1, 2. (a) Uw rogon ni be gel e yu raba’ ni be tay e girdi’ ko re fayleng ney? (b) Mang boch e deer ni gad ra weliy e fulweg riy ko re article ney?

 REB e walag nib pin ni ma par u yimuch u Europe e i lemnag rarogon kafram me yog ni gaar: “Ka nap’an ni ku gub bitir ma yigoo ngongol nde mat’aw e gu ma guy ni yima rin’. Ere dabug e am ko nam rog, ma aram fan nug mang ngak boch e girdi’ ni yad be guy rogon ni ngar thilyeged boch ban’en ko am. Bin riyul’ riy e, boor e duw ni ug chaggow reb e pumoon nib terrorist.” Ku bay reb e walag ni pumoon ni ma par u yimuch u Africa ni weliy fan ni i un ko cham kafram. I yog ni gaar: “Gu ma lemnag ni girdi’ ni taareb raen dowmad, nge thin romad, nge yalen romad e ka yad ba fel’ ko tin ni ka bay e girdi’. Ug un nga reb e ulung ni yima rin’ boch ban’en riy ni bay rogon nga ngongolen e am. Ni fil ngomad ni ngaug lied e pi toogor romad ko sarey, ni kub muun ngay e piin nib taareb raen dowmad, nge thin, nge yalen romad ni yad be fol ngak yugu boch e ulung ko am nib thil.” Ku bay reb e walag nib pin ni ma par u lukngun yu Europe ni gaar: “Gag be’ ni gub laniyan’, ma gu ma fanenikan e girdi’ nib thil e nam ara teliw romad.”

² Ngiyal’ ney e be yoor i yan e girdi’ ni yad ma lem ni bod rogon e dalip i cha’ney ni kad weliyed murung’agrad. Ke yoor e ulung ni be sunmiy boch e girdi’ nib ga’ ni yad be cham ngak yugu boch e girdi’ ni bochan e yad be guy rogon ni ngar pared rorad, maku be yoor e girdi’ ni yad be cham ni bochan boch ban’en ni bay rogon nga murung’agen e  am, maku boor e girdi’ ni yad be par u boch e nam ni gathi nam rorad ni be fanenikayrad e girdi’ ko pi nam nem. Bin riyul’ riy e, ke yiiynag e Bible nnap’an nra taw ko tin tomuren e rran, ma girdi’ e “bay dab kur runguyed e girdi’ [“dubrad ni nge taareban’rad nga taab n’en,” NW].” (2 Tim. 3:1, 3) Ere uw rogon ni nge par e piin Kristiano nib taareban’rad ni yugu aram rogon ni be yu raba’ e girdi’ ko re fayleng ney? Boor ban’en nrayog ni ngad filed ko n’en ni i rin’ Jesus, ya nap’an e bin som’on e chibog maku i yu raba’ e girdi’ ni bochan e ba thilthil rogon e lem rorad u murung’agen e pi n’en ni be rin’ e am. Ere chiney e ngad weliyed dalip ban’en nib ga’ fan, ni aram e: Mang fan ni siyeg Jesus ni nge un nga boch e ulung ni immoy kakrom ni yad be togopuluw ko am? Uw rogon ni dag Jesus ni pi tapigpig rok Got e thingar ra pared u mathilin ngongolen e am? Ma uw rogon ni ke fil Jesus ngodad nsusun e dab da uned ko cham?

3, 4. (a) Mang e baadag boor e Jew ni ngan rin’ u nap’an Jesus? (b) Mang e rin’ e re lem ney ngak pi gachalpen Jesus?

³ Boor e Jew ni i machibnagrad Jesus ni yad baadag ni ngar chuwgad u tan pa’ yu Roma ngar pared rorad. Immoy ba ulung i Jew ni ur togopuluwgad ko am nu Roma ni ur k’aringed e girdi’ e ngiyal’ nem ni ngar adaged ni ngar pared rorad. Boor e pi girdi’ nem e ur folgad ko n’en ni i rin’ be’ nu Galile ni ka nog Judas ngak. Cha’ney e un lemnag nrayog rok ni nge chuweg e pi Jew u tan pa’ yu Roma, machane de yag ni nge rin’ e n’en ni micheg ko girdi’. I yog be’ ni ma yoloy chepin e pi Jew ni ka nog Josephus ngak ni cha’ney e “i tay ir ko pi Jew ni ngar togopuluwgad ngak piyu Roma, miki yog ni en nra m’agan’ ngay ni nge pi’ e tax ngak piyu Roma e ir be’ nib marus.” Boch nga tomuren, ma aram me li’ piyu Roma Judas nge yim’. (Acts 5:37) Ku immoy boch e pi Jew nem ni ur togopuluwgad ko am nu Roma nra tababgad ko cham ya nge yag nrin’ed e n’en ni yad be nameg.

