1. Mu weliy e n’en ni buch u nap’an ni ngongliy Jesus e bin som’on e maang’ang rok.

 AM LEMNAG e n’en ni buch u nap’an ni tabab Jesus ko machib u tungun e duw ni 29 C.E. Ni pining Jesus, nge Maria ni chitiningin, nge boch i gachalpen nga ba madnom ko m’agpa’ nni tay u Kana nreb e binaw ni bay ko lel’uch u Nazareth ni aram e gin ni ilal Jesus riy. Re tabinaw nem e yad boch e fager rok Maria, ere be un i ayuweg e piin kar bad ni ngar uned ko re madnom nem. Machane nap’an e re madnom nem, me buch ban’en nrayog ni nge k’aring e tamra’ ko re tabinaw nem nga fa gali cha’ ni ngar mabgolgow. N’en ni buch e m’ay e wain. b Sana rayog ni yigi pag urngin e girdi’ ni yib nga rogon urngin nni lemnag. Ka chingiyal’ nem me yan Maria ngak Jesus me gaar: “Dakuriy e wain rorad.” (John 2:1-3) Ere mang e rin’ Jesus? I rin’ ban’en ni yira ngat ngay. I pilyeg e ran nge ngal’ ni “bin th’abi fel’ e wain.”​—John 2:9, 10.

2-3. (a) Mang boch e maang’ang ni i ngongliy Jesus? (b) Mang angin nra yib ngodad ni faan gad ra fil murung’agen e pi maang’ang ni i ngongliy Jesus?

² Ku boor e maang’ang ni ngongliy Jesus u nap’an e machib ni i tay. c Bokum biyu’ e girdi’ ni ayuwegrad u daken e pi maang’ang ney. Bod ni bay l’agruw e maang’ang ni ngongliy nreb riy e duruw’iy 5,000 e pumoon ma reb e duruw’iy 4,000 e pumoon. Faanra  ngan uneg e ppin nge bitir nga urngin e girdi’ ni ur moyed u nap’an ni ngongliy e gal maang’ang ney mab pag 27,000. (Matt. 14:15-21; 15:32-38) Ku boor e girdi’ nib m’ar ni golnagrad u nap’an ni ngongliy e gal maang’ang ney. (Matt. 14:14; 15:30, 31) Am lemnag gelngin nri ngat e pi girdi’ nem u nap’an ni golnagrad Jesus miki duruw’iyrad u daken e maang’ang!

³ Boor ban’en nrayog ni ngad filed e ngiyal’ ney ko pi maang’ang ni i ngongliy Jesus. Gad ra weliy ko re article ney boch ban’en nrayog ni ngad filed ko pi maang’ang nem nra gelnag e michan’ rodad. Ngemu’ mu kud weliyed rogon e sobut’an’ nge runguy ni dag Jesus u nap’an ni be ngongliy e pi maang’ang nem.

4. Pi maang’ang ni i ngongliy Jesus e be fil boch ban’en ngodad u murung’agen mini’?

⁴ Pi maang’ang ni i ngongliy Jesus e gathi kemus ni be fil boch ban’en ngodad u murung’agen, ya ku be fil boch ban’en ngodad u murung’agen e Chitamangin nra gelnag e michan’ rodad. Bin riyul’ riy e Jehovah e Ir e Pi’ gelngin Jesus ni nge ngongliy e pi maang’ang nem. Be gaar e Acts 10:38: “[I] pi’ Got fare Kan ni Thothup nge gelngin ngak [Jesus]. Me yan nga gubin yang, ni be rin’ e tin nib fel’ ma be golnag urngin e piin ni yad ba’ u tan gelngin e moonyan’, ni bochan e ba’ Got rok.” Ku dab mu pagtalin ni urngin ban’en ni i yog Jesus ma be rin’ nib muun ngay e pi maang’ang ni i ngongliy e ri m’ug rogon laniyan’ e Chitamangin riy nib fel’ rogon. (John 14:9) Am lemnag dalip ban’en nrayog ni ngad filed ko pi maang’ang nem.

