1-3. (a) Susun ni nge uw rogon u wan’dad e tin riyul’? Mu susunnag. (Mu guy fapi sasing ni bay u tabolngin e re article ney.) (b) Mang e gad ra weliy ko re article ney?

 NGIYAL’ NEY e ba ga’ nra chuw’iy e girdi’ ban’en u kantin ngemu’ mi yad sulweg. Ma piin ni yad ra chuw’iy ban’en u online e boor yay ni yad ma sulweg e tin ni kar chuw’iyed ko girdi’ ni yad ma chuw’iy e chugum u kantin. Yad be rin’ e re n’ey nsana bochan ni fare n’em ni kar chuw’iyed e gathi ku yad baadag ara bay ban’en ni ke kireb riy. Ere kar dugliyed ni ngar thilyeged nga yugu ban’en ara ngan sulweg e salpiy rorad.

² Ri dubdad ni ngad rin’ed ban’en ni aray rogon ko tin riyul’ u lan e Bible. Nap’an ni gad ra “chuw’iy” ara nap’an ni gad ra fil e tin riyul’ ma dariy ba ngiyal’ ni ngad paged. (Mu beeg e Proverbs 23:23, NW a; 1 Tim. 2:4) U lan fa binem e article e kad weliyed boch ban’en ni kad paged fan ya nge yag ni ngad filed e tin riyul’. Bod ni kad paged fan e tayim rodad ni gad ma fanay ni fan nga boch ban’en. Rayog ni kad paged fan reb e maruwel ni boor e salpiy ni be yag riy ngodad. Ma sana ke thil rogon e tha’ u thildad boch e girdi’, ma ke thil e lem nge ngongol rodad. Ma kad talgad i un nga boch e yalen  nge ngongol nde m’agan’ Jehovah ngay. Yugu aram rogon mab mich u wan’dad ndariy ban’en ni kad paged fan ni kab ga’ fan ko pi tow’ath ni ke yag ngodad ni bochan e kad nanged e tin riyul’.

³ Ke weliy Jesus reb e fanathin u murung’agen be’ ni ma chuway’ ni be gay e tin nib fel’ e churuwo’ nu l’ugun e yar. Ere nap’an ni pirieg reb nrib fel’, ma ka chingiyal’ nem me yan i pi’ ni chuway’ urngin ban’en rok ya nge yag ni nge chuw’iy fare churuwo’. Fare churuwo’ nu l’ugun e yar e be yip’ fan e tin riyul’ u murung’agen Gil’ilungun Got. Ere ke fanay Jesus e re fanathin ney ni nge dag feni ga’ fan e tin riyul’ u wan’ e piin ni yad be gay. (Matt. 13:45, 46) Nap’an ni kafin da filed e tin riyul’ u murung’agen Gil’ilungun Got nge ku boch ban’en nib riyul’ u lan e Bible, ma gad ba felfelan’ ngay ni ngad paged fan gubin ban’en ni bochan e nge yag e re n’ey ngodad. Ere faanra i par nib ga’ fan u wan’dad ma aram e dariy ba ngiyal’ ni gad ra pag. Machane ba gel e kireban’ riy ya bay boch e girdi’ rok Got ndaki ga’ fan e tin riyul’ u wan’rad ma aram mar paged. Gadad e dubdad ni ngad rin’ed ban’en ni aray rogon! Ba t’uf ni ngad folgad ko fonow u Bible ni ngaud pared ni gad “be fol ko tin riyul’.” (Mu beeg e 3 John 2-4.) Re n’ey e be yip’ fan ni nge m’on e tin riyul’ u wan’dad ma nge m’ug ko ngongol rodad. Machane mang fan ni nge pi’ be’ e tin riyul’ ‘nchuway’’ ara ra digey, ma uw rogon? Ma uw rogon ni ngad kol ayuwgad ni nge dab da rin’ed ban’en ni aray rogon? Maku uw rogon ni ngad dugliyed ni ngaud pared ni gad “be fol ko tin riyul’”?

