Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Dab Um Dugliy Rarogon e Girdi’ u Wan’um ni Be Yan u Rogon e Tin ni Ga Be Guy

Dab Um Dugliy Rarogon e Girdi’ u Wan’um ni Be Yan u Rogon e Tin ni Ga Be Guy

“Mu talgad i turguy e tin nib mat’aw nge tin nde mat’aw u rogon e tin ni gimed be guy nga owchemed, ya ngam turguyed e tin nib mat’aw nge tin nde mat’aw u yalen e tin nriyul’.”​—JOHN 7:24.

TANG: 142, 123

1. Mang e yiiynag Isaiah u murung’agen Jesus, ma mang fan ni be pi’ e re n’ey e athamgil nga lanin’dad?

 FARE thin ni yiiynag Isaiah u murung’agen e Somol rodad i Jesus Kristus e be pi’ e pagan’ nge athap nga lanin’dad. Ke yiiynag Isaiah ni Jesus e “dabiyog ni turguy e n’en ni ngan rin’ ngak be’ ni bochan usun faanem ara tin ni ke rung’ag ni murung’agen,” ya ra “pithig e oloboch rok e piin ni gafgow nrogon.” (Isaiah 11:3, 4) Ere mang fan ni be pi’ e re n’ey e athamgil nga lanin’dad? Bochan ni gad be par u lan ba fayleng ni ke sug ko girdi’ nib laniyan’. Gad gubin ni gad be athapeg reb e Tapufthin nib flont ndabi dugliy rarogodad u wan’ ni be yan u rogon e tin nrayog ni ngan guy!

2. Mang e tay Jesus chilen ngodad ni ngad rin’ed? Ma mang e gad ra weliy ko re article ney?

2 Gubin e rran ni gad ma dugliy rarogon e girdi’ u wan’dad. Machane dawor da flontgad, ere dabiyog ni ngad dugliyed rarogon boch ban’en ni bod feni fel’ rogon ni ma dugliy Jesus. Ya gadad e ba ga’ nib mom ni ngad paged e pi n’en ni gad ma guy ni nge gagiyegnag rogon ni ngad dugliyed boch ban’en. Aram fan nnap’an ni immoy Jesus u fayleng me yog ni gaar: “Mu talgad i turguy e tin nib mat’aw nge tin nde mat’aw u rogon e tin ni gimed be guy nga owchemed, ya ngam turguyed e tin nib mat’aw nge tin nde mat’aw u yalen e tin nriyul’.” (John 7:24) Ere ba tamilang ni baadag Jesus ni ngad boded ndab ud dugliyed rarogon e girdi’ u wan’dad ni be yan u rogon e tin ni gad be guy. U lan e re article ney e gad ra weliy riy dalip ban’en nrayog ni nge rin’ ban’en nga rogon ni gad ma dugliy rarogon e girdi’ u wan’dad ni aram e: nam ni ke yib be’ riy, nge urngin ban’en ni bay rok, nge yangaren. Nap’an ni gad be weliy reb nge reb e pi n’ey, ma aram e gad ra weliy boch e kanawo’ nrayog ni ngad folgad ko fare thin ni yog Jesus.

NGAN DUGLIY RAROGON BE’ U WAN’UY NI BE YAN U ROGON RAMAEN DOW ARA GIN NI KE YIB RIY

3, 4. (a) Mang e k’aring apostal Peter ni nge thilyeg rogon ni ma lemnag e piin gathi yad e Jew? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.) (b) Mang reb e ban’en nib beech ni ayuweg Jehovah Peter riy ni nge tamilang u wan’?