5. Mang e i k’aring Jesus ni nge ngongliy e maang’ang? (Matthew 20:30-34)

⁵ Bin som’on e ri gad ba t’uf rok Jesus nge Chitamangin. Nap’an ni immoy Jesus u fayleng, me dag gelngin nrib t’uf e girdi’ rok ni aram e i ngongliy e maang’ang ni nge ayuweg e piin yad be gafgow. Bay bayay ni wenig l’agruw i pumoon ni yow ba malmit ngak ni nge ayuwegrow. (Mu beeg e Matthew 20:30-34.) Mu tay fanam i yan riy ni “kireban’” Jesus ngorow, ma aram me chuweg e malmit rorow. Fare bugithin ni Greek ni kan pilyeg ni “kireban’” e be yip’ fan e runguy nib gel ni ke thamiy be’. Mit ney e runguy ni ku ma m’ug e t’ufeg riy e ku aram e n’en ni k’aring Jesus ni nge duruw’iy bogi girdi’ ni kar m’ad ko bilig me golnag be’ nib daraw. (Matt. 15:32; Mark 1:41) Rayog ni nge pagan’dad ngay nri gad ba t’uf rok Jehovah ni fare Got ni ma “runguydad ma mmunguy ngodad” nge Fak, ma ma kireban’row ko gafgow ni gad ma tay. (Luke 1:78; 1 Pet. 5:7) Ere ba mudugil nri yow baadag ni ngar chuwegew urngin ban’en ni be gafgownag e girdi’!

6. Mang e ke pi’ Got gelngin Jesus ni nge rin’?

⁶ Bin l’agruw e ke pi’ Got gelngin Jesus ni nge pithig urngin e magawon ko girdi’. Pi maang’ang ni i ngongliy Jesus e i dag riy ni bay gelngin ni nge pithig e pi magawon ndabiyog ni ngad pithiged u gelngidad. Bod ni bay gelngin ni nge chuweg tapgin e magawon ni be mada’nag e girdi’ ni aram e denen ni ke af ngodad nge wenegan ni aram e m’ar nge yam’. (Matt. 9:1-6; Rom. 5:12, 18, 19) Pi maang’ang ni i ngongliy e be micheg nrayog rok ni nge golnag “urngin mit” e m’ar miki faseg e yam’. (Matt. 4:23; John 11:43, 44) Ku bay gelngin ni nge gapaseg e lang me tuluf e moonyan’ ni ke ying ko girdi’. (Mark 4:37-39; Luke 8:2) Ri be yib e athamgil nga lanin’dad ni kad nanged ni ke pi’ Jehovah gelngin Fak ni nge rin’ boch ban’en ni aray rogon!

7-8. (a) Mang e rayog ni nge pagan’dad ngay ni bochan e pi maang’ang ni i ngongliy Jesus? (b) Mang maang’ang e ga be athapeg ni ngam guy ni nge buch u lan e bin nib beech e fayleng?

⁷ Bin dalip e rayog ni nge pagan’dad nra riyul’ e pi n’en kan micheg nra fek Gil’ilungun Got i yib.  Pi maang’ang ni i ngongliy Jesus u nap’an ni immoy u fayleng e be dag ngodad e n’en nra rin’ u ga’ngin yang e fayleng ni ir e Pilung u Gil’ilungun Got u tharmiy. Am lemnag boch ban’en ni bay da guyed ni ke buch u tan e gagiyeg rok Kristus ndab ki n’uw nap’an. Ra fel’ fithik’ i dowdad ni bochan e ra chuweg urngin mit e m’ar ni be gafgow e girdi’ riy. (Isa. 33:24; 35:5, 6; Rev. 21:3, 4) Dakuriy ba ngiyal’ ni ka gad ra yim’ ko bilig ara da gafgowgad ni bochan boch ban’en ni ma yib ni yima gafgow riy. (Isa. 25:6; Mark 4:41) Ku gad ra felfelan’ ni ngad guyed e piin nib t’uf rodad ni yad bay u lan e “low” ni kan fasegrad ko yam’. (John 5:28, 29) Mang maang’ang e ri ga be athapeg ni ngam guy ni nge buch u lan e bin nib beech e fayleng?

