Rayog ko Yam’ ni Nge Ayuweg e Girdi’?

TAMBA, e be’ nib pagal ni ma par u ba’ ni ngal u Africa, e bay e skeng nra fek u skul. * Yugu be yog e chitiningin ngak nib t’uf ni nge non ko girdi’ rok ni kar m’ad ya rayog ni ngar ayuweged ni nge fel’ e skeng rok. U Palermo, ni reb e mach nu Italy e bay bang u tan e but’ ni kan fal’eg rogon kan tay bokum miriay e yam’ ngay ni ma yan e girdi’ ngay ko sebal. Boch e girdi’ e yad ma lemnag ni pi yam’ ney e rayog ni nge ayuweg e girdi’. Gubin e duw, e ma yan e girdi’ nga Lily Dale, ni reb e mach u ba’ ni ngal u New York u Meriken ya ireram e gin boor e sothuw ni ma par riy. Ma yan e girdi’ e ngaram ya yad be athapeg ni rayog ni nge ayuwegrad e pi sothuw nem ngar nonad ko fager fa girdi’ rorad ni kar m’ad.

Ba ga’ ni ma lemnag e girdi’ u fayleng ni rayog ni ngar ninged e ayuw ko girdi’ ni kar m’ad. Uw rogon ni ga be lemnag? Sana kan fil ngom ni rayog ni nge ayuwegem e girdi’ ni kar m’ad fa bay boch e fager rom nib mich u wan’rad e lem ni aram rogon. Riyul’ ni ba t’uf rodad e girdi’ rodad ni kar m’ad. Ere pi sothuw e yad ma micheg ni rayog ni ngar pininged e piin ni kar m’ad ni ngar nonad. Ke yog e Time magazine ni bay reb e sothuw ni be’ ni ppin ni ke yog ni bay bang ni ma par yaan e piin ni kar m’ad riy ma “rayog ni nga non ngorad.” Riyul’ e re thin ney, fa? Rayog ko yam’ ni nge ayuweg e girdi’? Thin nu Bible e rayog ni nge tamilangnagem.

Piin ni Kar M’ad e Ka Yad Ba Fas u Bang, Fa?

Be tamilangnag e Bible rarogon e piin ni kar m’ad. Be gaar e Eklesiastes 9:5: “Piin nib fos e yad manang ni bay ra m’ad, machane piin nib yam’ e dariy ban’en ni yad manang.” Ere rayog ni nge thamiy e piin nib yam’ ban’en, fa? Verse 6 e be gaar: “Urngin e t’ufeg rorad, fanenikan nge tin yad be yim’ ni bochan e ke un ngorad ko yam’. Ma dakuriy bayay ni ku ra un nga ban’en ko biney e fayleng.” A kum guy e verse 10 ni be gaar: “Dakuriy ban’en ni ngan rin’, ma dariy e tafinay, ma dariy e llowan’, ma dariy e gonop u lan e fayleng ko yam’ [“Sheol,” NW] ni aram e gin ni ngam man ngay.” Re bugithin ney ni Hebrew ni “Sheol” e be yip’ fan e “gin ni bay e piin ni kar m’ad riy.”

I ayuweg Jesus boor e girdi’ u nap’an ni kab fas, machane manang ni bayi yim’. I lemnag ni ku ra ayuweg e girdi’ u nap’an ni kan k’eyag, fa? Danga’. Ke taareb rogonnag e yam’ nra tay ko ngiyal’ ni ke nep’ ni dakuriy ban’en ni rayog ni nge rin’. (John 9:4) Ri manang Jesus ni nap’an nra yim’ be’ ma dabkiyog ni nge “pining e sorok” ngak Got.​—Isaiah 38:18.

Ki weliy Jesus murung’agen ban’en ni rayog ni ngan taareb rogonnag ko yam’. Nap’an ni yim’ Lazarus ni fager rok, ma aram me taareb rogonnag ngak be’ ni be mol. (John 11:11-13) Ga be lemnag ni rayog ni nge ayuwegdad be’ ni be mol? Be’ ni be mol e dariy ban’en ni manang ma dabiyog ni nge rin’ ban’en ngak be’.

Ka Bay Ban’en ni Ra Magey nib Fas u Tomuren ni Ke Yim’ Be’?

Boor e girdi’ e kan fil ngorad ni bay ban’en nra magey nib fas ni aram yaan u tomuren ni ke yim’ be’. Machane, gathi aram rogon ni be weliy e Bible. Fa bin som’on e babyor nu Bible ni Genesis e be tamilangnag nde yib yaan fare pumoon ngak. U Genesis 2:7 e be yog ni pag Got athon l’ugun ni ma pi’ e yafas nga lan p’ethngun, “me  fas fare girdi’.” Ere yafas ni pi’ Got ngak fare pumoon ma aram me sum ni be’ nib fas, maku taareb rogon ni pi’ e yafas ko gamanman mi yad fas. (Genesis 1:20-25) Ere nap’an nra yim’ e girdi’ fa gamanman ma dakuriy e pogofan rorad. Ma be micheg e Bible e re thin n’ey.​—Ezekiel 18:4.