⁴ Maku reb e, yooren e pi Jew e ku yad be sonnag fare Messiah ni nge yib. Ra lemnaged ni aram e cha’ nra chuwegrad u tan pa’ yu Roma me sulweg fare nam nu Israel nga rogon ko som’on. (Luke 2:38; 3:15) Boor e Jew e ur lemnaged nra sunmiy fare Messiah reb e am ngak u Israel. Ra lemnaged ni faanra rin’ e re n’ey, ma aram e pi Jew ni kar garergad u boor e nam e ngiyal’ nem e yad ra sul nga taferad. Mu tay fanam i yan riy ni immoy bayay ni fith John ni Tataufe ngak Jesus ni gaar: “Gur faanem ni . . . bay yib, fa ka ba’ be’ nga bayang ni ir e nguug sonniged?” (Matt. 11:2, 3) Sana baadag John ni nge nang ko ka bay be’ nga bang ni ir e ra yib ni nge chuweg e pi Jew u tan pa’ piyu Roma fa dariy. Boch nga tomuren, ma immoy l’agruw i gachalpen Jesus nra mada’nagew u daken e kanawo’ ni be sor nga Emmaus u tomuren ni ke fos ko yam’ ni kur athapegew ni gomanga Jesus e ir e en nra chuweg piyu Israel u tan pa’ yu Roma. (Mu beeg e Luke 24:21.) De n’uw nap’an nga tomuren, ma aram me fith e pi apostal rok Jesus ngak ni lungurad: “Somol, ra taw ko re ngiyal’ i n’ir ma aram ma ga fulweg e nam nu Israel nga rogon?”​—Acts 1:6.

5. (a) Mang fan ni baadag piyu Galile ni nge mang Jesus e pilung rorad? (b) Uw rogon ni yal’uweg Jesus e lem rorad?

⁵ Re n’ey ni i athapeg e pi Jew e dariy e maruwar riy ni k’aring piyu Galile ni ngar adaged ni nge mang Jesus e pilung rorad. Ba mudugil ni ur lemnaged ni Jesus e ir e ba fel’ ni nge mang pilung ni bochan e rib salap ko welthin, ma rayog ni nge golnag e m’ar, maku rayog ni nge yognag e ggan ni nge kay e piin ni kar m’ad ko bilig. Tomuren ni pi’ Jesus e ggan ni nge kay sogonap’an 5,000 e pumoon, ma aram me nang ni ireray e n’en ni be lemnag e girdi’ ngak. I “nang Jesus ni yad be n’en ni ngar bad ngak ngar feked ngar tiyed ni ir e nge mang pilung rorad, ndemturug ko ba adag Jesus fa dabun; ma aram me pagrad nge yan nga daken e burey ni go ir.” (John 6:10-15) Faani bin migid e rran nga tomuren ma ke gapas fapi girdi’ ni ur moyed u barba’ fare Lipath nu Galile. Ere weliy  Jesus ngorad fan e maruwel ni be tay. I yog ngorad ni ke yib nga fayleng ni nge fil murung’agen Gil’ilungun Got ko girdi’, ma gathi ke yib ni nge pi’ e tin nib t’uf ko par rorad. I gaar ngorad: “Dab mmaruwelgad ni fan ko ggan ni bay n’en me kireb; machane mmaruwelgad ni fan ko fare ggan nra par ndabi kireb nge mada’ ko yafos ndariy n’umngin nap’an.”​—John 6:25-27.