3 Am lemnag e pi n’en ni i lemnag Peter u nap’an nib nog ngak ni nge yan nga Cesarea nga tafen Kornelius ni gathi ir reb e Jew. (Acts 10:17-29) Taareb rogon Peter ngak e tin ka bay e Jew, ya nap’an ni ilal ma ma lemnag ni piin ni gathi yad e Jew e dar beechgad. Machane bay boch ban’en ni ka fini buch rok Peter ni k’aring ni nge thilyeg rogon e lem rok. Ngiyal’ nem e ka fin nni mu’ i pilyeg e changar rok. (Acts 10:9-16) Mang e ni pilyeg e changar rok Peter nge guy? Ke guy ban’en ni be yib nga but’ ni bod yaan bangi mad nib ga’ yang ni kan nguchuruy nga but’ ni bay e gamanman riy ni ma tay e pi Jew nib alit. Ma aram me yib ba lam u tharmiy ni be gaar: “Peter, mu sak’iy; ngam li’ ngam longuy!” Machane me siyeg Peter ndabi longuy fapi gamanman. Ma aram miki non fare lam ngak ni gaar, “dariy ban’en ni ngam lemnag nde beech ni faanra ke yog Got ni ke beech.” Nap’an ni tamilangan’ Peter ma aram me par nga i lemnag fan e n’en ni ke yog Jehovah ngak. Ma ka chingiyal’ nem, me taw e tamol’og rok Kornelius. Tomuren ni pow’iy gelngin Got nib thothup Peter, ma aram me un ngak fare tamol’og nga ranow nga tafen Kornelius.

4 Faan gomanga dugliy Peter boch ban’en u wan’ ni be yan u rogon e pi n’en ni be guy, mab mudugil ndabi yan ngan tafen Kornelius. Ya pi Jew e darur ranod nga tafen e piin ni gathi yad e Jew. Ere mang fan ni yan Peter e ngaram ni yugu aram rogon ni ma sap nga but’ ngak e piin ni gathi yad e Jew? Pi n’en ni guy u nap’an nni pilyeg e changar rok nge rogon ni pow’iy gelngin Got nib thothup e aram e n’en ni thilyeg e lem rok. Tomuren ni motoyil ko pi n’en ni ke yog Kornelius ngak ma aram me gaar: “Ka fin gu nang e chiney nriyul’ ni gubin e girdi’ ma taareb rogorad u wan’ Got. En ni ba’ madgun Got u wan’ ma be rin’ e tin nib mat’aw e ra i par nib fel’ u wan’ Got ndemturug ko be’ u kun nam.” (Acts 10:34, 35) Ba mudugil ni ke felfelan’ Peter ko re n’ey ni ka fini tamilang u wan’, maku ra yib angin ngak e tin ka bay e Kristiano! Ni uw rogon?

Yugu aram rogon nsana ga be lemnag nib taareb rogon e girdi’ u wan’um, machane rayog ni ka bay e re lem nem rom

5. (a) Mang e baadag Jehovah ni nge tamilang u wan’ urngin e Kristiano? (b) Mang reb e lem nrayog ni nge yib ngodad ni yugu aram rogon ni kad nanged e tin riyul’?

5 I fanay Jehovah Peter ni nge ayuweg e piin Kristiano ni ngar nanged ni Ir ba Got nder ma laniyan’. De ga’ fan u wan’ rogon ramaen dow be’, ara re nam ni ke yib riy, ara yalen, ara thin rok. Ya en ni bay madgun Got u wan’ ma be rin’ e tin nib mat’aw e aram e en nib fel’ u wan’. (Gal. 3:26-28; Rev. 7:9, 10) Dariy e maruwar riy ni ga manang e re n’ey. Machane uw rogon ni faanra kam ilal u reb e nam ara tabinaw nib e gel laniyan’ ni yima tay riy? Yugu aram rogon nsana ga be lemnag nib taareb rogon e girdi’ u wan’um, machane rayog ni ka bay e re lem nem rom. Mus nga tomuren ni ayuweg Peter boch e girdi’ ni ngar nanged ni Jehovah e der ma laniyan’, ma aram nga tomuren miki m’ug ni i laniyan’ ko girdi’. (Gal. 2:11-14) Ere uw rogon nrayog ni ngad folgad rok Jesus ma gad tal i dugliy rarogon e girdi’ u wan’dad ni be yan u rogon e pi n’en ni gad ma guy?

6. (a) Mang e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad talgad ko laniyan’? (b) Mang e m’ug ko n’en ni yoloy reb e walag ni pumoon ni ma un i yog e thin u lan e ulung?