4. Mang fan ndaki ulul boch e girdi’ ni ngar folgad ko tin riyul’ ko ngiyal’ ni immoy Jesus riy?

⁴ Ngiyal’ ni immoy Jesus riy ma bay boch e girdi’ nra filed e tin riyul’ machane de yag ni ngar pared ni yad be fol riy. Bod ni tomuren ni duruw’iy Jesus biyu’ i girdi’ u daken ba maang’ang ma aram mi yad lek nga barba’ fare Lipath nu Galile. Machane boch nga tomuren me yog Jesus ban’en nra gingad ngay. I yog ni gaar: “Faanra dab mu ked e ufin rok e en ni Fak e Girdi’ mi gimed unum rachaen ma dabi yib e yafos nga fithik’med.” Yugu aram rogon ma dar fithed ngak ko mang e n’en ni be yip’ fan e n’en ni yog. Ya ra gaargad: “Re machib ney e kayigi mo’maw’. Mini’ e ra motoyil ko tiney e thin?” Ere n’en ni buch e “boor pi gachalpen nra paged nge dakur uned ngak.”​—John 6:53-66.

5, 6. (a) Mang fan ni bay boch e girdi’ ni kar chuwgad ko tin riyul’? (b) Uw rogon me palog be’ ko tin riyul’?

⁵ Ba gel e kireban’ riy ya ngiyal’ ney e bay boch e girdi’ ni kar paged e tin riyul’. Mang fan? Sana kar rin’ed e re n’ey ni bochan e ke magawonnagrad e n’en ni kan thilyeg u rogon ni kan tamilangnag reb e thin nu Bible ara bochan ban’en ni ke yog ara ke rin’ reb e walag ni pumoon nib ga’ ni yimanang. Ara sana dubrad e fonow ni kan pi’ ngorad nib puluw ko Bible ara kar tugthingow be’ u lan e ulung. Maku reb e, rayog ni kar folgad u reb e machib rok e piin ni kar chuwgad ko tin riyul’ kar chelgad yad be togopuluw ngay ara piin ni yad be yog boch e ban u murung’agdad. Ireray boch i fan ni ma pi’ boch e girdi’ keru’rad ara ra paloggad rok Jehovah nge ulung rok. (Heb. 3:12-14) N’en nsusun ni ngar rin’ed e nge pagan’rad ngak Jesus ni bod e n’en ni rin’ Peter. Ya nap’an ni gin fapi girdi’ nra leked Jesus ko thin ni yog, me fith Jesus ngak e pi apostal rok ko ka yad baadag ni ngar pared rok, fa danga’. Me fulweg Peter ngak ni gaar: “Somol, i mini’ e gamad ra yan ngak? Yi gur e bay fapi thin rom ni ir e ma pi’ e yafos ndariy n’umngin nap’an ngak e girdi’.”​—John 6:67-69. 

⁶ Bay boch e girdi’ ni yad ma palog ko tin riyul’  ni buchuuw ma buchuuw, nsana rayog ndar nanged ni be buch e re n’ey rorad. Be’ ni ma palog ko tin riyul’ ni buchuuw ma buchuuw e bod e bowoch ni bay u dap’el’ay ni be man’ nga orel. Ere be ginangdad e Bible ni ngad kol ayuwgad ya nge dab da ‘man’gad nga orel.’ (Heb. 2:1) Be’ nra munmun me palog ko tin riyul’ e ba ga’ nder lemnag ni nge buch e re n’ey rok. Machane bochan ni ke pag e tha’ u thilrow Jehovah ni nge war, ma aram fan nra munmun me kireb. Ere uw rogon ni ngad kol ayuwgad ndabi buch e re n’ey rodad?