6. Uw rogon ni tamilangnag Jesus nder guy rogon ni nge un nga ngongolen e pi am u roy u fayleng? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

⁶ De n’uw nap’an u m’on ni nge yim’ Jesus me nang ni bay boch i gachalpen ni yad be lemnag nra sunmiy reb e am ngak u roy u fayleng, ma Jerusalem e ra par riy nge gagiyeg. I yal’uweg Jesus e lem rorad ni aram e weliy ngorad fare fanathin ni murung’agen fapi salpiy ni gol. I tamilang ko re fanathin nem ni ir facha’ “nib tolang” nra yan nga ba nam nib orel nib n’uw nap’an. (Luke 19:11-13, 15) Ki tamilangnag Jesus ngak Pontius Pilate nreb e tolang nu Roma ni ir e dabi un nga ngongolen e am ko re fayleng ney. I fith Pilate ngak ni gaar: “I gur fare pilung rok piyu Israel fa danga’?” (John 18:33) Sana rayog ni ke magar Pilate nri chey me k’aring Jesus e girdi’ ni ngar togopuluwgad ngak yu Roma. Machane, me fulweg Jesus ni gaar: “Gin nsuwog e dariy u roy u fayleng!” (John 18:36) Ere i siyeg Jesus ndabi un nga ngongolen e am u roy u fayleng ni bochan e bay Gil’ilungun u tharmiy. Ki yog ngak Pilate ni maruwel rok u fayleng e nge “weliy murung’agen e tin riyul’.”​—Mu beeg e John 18:37.

7. Mang fan nib mo’maw’ ni nge dab da uned i ayuweg ara da lemnaged nib puluw e n’en ni be rin’ boch e ulung ni yad be guy rogon ni ngar chuwgad u tan pa’ e am rorad ngar pared rorad?

⁷ Faanra rib tamilang u wan’dad ko ri mang e maruwel rodad ni bay ni bod rogon Jesus, ma aram e gad ra siyeg ndab da uned i ayuweg boch e ulung ni yad be guy rogon ni ngar chuwgad u tan pa’ e am rorad ngar pared rorad. Re n’ey e kub muun ngay rogon ni gad ma lemnag e pi n’ey. De mom e re n’ey, ya yog reb e walag ni pumoon ni ma lekag e ulung ni gaar: “Be yoor i yan e girdi’ ko pi binaw ni gu ma lekag e ulung riy ni yad be guy rogon ni ngar thilyeged boch ban’en ko am. Ri yad ba uf ko nam rorad, maku boor i yad e ma lemnag nra fel’ boch e par rorad ni faanra girdi’  ko binaw rorad e ir e nge gagiyegnagrad. Machane, pi walag ko pi binaw ney e yad be guy rogon ni ngar pared nib taareban’rad ni aram e yad ma tedan’rad i machibnag fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got. Yad be sap ngak Got ni nge mang ir e chuweg e tin nde mat’aw ban’en ni be buch me pithig urngin e pi magawon rodad.”

8. Mu weliy ban’en ni i buch u nap’an e bin som’on e chibog nri i gafgow e pi Jew riy.

⁸ Ba ga’ nnap’an nra guy e girdi’ boch ban’en nde mat’aw ni be buch, ma aram e ngiyal’ ni ngar tababgad i un nga ngongolen e am. Tax ni un pi’ e aram reb e magawon ni immoy ko am u nap’an Jesus. Bin riyul’ riy e, fan ni tabab facha’ nu Galile ni kad weliyed murung’agen ni ka nog Judas ngak ko togopuluw e bochan ni be yoloy piyu Roma fithingan e girdi’ nga but’ ya nge urngin e girdi’ mar pied e tax rorad. Piin ni yad ma par u tan pa’ e am nu Roma nib muun ngay e piin ni ur motoyilgad ngak Jesus e thingar ra pied boor e tax. Ya bay e tax ni ngar pied ni fan nga boch e chugum ni immoy rorad, nge binaw, nge naun. Maku reb e, piin ni ur kunuyed e pi tax nem e yad ba sasalap. Ere ku aram reb e ban’en ni ki gelnag e gafgow ko girdi’. Ya bayi n’en mar pied e salpiy ngak be’ nib tolang ko am ni bochan e nge yag reb e liw nib tolang ngorad, ma nap’an ni yad ra par ko fare liw ma aram mar fanayed mat’awrad ni nge yag boor e salpiy riy ngorad. Zakeus ni ir pilungen e tamukun tax u Jeriko e fel’ rogon ni bochan e ma sasalapiy rogon e tax ni ma yog ko girdi’ ni ngan pi’, ma aram mi i fek boor e salpiy ko girdi’. (Luke 19:2, 8) Ba mudugil ni ku aram e n’en ni i rin’ boor e tamukun tax e ngiyal’ nem.

