1. Mang fan ni yog apostal Paul ngak e tin som’on e Kristiano ni Hebrew ni “ngari gel” e athamgil ni ngaur pied nga lanin’rad?

 MANG FAN nsusun e ngar da guyed rogon ni ngaud pied e athamgil nga lanin’dad? I weliy apostal Paul fan ko fagi babyor rok ni yoloy nge yan ngak e pi Kristiano ni Hebrew. I gaar ngorad: “Nge bagadad ma ngi i lemnag bagadad, ma nge bagadad ma ngi i ayuweg bagadad ma be dag ngak nib t’uf rok ma be rin’ e tin nib fel’ ngak. Ma ngad guyed rogon ndab da paged e muulung rodad, ni bod rogon ni be rin’ boch e girdi’. Ma nge bagadad me pi’ e athamgil nga laniyan’ bagadad, ngari gel ni fan e gimed be guy ni Chirofen ni bay yib Somol riy e be chugur.” (Heb. 10:24, 25) Manang Paul ndabi gaman lal e duw, ma aram e ra guy e pi Jew ni Kristiano ni yad ma par u Jerusalem ni ke yib fare “Rran rok” Jehovah. Ku yad ra guy ni ke buch e n’en ni yog Jesus ni be dag nib t’uf ni ngar milgad ngar chuwgad ko re mach nem. (Acts 2:19, 20; Luke 21:20-22) I taw e re rran rok Jehovah nem ko duw ni 70 C.E. u nap’an ni yib piyu Roma ra gotheyed fare mach nu Jerusalem.

2. Mang fan nrib t’uf ni nge bagadad me pi’ e athamgil nga laniyan’ bagadad e ngiyal’ ney?

 ² Ku arrogon e ngiyal’ ney ni kari mich u wan’dad ni ke chugur fare rran rok Jehovah ni “rib gel e gafgow ni bayi fek i yib!” (Joel 2:11) I yog Zefaniah ni profet ni gaar: “Fare rran ni bayi par Somol nga tagil’ e pufthin e be chugur nrib pay!” (Zef. 1:14, BT) Re ginang ney ni pi’ e re profet ney e ku bay rogon ngodad e ngiyal’ ney. Bochan ni kari chugur fare rran rok Jehovah, ma aram fan ni ke yog Paul ni “nge bagadad ma ngi i lemnag bagadad, ma nge bagadad ma ngi i ayuweg bagadad ma be dag ngak nib t’uf rok ma be rin’ e tin nib fel’ ngak.” (Heb. 10:24) Ere, ba t’uf ni ngaud pared ni gad be lemnag pi walagdad, ya nge yag nda pied e athamgil nga lanin’rad ko ngiyal’ nib t’uf ni ngad rin’ed.

3. Mang e yog apostal Paul u murung’agen rogon ni ngaun pi’ e athamgil nga lanin’uy? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

³ “Magafan’ e rayog ni iring e felfelan’ rom, machane thin nib fel’ e ra baudeg lanin’um.” (Prov. 12:25, BT) Gad gubin nra taw nga ba ngiyal’ mab t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga lanin’dad. I tamilangnag Paul ni piin nib milfan ngorad ni ngar pied e athamgil nga laniyan’ yugu boch e girdi’ e ku bay yu ngiyal’ nib t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga lanin’rad. I yol ngak e pi Kristiano nu Roma ni gaar: “Ri gub adag ni nggub gguymed nggu pi’ e thin rok Got ngomed nge gelnagmed. N’en ni gu be lemnag e ra fel’ rogomed riy, ma er rogon gag nra fel’ rogog riy ni baaray rogon: ra fel’ rogomed ko michan’ rog ma ra fel’ rogog ko michan’ romed.” (Rom. 1:11, 12) Arrogon, i pi’ Paul e athamgil nga laniyan’ yugu boch e girdi’, machane ku immoy yu ngiyal’ nib t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga laniyan’.​—Mu beeg e Roma 15:30-32.

4, 5. Mini’ e piin nrayog ni ngad pied e athamgil nga lanin’rad e ngiyal’ ney, ma mang fan?