7. Mang ban’en nrayog ni nge ayuwegdad ni nge dab da pied e tin riyul’ ni chuway’?

⁷ Ra ngad ululgad ngad pared ni gad be fol ko tin riyul’ ma aram e thingari m’agan’dad ni ngad folgad u urngin e tin ni ke yog Jehovah ngodad ni ngad rin’ed. Ere thingar da ted ni tin riyul’ e aram e n’en nth’abi ga’ fan u lan e yafos rodad, ma gad pag e pi kenggin e motochiyel u Bible ni nge gagiyegnag gubin ban’en ni gad be rin’. I micheg David ni Pilung ngak Jehovah u lan e meybil rok ni gaar: “Bay ug fol rom u fithik’ e yul’yul’ [“ko tin riyul’,” NW].” (Ps. 86:11, BT) Ere ke dugliy David u wan’ ni nge par ni be fol ko tin riyul’, ma aram e n’en nthingar da folwokgad riy. Ya faanra dab da rin’ed ni aray rogon, ma aram e rayog ni ngad tababgad ni ngad lemnaged e tin ni kad paged fan ni bochan e tin riyul’, ma rayog ni ngad adaged ni ngad sulod i rin’ e pi n’em. Machane dabiyog ni ngad mel’eged ko mang machib u Bible e ngad folgad riy ma bin ngan e dab da folgad riy. Ya thingar da folgad u “urngin” e pi n’ey. (John 16:13) Kad weliyed lal ban’en ko fa binem e article nsana kad paged fan ya nge yag ni ngad filed e tin riyul’. Ere chiney e gad ra fil rogon ni ngad ayuweged gadad ya nge dab da sulod ko tin ni kad paged fadad riy.​—Matt. 6:19.

8. Uw rogon nrayog ni nge palog reb e Kristiano ko tin riyul’ ni faanra dabi gonopiy rogon ni be maruwel ko tayim rok? Mu weliy ban’en ni ke buch.

⁸ Tayim rom. Ra ngad kol ayuwgad ndab da paloggad ko tin riyul’, mab t’uf ni ngad gonopiyed rogon ni ngad maruwelgad ko tayim rodad. Ya faanra dab da kol ayuwgad, ma rayog ni nge yoor e tayim ni ngad n’aged ni fan ko pi n’en ni yima chuweg e chalban ngay, ara pi n’en ni gad ma felfelan’ ngay, ara urngin e tayim ni gad be fanay e Internet ara meyal T.V. Yugu aram rogon ndariy ban’en nib kireb ko pi n’ey, machane rayog ni nge fek e tayim ni gad ma fanay ni fan ko fol Bible nge machib. Ireray ban’en ni buch rok reb e walag nib pin ni ka nog Emma ngak. b Ka nap’an ni kab bitir Emma ma rib baadag e os, ere ngiyal’ ni ke yib e tayim rok ma aram mi i yan u os. Machane munmun me magawon laniyan’ ni bochan urngin e tayim ni be n’ag ni fan ko re n’ey ni be rin’ ni be yibnag e felfelan’ ngak. Ere dugliy ni nge thilyeg e n’en ni nge ga’ fan u wan’. Maku n’en ni buch rok reb e walag nib pin ni ka nog Cory Wells ngak e ki pi’ e athamgil nga laniyan’. c Ya re walag nib pin nem e ma un ngab mit e gosgos ko yan u os nra be’ ma be dag e salap rok ni kab muun ngay rogon ni ngan kol e garbaw ni yibe yan u os. Ere bochan ni ke thilyeg Emma rogon e pi n’en ni ma rin’, ma aram fan ni  chiney e ke felfelan’ ni ke yoor e tayim ni be fanay ni nge pigpig ngak Jehovah, maku ke yib e tayim nrayog ni nge chag ko girdien e tabinaw rok nge pi fager rok ni ku yad ma pigpig ngak Jehovah. Maku reb e, ke chugur e tha’ u thilrow Got ma ke felfelan’ ni bochan ni ke gonopiy rogon ni be maruwel ko tayim rok.

9. Faanra gay be’ rogon ni nge yoor e chugum nge salpiy rok, ma uw rogon nre n’ey e ra k’aring ni nge dabki t’uf e tin riyul’ u wan’?