9, 10. (a) Uw rogon ni guy e pi toogor rok Jesus rogon ni nge un i rin’ boch ban’en ni bay rogon nga reb e magawon ko am? (b) Mang e gad be fil u rogon e thin ni yog Jesus? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

⁹ I guy e pi toogor rok Jesus rogon ni ngar k’aringed ni nge un i rin’ boch ban’en ni bay rogon ko re magawon nem ko tax. Ere, ra fithed ngak murung’agen e “tax” nthingari pi’ e piin ni yad bay u tan pa’ e am nu Roma. Urngin e re salpiy nem ni yima pi’ e aram e taareb e salpiy ni silber ni ka nog e denarius ngay. (Mu beeg e Matthew 22:16-18.) Pi Jew e ri dubrad ni ngar pied e re salpiy ney ni bochan e ma puguran ngorad ni yad bay u tan pa’ e am nu Roma. Fapi “girdi’ ko ba’ rok Herod” nra fithed e deer ngak Jesus e ur athapeged ni faanra yog Jesus ndabi pi’ e re salpiy nem, ma aram e rayog ni nga rogned ni be togopuluw ko am. Ma faanra yog nib t’uf ni ngan pi’ e re salpiy nem, ma aram e rayog ni nge tal pi gachalpen ndab kur uned ngak.

¹⁰ I kol ayuw Jesus ko n’en ni yog ya nge dabi m’ug riy ni bay reb e ulung nib mang ngak. Ere yog ni gaar: “Mpied ngak e pilung nu Roma e tirok ban’en, mi gimed pi’ ngak Got e tirok ban’en.” (Matt. 22:21) Riyul’ ni manang Jesus ni pi tamukun tax e ngiyal’ nem e yad ba sasalap. Machane, de weliy murung’agen e re n’ey ni bochan e baadag ni nge tiyan’ ko n’en ni kab ga’ fan. Re n’em e aram Gil’ilungun Got, ma aram e n’en nra pithig urngin e magawon ni bay. Ere ke dag Jesus e kanawo’ nib fel’ nrayog ni nge folwok pi gachalpen riy. Susun e dab ra uned i weliy ara ra guyed rogon ni ngar pithiged boch e magawon ko am ni yugu aram rogon ni yad be guy nreb e ulung e ba puluw mab mat’aw e n’en ni be rin’ ma reb e danga’. Piin Kristiano e thingar ra m’oneged Gil’ilungun Got u wan’rad nge tin nib m’agan’ ngay. Aram e n’en ni yad ma rin’ ko bin ni ngaur lemnaged boch ban’en ni bay rogon ko pi n’en ni be buch ko am, fa reb e ur weliyed boch ban’en nib togopuluw ko pi n’en nde mat’aw ni be rin’ e am.​—Matt. 6:33.

11. Uw rogon ni ngad maruwelgad nga rogon ni gad baadag ni ngan rin’ e tin nib mat’aw ban’en ko bin nib fel’ e kanawo’?

¹¹ Boor e Pi Mich Rok Jehovah ni ke yag ni ngar talgad ndab kur lemnaged boch ban’en ni bay rogon ko pi n’en ni be buch ko am ni bod rogon ni ur rin’ed kafram. Reb e walag nib pin u Great Britain  e yog ni gaar: “Tomuren nug fek boch e class u reb e skul nib tolang ni ug un ngay ni murung’agen e girdi’, nge am, nge pi nam, ma aram mug tabab ni ngaug lemnag rogon ni nggu thilyeg boch ban’en ko am. Gu baadag ni nggu ayuweg e girdi’ ni talumor ni nge yib mat’awrad ni bochan e ke n’uw nap’an ni yima rin’ boch ban’en ngomad nde mat’aw. Yugu aram rogon ni gub salap i luag e thin u murung’agen boch ban’en, machane ma mulan’ug ni bochan e dariy ban’en ni gu be guy ni be thil. Da ug nang ni rogon e lem ni i tay e girdi’ e aram e n’en ni i k’aring e re magawon ney ni bay rogon ko pi n’en nde mat’aw ni un rin’ ko girdi’ nib thil raen dowrad, maku ban’en nib t’uf ni ngan chuweg u lanin’rad. Machane nap’an nug tabab ko fol Bible, ma aram mug nang ni lem rog e aram e n’en nsom’on nib t’uf ni nggu thilyeg. Ma reb e walag nib pin nib wechwech dow e aram e cha’ ni ayuwegeg ko re n’ey. Chiney e gu ma pigpig u reb e ulung ni yima non riy u paay ni gag reb e regular pioneer, ma kug be fil rogon ni nggu ayuweg urngin mit e girdi’.”

