Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Gur, Ga Ma Gay Rogon ni Ngam Lemnag Boch Ban’en ni Bod Rogon ni Ma Lemnag Jehovah?

Gur, Ga Ma Gay Rogon ni Ngam Lemnag Boch Ban’en ni Bod Rogon ni Ma Lemnag Jehovah?

“Mpied gimed ngak Got nge piliyegmed, ni aram e kari piliyeg lanin’med ni polo’.”​—ROM. 12:2.

TANG: 56, 123

1, 2. Mang e gad ra fil u nap’an ni gad ra ulul ni ngad mon’oggad i yan? Mu weliy rogon.

 MU SUSUNNAG ni ke pi’ be’ reb e tow’ath ngak reb e bitir. Me gaar e gallabthir ko fare tir, “Mog e magar.” Ma aram me pining fare tir e magar ni bochan e ka nog ngak ni nge rin’. Machane nap’an nra ilal fare tir i yan, ma aram ma ra tabab ni nge nang feni ga’ fan ni lemnag e gallabthir rok ni ngan pining e magar u nap’an nra rin’ e girdi’ boch ban’en ngom u fithik’ e gol. Ere munmun ma aram e n’en ni k’aring ni ir rok e nge pining e magar ni ke yib u gum’irchaen ko girdi’ ni bochan e ke fil rogon ni ngaun pining e magar.

2 Bay ban’en ni ke buch rodad ni taareb rogon ko re n’ey. Nap’an nda tababgad ni ngad filed e tin riyul’, ma aram e kad filed feni ga’ fan ni ngan fol ko pi motochiyel rok Jehovah. Machane nap’an ni gad ra ulul ni ngad mon’oggad i yan, ma gad fil rogon ni ma lem, ni aram e kad nanged e tin ni baadag, nge tin ndabun, nge rogon ni ma lemnag boch ban’en. Ere nap’an ni gad ra pag e lem rok Jehovah ni nge gagiyegnag e pi n’en ni gad ma dugliy, nge ngongol rodad, ma aram e gad be lem ni bod rogon ni ma lem.

3. Mang fan nrayog ni nge mo’maw’ ngodad ni ngad lemnaged boch ban’en ni bod rogon Jehovah?

3 Yugu aram rogon ni gad ma felfelan’ ni bochan e gad be fil rogon ni ngad lemgad ni bod rogon Jehovah, machane yu ngiyal’ e ba mo’maw’ ni ngad lemnaged boch ban’en ni bod rogon ni ma lemnag ya dawor da flontgad. Bod ni gad manang rogon ni ma lemnag Jehovah e ngongol nib kireb, nge chugum nge salpiy, nge fare maruwel ni machib, nge rogon ndabin fanay e racha’, nge ku boch ban’en. Machane rayog ni nge mo’maw’ ngodad ni ngad nanged ko mang fan ni ma lemnag e pi n’ey ni aray rogon. Ere uw rogon nrayog ni ngad filed rogon ni nge mon’og i yan e lem rodad ni nge bod rogon e lem rok Jehovah? Ma uw rogon nra ayuwegdad e re n’ey ni ngad dugliyed e tin nib fel’ e chiney nge boch nga m’on?

ROGON NI NGAD LEMGAD NI BOD GOT

4. Mang e be yip’ fan ni ngad ‘pilyeged lanin’dad ni polo’’?

4 Mu beeg e Roma 12:2. a Re thin ney e be tamilangnag apostal Paul riy e n’en nib t’uf ni ngad rin’ed ya ngad filed rogon ni ngad lemnaged boch ban’en ni bod rogon Jehovah. Ke yog ni ‘dab da paged e lem nu fayleng ni nge gagiyegnagdad.’ Ere rogon ni kad filed ko fa binem e article e re n’ey e be yip’ fan ni ngad siyeged e lem nge ngongol ko re fayleng ney. Machane miki yog Paul nib t’uf ni ngad ‘pilyeged lanin’dad ni polo.’ Re n’ey e be yip’ fan ni ngad filed e Thin rok Got, ma gad nang rogon ni ma lem, maku gad fal’eg i lemnag e pi n’em, ma ngad guyed rogon ni ngad lemgad ni bod rogon ni ma lem Jehovah.