⁴ Piin ni boor ban’en ni kar paged farad riy e ba t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga lanin’rad. Boch e pi cha’ney e yad ma pigpig ni yad boch e pioneer ni yad ba yul’yul’. Boor i yad e boor ban’en ni kar paged fan ya nge yag nra uned ko pioneer. Ku arrogon e pi missionary, nge pi walag ni yad ma maruwel u Bethel, nge pi walag ni pumoon ni yad ma lekag e ulung nge ppin rorad, nge piin ni yad ma maruwel ko pi ofis ni yima pilyeg e babyor rodad riy. Gubin e pi walag ney ni kar paged fan boch ban’en ya nge yag nra yoornaged e tayim ni fan ko pigpig rorad ngak Jehovah. Ere, aram fan nib t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga lanin’rad. Ku bay boch e walag ni ka yad baadag ni ngar pigpiggad u polo’ e tayim, machane dabkiyog ni bochan boch e magawon. Pi walag ney e yad ma felfelan’ u nap’an ni yira pi’ e athamgil nga lanin’rad.

⁵ Pi walag ni pumoon nge ppin ni kar pared ni yad ba muchugbil ni bochan e yad baadag ni ngar folgad ko fare fonow ni be yog ni ngar mabgolgad “nrogon e mabgol ni ma tay e piin ni girdien Kristus” e ku aram boch e piin nib t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga lanin’rad. (1 Kor. 7:39) Ku arrogon e piin leengiy nib gel e maruwel ni yad ma tay ni yad ma felfelan’ u nap’an nra pi’ e piin figirngirad e athamgil nga lanin’rad. (Prov. 31:28, 31) Ku arrogon e piin Kristiano ni yad ma par ni yad ba yul’yul’ ni yugu aram rogon nib gel e togopuluw ni yibe tay ngorad ara ba gel e m’ar ni yad be tay ni kub t’uf ni ngan pi’ e athamgil nga lanin’rad. (2 Thess. 1:3-5) Ma pi’ Jehovah nge Kristus e athamgil nga laniyan’ e pi walag ney ni yad ma par ni yad ba yul’yul’.​—Mu beeg e 2 Thessalonika 2:16, 17.

6. Mang e maruwel ko piin piilal nrogon ni bay ko Isaiah 32:1, 2?

⁶ Mu beeg e Isaiah 32:1, 2. Ma fanay Jesus pi walagen ni kan dugliyrad nge ‘piin ni yad be yog e thin’ rok yugu boch e saf ni ngar pied e athamgil nga laniyan’ e piin ni ke gafgow lanin’rad nge  piin ni ke mulan’rad, mar pow’iyed yad ko ngiyal’ ney ni ke t’uf e ayuw rorad. Ba puluw ni nge rin’ e piin piilal e re n’ey ni bochan e gathi kan tayrad ni ‘nga rogned e n’en ni ir e thingari mich u wan’’ yugu boch e girdi’, ya kan tayrad ni ngar ‘ayuweged’ e pi walag ara ngar maruwelgad u taabang ni fan ko felfelan’ rorad.​—2 Kor. 1:24.

7, 8. Uw rogon nrayog ni nge pi’ e piin piilal e athamgil nga laniyan’ yugu boch e girdi’ u daken e thin nge ngongol rorad?

⁷ I dag apostal Paul e kanawo’ nrayog ni nge folwok e piin piilal riy. I yol ngak e pi Kristiano u Thessalonika ni yibe togopuluw ngorad ni gaar: “Gimed ba t’uf romad ma gamad fal’eg rogomad ni gathi ke mus ni Thin Nib Fel’ ni yib rok Got e nggu bad gu pied ngomed, machane ngkug pied gamad nga pa’med nggu ayuweged gimed. Ya ri gimed ba t’uf romad!”​—1 Thess. 2:8.