⁸ Nap’an ni i ngongliy Jesus e maang’ang, ma i dag nrib sobut’an’ ma ri ma runguy e girdi’. Ireray l’agruw e fel’ngin nsusun e nga i m’ug rodad. Ere chiney e ngad weliyed l’agruw ko pi maang’ang nem. Bin som’on e murung’agen fare madnom ko m’agpa’ nni tay u Kana.

9. Mang e rin’ Jesus u nap’an fare madnom ko m’agpa’? (John 2:6-10)

⁹ Mu beeg e John 2:6-10. Gur, ba milfan ngak Jesus ni nge rin’ ban’en u nap’an ni m’ay e wain u nap’an fare madnom ko m’agpa’? Danga’. Dariy ban’en ni kan yiiynag u m’on riy ni be yog nra ngongliy Jesus e maang’ang nge pi’ e wain. Machane am lemnag rogon lanin’um ni faanra ke m’ay e n’en ngan garbod ngay u nap’an e madnom ko m’agpa’ rom. Dabisiy ni kireban’  Jesus ko fare tabinaw, nib ga’ ni fa gali cha’ ni kar mabgolgow e ri kireban’ ngorow, ma dabun ni ngar tamra’gad. Ere aram fan ni ngongliy fare maang’ang ni kan weliy murung’agen u tabolngin e re article ney. I pilyeg sogonap’an 103 gallon e ran nge ngal’ ni tin th’abi fel’ e wain. Rayog ni fan ni rin’ e re n’em e bochan ni nge magey boch ni ngan unum nga tomuren ara nge pi’ e re wu’ i mabgol nem nni chuway’ ni nge yag e salpiy riy ngorow. Ba mudugil ni pining e re wu’ i mabgol nem e magar ni bochan e re n’ey ni rin’ Jesus!

10. Mang boch ban’en nib ga’ fan u rarogon fare chep ni bay ko John ko guruy ni 2? (Kum guy e sasing.)

¹⁰ Am lemnag boch ban’en nib ga’ fan u rarogon e re chep ney ni bay ko John ko guruy ni 2. Gur, kam tay fanam i yan riy ni gathi Jesus e ir e suguy fapi rume’ ko ran? Ya bin riyul’ riy e yog ko fapi tapigpig ni ngar suguyed fapi rume’ ko bin ir e nge rin’ ya nge guy e girdi’. (Verse 6, 7) Ma tomuren ni pilyeg fapi ran nge ngal’ ni wain, ma gathi ir e fek boch nge yan i pi’ ngak fare moon ni be gagiyegnag fare madnom ni nge ri’ lamen, ya fapi tapigpig e yog ngorad ni ngar rin’ed e re n’em. (Verse 8) Ku de fek ba kap fare wain nge chibiy nga lang u p’eowchen e girdi’ me gaar, ‘Am ried lamen e wain ni ka fin gu ngongliy!’

11. Mang e rayog ni ngad filed ko fare maang’ang ni ngongliy Jesus?

¹¹ Mang e rayog ni ngad filed ko re maang’ang ney ni ngongliy Jesus? Gad be fil ban’en riy u murung’agen e sobut’an’. De uf Jesus ko re maang’ang ney ni ngongliy. Bin riyul’ riy e da i uf ko pi n’en ni i rin’. Ya urngin e pi n’em ni i pining e sorok riy ngak e Chitamangin. (John 5:19, 30; 8:28) Faan gad ra folwok rok Jesus ngad pared ni gad ba sobut’an’, ma aram e dab ud ufgad ko pi n’en gad ma rin’. Demtrug e tin gad be rin’ ni fan ko pigpig rodad ngak Jehovah, ma gathi gadad e ngad ufgad ngodad, ya ngad ufgad ko fare Got nrib manigil ni gad be pigpig ngak. (Jer. 9:23, 24) Susun ni ir e ngad pininged e sorok ngak. Bin riyul’ riy e, faanra der ayuwegdad Jehovah ma dariy ban’en nrayog ni ngad rin’ed.​—1 Kor. 1:26-31.

