1. Mang e tamilangnag Jehovah u murung’agen e en toogor rodad u Eden?

 DARIY e maruwar riy ni manang Adam ndabiyog ni nge non e porchoyog. Ere, dabisiy ni i sananag ni bay be’ ndanir guy ni ir e ke non u l’ugun fare porchoyog ngak Efa. (Gen. 3:1-6) Machane, de nang ko mini’ e cha’nem. Yugu aram rogon me dugliy Adam ni nge dabki fol ko Chitamangin ni bay u tharmiy, me un ngak ngar togopuluwgow ko n’en nib m’agan’ Got ngay ni yugu aram rogon ndariy ban’en ni manang u murung’agen e cha’nem. (1 Tim. 2:14) Ka chingiyal’ nem, ma aram me tabab Jehovah ni nge tamilangnag boch ban’en u murung’agen e re toogor nem ni ke k’aring Adam nge Efa ni ngar denengow, me micheg nra munmun ma aram e yira thang. Machane, ki yog Jehovah ni cha’nem ni non u l’ugun fare porchoyog e ku bay ba ngiyal’ nra i par ni be togopuluw ngak e piin nib t’uf Got rorad.​—Gen. 3:15.

2, 3. Mang fan nu m’on ni nge yib fare Messiah ma ri buchuuw ban’en ni weliy Jehovah u murung’agen Satan?

² Dariy ba ngiyal’ ni ke yog Jehovah ko ri mini’ fithingan e re engel nem ni togopuluw ngak. a Fin 2,500 e duw nga tomuren e togopuluw  nni tay u Eden, mfin aram e ngiyal’ ni tamilangnag Jehovah ko mini’ e cha’nem. (Job 1:6) Bin riyul’ riy e, kemus ni dalip e babyor u lan e Pi Babyor ko Bible nni Yoloy Nsom’on ni Thin ni Hebrew ni aram e 1 Kronicles, nge Job, nge Zekariah e be weliy murung’agen Satan ni be yip’ fan e “Tatogopuluw.” Mang fan nu m’on ni nge yib fare Messiah ma ri buchuuw ban’en ni un weliy u murung’agen e re toogor rodad nem?

³ Boor ban’en u murung’agen Satan nge pi n’en ni ma rin’ nde uneg Jehovah nga lan e Pi Babyor ko Bible nni Yoloy Nsom’on ni Thin ni Hebrew ni bochan e fan ni n’igin ni ngan yoloy e pi babyor ko Bible ney e bochan e nge yag ni ngan nang ko mini’ fare Messiah, miki pow’iy e girdi’ rok ngak. (Luke 24:44; Gal. 3:24) Nap’an ni yib fare Messiah, ma aram e en ni fanay Jehovah nge pi gachalpen ni ngar tamilangnaged e pi n’en ni gad manang u murung’agen Satan nge pi engel ni kar manged ngak. b Ba puluw e re n’ey ni bochan ni Jesus nge piin ni kan dugliyrad ni yad ra un ngak ko gagiyeg e aram e piin nra fanayrad Jehovah ni ngar thanged Satan nge piin ni yad ba muun ngak.​—Rom. 16:20; Rev. 17:14; 20:10.

4. Mang fan ndariy rogon ni ngad rusgad ngak Moonyan’ nib pag rogon?

⁴ I yog apostal Peter ni Satan ni Moonyan’ e bod “ba layon ni be tolul,” me John e yog nib “porchoyog” nge ba “dragon.” (1 Pet. 5:8; Rev. 12:9) Machane, dariy rogon ni ngad rusgad ngak Moonyan’ nib pag rogon, ya bay e gin nra mus gelngin riy. (Mu beeg e James 4:7.) Bay Jehovah, nge Jesus, nge pi engel rok ni yad ba yul’yul’ nrayog ni ngar yororiyed gadad. Rayog ni ngar ayuweged gadad ni ngad togopuluwgad ko re toogor rodad nem. Yugu aram rogon, mab t’uf ni ngad nanged e fulweg ko re dalip i deer ni baaray nib ga’ fan ni be gaar: Uw urngin ban’en ni be yag rok Satan ni nge gagiyegnag? Mang e ma rin’ ya nge yag ni gagiyegnag e girdi’? Ma gur, bay boch ban’en ndabiyog rok? Nap’an ni gad be weliy e pi deer ney, ma aram e ku gad ra weliy boch ban’en nrayog ni ngad filed riy.