Sana ma fith boch e girdi’ nra gaargad, ‘Mang fan ni ma yog boch e girdi’ ni yad ma non ko girdi’ ni kar m’ad, ma kar rung’aged lamrad, fa kar guyed yaan e pi girdi’ nem?’ Ma buch e pi n’ey u boor yang u fayleng. Ere boor e girdi’ ni yad ma yan ko pi sothuw ya yad be lemnag ni riyul’ ni rayog ni ngar nonad e girdi’ rorad fa pi tafager rorad ni kar m’ad.

Gur, riyul’ ni aram rogon? Faanra aram rogon, gathi ba togopuluw e re n’ey ko thin ni bay i er nga lang nib puluw ko thin nu Bible? Ke yog Jesus ni Thin rok Got e ba riyul’. (John 17:17) Thin riyul’ e dariy reb e thin riy nib togopuluw nga reb. Bin riyul’ riy, e bay e thin nu Bible nra ayuwegdad ngad nanged ni dabiyog ko yam’ ni nge ayuweg e girdi’ ni kab fas. Bible e be yog ngodad u murung’agen be’ ni ke guy rogon ni nge ning e ayuw ngak be’ ni ke yim’. Faan gad ra fal’eg i beeg e thin riy ma ra tamilang u wan’dad e tin riyul’.

Ba Pilung ni Ke Ning e Ayuw Ngak Be’ ni Ke Yim’

Ke buch e re n’ey u nap’an e mahl ko lan lel’uch e nam nu Israel. Saul ni pilung nu Israel nge salthaw rok e kar guyed e gin ni be par e salthaw nu Filistia riy. Nap’an ni guy Saul e salthaw nu Filistia “me yib e marus ngak.” Ngiyal’ ney e dakir ma liyor Saul ngak Jehovah. Ere nap’an ni ning e ayuw ngak Jehovah ma de fulweg lungun. Ere mini’ e ke ning Saul e ayuw ngak? Ngiyal’ ney e ke yim’ Samuel ni profet rok Got.​—1 Samuel 28:3, 5, 6. 

Ke yan Saul ni nge ning e ayuw ngak reb e sothuw u En-dor. Ke wenig Saul ngak fare sothuw ni nge “pining yaan” Samuel. Ere ke pining fare sothuw yaan Samuel. Riyul’ ni yaan Samuel e ram, fa? Danga’, gathi riyul’ ni “Samuel” e ke non ngak Saul ni be yog ngak nra gel piyu Filistia ma yira li’rad fak u nap’an e mahl.​—1 Samuel 28:7-19.

Mu fal’eg i lemnag fare thin ni be yog e Bible, ni nap’an nra yim’ e girdi’ ma yad “ra sul ko ab” ma rofen nem e “gubin e tin ur tanomniged e ra mus.” (Psalm 146:4, BT) Manang Saul nge Samuel ni dabun Got ni ngan ning e ayuw ngak e pi sothuw. U m’on riy, ma i yog Saul ni ngan chuweg gubin ban’en nib l’ag rogon ko ngongol ko moonyan’ ko nam nu Israel.​—Levitikus 19:31.

Mu lemnag e pi n’ey. Faanra kab fas Samuel e ngiyal’ nem nib kan, rayog ni nge th’ab e motochiyel rok Got ya nge fol rok fare sothuw ni baadag ni nge yib nge guy Saul? Ngiyal’ nem, ma daki non Jehovah ngak Saul. Gur, rayog rok fare sothuw ni nge towasariy Got ni Rib Gel Gelngin ni nge non ngak Saul u l’ugun Samuel? Danga’. Ere ba tamilang ni facha’ ni ke non ngak fare sothuw e gathi Samuel. Reb e kan nib kireb e ke n’igin ni nge yan u yaan Samuel.

Pi moonyan’ e yad e pi engel ni kar togopuluwgad ngak Got kakrom. (Genesis 6:1-4; Jude 6) Yad ma yaliy e girdi’ u nap’an ni ka yad ba fas; ere yad manang rogon yaan nge ngongol nge rogon ni ma non e girdi’. Yad baadag ni ngar  rin’ed ban’en ni nge m’ug riy ni thin ni be yog e Bible e de riyul’. Arfan ni Bible e be ginangdad ni dabda chugurgad ngak e pi kan nib kireb nem. (Deuteronomy 18:10-12) Pi kan nib kireb ney e ka yad ba pasig i rin’ e tin nib kireb e ngiyal’ ney.