12. Ku mang reb e kanawo’ nrayog ni ngad daged e sobut’an’ riy ni bod Jesus? Mu susunnag.

¹² Kum lemnag reb e kanawo’ nrayog ni ngad daged e sobut’an’ riy ni bod Jesus. Am lemnag e re n’ey: Bay reb e piilal ni ke tay e tayim ni nge ayuweg reb e walag ni kab pagel nib ministerial servant ni nge fal’eg rogon e bin som’on e welthin ni fan ko yoor ni nge pi’. Bochan e re n’ey ma rib manigil e welthin ni pi’ fare walag, ma aram mi ri felfelan’ e pi walag u lan e ulung. Tomuren e muulung me yib be’ i yog ko fare piilal nrib manigil e welthin ni ke pi’ fare walag. Ere gur, ba t’uf ni nge gaar fare piilal: ‘Arrogon, machane boor e tayim ni kug tay ni fan e nggu ayuweg’? Fa nge gaar: ‘Arrogon. Ka rug felfelan’ ngak’? Faanra gad ba sobut’an’, ma aram e dariy rogon ni ngan n’ufdad ko pi n’en nib fel’ ni gad be rin’ ni fan ngak yugu boch e girdi’. Gad ba felfelan’ ni bochan e gad manang ni be guy Jehovah e tin gad be rin’ mab ga’ fan u wan’. (Mu taarebrogonnag ko Matthew 6:2-4; Heb. 13:16) Ba mudugil ni gad ra felfelan’nag Jehovah u nap’an ni gad ra dag e sobut’an’ ni bod ni rin’ Jesus.​—1 Pet. 5:6.

13. Mang e guy Jesus u nap’an ni chugur ko fare mach nu Nain, ma mang e rin’? (Luke 7:11-15)

¹³ Mu beeg e Luke 7:11-15. Am lemnag e n’en ni buch u nap’an ni ke taw nga lukngun e machib ni i tay Jesus u fayleng. Ngiyal’ nem e ke milekag nga Nain nreb e mach ni bay u Galile nde palog u Shunem ni aram fare binaw ni faseg Elisha ni profet ba pagel riy ni fak be’ nib pin sogonap’an 900 e duw ni ke yan. (2 Ki. 4:32-37) Nap’an ni taw nga langan e garog ko fare binaw, me guy e girdi’ ni kar bad ni nga  ranod ko gum’eyag. Rib gel e kireban’ ko re n’em ni bochan e ke yim’ e taare pagel ni fak be’ nib pin ni ke yim’ figirngin. Machane fare matin e gathi yigoo ir, ya boor e girdi’ ni kar uned ngak u lan binaw i yib. Ere taleg Jesus fapi girdi’ me rin’ ban’en ni fan ko fare matin ni yira ngat ngay. I faseg fare pagel ni fak ko yam’! Ireray e cha’ nsom’on ko fa dalip i girdi’ ni fasegrad Jesus ni bay murung’agen u lan e Gospel.

14. Mang boch ban’en nib ga’ fan u rarogon fare chep ni bay ko Luke ko guruy ni 7? (Kum guy e sasing.)

¹⁴ Am lemnag boch ban’en nib ga’ fan u rarogon e re chep ney ni bay ko Luke ko guruy ni 7. Gur, kam tay fanam i yan riy ni “guy” Jesus e re matin nem, ma aram “me taganan’ ngak”? (Verse 13) Sana rayog ni guy Jesus e re matin nem ni be yor u nap’an ni yibe fek fak ni ngan yan ni k’eyag, ma aram mi ri runguy. Ere gathi kemus ni kireban’ Jesus ko re matin nem, ya ki dag ngak ni be runguy. Dariy e maruwar riy ni non ngak u reb e kanawo’ nra fal’eg laniyan’ me gaar: “Dakumur yor.” Ngemu’ me rin’ ban’en ni nge ayuweg. I faseg fare pagel ni fak me fulweg “ngak e chitiningin.”​—Verse 14, 15.