⁸ Machane, i tamilangnag Paul ngak e piin piilal u Efesus nde gaman ni kemus ni nga nog ban’en ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ be u nap’an ni yog ngorad ni gaar: “Thingar da ayuweged e piin ni yad ba war, ma ngan tay ngan’uy fapi thin ni Somol Jesus e yog ni gaar, ‘Ba gel e felfelan’ ni ma yib ko pi’ ban’en ngak be’ ko bin ni be’ e nge pi’ ban’en ngom.’” (Acts 20:35) Ere, ba m’agan’ Paul ngay ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ pi walagen miki ‘pi’ urngin e tin ni ba’ rok nge ir ni fan e nge yog ni ayuwegrad.’ (2 Kor. 12:15) Ere ku arrogon e piin piilal ni gathi kemus ni nga u rogned boch e thin ni nge pi’ e athamgil me fal’eg laniyan’ pi walagrad, ya susun e ngkur daged ko ngongol rorad ni yad be lemnagrad.​—1 Kor. 14:3.

9. Uw rogon ni nge pi’ e piin piilal e fonow u reb e kanawo’ nra pi’ e athamgil nga lanin’uy?

⁹ Ra ngad pied e athamgil nga laniyan’ pi walagdad, ma bay yu ngiyal’ nib muun ngay ni ngad fonownaged yad. Susun ni nge folwok e piin piilal rok be’ ni bay murung’agen u lan e Bible, ya nge yag nra pied e fonow u reb e kanawo’ nra pi’ e athamgil nga lanin’uy. Jesus e ir e en ni dag e kanawo’ nib fel’ nrayog ni ngan folwok riy u rogon e n’en ni rin’ u tomuren ni yim’ mu kun faseg ko yam’. I pi’ boch e fonow nib gel nga boch e ulung ni immoy u lan yu Asia Minor. Machane, mu tay fanam i yan u rogon ni fonownagrad. U m’on ni pi’ e fonow ngorad, ma aram me yog ngorad boch ban’en nib fel’ ni be rin’ e ulung u Efesus, nge Pergamum, nge Thyatira. (Rev. 2:1-5, 12, 13, 18, 19) I yog ko ulung nu Laodicea ni gaar: “Gu ma puwan’ ma gu ma gechignag urngin e piin ni yad ba t’uf rog. Ere mu tiyan’um ngam pi’ keruum ko denen ni ga be rin’.” (Rev. 3:19) Ere, ba fel’ ni nge folwok e piin piilal ko n’en ni rin’ Kristus u nap’an nra t’uf ni ngar pied e fonow.

10. Uw rogon nrayog ni nge bagadad me pi’ e athamgil nga laniyan’ bagadad?

¹⁰ Gathi kemus ni yigoo piin piilal e ba milfan ngorad ni ngaur pied e athamgil nga lanin’uy. I pi’ Paul e athamgil nga laniyan’ urngin e Kristiano ni ngar guyed rogon ni ‘ke mus ni thin nra ayuweg be’ e nguu rogned, ni fa mit nem e thin ni ma fonownag e girdi’ me yib fan ngorad, fan e tin ni nga rogned e nge rin’ e tin nib fel’ ban’en ngak’ yugu boch e girdi’. (Efe. 4:29) Gad gubin nra bagadad mab t’uf ni nge lemnag e n’en nrayog ni nge rin’ ni nge ayuweg yugu boch e girdi’. I fonownag Paul e pi Kristiano nu Hebrew ni gaar: “Mpuged pa’med nga lang ni pa’med ni be par ndariy gelngin, mi gimed gelnag bugun aymed nib meewar! Ngam pired ni gimed be yan u daken e kanawo’ nib k’iy, ni fan e aymed ndariy gelngin e nge dabi kireb, machane nge gol.” (Heb. 12:12, 13) Ere, gad gubin nib muun e piin fel’ yangaren ngay nrayog ni ngaud pied e athamgil nga lanin’dad u daken e thin ni gad ma yog.