5, 6. Mang fan ndabiyog ko am ko girdi’ ni nge rin’ boch ban’en ni nge fal’eg e par ko girdi’?

⁵ Boor e engel ni kar uned ngak Satan kar togopuluwgad ngak Got. U m’on ni yib fare Ran i Tharey e Fayleng, ma aram me waliy Satan boch i yad ni ngar pared boch e ppin nu fayleng. Ke tamilangnag e Bible e re n’ey u daken boch e thin ni kan weliy ni be yip’ fan ban’en. Be yog ni fare dragon e ke girngiy ba guruy u dalip guruy ko t’uf u lan e lang kar uned ngak u nap’an ni ka nin’ nga fayleng. (Gen. 6:1-4; Jude 6; Rev. 12:3, 4) Nap’an ni chuw e pi engel nem ko tabinaw rok Got u tharmiy, ma aram mar ted yad nga tan pa’ Satan ni nge mang ir e gagiyegnagrad. Machane, pi tatogopuluw nem e gathi kemus ni yugu yad be yan ni yad be rin’ e kireb. Ya ku bay reb e am ni ke sunmiy Satan ni ir e pilung riy ni bod e birok Got e Am. Ke yarmiy Satan e pi engel nib kireb, ma ke pi’ gelngirad, ma ke tayrad ni yad be gagiyegnag e re fayleng ney.​—Efe. 6:12.

⁶ Be fanay Satan e re ulung ney ni ke sunmiy ndabiyog ni ngan guy ni nge gagiyegnag e pi am ko girdi’. I tamilang e re n’ey u nap’an ni dag Satan “urngin e pi nam nu fayleng” ngak Jesus, me gaar ngak: “Gu ra pi’ mat’awum ni nguum gagiyegnag e pi nam ney nge urngin e pi flaab ney. Ya ni pi’ ngog ni gubin nrayog ni gu pi’ ngak e en ni  gub adag ni nggu pi’ ngak.” (Luke 4:5, 6) Machane, yugu aram rogon e pi n’en ni be rin’ Satan, ma boor e am ni yad ma rin’ boch ban’en nib fel’ ni fan ko girdi’. Maku bay boch e girdi’ ni yad be gagiyeg ni yad baadag ni ngar rin’ed boch ban’en ni nge ayuweg e girdi’. Machane, dariy reb e am ko girdi’ ara piin ni be gagiyeg riy nrayog ni ngar rin’ed boch ban’en ni nge fal’eg e par ko girdi’.​—Ps. 146:3, 4; Rev. 12:12.

7. Uw rogon ni ma maruwel Satan u daken e pi am, nge pi yurba’ i teliw ni googsur, nge pi siyobay u roy u fayleng? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

⁷ Gathi kemus ni ma fanay Satan e pi am, ya ku ma fanay e pi yurba’ i teliw ni googsur, nge pi siyobay ni nge bannag e girdi’ nu “fayleng ni polo’.” (Rev. 12:9) Ma wereg Satan boch e ban u murung’agen Jehovah u daken e pi yurba’ i teliw ni googsur. Maku reb e, ke dugliy Moonyan’ u wan’ ni nge pingeg laniyan’ urngin e girdi’ nrayog ya nge yag nra paged talin fithingan Got. Wenegan ni ke yib riy e, piin ni yad be lemnag ni yad be liyor ngak Got e bin riyul’ riy e yad be liyor ko pi kan nib kireb. (1 Kor. 10:20; 2 Kor. 11:13-15) Ku ma wereg Satan boch e ban u daken e pi siyobay u fayleng. Bod nib ga’ ni ma yog girdien e pi siyobay ko girdi’ ni bin th’abi fel’ e kanawo’ nrayog ni ngar felfelan’gad riy e aram e ngar guyed rogon ni nge yoor e salpiy nge chugum rorad. (Prov. 18:11) Piin ni ke mich e re ban ney u wan’rad e kar pared ni kar manged tapigpig ko “salpiy” ko bin ni ngar manged tapigpig rok Got. (Matt. 6:24) Re n’ey e rayog ni nge k’aringrad ni nge munmun me gel feni t’uf e chugum rorad me tomur Got u wan’rad.​—Matt. 13:22; 1 John 2:15, 16.

8, 9. (a) Mang l’agruw ban’en nrayog ni ngad filed ko n’en ni rin’ Adam, nge Efa, nge fapi engel nra togopuluwgad? (b) Mang angin nra yib ngodad ni faanra tamilang u wan’dad urngin e pi n’en ni be yag rok Satan ni nge gagiyegnag?