5. Mu weliy e n’en nib thil u thilin ni ga be beeg ban’en nge ga be fil ban’en.

5 Ra ngan fil ban’en ma gathi kemus ni ngan beeg murung’agen ban’en nib gur, ara kemus ni ngam linenag e yu bugithin ni ir e nge mang fulweg rom ko fare babyor ni yibe fil. Ya nap’an ni gad ra fil murung’agen ban’en ma susun ni ngad lemnaged ko mang e be fil e re n’em ngodad u murung’agen Jehovah, nge pi n’en ni ma rin’, nge rogon ni ma lem. Kub t’uf ni ngad nanged fan ni ma yog Jehovah nrayog ni ngad rin’ed boch ban’en nge fan ni ma yog ndab da rin’ed boch ban’en. Maku susun ni ngad lemnaged rogon ni ngad thilyeged rogon e pi n’en ni gad ma rin’ nge rogon ni gad ma lem ni nge puluw ko pi n’em ni kad filed. Riyul’ ndabiyog ni gubin ngiyal’ ni ngad filed ban’en ma gad fal’eg i lemnag gubin e pi n’en nrayog ni ngad filed riy. Machane ba fel’ ni ngad ted e tayim ni ngad fal’eged i lemnag e pi n’en ni gad be fil, nsana rayog ni ngad fanayed baley ko tayim ni gad be fil ban’en riy ni ngad fal’eged i lemnag e pi n’em.​—Ps. 77:12; 119:97.

6. Mang e ra buch u nap’an ni gad ra fal’eg i lemnag e Thin rok Got?

6 Bay ban’en nrib manigil ni ma buch u nap’an ni gad ra fal’eg i lemnag e Thin rok Got ni gubin ngiyal’. Aram e gad be ‘micheg ngodad’ ara gad be micheg nga lanin’dad ni lem rok Jehovah e dariy thibngin. Ma aram mad tababgad ni ngad nanged rogon ni ma lemnag Jehovah boch ban’en, ma ra munmun ma ra m’agan’dad nga rogon ni ma lem. Ere gad ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni ngad pilyeged lanin’dad ni polo’ me thil rogon ni ngad lemgad. Ya ra munmun ma gad lem ni bod rogon ni ma lem Jehovah.

LEM RODAD E BAY ROGON KO NGONGOL RODAD

7, 8. (a) Uw rogon u wan’ Jehovah e chugum nge salpiy? (Mu guy fa gal sasing u tabolngin e re article ney.) (b) Faan gad ra lemnag e chugum nge salpiy nrogon ni ma lemnag Jehovah, ma mang e ra ga’ fan u wan’dad?

7 Rogon ni gad ma lem e bay rogon ko pi n’en ni gad ma rin’. (Mark 7:21-23; Jas. 2:17) Ngad weliyed boch ban’en ni be tamilangnag murung’agen e re n’ey. Reb riy e bay ko n’en ni weliy e Bible ni murung’agen rogon nni gargeleg Jesus. Re n’ey e be dag rogon e chugum nge salpiy u wan’ Jehovah. Yugu aram rogon nde yoor e salpiy ku Josef nge Maria, machane Got e ir e mel’egrow ni ngar chuguliyew Fak. (Lev. 12:8; Luke 2:24) Ma nap’an nni gargeleg Jesus me tay Maria “nga lan ba dabiy ko gamanman, ya dariy e gin ni yad ra par riy u tafen e milekag.” (Luke 2:7) Bin riyul’ riy e, faan gomanga baadag Jehovah ni ngan gargeleg Jesus u bang nib fel’, ma ra rin’ ni aram rogon. Machane baadag ni ngan chuguliy Jesus u reb e tabinaw ni yad ma mon’eg e pigpig rorad ngak Got. Ya ireray e n’en th’abi ga’ fan u wan’ Jehovah.

8 Re n’ey nni yoloy u murung’agen rogon nni gargeleg Jesus e be fil ngodad rogon e salpiy nge chugum u wan’ Jehovah. Bay boch e gallabthir ni baadag ni nge yag e salpiy nge boch e chugum nib fel’ ngak pi fakrad ni yugu aram rogon nrayog ni nge k’aring pi fakrad ni nge kireb e tha’ u thilrad Jehovah. Machane rib tamilang ni tha’ u thildad Jehovah e aram e n’en nth’abi ga’ fan u wan’. Ere gur, ke m’agan’um nga rogon ni ma lemnag Jehovah e re n’ey? Ma gur, be m’ug e re n’ey ko ngongol rom?​—Mu beeg e Hebrews 13:5.