11. Uw rogon ni yag ni nge ayuweg be’ Marthe u nap’an ba ngiyal’ ni i par nrib kireban’?

¹¹ Bay reb e walag ni ka nog Marthe a ngak ni i par ba ngiyal’ nrib kireban’. I yoloy ni gaar:  “Immoy reb e rran ni ug yibilay ni nge pi’ be’ e athamgil nga lanin’ug, ma aram mug mada’nag reb e walag nib pin ni ke pilibthir ni dag e t’ufeg nge runguy ngog. Ma aram e n’en nrib t’uf rog e ngiyal’ nem. Ki weliy ngog e n’en ni buch rok u nap’an ni ki mada’nag e re miti skeng ney ni ke yib ngog. Re n’ey e ayuwegeg ni nge dab kug lemnag ni yigoo gag e gu be mada’nag e re miti magawon ney.” Rayog nsana de lemnag fare walag nib pin rogon gelngin e ayuw ni pi’ ngak Marthe ni bochan e thin ni yog ngak.

12, 13. Uw rogon ni ngad folgad ko fare fonow ni bay ko Filippi 2:1-4?

¹² Baaray e fonow ni pi’ Paul ko pi walag ko ulung nu Filippi ni gaar: “Faanra um pied e athamgil nga lanin’med, mu um t’ufeged gimed, mu um chaggad u taabang, mu um daged e t’ufeg nge runguy ngomed, ma aram e ri gu ra felfelan’ ni bochan e gimed be par nib taareban’med, ma ra bigimed ma be t’ufeg bigimed, ma gimed be par ni kam taarebgad, mab taareban’med. Dabi suk’ ngan’med ni ngam muruwliyed ban’en ni gimed e ngam m’onod riy ni fan e nga nognimed riy ni gimed e soromed, ara bochan e nge yib ufan ngomed; machane nge bigimed me sobut’nagan’, ma dabi finey bigimed ni ir e ba sorok ngak e tin ni ka bay e girdi’. Ra bigimed ma ngi i lemnag bigimed ngi i ayuweg u rogon nrayog rok, ma gathi go ir e ngi i lemnag ir.”​—Fil. 2:1-4, NW.

¹³ Arrogon, gad gubin nsusun e ngad guyed rogon ni ngad lemnaged e tin nra fel’ ngak yugu boch e girdi’, mu ud ‘t’ufeged gadad,’ ma gad ‘chag u taabang,’ ma gad ‘dag e t’ufeg nge runguy,’ ya nge yag nda pied e athamgil nga laniyan’ pi walagdad.

14. Mang reb e ban’en ni ma pi’ e athamgil nga lanin’uy?

¹⁴ Ba gel e athamgil nra tay lanin’dad u nap’an ni gad ra rung’ag ni piin nda ayuweged yad ngar bad ko tin riyul’ e ka yad be par ni yad ba yul’yul’.  Ireray e n’en ni yog apostal John u nap’an ni yoloy ni gaar: “Dariy ban’en nrib gel e felfelan’ nra pi’ ngog ko bin ni nggu rung’ag murung’agen pi fakag ni yad be fol ko tin riyul’.” (3 John 4) Boor e pioneer nrib gel e felfelan’ ni yad ma tay u nap’an ni yad ra nang ni bay boch e piin ni kar ayuweged yad kar bad ko tin riyul’ boch e duw kafram ni ka yad be par ni yad ba yul’yul’, ma sana ku bay boch i yad ni be pigpig ni yad boch e pioneer. Ere, faanra bay reb e walag nib pioneer ni ke mulan’, ma rayog ni ngad pugeduran ngak boch ban’en nib fel’ ni ke rin’ ya nge yag ni ayuweg yugu boch e girdi’.

15. Mang reb e kanawo’ nrayog ni ngad pied e athamgil riy nga laniyan’ e piin ni yad be pigpig u fithik’ e yul’yul’?

¹⁵ Boor e walag ni yad ma lekag e ulung ni ka rogned rogon ni kan pi’ e athamgil nga lanin’rad nge ppin rorad u nap’an ni kan pi’ boch yang i babyor ngorad ni yibe pining e magar ngorad u tomuren ni kar lekaged reb e ulung. Ku arrogon e piin piilal, nge pi missionary, nge pioneer, nge pi walag ni yad ma maruwel u Bethel ni faanra kud pininged e magar ngorad ko pigpig ni yad be tay u fithik’ e yul’yul’, ma aram e ku gad be pi’ e athamgil nga lanin’rad.