12. Ba miti mang “is” e yog Jesus ngak pi gachalpen ni ngar ayuweged yad riy?

¹² Pi yurba’ i teliw u nap’an Jesus e ba ga’ ni yad ma un nga ngongolen e am. I yog ba ken e babyor ni “pi ulung ko teliw ni i un e pi Jew ngay e kan yu raba’nag ni bod rogon e pi ulung ko am.” (Daily Life in Palestine at the Time of Christ) Aram fan nib tamilang e ginang ni pi’ Jesus ngak pi gachalpen ni gaar: “Mu ayuweged gimed rok e is ko pi Farise nge is rok Herod.” (Mark 8:15) Nap’an ni yog Jesus fithingan Herod, ma dabisiy ni be yip’ fan fapi girdi’ ko ba’ rok Herod. Pi Farise e yad baadag ni nge chuw e pi Jew u tan pa’ yu Roma. I tamilangnag Matthew ko Gospel rok nnap’an ni be non Jesus ngak pi gachalpen miki weliy murung’agen e pi Sadduse. Pi Sadduse e yad baadag ni ngki ulul yu Roma ko gagiyeg ni yad be tay ni bochan e be ayuwegrad e re n’ey ni ngar feked boch e liw nib tolang. Ere yog Jesus ngak pi gachalpen ni ngar ayuweged yad ko is ko re dalip i ulung ney ni aram e be yip’ fan e pi n’en ni yad be weliy ko girdi’. (Matt. 16:6, 12) Bin riyul’ riy e, yog Jesus e pi thin ney u tomuren ni guy e girdi’ rogon ni nge mang pilung.

13, 14. (a) Uw rogon ni sum e cham nge boch ban’en nde mat’aw ni bochan boch e magawon ko am nge teliw? (b) Mang fan nde puluw ni ngan cham ni yugu aram rogon ni yibe guy boch ban’en nde mat’aw ni be buch? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

¹³ Nap’an nra tabab e teliw ni nge un nga ngongolen e am, ma aram e ba mom ni nge sum e cham. I fil Jesus ngak pi gachalpen nthingar ra pared u mathilin ndab ra uned nga reb e pi n’ey. Aram reb i fan ni yan e pi tolang ko prist nge pi Farise u thaan ni ngan li’ nge yim’. Ra magarnaged nri tabab e girdi’ ni ngar motoyilgad ngak ma dab kur manged ngorad. Ma faanra buch ban’en ni aram rogon, ma aram e dabkiyog ni ngar ted murung’agen e pi n’en ni yibe rin’ ni bay rogon ko teliw nge am. I lungurad: “Faanra da paged ngi i yodorom ma urngin e girdi’ ni bayi mich e cha’nem u wun’rad, ma aram me pig i chel e am nu Roma ngar kirebniged e tempel nge nam rodad!” (John 11:48) Ere yan Kaifas ni ir e En Nth’abi Tolang ko Prist u thaan ni ngan li’ Jesus nge yim’.​—John 11:49-53; 18:14.