9, 10. Uw rogon nrayog ni ngad daged nib taareb rogon ni gad ma lemnag Jehovah murung’agen be’ ni ma k’aring boch e girdi’ ni nge war e michan’ rorad?

9 Ku reb e rogon ni ma lemnag Jehovah be’ nra k’aring boch e girdi’ ni nge war e michan’ rorad ni aram e nge k’aringrad ni ngar denengad ara ra talgad ko pigpig ngak Jehovah. Ke yog Jesus ni gaar: “Kab fel’ ni yira they’ gafan ba malang ni ba ga’ nga belel’ugun be’ nga nin’ nga maday ko bin ni nge waliy reb e pi bitir ney ni kug mich u wan’ nge pi’ keru’ ngog.” (Mark 9:42) Pi thin ney e rib ga’ fan! Ma gad manang ni taareb rogon e lem rok Jesus nge Chitamangin. Ere rayog ni nge pagan’dad ni ma lemnag Jehovah nrib gel e kireb riy ni faanra k’aring be’ reb i gachalpen Jesus ni nge war e michan’ rok.​—John 14:9.

10 Ere gur, ba taareb rogon ni gad ma lemnag e re n’ey nga rogon ni ma lemnag Jesus nge Jehovah? Ma mang e be m’ug ko ngongol rodad? Bod ni sana bay e ba mit e mad nge rogon e munmad ni gad baadag. Machane mang e gad ra rin’ ni faan gad ra nang nra magawonnag laniyan’ boch e girdi’ u lan e ulung ara k’aring boch e girdi’ ni nge lem i darngal? Gur, ra k’aringdad e t’ufeg rodad ngak e pi walag ni ngad siyeged e mit ney e munmad, fa?​—1 Tim. 2:9, 10.

11, 12. Uw rogon nrayog ni ngad ayuweged gadad ni faanra da filed rogon ni ngad fanenikayed e tin ni be fanenikay Jehovah ma gad gay rogon ni ngad t’ared lanin’dad?

11 Maku reb e, Jehovah e ma fanenikay e ngongol nde mat’aw. (Isa. 61:8) Riyul’ ni manang ni yu ngiyal’ mab mo’maw’ ngodad ni ngad rin’ed e tin nib mat’aw ni bochan e dawor da flontgad. Machane baadag ni ngad lemgad ni bod rogon ni ma lem, ni aram e ngad fanenikayed e tin nib kireb ban’en. (Mu beeg e Amos 5:15.) Faan gad ra fal’eg i lemnag fan ni ma fanenikay Jehovah e tin nib kireb ban’en, ma ra ayuwegdad e re n’ey ni ngad lemgad ni bod rogon ni ma lem. Miki pi’ gelngidad ni ngad siyeged e tin nib kireb ban’en.

Bay boch ban’en nib kireb ni yugu aram rogon nder weliy e Bible murung’agen

12 Faan gad ra fil rogon ni ngan fanenikay e tin nib kireb ma ra ayuwegdad e re n’ey ni ngad nanged ni bay boch ban’en nib kireb ni yugu aram rogon nder weliy e Bible murung’agen. Bod ni bay ba miti churu’ nib kireb ni ka nog e lap dancing ngay ni ke mang ban’en nib ga’ ni yima rin’ u fayleng e ngiyal’ ney. Bay boch e girdi’ ni yad ma lemnag nre miti churu’ ney e de kireb ni ngan un ngay ara ngan yaliy ni bochan e gathi gimew be par be’. b Machane gur, rriyul’ ni arrogon e re n’ey u wan’ Jehovah? Dab mu pagtalin ni gubin mit e kireb ni ma fanenikay Jehovah. Ere ngad paloggad u gubin mit e kireb ni aram e ngad gayed rogon ni ngad t’ared lanin’dad ma gad fanenikay e tin ni be fanenikay Jehovah.​—Rom. 12:9.

MU LEMNAG E CHINEY E N’EN NI GA RA RIN’ BOCH NGA M’ON

13. Mang fan nsusun ni ngad lemnaged rogon ni ma lemnag Jehovah boch ban’en e chiney ya nge yag nda dugliyed boch ban’en u fithik’ e gonop boch nga m’on?