⁹ Chugum nge salpiy. Ra ngad ululgad ni ngad folgad ko tin riyul’, ma aram e dabiyog ni ngad paged e chugum nge salpiy ni nge ga’ fan u wan’dad. Nap’an nda filed e tin riyul’ ma kad nanged ni kab ga’ fan e pigpig rodad ngak Jehovah ko salpiy nge chugum. Ere gad ba felfelan’ ni ngad paged fan e pi n’em ni fan ko tin riyul’. Machane ra munmun ma sana rayog ni ngad guyed boch e girdi’ ni yad be chuw’iy e cellphone ara tablet ni kab beech ara yad be felfelan’ nga boch e chugum ni be yag ni ngar chuw’iyed. Ere rayog ni nge tabab ni ngad lemnaged ni ku bay boch ban’en nib fel’ ndariy rodad. Ma aram e dabki fel’ u wan’dad e tin ni bay rodad, ma gad tabab ni ngad nameg ni nge yag boch e chugum nge salpiy ngodad ko bin ni ngad tedan’dad ko pigpig ngak Jehovah. Re n’ey e be puguran ngodad e n’en ni buch rok Demas. Ri baadag e pi n’en ni be nameg e girdi’ “nu roy u fayleng” ma aram me digey e maruwel ni kan pi’ ngak ni ngar rin’ew apostal Paul u taabang. (2 Tim. 4:10) Rayog nsana ba t’uf e chugum nge salpiy rok Demas ku Jehovah. Ara sana daki m’agan’ ngay ni nge pag fan boch ban’en ya nge yag ni ngar pigpiggow Paul u taabang. Mang e gad be fil ko re n’ey? Rayog sana kafram u m’on ni ngad nanged e tin riyul’, ma rib t’uf e chugum nge salpiy rodad. Ere faanra dab da kol ayuwgad, ma rayog ni ngkud adaged bayay ni nge yoor e chugum nge salpiy rodad, ma re n’ey e rayog ni nge k’aringdad ni nge munmun ma dabki t’uf e tin riyul’ rodad.

10. Ra ngad ululgad ni ngad folgad ko tin riyul’, ma mang towasar e thingar da siyeged?

¹⁰ Rogon e tha’ u thildad e girdi’. Ra ngad ululgad ni ngad folgad ko tin riyul’, ma thingar dab da paged gadad ko towasar rok e piin nder ma pigpig ngak Jehovah. Nap’an nda nanged e tin riyul’, ma aram ma ke thil rogon e tha’ u thildad e pi fager nge girdien e tabinaw rodad ni gathi yad e Pi Mich. Rayog nsana bay boch i yad ni be tayfan e pi n’en ni kafin ni mich u wan’dad, machane bay boch i yad nrayog ni nge togopuluw ngay. (1 Pet. 4:4) Riyul’ ni gad ma gay rogon ni nge fel’ e tha’ u thildad girdien e tabinaw rodad ma gad gol ngorad, machane dab da siyeged ni ngad folgad ko motochiyel rok Jehovah ni bochan e ngad fel’gad u wan’rad. Kad filed ko fare thin ko 1 Korinth 15:33 ni piin nib t’uf Jehovah rorad e aram e piin nsusun ni nge chugur e tha’ u thildad.

11. Uw rogon ni ngad siyeged boch e lem nge ngongol nde beech?

¹¹ Lem nge ngongol nde beech. Ra ngad ululgad ni ngad folgad ko tin riyul’, mab t’uf ni ngad pared ni gad machalbog ara gad bbeech u p’eowchen Jehovah. (Isa. 35:8; mu beeg e 1 Peter 1:14-16.) Nap’an nda nanged e tin riyul’, ma bay boch ban’en ni kad thilyeged u lan e yafos rodad ya nge yag ni nge puluw ko pi motochiyel u lan e Bible. Bay boch i gadad ni boor ban’en ni kar thilyeged u lan e yafos rorad. Machane kab t’uf ni ngad kol ayuwgad ya nge dab da thilyeged e ngongol rodad nib beech ko ngongol nib kireb. Ere mang e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad siyeged boch e lumel nrayog ni nge k’aringdad ni ngad rin’ed e ngongol nib kireb? Mu lemnag e n’en ni pi’ Jehovah ya nge yag ni ngad pared ni gad beech u p’eowchen. Ke pi’ e yafos rok Jesus Kristus ni Fak nrib t’uf rok! (1 Pet. 1:18, 19) N’en nra ayuwegdad ni ngad pared ni gad beech u p’eowchen Jehovah, e ba t’uf ni nge dab da paged talin feni ga’ fan fare biyul ni pi’ Jesus.