Ere gad manang e chiney ko mang fan ni boor e girdi’ ni ma yog ni kar “rung’aged” ara kar “guyed” e piin ni kar m’ad nib t’uf rorad. Pi kan nib kireb e yad ma guy rogon ni ngar m’uggad ni yad ba fel’, machane yad ma bannag e girdi’. * (Efesus 6:12) Gad manang ni Jehovah e Got ni ma t’ufegey ma ma ayuwegdad. Faanra kab fas e yam’ u bang ni rayog ni ngar bad ngar ayuweged e fager rorad nge tabinaw rorad, rayog rok Jehovah ni ir e Got ni ma t’ufegey ni nge taleg be’ ni nge dabki non ko girdi’ rok ma ki yog ni ma “fanenikan” e pi ngongol nem? (Deuteronomy 18:12) Dabiyog. (1 Peter 5:7) Ere uw e rayog e ayuw riy ngodad?

Bin Riyul’ e Ayuw nra Yib Ngak e Piin ni Kab Fas nge Piin ni Kar M’ad

Ere kad nanged ni dabiyog ko yam’ ni ngar ayuweged e girdi’ ni kab fas. Ere gathi kemus ni dabi yib angin ni gad be guy rogon ni ngad nonad ko yam’, machane rayog ni nge fek e riya’ i yib ngodad ya kad th’abed e motochiyel rok Got ma kad binged e kanawo’ ngak e pi moonyan’ ni ngar gagiyegniged gadad.

Be tamilangnagdad e Bible ni ke mus ni Jehovah e rayog ni nge ayuwegdad. Ku rayog ni nge chuwegdad ko yam’. (Psalm 33:19, 20) Be ayuwegdad Got e ngiyal’ ney. Be pi’ e bin riyul’ e athap ngodad ma gathi bod rogon e pi n’en ni ma rin’ e pi sothuw.

Kad weliyed faram murung’agen Tamba ni som’on e ke fil ke nang ko mang e ba thil ko ban ni ma tay e pi sothuw nge tin riyul’ ni ke yog Jehovah. Ke yog e sothuw ngak faram ni faanra dabi pi’ e maligach ngak e girdi’ rok ni kar m’ad ma dabiyog ni nge fel’ e skeng rok u skul. Ke tabab e Pi Mich Rok Jehovah ni ngar filed e Bible ngak Tamba. Ke fil rarogon e yam’ nge pi moonyan’ ni yad ma dake yad e girdi’ rok ni kar m’ad. Yugu aram rogon ni i towasariy e chitiningin ni nge ning e ayuw ko sothuw, ma de fol Tamba ko thin rok, ma ke yog ngak e chitiningin ni gaar, “Faanra dabi fel’ e skeng rog ma bay kug athamgil ko bin migid e duw.”

Mang angin ni ke yib ngak Tamba? Ir e th’abi fel’ e skeng rok. Kari gin e chitiningin, ma daki michan’ ko pi ngongol ko sothuw ma daki weliy ban’en u murung’agen e maligach ni yima pi’ ko pi sothuw bayay. Ke fil Tamba ni be yog Jehovah ni “dabi yan e girdi’ ngak e pi kan nge thagith ko bey ni fan ngak e girdi’.” (Isaiah 8:19) Fol Bible e ke ayuweg Tamba ni faanra fol ko motochiyel rok Jehovah ma ra yib angin ngak.​—Psalm 1:1-3.

Uw rogon e piin ni yad ba t’uf rodad ni kar m’ad? Dakuriy e athap ni fan ngorad, fa? Ke ayuwegdad Jehovah ni ngad nanged e n’en ni ke micheg ni aram e ra faseg e piin ni kar m’ad. Tomuren ni kad filed ni dariy ban’en ni rayog ni nge rin’ e piin ni kar m’ad, a kum guy e thin ni yog profet Isaiah ko guruy ni 26, ko verse 19 ni  be gaar: “Girdi’ rodad ni kar m’ad e yad ra fos bayay! . . . Urngin e piin ni yad ba mol u lan e low rorad e bay ra odgad mi yad tangnag e felfelan’. Ma ki yog ko re verse ney ni “bayi faseg e piin kar m’ad kakrom.”

Rib gel e felfelan’ ni yira tay u nap’an nra pi’ Got e yafas bayay ngak bokum bilyon e girdi’ ni kar m’ad. Ya be micheg e Bible ni baadag Jehovah ni nge pi’ e yafas ngak e piin ni kar m’ad. (Job 14:14, 15) Ga be lemnag ni dabi riyul’ e re n’ey? Jesus Kristus e ri mich u wan’ e re athap ney ya ke tamilangnag ni pi yam’ e gowa yad ba fas u wan’ Got.​—Luke 20:37, 38.

Ga baadag ni nge yog e re athap ney ngom? * Ngam ulul i fil e Bible. Nap’an ni ga be fil e Bible ma rayog ni ngam nang ni rayog ni nge ayuweg Jehovah e piin ni kab fas nge piin ni kar m’ad ya ke micheg ni “pi thin ney e ba riyul’ ma rayog ni ngan pagan’uy ngay.”​—Revelation 21:4, 5.

[Footnotes]

[Blurb ko page 25]

De kireb ni nge kireban’dad ngak e girdi’ nib t’uf rodad ni kar m’ad

[Blurb ko page 26]

Riyul’ ni ke yib yaan profet Samuel mar nonow Saul ni Pilung?