13 Nap’an ni gad be fil e Bible, ma susun ni ngad lemnaged rogon ni ma lemnag Jehovah boch ban’en, ya re n’ey e ra ayuwegdad ni ngad dugliyed boch ban’en u fithik’ e gonop. Ma aram e faanra buch ban’en rodad nib t’uf ni ngad dugliyed ban’en nib gur, ma gad ra nang ko mang e ngad rin’ed ni bochan e kad fal’eg rogodad u m’on riy. (Prov. 22:3) Ere ngad weliyed murung’agen boch e girdi’ ni be weliy e Bible murung’agrad.

14. Mang e gad be fil ko fulweg ni pi’ Josef ngak e ppin ku Potifar?

14 Nap’an ni gay e ppin ku Potifar rogon ni ngar parew Josef me gurnag Josef ir ni nge siyeg. Ba tamilang ni ke fal’eg Josef i lemnag rogon laniyan’ Jehovah u rogon e mabgol. (Mu beeg e Genesis 39:8, 9.) Aram fan ni yog Josef ngak e ppin ku Potifar ni gaar: “Uw rogon ni nggu ngongliy e binir e ngongol nib kireb ni aram e kug denen nib togopluw ngak Got?” Re n’ey e be dag ni ke yag e lem rok Got ngak. Ere uw rogodad? Mang e ga ra rin’ u nap’an nra tabab be’ ni gimew nga maruwel ni ngi ngongol i dawol ngom? Ma uw rogon ni faanra yoloy be’ boch e thin nib puwlag nge pi’ ko cellphone rom? Ara ki pi’ e sasing ni yaan e puwlag ko cellphone rom? c Ere faanra kad filed miki m’agan’dad nga rogon ni ma lemnag Jehovah e pi n’ey, ma ra mom ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak ni bochan e kad mu’gad i dugliy ko mang e ngad rin’ed.

15. Uw rogon nrayog ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah ni bod rogon fa dalip i pagel nu Hebrew?

15 Kum lemnag e n’en ni buch rok fa dalip i pagel nu Hebrew ni ka nog Shadrak nge Meshak nge Abednego ngorad. Nap’an ni yog Nebukadnezzar ni Pilung ngorad ni ngar siro’gad ko fare liyos ni ke ngongliy mi yad siyeg ni ngar rin’ed e re n’em. Rogon nib tamilang e fulweg nra pied ngak e re pilung nem e be dag ni kar lemnaged u m’on riy e n’en nib t’uf ni ngar rin’ed ya nge yag ni ngar pared ni yib yul’yul’ ngak Jehovah. (Ex. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18) Ere uw rogodad e ngiyal’ ney? Mang e ga ra rin’ ni faanra yog e en nib ga’ ko maruwel rom ni ngam pi’ e salpiy ni ayuw ni fan nga reb e madnom nib l’ag rogon ko teliw ni googsur? Ka chiney e ba fel’ ni ngad fal’eged i lemnag rogon ni ma lemnag Jehovah e re n’ey, ko bin ni ngad songad nga fini buch ban’en ni aray rogon rodad. Ya faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma nap’an nra buch ban’en rodad, ma aram e ra mom ngodad ni ngad rin’ed ma gad yog e n’en nib puluw ni bod rogon ni rin’ fa dalip i pagel nu Hebrew.

Gur, kam fal’eg i gay murung’agen, ma kam ngongliy e babyor ni fan ko tafalay ni be tamilangnag e re miti tafalay nrayog ni ngam un ngay, ma kam weliy murung’agen ko togta rom? (Mu guy e paragraph 16)

16. Faanra ba tamilang u wan’dad rogon ni ma lem Jehovah, ma uw rogon nra ayuwegdad e re n’ey ni ngad fal’eged rogodad u nap’an nra buch ban’en rodad nib tomgin nib t’uf ni ngan tafalaynagdad nib gur?