⁸ Bay l’agruw ban’en nib ga’ fan ni gad ra fil ko n’en ni rin’ Adam, nge Efa, nge fapi engel nra togopuluwgad. Bin som’on e gad be fil riy ni kemus ni l’agruw ban’en ni bay. Reb e ngad mel’eged ni ngad pared u ba’ rok Jehovah fa reb e ngad manged ngak Satan. (Matt. 7:13) Bin migid e piin ni yad ba mang ngak Satan e kemus ni buchuuw ban’en nra fel’ rogorad riy. I yag rok Adam nge Efa ni ngar dugliyew ko mang e ba fel’ ma mang e ba kireb, miki yag rok e pi engel nib kireb ni ngar gagiyegnaged e pi am ko girdi’. (Gen. 3:22) Machane bin riyul’ riy e, faanra mel’eg be’ ni nge mang ngak Satan ma gubin ngiyal’ nra yib wenegan ngak. Dariy angin nib fel’ nra yib riy ngak!​—Job 21:7-17; Gal. 6:7, 8.

⁹ Mang angin nra yib ngodad ni faanra tamilang u wan’dad urngin e pi n’en ni be yag rok Satan ni nge gagiyegnag? Ra ayuwegdad ni nge puluw rogon ni ngaud lemnaged e pi am me k’aringdad ni ngad machibgad. Gad manang ni baadag Jehovah ni ngad ted fan e am. (1 Pet. 2:17) Ma baadag ni ngad folgad ko pi motochiyel ni ke ngongliy e pi am ko girdi’ ni faanra der togopuluw ko pi motochiyel rok. (Rom. 13:1-4) Machane, gad manang nthingar da pared u mathilin, ma dab ud rin’ed boch ban’en ni nge m’ug riy ni gad be ayuweg reb e am ara be’ ni be gagiyeg. (John 17:15, 16; 18:36) Bochan ni gad manang ni be guy Satan rogon ni nge mith fithingan Jehovah me kireb thin, ma aram fan ni gad ma athamgil u rogon nrayog rodad ni ngad filed e tin riyul’ u murung’agen e Got rodad ngak yugu boch e girdi’. Gad ba felfelan’ ngay ni gad ma fek fithingan maku gad be fanay ni bochan e gad manang ni ka boor e tow’ath nra yag ngodad ni faanra t’uf rodad ko bin ni nge t’uf e salpiy nge chugum rodad.​—Isa. 43:10; 1 Tim. 6:6-10.

10-12. (a) Uw rogon ni fanay Satan boch ban’en ni nge bannag boch e engel? (b) Mang e gad be fil ko n’en ni buch rok e pi engel nem?

¹⁰ Boor mit e ban ni ma fanay Satan ya nge yag ni gagiyegnag e girdi’, ma pi ban ney e ba ga’ ni ma yib angin. Bod ni, ma fanay boch ban’en ni nge wal ko girdi’ ya nge yag nrin’ed boch ban’en u rogon nib m’agan’ ngay. Maku reb e, ma guy rogon ni nge k’aring e marus ngorad ya nge yag nra folgad rok.

¹¹ Am lemnag rogon ni yag rok Satan ni nge fanay boch ban’en ni nge bannag boor e engel. U m’on ni waliyrad ni ngar manged ngak, ma dabisiy nib n’uw nap’an ni i par nga i fal’eg i yaliy rarogorad. Nap’an ni aw boch e pi engel ko re ban rok nem mar pared e pi ppin nu fayleng, ma aram mar fakayed boch e bitir ni yugu ba pag feni gagang’ mar chelgad ngaur gafgownaged yugu boch e girdi’. (Gen. 6:1-4) Rayog nsana gathi kemus ni waliy Satan e pi engel nem ni ngar uned ko ngongol ndarngal, ya ki micheg ngorad nrayog ni ngar gagiyegnaged e girdi’. Dabisiy ni fan ni rin’ e re n’em e bochan e nge magawonnag rogon nra lebug fare thin ni kan micheg u murung’agen faen nra yib ni “fak fare pin.” (Gen. 3:15, BT) Machane bin riyul’ riy e, de pag Jehovah e re n’ey ni nge buch, ya pag e Ran nge Tharey e Fayleng me taleg e n’en ni lemnag Satan nge pi engel rok ni ngar rin’ed.

