ni ngad “boded e piin ni bitir ndar nanged rogon i ngongliy e kireb,” ma gad nang fan ban’en “nrogon e piilal”?​—1 Kor. 14:20.

² Yira pirieg e fulweg riy ko fare thin nu Bible ni fan ko re article ney ni be gaar: “Piin be liyor ngak Somol e yad manang fan nib fel’ rogon.” Re n’ey e be yip’ fan nri yad manang fan urngin ban’en nib t’uf ni ngar nanged ya nge yag nra fel’gad u wan’ Jehovah. (Prov. 28:5, BT) Ku be yog e Proverbs 2:6, 7, 9 (BT) ni Jehovah e “ma pi’ e gonop” ngak e piin ni yad ba mat’aw. Bochan e re n’ey, ma aram e rayog ni ngar ‘nanged e tin nib fel’, mab mat’aw, mab yal’uw, mar nanged ko mang e ngar rin’ed.’

 ³ Noah, nge Daniel, nge Job e bay e gonop rok Got rorad. (Ezek. 14:14) Ku arrogon e pi tapigpig rok Got e ngiyal’ ney. Me gur, kam ‘nang fan nib fel’ rogon’ urngin ban’en nib t’uf ni ngam nang fan ya nge yag nim fel’ u wan’ Jehovah, fa? Rogon ni ngam rin’ e re n’ey e aram e nge tamilangan’um u murung’agen Jehovah. Ere, chiney e ngad weliyed (1) rogon e n’en ni rin’ me nang Noah, nge Daniel, nge Job Got, (2) rogon ni ke yib angin ngorad, nge (3) rogon ni nge yag e michan’ ngodad ni bod yad.

4. Uw rogon ni yag ni nge nang Noah Jehovah? Uw rogon ni yib angin e re tamilangan’ nem ngak?

⁴ Rogon ni nang Noah Jehovah. Ka nap’an ni tabab Adam nge Efa i fakay e bitir, ma dalip e kanawo’ ni i fil e girdi’ murung’agen Got riy. Ur filed ko: pi n’en ni ke sunmiy, nge yugu boch e tapigpig rok Got ni yad ba yul’yul’, nge rogon ni ur guyed ni i tow’athnagrad Got ni bochan e ur folgad ko pi motochiyel nge kenggin e motochiyel rok nib mat’aw. (Isa. 48:18) Bochan ni i yaliy Noah e pi n’en ni ke sunmiy Got, ma aram fan nrayog ni nge guy e mich riy nriyul’ ni bay Got, miki fil murung’agen pi fel’ngin ni bod rogon “gelngin ndabi m’ay biid nge rarogon ni ir Got.” (Rom. 1:20) Bochan e re n’ey, ma aram fan ni gathi kemus ni mich Got u wan’ Noah, ya ki guy rogon ni nge gel e michan’ rok ngak.

5. Uw rogon ni nang Noah e n’en nib m’agan’ Got ngay ni fan ko girdi’?

⁵ “Thin rok Got ni yibe machibnag yibe rung’ag e be yognag e michan’ ngak e girdi’.” (Rom. 10:17) Uw rogon ni rung’ag Noah murung’agen Jehovah? Dariy e maruwar riy ni boor ban’en u murung’agen Jehovah ni fil rok e girdi’ u lan e tabinaw rok. Pi cha’nem e ba muun ngay Lamek ni chitamangin ni ir be’ nib mich Got u wan’ nni gargeleg u m’on ni nge yim’ Adam. (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.) Kub muun Methuselah ni tutuw rok ngay, nge Jared ni chitamangin e chitamangin e tutuw rok. Me Jared e yim’ ni 366 e duw u tomuren ni kan gargeleg Noah. a (Luke 3:36, 37) Rayog nsana pi pumoon ney nge ppin rorad e aram e piin nra filed ngak Noah murung’agen rogon ni sum e girdi’, nge n’en nib m’agan’ Got ngay ni aram e nge yoor e girdi’ ngar suguyed e fayleng, nge togopuluw nni tay u Eden. Ba mudugil ni i guy Noah wenegan e re togopuluw nem ni kan tay. (Gen. 1:28; 3:16-19, 24) Demtrug rogon, ma pi n’en ni fil Noah e taw nga gum’irchaen me k’aring ni nge pigpig ngak Got.​—Gen. 6:9, 10.