6 Ra ngad nanged ko gad ma laniyan’ fa danga’, ma aram e ba t’uf ni ngad fal’eged i yaliy rarogodad u daken e Thin rok Got. (Psalm 119:105) Ku rayog ni nga dogned ngak reb e fager rodad ni be pagan’dad ngak ni nge ayuwegdad ngad nanged ko gad ma laniyan’ fa danga’, ya gadad e ba mo’maw’ ni ngad nanged gadad riy. (Gal. 2:11, 14) Rayog ni ke mecham e re lem ney ngodad, ere rayog ndarud nanged ni bay rodad. Am lemnag e n’en ni buch rok reb e walag ni pumoon ni ma un i yog e thin u lan e ulung u nap’an ni yoloy boch ban’en u murung’agen ba wu’ i mabgol nri yow ba pasig ko pigpig ni yow ma tay u polo’ e tayim rorow. Fare pumoon ni figirngin fare pin e be’ u reb e binaw ni yima sap nga but’ ko girdi’ riy. Ba tamilang ni fare pumoon ni ma yog e thin u lan e ulung e de nang ni be laniyan’ ko girdi’ ko binaw rok fare walag ni figirngin fare pin. Yugu aram rogon ni boor ban’en nib fel’ ni weliy u murung’agen fare walag ni figirngin fare pin, machane nap’an ni taw nga tungun e babyor rok, me yog ni gaar: “Yugu aram rogon ni ir be’ ko [re binaw ney] ma rogon e ngongol rok nge rogon e par rok e be ayuweg e girdi’ ni nge tamilang u wan’rad, ni mus ni faanra ke yib be’ ko [re binaw ney] ma gathi be yip’ fan ni ir be’ nib alit ara ba gafgow ni bod rogon yooren e girdi’ ko [re binaw ney].” Ere mang e gad ra fil ko re n’ey? Demtrug ko mang e maruwel rodad u lan e ulung, ma thingar da fal’eg i yaliy rarogodad nib fel’ rogon me m’agan’dad ngay ni ngan ayuwegdad ngad nanged ko ka bay e laniyan’ rodad fa dakuriy. Machane mang e ku rayog ni ngad rin’ed?

7. Uw rogon ni ngad daged ndarud mithaged lanin’dad?

7 Faan gad ra pufpuf ko girdi’ ma dab ud mithaged lanin’dad, ma re n’ey e ra ayuwegdad ni nge m’ug e t’ufeg rodad ma aram e dab kud laniyan’gad ko girdi’. (2 Kor. 6:11-13) Gur, ke mecham ngom ni yigoo girdi’ ni taareb e nam, ara yalen, ara thin romed e ir e ga ma chag ngorad? Faanra arrogon, me ere ba t’uf ni ngam m’ag fager ngak yugu boch e girdi’. Rayog ni ngam pining boch e walag nib thilthil e gin ni kar bad riy ni ngam machibgad u taabang ara ra bad nga tabinaw rom ni ngam abichgad u taabang. (Acts 16:14, 15) Faanra um rin’ e re n’ey, ma aram e ra gel e t’ufeg rom me yag ni nge dab kum laniyan’. Chiney e ngkud weliyed reb e ban’en nrayog ni nge k’aringdad ni ngaud dugliyed rarogon e girdi’ u wan’dad ni be yan u rogon e pi n’en ni gad be guy.

NGAN DUGLIY RAROGON BE’ U WAN’UY NI BE YAN U ROGON URNGIN BAN’EN NI BAY ROK

8. Uw rogon nrayog ni nge magawon rogon ni ngad dugliyed rarogon be’ u wan’dad ni bochan urngin ban’en ni bay rok nrogon ni bay ko Levitikus 19:15?

8 Urngin ban’en ni bay rok be’ e ku aram reb e ban’en nrayog ni nge magawonnag rogon ni gad ma dugliy rarogon e girdi’ u wan’dad. Be gaar e Levitikus 19:15 (NW): “Dab mu laniyan’gad ngak be’ nib gafgow ara mu folgad ngak be’ ni boor ban’en rok. Thingar mu pithiged e oloboch rok e girdi’ nrogon nib mat’aw.” Machane uw rogon nrayog ni nge magawon rogon ni gad ma dugliy rarogon e girdi’ u wan’dad ni bochan urngin ban’en ni bay rok be’?