¹² Mang e gad be fil ko re n’ey? Gad be fil riy ni ngongol ndarngal nge tolangan’ e aram l’agruw e ban ni ma fanay Satan nri ma yib angin. Pi engel ni baaram nra chelgad ngar manged ngak Satan e bokum milyon e duw ni ur moyed rok Got. Yugu aram rogon, ma boor i yad e sum e ar’ar nib kireb u laniyan’ mar paged nge gel. Ku arrogodad nsana rayog ni ke yoor e duw ni kad pigpiggad u lan e ulung rok Got. Machane, thingar dab da paged talin nrayog ni nge sum boch e ar’ar nib kireb u lanin’dad. (1 Kor. 10:12) Aram fan nib t’uf ni ngaud fal’eged i yaliy rarogon e pi n’en ni bay u gum’ircha’dad, ma gad siyeg e ar’ar nib kireb, nge tolangan’!​—Gal. 5:26; mu beeg e Kolose 3:5.

13. Mang reb e ban ni ku ma fanay Satan ni ma yib angin? Uw rogon ni ngad siyeged e re ban ney?

¹³ Ku reb e ban ni ma fanay Satan e aram e ma k’aringdad ni ngad adaged ni ngad nanged boch ban’en ni bay rogon nga ngongolen e moonyan’. Ngiyal’ ney e ma k’aring e girdi’ ni ngar adaged ni ngar uned nga ngongolen e moonyan’ u daken e pi yurba’ i teliw ni googsur nge pi n’en ni yima  chuweg e chalban ngay. Pi kachido, nge boch e gosgos ko TV nge computer, nge yugu boch ban’en ni yima chuweg e chalban ngay e rayog ni nge k’aring e girdi’ ni ngar adaged boch ban’en ni bay rogon nga ngongolen e moonyan’. Ere, uw rogon ni ngad siyeged ndab da awgad ko mit ney e ban? Susun e dab da lemnaged nra yog e ulung rok Got ngodad urngin e miti n’en nrayog ni ngad chuweged e chalban rodad ngay nge tin ndabiyog. Ra bagadad mab t’uf ni nge skulnag e nangan’ rok ya nge yag ni puluw ko pi motochiyel rok Got. (Heb. 5:14) Machane, rayog ni ngad dugliyed boch ban’en u fithik’ e gonop ni faan gad ra fol ko fare fonow rok apostal Paul ni faan be yog ni t’ufeg rodad ngak Got e “thingari yan i aw nib riyul’.” (Rom. 12:9) Ere, rayog ni ngad fithed gadad ni nge lungudad: ‘Ra m’ug ko pi n’en ni gu ma mel’eg ni nggu chuweg e chalban rog ngay ni gag be’ nder puluw e ngongol rog ko n’en ni gu ma yog, fa? Faanra guy e piin ni gu ma fil e Bible ngorad ara piin ni gu ma sul ngguyrad u nap’an e machib e pi n’en ni gu ma chuweg e chalban rog ngay, ma gur, yad ra lemnag ni gu be fol ko pi n’en ni gu be machibnag, fa?’ Faanra i puluw e ngongol rodad ko n’en ni gad ma yog, ma aram e ra mo’maw’ ni ngad awgad ko pi ban rok Satan.​—1 John 3:18.

14. Uw rogon ni ma guy Satan rogon ni nge k’aring e marus ngodad, ma uw rogon ni ngad pared ni gad ba mudugil?

¹⁴ Gathi kemus ni ma fanay Satan boch ban’en ni nge bannagdad, ya ku ma guy rogon ni nge k’aring e marus ngodad ya nge dab kud pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah. Bod nrayog ni nge k’aring e pi am ni ngar taleged gadad ko machib. Fa reb e rayog ni nge k’aring e piin ni gad nga maruwel ara skul ni ngaur moningniged gadad ni bochan e gad ma guy rogon ni ngaud folgad ko pi motochiyel u Bible ni murung’agen e re miti ngongol nib puluw ni ngaud rin’ed. (1 Pet. 4:4) Ku rayog ni nge k’aring boch i girdien e tabinaw rodad ndarur uned ko tin riyul’ ni ngar guyed rogon ni ngar taleged gadad ndab kud uned ko muulung. (Matt. 10:36) Ere, uw rogon ni ngad pared ni gad ba mudugil? Som’on e thingar da nanged nra ud mada’naged e mit ney e togopuluw, ya gad manang ni be cham Satan ngodad. (Rev. 2:10; 12:17) Maku reb e, ba t’uf ni ngad lemnaged e bin th’abi ga’ e magawon ni bay ni aram tapgin ni be buch urngin e pi n’ey. Ke yog Satan ni gad ma pigpig ngak Jehovah ni faanra dariy e magawon ni be yib riy ngodad. Machane faan gad ra mada’nag e magawon ma aram e gad ra togopuluw ngak Got. (Job 1:9-11; 2:4, 5) Ma  bin tomur e, thingar da taga’gad ngak Jehovah ni nge pi’ gelngidad ya nge yag nda pared ni gad ba mudugil u fithik’ e pi magawon ney. Dab mu pagtalin ndariy e ngiyal’ nra pagdad.​—Heb. 13:5.