6, 7. Uw rogon ni gel e michan’ rok Noah ni bochan e i l’agan’ ko pi n’en ni ka bay nga m’on?

⁶ L’agan’ e aram e n’en ni ma ayuwegdad ni nge gel e michan’ rodad. Fan fare ngachal ni Noah e “toffan,” ma re bugithin ney e bay rogon ko l’agan’. Ere, am lemnag rogon laniyan’ Noah u nap’an ni nang e re n’ey. (Gen. 5:29, BT ftn.) I thagthagnag Got nga laniyan’ Lamek ni nge gaar: “Re tir ney e ra pi’ e toffan nga urngin e maruwel nib gel ni gadad be tay;  ya bucheg Somol waathan e re but’ ney.” I par Noah ni be l’agan’ ngak Got. Ba mich u wan’ nra yib be’ ni “fak” fare pin ni ir e ra bilbilig lolugen fare porchoyog ni bod rogon Abel nge Enok ni ur moyew u m’on ko ngiyal’ ni immoy riy.​​—Gen. 3:15.

⁷ Yugu aram rogon nsana gathi gubin ban’en u murung’agen fare yiiy u Genesis 3:15 ni ke tamilang u wan’ Noah, machane dabisiy ni manang ni aram e n’en nra chuweg e girdi’ u fithik’ e gafgow boch nga m’on. Maku reb e, re thin nem nni micheg u Eden e kub puluw ko fare thin ni i machibnag Enok ni murung’agen e pufthin nra tay Got ngak e piin nib kireb. (Jude 14, 15) Re thin nem ni i machibnag Enok e ra lebug ni ga’ngin u nap’an e Armageddon, mab mudugil ni aram e n’en ni gelnag e michan’ nge l’agan’ rok Noah!

8. Bochan nib tamilangan’ Noah u murung’agen Got, ma uw rogon ni ayuweg e re n’ey?

⁸ Rogon ni yib angin e re tamilangan’ ney ngak Noah. Bochan ni ke tamilangan’ Noah u murung’agen Jehovah, ma aram e n’en ni ayuweg ni nge gel e michan’ rok me yag e gonop rok Got ngak. Re n’ey e ayuweg ni nge dabi rin’ ban’en nra kirebnag laniyan’ Jehovah. Bod ni bochan ni fol rok “Got,” ma aram fan nda i fol ara i chag ngak e piin nib kireb e ngongol rorad. Ku de pag fapi engel nra bad nga fayleng ngar fanayed downgin e girdi’ ni ngar bannaged, ni bod rogon nra bannaged e pi girdi’ nem. I ngat e girdi’ nga rarogon e pi engel nem nga ferad gel, ma sana ku immoy boch e girdi’ ni ur guyed rogon ni ngar liyorgad ngorad. (Gen. 6:1-4, 9) Maku reb e, manang Noah ni ka nog ko girdi’ ni ngar diyengad ngar suguyed e fayleng. (Gen. 1:27, 28) Ere, dariy e maruwar riy ni manang nde puluw ma kub kireb ni nge par e pi ppin nu fayleng nge pi engel nem. Ki gagiyel nib puluw e re n’ey u nap’an nra fakayed boch e bitir ni yad ba pag feni n’un’uw ma yad ba tagiyet. Munmun, ma aram me yog Got ngak Noah ni ke dugliy ni nge pag e ran nge yib i tharey e fayleng. Bochan nib mich e pi thin nem u wan’ Noah, ma aram e n’en ni k’aring ni nge toy fare arke ni ir e ayuweg e yafos rorad chon e tabinaw rok.​​—Heb. 11:7.