16 Faan gad ra fal’eg i lemnag rogon ni ma lem Jehovah, ma ra ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak u nap’an nra buch ban’en rodad nib tomgin nib t’uf ni ngan tafalaynagdad nib gur. Riyul’ ni gad gubin ma kad dugliyed ndab da fanayed e racha’ nib polo’ ara reb ko fa aningeg i nochi ban’en u fithik’ e racha’. (Acts 15:28, 29) Machane bay boch e tafalay nib l’ag rogon ko racha’ nib t’uf ni nge reb e Kristiano me dugliy e n’en ni nge rin’ nib puluw ko pi kenggin e motochiyel u Bible. Ere mingiyal’ e ba fel’ ni ngan dugliy ko mang e ngan rin’? Gur, ba fel’ ni ngad dugliyed e re n’ey nib gur u nap’an ni gad bay u aspital nsana gad bay u fithik’ e amith nge magafan’? Mudugil ni danga’. Ya ka chiney e aram e ngiyal’ nib fel’ ni ngad fal’eged i gay boch ban’en u murung’agen, ma gad ngongliy e babyor ni fan ko tafalay ni be tamilangnag e re miti tafalay nrayog ni ngad uned ngay, ma gad weliy murung’agen ngak e togta rodad. d

17-19. Mang nib ga’ fan ni ngad filed rogon ni ma lemnag Jehovah boch ban’en e chiney? Mu weliy ban’en nrayog ni nge buch.

17 Mu lemnag fare fulweg nib gur ni pi’ Jesus ngak Peter u nap’an ni pi’ fare fonow nde puluw ni gaar: “Somol, dab kum lem nge pag rogon.” Ba tamilang ni ma fal’eg i lemnag Jesus e pi n’en ni baadag Got ni nge rin’ nge pi yiiy u murung’agen e yafos nge yam’ nra tay u roy u fayleng. Re tamilangan’ ney e aram e n’en ni ke tay nib gel ni nge par nib yul’yul’ ngak Jehovah me pi’ e yafos rok ni maligach ni fan ngodad ni gad gubin.​—Mu beeg e Matthew 16:21-23, NW. e

18 Ngiyal’ ney e baadag Got ni ngad manged fager rok ma gad rin’ e tin rayog rodad ni fan e ngan machibnag fare thin nib fel’. (Matt. 6:33; 28:19, 20; Jas. 4:8) Machane bay boch e girdi’ nrayog ni ngar gayed rogon ni nge mulan’dad ndab da rin’ed e re n’ey. N’en nra rin’ e pi girdi’ ney e taareb rogon ko n’en ni rin’ Peter, ya gathi yad be rin’ e re n’ey nni lem rorad ya yad be lemnag ni aram e yad be ayuweged gadad. Bod ni, faanra ke ognag e en nib ga’ ko maruwel rom ngom ni ngam yoornag e awa ni ngam maruwel ma ra pi’ puluwom ni boor. Machane faan ga ra maruwel ni aram urngin e awa, ma ra fek e tayim rom ko muulung nge machib ni gimed be tay e pi walag. Ara ke ognag e sensey rom ngom ni ngan piem ngam man nga reb e skul nib tolang. Faanra buch e re n’ey rom, ma gur, ra t’uf ni ngam meybil mag fal’eg i gay murung’agen, mag weliy ngak reb i chon e tabinaw rom ara reb e piilal u m’on ni ngam dugliy e n’en ni ngam rin’? Ba fel’ ni ka chiney e ngam fil rogon ni ma lemnag Jehovah e pi n’ey, mag gay rogon ni nge yag e lem rok ngom. Ma aram e faanra kan ognag e pi n’ey ngom, ma rayog ni nge dabi mo’maw’ ngom ni ngam siyeg. Ya kam nang ko mang e ngam rin’ ni bochan e kam mu’ i dugliy ni ngam par ni ga be tiyan’um ko pigpig rom ngak Jehovah.

19 Rayog ni ngkum lemnag boch ban’en nrayog ni nge buch nib tomgin nra skengnag e yul’yul’ rom ngak Jehovah. Riyul’ ndabiyog ni ngad fal’eged rogodad u gubin e pi n’em. Machane faan gad ra fal’eg i lemnag rogon ni ma lem Jehovah u nap’an ni gad ma fol Bible ni yigoo gadad, ma aram e rayog ni nge dab da paged talin e pi n’em ni kad filed, ma gad nang rogon ni ngad fanayed ko pi n’en ni be buch rodad. Ere nap’an ni gad ra fil e Bible, ma ngad gayed rogon ni ngad nanged rogon ni ma lemnag Jehovah boch ban’en, ma gad gay rogon ni nge yag e lem rok ngodad, ma ka gad lemnag rogon nra ayuwegdad e re n’ey ni ngad dugliyed ban’en u fithik’ e gonop e chiney nge boch nga m’on.