15. Rayog rok Satan ni nge towasariydad ni ngad rin’ed ban’en ndubdad, fa? Mu tamilangnag.

¹⁵ Dabiyog ni nge towasariy Satan e girdi’ ni ngar rin’ed ban’en ndubrad. (Jas. 1:14) Boor e girdi’ ni yad ma rin’ e n’en nib m’agan’ Satan ngay ndarur nanged. Machane, nap’an ni yad ra nang e tin riyul’, ma aram e ngiyal’ nra bagayad me dugliy ko mini’ e ir e nge mang ngak. (Acts 3:17; 17:30) Faanra kad dugliyed u wan’dad ni ngad rin’ed e tin nib m’agan’ Got ngay, ma aram e dabiyog rok Satan ni nge k’aringdad ni nge dab kud yul’yul’gad.​—Job 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Ku mang boch ban’en ndabiyog ni nge rin’ Satan nge pi engel nib kireb? (b) Mang fan nsusun e dab da rusgad ni ngad meybilgad ngak Jehovah nib ga’ lamdad?

¹⁶ Ku bay boch ban’en ndabiyog ni nge rin’ Satan nge pi engel nib kireb. Bod ndariy bang u Bible ni be yog nrayog ni ngar guyed e n’en ni bay u laniyan’ ara gum’irchaen e girdi’. Kemus ni yigoo Jehovah nge Jesus e be yog e Bible nrayog ni ngar guyew e n’en ni bay u laniyan’ nge gum’irchaen e girdi’. (1 Sam. 16:7; Mark 2:8) Ere, uw rogon ni faan gad ra meybil nib ga’ lamdad? Gur, ngad rusgad nri chey me rung’ag Moonyan’ ara pi engel nib kireb e n’en ni ka dogned mar guyed rogon ni ngar togopuluwgad ngodad? Danga’. Mang fan? Ya ku bod ndarud rusgad ni ngad rin’ed boch ban’en nib manigil ni fan ko pigpig rodad ngak Jehovah ni bochan e ri chey me guy Moonyan’ e n’en ni gad be rin’. Ere ku arrogon ndarud rusgad ni ngad meybilgad nib ga’ lamdad ni bochan e ri chey me rung’ag Moonyan’ e n’en ni gad be yog. Bin riyul’ riy e, boor e tapigpig rok Got ni be weliy e Bible murung’agrad ni ur meybilgad ngak Got nib ga’ lamrad, machane der yog e Bible ni ur rusgad nri chey me rung’ag Moonyan’ e n’en ni yad be yog. (1 Ki. 8:22, 23; John 11:41, 42; Acts 4:23, 24) Faan gad ra athamgil u rogon nrayog rodad ni ngaud nonad ma gad be ngongol u rogon nib m’agan’ Got ngay, ma aram e rayog ni nge pagan’dad ndabi pag Jehovah Moonyan’ ni nge gafgownagdad ndariy n’umngin nap’an.​—Mu beeg e Psalm 34:7.

¹⁷ Ere, ba t’uf ni ngad nanged rarogon e toogor rodad. Machane dariy rogon ni ngad rusgad ngak. Mus ko girdi’ ndawor ra flontgad nrayog ni ngar gelgad ngak Satan u daken e ayuw rok Jehovah. (1 John 2:14) Faan gad ra togopuluw ngak, ma aram e ra mil rodad. (Jas. 4:7; 1 Pet. 5:9) Machane, ngiyal’ ney e ba ga’ nri ma guy Satan rogon ni nge bannag e piin fel’ yangaren. Ere, mang e rayog ni ngar rin’ed ya nge yag nra pared ni yad ba mudugil ko pi skeng ni be fek Moonyan’ i yib ngorad? Gad ra weliy e fulweg ko re deer ney ko bin migid e article.