9, 10. Uw rogon ni ngad folwokgad ko michan’ rok Noah?

⁹ Rogon ni nge yag e michan’ ngodad ni bod Noah. Rogon ni ngad rin’ed e re n’ey e aram e ngaud filed e Thin rok Got, ma gad guy rogon ni nge taw nga gum’ircha’dad e pi n’en ni gad be fil, ma gad pag ni nge yal’uwegdad me pow’iydad. (1 Pet. 1:13-15) Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni nge ayuwegdad e michan’ nge gonop rok Got ni bay rodad ni nge dab da awgad ko pi ban rok Satan, ma dabi af e lem nib kireb ko re fayleng ney ngodad. (2 Kor. 2:11) Re lem ney e ma k’aring e girdi’ ni ngar adaged e cham nge ngongol ndarngal. Ku ma k’aring e girdi’ ni ngar rin’ed e pi n’en ni be ar’arnag e dowef rorad. (1 John 2:15, 16) Ku rayog ni nge k’aring e piin ni ke  war e michan’ rorad ni nge dab kur lemnaged ni ke chugur e rran rok Got. Mu tay fanam i yan riy nnap’an ni taareb rogonnag Jesus e ngiyal’ ni gad bay riy ko ngiyal’ ni immoy Noah riy, ma de weliy murung’agen e cham ara ngongol ndarngal ni un rin’ e ngiyal’ nem, ya weliy murung’agen boch ban’en nrayog ni nge chafeg laniyan’ be’ ko pigpig ni be tay ngak Got.​​—Mu beeg e Matthew 24:36-39.

¹⁰ Ere mu fithem ni nge lungum: ‘Be m’ug ko pi n’en ni gu ma rin’ u lan e yafos rog nri gu manang Jehovah, fa? Be k’aringeg e michan’ rog ni nggu fol ko pi motochiyel rok Got nib mat’aw mug weliy murung’agen ko girdi’, fa?’ Fulweg rom ko gal deer ney e ra ayuwegem ni ngam nang ko rriyul’ ni ga be fol rok “Got” ni bod ni i rin’ Noah fa danga’.

11. (a) Bochan ni i par Daniel nib yul’yul’ ngak Got u nap’an ni kab fel’ yangaren, ma mang e be fil ngodad u rogon e chugol nni tay ngak? (b) Mang boch i fel’ngin Daniel ni ga baadag ni ngam folwok riy?

¹¹ Rogon ni nang Daniel Jehovah. Ba tamilang nib fel’ rogon ni fil e gallabthir rok Daniel ngak ni nge t’uf Jehovah rok nge Thin rok. Maku reb e, n’umngin nap’an e yafos rok Daniel ni par nib gel e re t’ufeg nem rok. Mus nga nap’an ni ke pilibthir, ma ka i par ni be fil e thin ni bay u lan fare Babyor nib Thothup nib fel’ rogon. (Dan. 9:1, 2) Gathi kemus nri manang Daniel Got nrib fel’ rogon, ya ku manang murung’agen e pi n’en ni i rin’ Got ni fan ngak piyu Israel, me weliy e pi n’em u daken ba meybil ni tay u fithik’ e sobut’an’ nge yul’yul’ ni bay ko Daniel 9:3-19. Ere, mang ndab mu tay e tayim ni ngam beeg e re meybil ney mag fal’eg i lemnag e thin riy, nge pi n’en ni be fil ngom u murung’agen Daniel?

12-14. (a) Mang boch e kanawo’ ni dag Daniel riy ni bay e gonop rok Got rok? (b) Uw rogon ni tow’athnag Got Daniel ni bochan e de rus ni nge par nib yul’yul’?