9. Mang reb e ban’en nib riyul’ ni yoloy Solomon murung’agen, ma mang e be fil e re n’ey ngodad?

9 I pow’iy gelngin Got nib thothup Solomon ni nge yoloy e pi thin nib riyul’ ni baaray ni be gaar: “Dariy be’ ni baadag be’ ndariy ban’en rok, ni mus ko en ni yow bbuguli yoror, ma be’ nib yoor ban’en rok e ba yoor e fager rok.” (Prov. 14:20, BT) Mang e be fil e re thin ney ngodad? Faanra dab da kol ayuwgad ma aram e rayog ni ngad adaged ni ngaud m’ag fagergad ngak e pi walag ni boor ban’en rorad, ma dab ud chaggad ngak e pi walagdad ni yad ba gafgow. Mang fan ni bay e riya’ riy ni faanra ud dugliyed rarogon be’ u wan’dad ni be yan u rogon urngin ban’en rok?

10. Mang reb e magawon ni ginang James e pi Kristiano riy?

10 Faanra ud dugliyed rarogon e pi walag u wan’dad ni be yan u rogon urngin ban’en ni bay rorad, ma aram e rayog ni ngad yu raba’naged e girdi’ u lan e ulung. Ireray e n’en ni i buch u lan boch e ulung ni Kristiano u nap’an e bin som’on e chibog. Ere aram fan ni ginang James e pi Kristiano u murung’agen e re n’ey. (Mu beeg e James 2:1-4.) Ngiyal’ ney e thingar da kol ayuwgad ndab da paged e mit ney e lem ni nge magawonnag e ulung rodad. Ere uw rogon ni nge dab ud dugliyed rarogon e girdi’ u wan’dad ni be yan u rogon urngin ban’en ni bay rorad?

Nge m’agan’dad ngay ni ngan ayuwegdad ngad nanged ko ka bay e laniyan’ rodad fa dakuriy

11. Bay rogon e pi n’en ni bay rok be’ ko tha’ u thilrow Jehovah, fa? Mu weliy rogon.

11 Ba t’uf ni ngaud sapgad ngak pi walagdad ni bod rogon ni ma sap Jehovah ngorad. Rogon feni ga’ fan be’ u wan’ Jehovah e der yan u rogon ko ir be’ nib fel’ rogon ara ba gafgow. Rogon e tha’ u thildad Jehovah e der yan u rogon urngin e chugum rodad ara n’en ni gad be gafgow riy. Yugu aram rogon nriyul’ ni yog Jesus “nrib mo’maw’ rok be’ ni pire’ ban’en rok ni nge un ko gagiyeg nu tharmiy,” machane de yog ndabiyog. (Matt. 19:23) Maku reb e, ki yog Jesus ni gaar: “Ngam felan’gad e piin ni gimed ba gafgow, ya gin nsuwon Got e tafenmed!” (Luke 6:20) Machane re n’ey e der yip’ fan ni gubin e girdi’ nib gafgow ni yira pi’ boch e tow’ath ni yugu ba thil ngorad mar motoyilgad ko n’en ni i fil Jesus ngorad. Bin riyul’ riy e, boor e girdi’ nib gafgow nda ur motoyilgad ngak Jesus. N’en ni be tamilangnag e re n’ey e dabiyog ni ngad dugliyed rogon e tha’ u thilin be’ nge Jehovah ni be yan u rogon urngin ban’en ni bay rok.

12. Mang fonow e be pi’ e Thin rok Got ni fan ko piin boor ban’en rorad nge piin ni yad ba gafgow?

12 Gad ba tow’ath ni boor e pi walagdad nib t’uf Jehovah rorad ma yad ma pigpig ngak u polo’ i gum’ircha’rad ni yugu aram rogon ni boch i yad e ba fel’ rogon ma boch i yad e ba gafgow. Be fonownag e Thin rok Got e piin ni boor ban’en rorad ni nge ‘dabi l’agan’rad ko pi n’en nde mudugil, ni aram e pi n’en ni ma fel’ rogoy riy ko biney e tamilang, ya nge l’agan’rad ngak Got.’ (Mu beeg e 1 Timothy 6:17-19.) Ku be fonownag e Bible e girdi’ rok Got ni ngar kol ayuwgad ndabi t’uf e salpiy rorad ndemtrug ko boor ban’en rorad ara yad ba gafgow. (1 Tim. 6:9, 10) Bin riyul’ riy e, faanra ud sapgad ngak pi walagdad nrogon ni ma sap Jehovah ngorad, ma aram e dab ud dugliyed rarogorad u wan’dad ni be yan u rogon e pi n’en ni bay rorad ara tin ndariy rorad. Machane uw rogon yangaren be’? Gur, ba fel’ ni ngad dugliyed rarogon e girdi’ u wan’dad ni be yan u rogon yangarrad?