16. Mang l’agruw ban’en nib mom nrayog ni ngad rin’ed ya nge yag nda pied e athamgil nga laniyan’ be’?

¹⁶ De puluw ni ngam lemnag ndabiyog ni ngam pi’ e athamgil nga laniyan’ be’ ni bochan e gathi gur be’ nib mom ngom ni ngam weliy ngak yugu boch e girdi’ rogon ni ga ma lemnagrad. Bin riyul’ riy e, de mo’maw’ ni ngad pied e athamgil nga laniyan’ be’. Sana rayog ni kemus ni ngad sapgad ngak be’ ma gad siminmin. Ma faanra de siminmin facha’ ngodad, ma aram e rayog ni be yip’ fan ni bay e magawon rok nib t’uf ni nge weliy ngak be’. Ere rayog ni ngam fal’eg laniyan’ ni faanra kemus ni ngam motoyil ngak nge weliy salpen ngom.​—Jas. 1:19.

17. Uw rogon ni yag ni ngan ayuweg reb e walag ni kab pagel u nap’an ba ngiyal’ ni i par nib kireban’?

 ¹⁷ Henri nreb e walag ni kab pagel e rib gel e kireban’ ni tay u nap’an ni chuw boch e girdi’ rok ko tin riyul’ ni kub muun e chitamangin ngay ni ir reb e piilal. Ere bay reb e walag ni pumoon ni ma lekag e ulung ni guy ni be par Henri nib kireban’, ma aram me fek nga bangi ban’en ni yima unum e coffee riy ni ngar unumew e coffee, ma aram me pag ni nge weliy e n’en ni bay u laniyan’. I nang Henri ni kemus nrogon nrayog ni nge ayuweg e tabinaw rok ngar sulod ko tin riyul’ e aram e nge athamgil nge par nib yul’yul’. Rib gel e athamgil ni tay laniyan’ u nap’an ni beeg fapi thin ni bay ko Psalm 46, nge Zefaniah 3:17, nge Mark 10:29, 30.

18. (a) Mang e yoloy Solomon ni Pilung u murung’agen e athamgil ni yima pi’ nga lanin’uy? (b) Mang e yog apostal Paul nib fel’ ni ngan rin’?

¹⁸ N’en ni buch rok Marthe nge Henri e be dag nrayog ni ngad pied e athamgil nga laniyan’ reb e walag ni ke t’uf ni ngan fal’eg laniyan’. I yoloy Solomon ni Pilung ni gaar: “Ri dakuriy ba felfelan’ ngay, ni ga ra pirieg e re bugithin nib mat’aw ni nga nog ko ngiyal’ ni nga mog. Ba owchef nib siminmin e ra felfelan’nigem, ma thin nib fel’ e ra fal’eg lanin’um.” (Prov. 15:23, 30, BT) Maku reb e faanra i beeg be’ ni ke kireban’ e pi n’en ni bay ko Fare Wulyang ko Damit nge website rodad, ma rayog ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’. I tamilangnag Paul ni faanra u don’ed e pi tang ni gad ma yon’ u nap’an e muulung u taabang, ma rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad. I yoloy ni gaar: “Um filed ngomed ma gimed be fonownagmed ngay u fithik’ e gonop. Umon’ed e tang ni thin rok Got ni bay ko Psalm, nge tang ni machib, nge tang ni murung’agen Got; um tangniged Got ni gimed be pining e magar ngak Got u wun’med.”​—Kol. 3:16; Acts 16:25.

19. Mang fan nra munmun ma aram e rra ga’ fan ni nge bagadad me pi’ e athamgil nga laniyan’ bagadad? Mang e susun ni ngad rin’ed?

¹⁹ Nap’an nra “chugur” i yib fare rran rok Jehovah, ma aram e rra t’uf ni nge bagadad mi i pi’ e athamgil nga laniyan’ bagadad. (Heb. 10:25) Gad ra felfelan’ ni faan gad ra fol ko fare fonow ni pi’ Paul ngak e piin Kristiano ni gaar: “Nge bigimed mi i pi’ e athamgil nga laniyan’ bigimed, me bigimed mi i ayuweg bigimed, ni bod rogon ni gimed be rin’ e chiney.”​—1 Thess. 5:11.