¹² Rogon ni yib angin e re tamilangan’ ney ngak Daniel. Rib mo’maw’ ngak reb e Jew nib yul’yul’ ngak Got ni nge par u fithik’ e piin ni yad ma liyor nga boch e got ni googsur u Babylon. Bod ni yog Jehovah ngorad ni gaar: “Mmaruweliyed ni nge aw e gapas u thilmed e girdi’ ko re mach ni kug pi’med ngay ni kalbus.” (Jer. 29:7, NW) Yugu aram rogon, ma kub m’agan’ Jehovah ngay ni ngar pared ni kemus ni yigoo ir e yad ba yul’yul’ ngak. (Ex. 34:14) Ere, mang e ayuweg Daniel ni nge fol ko gal thin ney ni ke tay Got chilen? Gonop rok Got e aram e n’en ni ayuweg ni nge nang ni Jehovah e ir e thingari fol rok nsom’on, me migid e pi pilung nu fayleng. Boch nga tomuren, miki fil Jesus e re kenggin e motochiyel ney ko girdi’.​—Luke 20:25.

¹³ Am lemnag e n’en ni rin’ Daniel u nap’an nni pi’ ba motochiyel ni be yog ndab kun meybil nga yugu reb e kan ara be’ u lan 30 e rran, ya kemus ni yigoo en pilung e ir e ngan liyor ngak. (Mu beeg e Daniel 6:7-10.) Ere rayog ni nge tawey Daniel nga boch ban’en me gaar: ‘Guyey e rran e rib ngoch nap’an!’ Machane, i siyeg ni nge pag e motochiyel ni ke ngongliy e girdi’ ni nge taleg ndab ki rin’ e n’en nib milfan ngak ni nge rin’ ni fan ko liyor ni be tay ngak Got. Riyul’ nrayog ni nge yan i meybil u bang ndab ni guy riy. Machane, manang ni boor e girdi’ ni ma guy ni ma meybil ni gubin e rran. Ere, dugliy ni nge ulul ko meybil ni be tay ko gin nrayog ni nge guy e girdi’ riy ni bochan e dabun ni nge lemnag e girdi’ ni ke tal ko pigpig ngak Jehovah, ni yugu aram rogon  ni manang ni be tay e yafos rok nga thatharen e riya’.

¹⁴ I tow’athnag Jehovah Daniel ko n’en ni dugliy ni nge rin’ ni be m’ug riy nib yul’yul’ ma der rus. I ngongliy ba maang’ang me ayuweg e yafos rok Daniel. Bin riyul’ riy e, bochan e n’en ni rin’ ma aram me yan i taw murung’agen Jehovah ko tin th’abi palog e binaw ni bay u tan pa’ e Am nu Medo-Persia!​​—Dan. 6:25-27.

15. Uw rogon ni nge yag e michan’ ngodad ni bod Daniel?

¹⁵ Rogon ni nge yag e michan’ ngodad ni bod Daniel. Ra nge gel e michan’ rok be’, ma gathi kemus ni nga i beeg e Thin rok Got, ya kub t’uf ni nge “nang fan.” (Matt. 13:23) Gad baadag ni ngad nanged rogon laniyan’ Jehovah u boch ban’en, miki tamilang u wan’dad e pi kenggin e motochiyel u Bible. Ere, ba t’uf ni ngaud fal’eged i lemnag e pi n’en ni gad ma beeg. Kub ga’ fan ni ngaud meybilgad ni gubin ngiyal’ ni ke yib u gum’ircha’dad, nib ga’ nu nap’an ni kad mada’naged boch e skeng ara magawon nib mo’maw’. Faan gad ra yibilay e gonop nge gelngin Jehovah u daken e michan’, ma ra pi’ e pi n’ey ngodad.​​—Jas. 1:5.

16, 17. Uw rogon ni nang Job murung’agen Got?