¹⁴ I l’og Kaifas e pi salthaw ni nga ranod ra koled Jesus nnep’. Machane, manang Jesus ni yibe yan u thaan ni ngan li’ nge yim’. Ere aram fan nnap’an e bin tomur e abich nra ted e pi apostal rok u taabang, ma aram me yog ngorad ni ngar feked e sayden. Machane, kemus ni l’agruw yang e  sayden ni yog ngorad ni ngar feked ya nge yag nra filed ban’en riy nib ga’ fan. (Luke 22:36-38) Boch nga tomuren ko re nep’ i n’em, ma aram me fek Peter bangi sayden nge th’ab tel bagayad fapi cha’ ni kar bad ni ngar koled Jesus. Dariy e maruwar riy ni fan ni rin’ e re n’em e bochan ni kari damumuw ko re n’em nde mat’aw ni kar rin’ed. (John 18:10) Machane, me gaar Jesus ngak: “Mu sulweg e sayden rom nga tafen ya urngin e piin ni yad ra girngiy e sayden e yira li’rad ko sayden ngar m’ad.” (Matt. 26:52, 53) Re n’ey nib ga’ fan ni fil Jesus ngak pi gachalpen e ba puluw ko n’en ni yibilay u m’on riy ni aram e thingar ra pared ni gathi yad bang ko fayleng. (Mu beeg e John 17:16.) Kemus ni yigoo Got e ir e bay mat’awun ni nge chuweg e pi n’en nde mat’aw ni yibe rin’.

15, 16. (a) Uw rogon ni ke ayuweg e Thin rok Got e piin Kristiano ni ngar siyeged boch e magawon ni bay e ngiyal’ ney? (b) Mang e be guy Jehovah nib thil u nap’an nra yaliy rogon e re fayleng ney e ngiyal’ ney?

¹⁵ Ireray e n’en ni ki fil fare walag nib pin ni ma par u yimuch u Europe. I yog ni gaar: “Kug nang ni faan yira cham ma dabiyog ni ngan k’aring e girdi’ ni ngar rin’ed e tin nib mat’aw. Kug guy ni piin ni yad ma un ko cham e ba ga’ ni yad ma yim’. Maku boor e girdi’ ni yad ma damumuw ni bochan e re n’ey. Rib gel e felfelan’ nug tay u nap’an nug fil u Bible ni kemus ni yigoo Got e rayog ni nge fek e tin nib mat’aw nga fayleng. Ireray e n’en ni kug machibnag ko girdi’ u lan fa 25 i duw ni ke yan.” Fare walag ni pumoon ni ma par u yimuch u Africa e dakir cham ko fare sarey rok, ya be fanay fare “sayden” ni ke pi’ gelngin Got nib thothup, ni aram e Thin rok Got ni nge machibnag murung’agen e gapas ngak urngin mit e girdi’ ndemtrug ko kun ulung i girdi’ ara binaw e kar bad riy. (Efe. 6:17) Ma fare walag nib pin ni ma par u lukngun yu Europe e tomuren ni mang bagayad e Pi Mich Rok Jehovah, ma aram me leay reb e walag ni ke yib u reb e nam ni i fanenikan e girdi’ riy kafram. Gubin e pi walag ney ni kar thilyeged rarogorad ni bochan e yad baadag ni ngar boded Kristus.

¹⁶ Rib ga’ fan ni ngad thilyeged e pi n’ey u rarogodad! Be yog e Bible ni girdi’ e yad bod e day nib mayko’ nder aw e mocha’ ko n’ew riy. (Isa. 17:12; 57:20, 21; Rev. 13:1) Ere yugu aram rogon ni be guy e girdi’ rogon ni ngar thilyeged boch ban’en, ma yad be yu raba’, maku yad be un ko cham ni bochan e pi magawon ko am, machane gadad e gad be par ni gad ba gapas mab taareban’dad. Ere, nap’an nra guy Jehovah e re fayleng ney ni ke yu raba’ e girdi’ riy, ma dabisiy nri ma felfelan’ ngay ni be guy e girdi’ rok ni yad be par nib taareban’rad.​—Mu beeg e Zefaniah 3:17.

17. (a) Mang dalip e kanawo’ nrayog ni ngad mon’ognaged e taareban’ u thildad? (b) Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

¹⁷ Ere kad weliyed dalip e kanawo’ nrayog ni ngad mon’ognaged rogon e taareban’ u thilin e piin Kristiano, ni aram e: (1) Ba pagan’dad ni Gil’ilungun Got u tharmiy e ir e ra yal’uweg e pi n’en nde mat’aw ni be buch, (2) darud folgad ara da togopuluwgad nga boch ban’en ni be rin’ e am, ma (3) darud uned ko cham. Machane, bay yu ngiyal’ nrayog ni nge dabki taareban’dad ni bochan e laniyan’. Ere bin migid e article e gad ra weliy riy rogon nrayog ni ngad gelgad ko re magawon ney ni bod rogon ni rin’ e pi Kristiano ko bin som’on e chibog.