NGAN DUGLIY RAROGON BE’ U WAN’UY NI BE YAN U ROGON YANGAREN

13. Mang e be fil e Thin rok Got ngodad u murung’agen rogon ni ngaud ted fan e piin pilibthir?

13 Boor yay ni ma fonownagdad e Thin rok Got ni ngaud ted fan e piin pilibthir. Be gaar e Levitikus 19:32: “Mu tiyed fan e girdi’ ni kar pilibthirgad, ni fan e ba’ madgug u wun’med.” Ku be yog e Proverbs 16:31 (BT) ni “yafos nib n’uw nap’an e tow’ath rok e piin nib mat’aw; ma manna’ u lolugenrad e ba teeliyaw nib gamog.” I yog Paul ngak Timothy ndabi puwan’ ngak e piin pilibthir ma nge tayrad ni gowa yad e chitamangin. (1 Tim. 5:1, 2) Yugu aram rogon ni bay mat’awun Timothy nrayog ni nge yog boch ban’en ni nge rin’ e pi walag ni pumoon ni yad ba ilal ngak, machane ba t’uf ni nge dag e runguy nge tayfan ngorad.

14. Mingiyal’ e ba t’uf ni ngad yal’uweged be’ nib ilal ngodad?

14 Uw rogon ni faanra ke rin’ reb e walag nib ilal ngodad reb e denen ni lem rok ara be rin’ ban’en nde m’agan’ Jehovah ngay? Faanra ke denen be’ ni lem rok ma dabi tay Jehovah e re n’em ni yugu dariy, ni yugu aram rogon ni facha’ e ir be’ nib piilal ma yima tayfan. Mu tay fanam i yan ko fare kenggin e motochiyel ni bay ko Isaiah 65:20 (NW) ni be gaar: “Yira bucheg waathan e en ni be denen ni yugu aram rogon ni ke gaman e raay e duw rok.” Ku ireray e re kenggin e motochiyel ni gagiyel ko n’en nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy. (Ezek. 9:5-7) Ere n’en nthingari ga’ fan u wan’dad e aram e ngad ted fan Jehovah Got ni ir Faanem ni Kab Kakrom i Yib ni Immoy. (Dan. 7:9, 10, 13, 14) Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma aram e dab da rusgad ni ngad yal’uweged be’ ni ke t’uf ni ngan yal’uweg ndemtrug ko uw yangaren.​—Gal. 6:1.

Ga ma tayfan e pi walag ni ka yad ba pagel, fa? (Mu guy e paragraph 15)

15. Mang e rayog ni ngad filed rok apostal Paul u rogon ni ngaun tayfan e pi walag ni ka yad ba pagel?

15 Uw rogon e pi walag ni ka yad ba pagel u lan e ulung? Uw rogon ni gad ma sap ngorad? I yol apostal Paul ngak Timothy ni gaar: “Dab mu pag be’ nge darifannigem ni bochan e ka gab pagel, machane ngam dag ngak e piin nib mich Kristus u wun’rad rogon e ngongol nib m’agan’ Got ngay ni ngam dag ngorad u rogon e thin ni ga ma yog, ngu rogon pangim, ngu rogon nib t’uf Got nge girdi’ rom, ngu rogon nib mich Kristus u wun’um, ngu rogon ni gab machalbog.” (1 Tim. 4:12) Nap’an ni yoloy Paul e pi thin ney, ma sana ke gaman 30 e duw rok Timothy. Yugu aram rogon, me pi’ Paul boch e maruwel ngak ni nge rin’ nrib ga’ fan. Ere yugu aram rogon ndad nanged fan nni pi’ e re fonow ney, machane rib tamilang e n’en ni be yog. Thingar dab da dugliyed rarogon e pi walag ni kab pagel u wan’dad ni bochan e ka yad bbitir. Am lemnag gubin e pi n’en ni i rin’ Jesus u nap’an ni ke gaman 33 e duw rok!

16, 17. (a) Uw rogon nrayog ni nge nang e piin piilal ko ke bung rogon reb e walag ni pumoon nrayog ni nge mang reb e ministerial servant ara piilal fa danga’?(b) Uw rogon nrayog ni nge togopuluw e lem nge yalen rodad ko n’en ni be yog e Bible?