¹⁶ Rogon ni nang Job Jehovah. Job e gathi ir be’ nu Israel. Machane, ir reb i girdien Abraham, nge Isak, nge Jakob ni ke palog boch e tha’ rorad. I fil Jehovah murung’agen ngak e pi girdi’ ney nge n’en nib m’agan’ ngay ni fan ko girdi’. Ere, dabisiy ni bay rogon ni fil Job e pi n’ey ni murung’agen Jehovah. (Job 23:12) Aram fan ni gaar: “Tin ni ke weliy e girdi’ ngog e gu manang.” (Job 42:5) Maku reb e, ki yog Jehovah ni i weliy Job e tin riyul’ u murung’agen.​—Job 42:7, 8.

¹⁷ Ku boor i fel’ngin Got ni fil Job ko pi n’en ni ke sunmiy. (Job 12:7-9, 13) Boch nga tomuren, ma aram me fanay Elihu nge Jehovah boch ban’en ko pi n’en ni kan sunmiy ni ngar pugewuran ngak ni faanra ngan taareb rogonnag e girdi’ ngak Got ma rib gel e thil riy ni kab pag feni manigil Got. (Job 37:14; 38:1-4) I taw e thin rok Jehovah nga gum’irchaen Job, ya non ngak u fithik’ e sobut’an’ ni gaar: “Somol, gu manang ni gubin ma rayog rom; ni gubin e tin ni ga ra finey ma rayog rom ni ngam rin’. . . . Kug kolngan’ug u roy u fithik’ e fiyath nge awat.”​—Job 42:2, 6.

18, 19. Mang boch e kanawo’ ni dag Job riy nri manang Jehovah?

¹⁸ Rogon ni yib angin e re tamilangan’ ney ngak Job. Rib tamilangan’ Job ko pi kenggin e motochiyel rok Got. Ri manang Jehovah nib fel’ rogon, ma i ngongol nib puluw ko n’en ni ke tamilang u wan’. Am lemnag e re n’ey: Manang Job ndabiyog ni nge yog nib t’uf Got rok ni faanra de gol ko girdi’. Ku da i tolangnag ir ngak e tin ka bay e girdi’, ya i dag e t’ufeg ngorad ni gowa yad boch i girdien e tabinaw rok ndemtrug ko ba fel’ rogorad fa yad ba gafgow. I yog ni gaar: “I Got ni ir e sunumiyeg e ku ir e sunumiy e tapigpig rog.” (Job 31:13-22) Ere, ba tamilang ni yugu aram rogon nib fel’ rogon Job ma kub gilbuguwan, machane de pag e re n’ey ni nge k’aring ni nge tolangan’ me lemnag ni kab ga’ fan ko tin ka bay e girdi’. Rib thil e ngongol rok Job ngak yugu boch e girdi’ u roy u fayleng ni yad ba flaab mab gilbuguwrad!

¹⁹ Dabun Job ni nge pag ban’en ni kub muun e flaab rok ngay ni nge ga’ fan u wan’ me tomur Jehovah. Manang ni faanra rin’ e re n’ey, ma aram e susun e be gaar e dariy “fare Got ni Gubin ma Rayog rok.” (Mu beeg e Job 31:24-28.) Ku ma tay ni mabgol e aram ba m’ag nrib ga’ fan ni ke ngongliy reb e pumoon nge reb e ppin u thilrow. Ki dugliy u wan’ ndariy ba ngiyal’ ni nge changar i darngal ngak be’ nib pin. (Job 31:1) Dab mu pagtalin ni ngiyal’ nem ni immoy Job riy e i pag Got e pumoon ni ngar leayed boor e ppin. Ere, rayog ni ngki fek Job yugu reb e ppin nge leay ni faanra baadag. b Ba tamilang ni manang rogon e bin som’on e mabgol ni m’ag Got u lan fare milay’ nu Eden, me dugliy ni nge fol riy. (Gen. 2:18, 24) Sogonap’an 1,600 e duw nga tomuren, ma aram miki fil Jesus ko girdi’ ni ngkur folgad ko re kenggin e motochiyel nem u murung’agen e mabgol nge rogon e par u thilin e pumoon nge ppin.​​—Matt. 5:28; 19:4, 5. 