12, 13. (a) Mang fan ni ngad lemnaged e pi madnom nrogon ni ma lemnag Jehovah? (b) Mang e bin migid ni ngad weliyed murung’agen?

 ¹² Boch e yalen nge ngongol ni yima rin’ nde m’agan’ Got ngay. Rayog ni nge gay rogon chon e tabinaw rodad, ara piin ni gad nga maruwel ara skul ni ngad uned ngorad ko pi madnom rorad. Ere mang e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad siyeged ni nge dab da paged gadad ko towasar rorad ni ngad uned nga boch e yalen nge madnom nde m’agan’ Jehovah ngay? Ba t’uf ni nge puluw e lem rodad nga rogon ni ma lemnag Jehovah e pi madnom ney nge fan nde puluw u wan’. Rayog ni ngad gayed murung’agen e pi madnom ney u lan e pi babyor rodad ma gad pugeduran ngodad rogon ni ke sum e pi madnom ney. Nap’an ni gad ra fal’eg i lemnag fan ni be yog e Bible ndab da uned i madnomnag e pi madnom ney, ma aram e rayog ni nge mich u wan’dad ni gad be fol ko n’en nib ‘m’agan’ Somol ngay.’ (Efe. 5:10) Faanra pagan’dad ngak Jehovah nge Thin rok, ma aram e dab da rusgad ko pi n’en ni be lemnag yugu boch e girdi’.​—Prov. 29:25.

¹³ Gad be athapeg ni ngad ululgad ni ngad folgad ko tin riyul’ ni manemus. Ere mang e ra ayuwegdad ni nge yag ni ngar da dugliyed ni ngad ululgad ni ngad folgad ko tin riyul’? Ngad weliyed dalip ban’en nrayog ni nge ayuwegdad.

14. (a) Faan gad ra ulul ni ngad filed e Bible, ma uw rogon nra ayuwegdad ni nge dab da dugliyed ni ngad paged e tin riyul’? (b) Mang fan nib t’uf ni nge yag e gonop, nge llowan’, nge tamilangan’ ngodad?

¹⁴ Bin som’on e, ngam ulul ni ngam fil e Bible mag fal’eg i lemnag murung’agen e n’en ni kam fil. Ba t’uf ni ngam tay e tayim ni fan ko re n’ey ni gubin e rran. Ra yoor ban’en nim fil u lan e Bible, ma ra gel e t’ufeg rom ko tin riyul’ ma aram e n’en nra ayuwegem ni ngam dugliy ni nge dab mu pag. Be gaar e Proverbs 23:23 (NW) ngad ‘chuw’iyed’ e tin riyul’ nge “gonop nge llowan’ nge tamilangan’.” De gaman ni kemus ni ngad nanged e tin riyul’ u lan e Bible. Ya ba t’uf ni ngad fanayed nga lan e yafos rodad. Gad ra puthuy e pi n’en ni kad filed ko tin ni gad manang, ma aram e ra yag e tamilangan’ ngodad. Ma gonop e ra k’aringdad ni ngad puluwnaged e ngongol rodad ko pi n’en ni gad manang. Yu ngiyal’ e ma yal’uwegdad e tin riyul’, ni aram e ma dag ngodad ko mang e ba t’uf ni ngad thilyeg u rarogodad. Ere ba t’uf ni ngad gurgad ni ngad folgad ko pi n’ey, ya be yog e Bible ni kab ga’ fan ko silber.​—Prov. 8:10.