16 Rogon e yalen u boch e nam e piin pagel e gathi ri yima tay farad. Bochan e re n’ey, ma aram fan nrayog ni nge dabuy e piilal u lan e ulung ni ngar pied fithingan boch e walag ko en ni be lekag e ulung ni yad be lemnag ni ke bung rogorad nrayog ni ngar manged boch e ministerial servant ara piilal. Thingari dabi pagtalin e piilal nder yog e Bible nib mutrug yangaren reb e walag ni pumoon, mfin aram e rayog ni ngan dugliy ni nge mang reb e ministerial servant ara piilal. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Titus 1:5-9) Faanra fal’eg reb e piilal reb e motochiyel ni fan ko re n’ey ni be yan u rogon e yalen ko nam rok, ma aram e der fol ko n’en ni be yog e Bible. Thingar dabi fal’eg e piin piilal i yaliy rarogon e pi walag ni ka yad ba pagel ni be yan u rogon e lem ara yalen ko nam rorad, ya ngar rin’ed nrogon nib puluw ko pi motochiyel u lan e Thin rok Got.​—2 Tim. 3:16, 17.

17 Faanra dabi fol e piin piilal ko n’en ni be yog e Bible u murung’agen rogon ni ngan dugliy be’ ni nge mang reb e ministrial servant ara piilal, ma aram e rayog ni ngar taleged reb e walag ni pumoon ndabi mang ministerial servant ara piilal ni yugu aram rogon ni ke bung rogon ni nge rin’ e re maruwel ney. Bay reb e nam ni immoy reb e ministerial servant riy nib fel’ rogon ni ma rin’ e pi maruwel nib ga’ fan ni kan pag fan ngak. Yugu aram rogon ni m’agan’ boch e piilal u lan e ulung ngay nre walag ney e be rin’ e pi n’en ni be yog e Bible nthingari rin’ be’ ma aram e rayog ni nge mang reb e piilal, machane dan pi’ fithingan ko en ni be lekag e ulung. Bay boch e piilal ni yad ba ilal boch nrogned nre walag ney e kaygi bitir ni nge mang reb e piilal. Ere rib gel e kireban’ riy ya dan dugliy e re walag ney ni nge mang reb e piilal ni bochan kab bitir. Ke m’ug ni boor e nam u roy u fayleng ni bay e re miti lem ney riy. Ere rib ga’ fan ni ngad taga’gad ko n’en ni be yog e Bible ko bin ni ngad taga’gad ko yalen rodad ara rogon ni gad ma lemnag ban’en. Kemus rogon me yag nda folgad rok Jesus ma gad tal i dugliy rarogon e girdi’ u wan’dad ni be yan u rogon e pi n’en ni gad be guy.

NGAN DUGLIY RAROGON BE’ U WAN’UY NROGON NIB MAT’AW

18, 19. Mang e ra ayuwegdad ni ngaud lemnaged pi walagdad ni bod rogon ni ma lemnagrad Jehovah?

18 Yugu aram rogon ndawor da flontgad, ma rayog ni ngad filed rogon ni ngaud lemnaged e girdi’ ni bod rogon ni ma lemnagrad Jehovah ni ir reb e Got nde laniyan’. (Acts 10:34, 35) Machane ba t’uf ni ngad athamgilgad ni ngad rin’ed e re n’ey ma ud tedan’dad ko pi n’en ni be fonownagdad e Thin rok Got riy. Faan gad ra fol ko pi fonow ney, ma aram e rayog ni ngad mon’oggad u rogon ni gad be fol ko fare motochiyel ni pi’ Jesus ni aram e dab ud dugliyed rarogon e girdi’ u wan’dad ni be yan u rogon e tin ni gad be guy.​—John 7:24.

19 Dabki n’uw nap’an ma bayi pufthinnag Jesus Kristus ni Pilung rodad gubin e girdi’. Machane dabi rin’ e re n’ey ni be yan u rogon e pi n’en ni be guy ara be rung’ag ya ra rin’ u rogon nib mat’aw ni nge rin’. (Isa. 11:3, 4) Ri gad be athapeg ni nge taw ko re ngiyal’ i n’em!