ROGON E LEM ROK JEHOVAH NGE N’EN NRA BUCH ROM BOCH NGA M’ON

20, 21. (a) Mang fan ni gad ra felfelan’ ko puf rogon rodad u lan e bin nib beech e fayleng? (b) Uw rogon nrayog ni ngad felfelan’gad ko yafos rodad e chiney?

20 Gad gubin ni gad be athapeg e par u lan e bin beech e fayleng. Yooren i gadad e athap rok e nge par u Paradis u fayleng ni manemus. U tan Gil’ilungun Got e aram e ra puf rogodad ko gubin e amith nge gafgow ni gad be yan u fithik’ u lan e biney e m’ag. Maku ra puf rogodad ni ngad dugliyed boch ban’en ni gad baadag.

21 Machane re n’ey e gathi be yip’ fan ndariy e gin ni nge mus e puf rogon rodad riy. Piin nib sobut’an’rad e ra ngar dugliyed ban’en, ma tin ni yad ra dugliy e thingari puluw ko pi motochiyel rok Jehovah nge lem rok. Ma re n’ey e ra yibnag e felfelan’ nib gel nge gapas ngorad. (Ps. 37:11) Machane u m’on ni nge buch e re n’ey, maku rayog ni ngad felfelan’gad e chiney ni faan gad ra guy rogon ni nge puluw rogon ni gad ma lem ko lem rok Jehovah.

a Roma 12:2, NW: “Dab mu paged e lem nu fayleng ni nge gagiyegnagmed, machane mpied gimed ngak Got nge pilyegmed, ni aram e kari pilyeg lanin’med ni polo’. Ma aram e rayog ni ngad micheged ngodad e tin nib m’agan’ Got ngay ni tin nib fel’, nib fel’ u wan’ e rib yal’uw.”

b Re miti churu’ ney ni ka nog e lap dancing ngay e en ni be yan riy e be m’ug yu yang u dow ma bay u daken ay be’ ni be churu’ i puwlag. Ere faanra kan nang ni ke un be’ ko re n’ey, ma aram e ba t’uf dalip e piilal ni ngar dugliyed ko mang e ngan rin’ ngak ni be yan u rogon e tin riyul’ ni kan nang u murung’agen ni bochan e re miti churu’ ney e ba l’ag rogon ko ngongol ndarngal. Ere faanra bay reb e Kristiano ni ke un ko re miti churu’ ney ara ka i yaliy ma thingari ning e ayuw ngak e piin piilal.​—Jas. 5:14, 15.

c Nap’an ni yibe yoloy boch e thin ni puwlag ngan pi’ ngak be’ u cellphone ara sasing ara video ni yaan e puwlag ma re n’ey e ka nog e sexting ngay. Ere faanra kan nang ni ke un be’ ko re n’ey, ma aram e ba t’uf dalip e piilal ni ngar dugliyed ko mang e ngan rin’ ngak ni be yan u rogon e tin riyul’ ni kan nang u murung’agen. Yu ngiyal’ e faanra un reb e fel’ yangaren ko re n’ey ma rayog ni nge oloboch girdien e am ngak. Faanra ga ba baadag ni ngam nang boch murung’agen e re n’ey, ma rayog ni ngam man ko fare website ni jw.org ngam beeg fare article ni kenggin e, “Young People Ask​—What Should I Know About Sexting?” ni thin ni Meriken. (Mu guy fare thin ni kenggin e BIBLE TEACHINGS > TEENAGERS.) Ara mu guy fare article ni kenggin e “How to Talk to Your Teen About Sexting” ni bay ko fare ke Awake! ko November 2013 ko page 4-5 ni thin ni Meriken.

d Ra ga baadag ni ngam nang boch e pi kenggin e motochiyel u Bible ni nge ayuwegem, mag guy fare ke babyor ni kenggin e Um Pired ni Gimed Ba T’uf rok Got ni bay ko page 246-249.

e Matthew 16:22, NW: “Somol, dab kum lem nge pag rogon; ya thingari dabi yib e pi n’ir ngom.”