15. Mang e rayog ni ngad filed ko fare maang’ang ni ngongliy Jesus?

¹⁵ Mang e rayog ni ngad filed ko re maang’ang ney ni ngongliy Jesus? Gad be fil riy nib t’uf ni ngad daged e runguy ngak e piin be kireban’rad ya ke yim’ be’ nib t’uf rorad. Riyul’ ndabiyog ni ngad faseged e yam’ ni bod ni i rin’ Jesus. Machane rayog ni ngad daged e runguy ngak e piin be kireban’rad ya ke yim’ be’ nib t’uf rorad ni faanra ud fal’eged i yaliy rarogorad. Rayog ni ngad daged e runguy ngorad ni aram e nga u dogned ma gad be rin’ e tin rayog rodad ni ngad ayuweged yad ma gad be fal’eg lanin’rad. d (Prov. 17:17; 2 Kor. 1:3, 4; 1 Pet. 3:8) Mus ni faanra dogned in e thin ngorad ara da rin’ed bochi ban’en nib achig ni fan ngorad, ma rayog ni ngari pi’ e athamgil ngorad me fal’eg lanin’rad.

16. Mang e ga be fil ko n’en ni buch rok ba matin ni ke yim’ fak ni kan susunnag yaan ko sasing?

¹⁶ Am lemnag e n’en ni buch rok be’. In e duw ni ke yan me guy reb e walag nib pin reb e matin ni be yor u nap’an ni yibe tang u nap’an reb  e muulung. Re tang nem e be weliy murung’agen e athap ko fos ko yam’, ma re matin nem e ka fini yim’ bochi buliyel ni fak. Bochan ni manang fare walag e n’en ke buch, ma aram me yan ni ka chingiyal’ nem ko gin bay fare matin riy nge yan i palyeg ngak ngar tanggow u taabang. Boch nga tomuren me gaar fare matin: “Ri t’uf e pi walag rog.” Ri felfelan’ ni ke yan ko muulung. I gaar: “Tagil’ e Liyor rodad e aram e gin yima ayuwegdad riy.” Ere rayog ni nge pagan’dad ngay ni ki mada’ nga nochi ban’en nib achig ni gad ma rin’ ni ngad daged e runguy ngak e piin ke kireban’rad ‘ndakuriy ban’en ni be l’agan’rad ngay,’ ma ma guy Jehovah mab ga’ fan u wan’.​—Ps. 34:18.

17. Mang e kad filed ko re article ney?

¹⁷ Ra ud filed murung’agen e pi maang’ang ni i ngongliy Jesus ni bay ko Gospel, ma rayog ni nge gelnag e michan’ rodad. Pi maang’ang nem e be fil ngodad nri gad ba t’uf rok Jehovah nge Jesus, ma bay gelngin Jesus ni nge pithig urngin e magawon ko girdi’, ma rayog ni ngari pagan’dad nra riyul’ e pi n’en kan micheg nra fek Gil’ilungun Got i yib ndab ki n’uw nap’an. Nap’an ni gad be fil murung’agen e pi n’ey, ma rayog ni ngad fal’eged i lemnag boch e kanawo’ nrayog ni nge m’ug pi fel’ngin Jesus rodad. Sana rayog ni ngam tay e fol Bible ni yigoo gur ara mu ted chon e tabinaw rom e Fol Bible ni Tabinaw ni ngam weliyed murung’agen yugu boch e maang’ang ni i ngongliy Jesus. Mu lemnag boch ban’en nrayog ni ngam fil riy, mag weliy ngak yugu boch e girdi’. Ga ra rin’ e re n’ey, ma boor ban’en nrayog ni ngam weliyed yugu boch e girdi’ nra pi’ e athamgil nga lanin’uy!​—Rom. 1:11, 12.

18. Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

¹⁸ Nap’an ni chugur nga tungun e machib ni i tay Jesus u fayleng, ma aram me faseg e en tomur ko fa dalip i girdi’ ni fasegrad ni bay murung’agen u Bible. Machane biney e fos ko yam’ e yugu ba thil, ya reb e fager rok e faseg ko yam’ ni ke gaman aningeg e rran ni ke yim’. Mang boch ban’en nrayog ni ngad filed ko re maang’ang ney? Ma uw rogon ni ngari mich u wan’dad e athap ko fos ko yam’? Gad ra weliy e fulweg ko gal deer ney ko bin migid e article.