15. Uw rogon ni ma ayuwegdad e tin riyul’ ni bod bangi leed?

¹⁵ Bin l’agruw e, ngam dugliy ni ngam fol ko tin riyul’ ni kam fil ni gubin e rran. Be taareb rogonnag e Bible e tin riyul’ ko leed ni ma fanay e salthaw. (Efe. 6:14) Kakrom e ma m’ag e salthaw e leed nga lukngun ni bochan e nge ayuweg u nap’an e mahl. Machane ba t’uf ni nge chichiiy e re leed nem nga lukngun, ya faanra ba warwar ma dabiyog ni nge ayuweg. Ere uw rogon ni ma ayuwegdad e tin riyul’ ni bod bangi leed? Faan gad ra chichiiy pa’dad ko tin riyul’ ni gubin ngiyal’, ma aram e ra ayuwegdad ni nge dab da  lemnaged ban’en nde puluw, maku ra ayuwegdad ni ngad dugliyed ban’en u fithik’ e gonop. Ma nap’an nra yib e magawon ngodad nib ga’, ara yibe waliydad ni ngad rin’ed ban’en nib kireb, ma tin riyul’ e ra ayuwegdad ni ngad dugliyed ni ngad rin’ed e tin nib mat’aw. Ere bod rogon ba salthaw ni ma chichiiy e leed rok u m’on ni nge yan ko mahl, ere ku arrogodad ndariy ba ngiyal’ ni ngad digeyed e tin riyul’. Ya ngad folgad riy ni gubin ngiyal’. Maku reb e, ma fek e salthaw e sayden rok ni ke m’ag ko leed rok. Ere ngad weliyed rogon nrayog ni ngad rin’ed ban’en nib taareb rogon ko re n’ey.

16. Uw rogon ni tin riyul’ ni gad ma fil ko girdi’ e ra ayuwegdad ni ngad ululgad ni ngad folgad riy?

¹⁶ Bin dalip e, ngam fil e tin riyul’ u lan e Bible ko girdi’ nrogon nrayog rom. Kan taareb rogonnag e Bible ko sayden. Ere bod ba salthaw ni ma chichiiy pa’ ko sayden rok, ere ku arrogodad nib t’uf ni ngad chichiiyed pa’dad ko Thin rok Got. (Efe. 6:17) Gad gubin ma rayog ni ngad mon’ognaged e salap rodad ni gadad boch e sensey ni ngad ‘machibnaged e thin rok Got nrogon.’ (2 Tim. 2:15) Nap’an ni gad ra fanay e Bible ni ngad filed ban’en ko girdi’, ma aram e ra yoor e tin riyul’ ni gad ra nang, ma re n’ey e ra gelnag e t’ufeg rodad ngay. Maku reb e, ra ayuwegdad ni ngar da dugliyed ni ngad ululgad ni ngad folgad ko tin riyul’.

17. Mang nib ga’ fan e tin riyul’ u wan’um?

¹⁷ Tin riyul’ e reb e tow’ath nib ga’ fan ni ke pi’ Jehovah. Ya bochan e tin riyul’, ma rayog ni nge chugur e tha’ u thildad e Chitamangidad ni bay u tharmiy. Ireray reb e ban’en nth’abi ga’ fan nrayog ngodad. Boor ban’en ni ke fil Jehovah ngodad, machane kemus ni ireray tabolngin! Ya ke micheg nra ulul ni nge skulnagdad ni manemus. Ere nge ga’ fan u wan’um e tin riyul’ ni bod rogon nra ga’ fan u wan’um reb e churuwo’ nu l’ugun e yar. Mu ulul ni ngam “chuw’iy e tin riyul’ ma dariy ba ngiyal’ ngkum pi’ ni chuway’.” Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni ngam micheg ngak Jehovah e n’en ni micheg David ni gaar: “Bay ug fol rom u fithik’ e yul’yul’ [“ko tin riyul’,” NW].”​—Ps. 86:11, BT.