20. Faanra rib tamilangan’dad u murung’agen Jehovah nge pi motochiyel rok, ma uw rogon nra ayuwegdad e re n’ey ni ngad mel’eged e piin ni ngaud chaggad ngorad nge pi n’en ni ngaud chuweged e chalban rodad ngay?

²⁰ Rogon ni nge yag e michan’ ngodad ni bod Job. Rogon ni ngad rin’ed e re n’ey e  aram e nge tamilangan’dad u murung’agen Jehovah ma gad pag e re tamilangan’ nem ni nge pow’iy gubin ban’en ni gad ma rin’ u lan e yafos rodad. Bod ni, be yog e Bible ni Jehovah e ma fanenikan e “paef ni ma thang e pogofan rok e girdi’ ndawor ra bucheged ban’en,” miki tamilangnag David ndab ud chaggad ko “piin yad ma dake modingniged yad.” (Mu beeg e Proverbs 6:16-19; Psalm 26:4.) Mang e be fil e pi thin nu Bible ney ngom u murung’agen rogon e lem rok Jehovah? Mang e susun ni nge rin’ e re n’ey ko pi n’en ni ga ma m’oneg u lan e yafos rom, nge pi n’en ni ga ma yaliy ko Internet, nge piin ni ga ma chag ngorad, nge pi n’en ni ga ma chuweg e chalban rom ngay? Fulweg rom ko gal deer ney e rayog ni nge ayuwegem ni ngam nang rogon feni tamilangan’um u murung’agen Jehovah. Ra ngad pared nib fel’ e ngongol rodad u lan e re fayleng ney ni kari wagey ma ke gel e kireb riy, ma gathi kemus ni ngad “filed rogon” ni ngad nanged e tin nib fel’ ko tin nib kireb, ya ku thingar da nanged e n’en nib thil u thilin e ngongol ni bay e gonop riy nge ngongol ndariy e gonop riy.​​—Heb. 5:14; Efe. 5:15.

21. Mang e ra ayuwegdad ni ngad ‘nanged nib fel’ rogon’ urngin ban’en nib t’uf ni ngad nanged ya nge yag nda fel’gad u wan’ e Chitamangidad ni bay u tharmiy?

²¹ Bochan nri athamgil Noah, nge Daniel, nge Job u rogon nrayog rorad ni ngar nanged murung’agen Jehovah, ma aram fan ni ayuwegrad ni ngar ‘nanged fan nib fel’ rogon’ urngin ban’en nib t’uf ni ngar nanged ya nge yag nra fel’gad u wan’. Pi n’en ni kar rin’ed e be micheg ni faan gad ra rin’ ban’en nrogon nib m’agan’ Jehovah ngay ma rayog ni nge fel’ rogon e par rodad. (Ps. 1:1-3) Ere mu fithem ni nge lungum, ‘Ri gu manang Jehovah nib fel’ rogon ni bod rogon Noah, nge Daniel, nge Job, fa?’ Bin riyul’ riy e, boor ban’en ni ke tamilang e ngiyal’ ney ni bay rogon ko tirok Got ban’en. Ere boor ban’en nrayog ni ngam nang u murung’agen Jehovah nib thil ngorad. (Prov. 4:18) Ere, mu fal’eg i fil e Thin rok Got, mag fal’eg i lemnag, mag yibilay gelngin nib thothup. Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni ngarim chugur ngak e Chitamangidad ni bay u tharmiy, me yag nim ngongol u fithik’ e tamilangan’ nge gonop e ngiyal’ ney ni kari gel e kireb.​—Prov. 2:4-7.