Mu Fek Owchem ko Pi N’en ni Dariy Gam’engin!

“Mu ayuweg lan owcheg ni nge dab ki guy e tin ni dariy gam’engin; ma ga teg ni gub fos u rogon nib m’agan’um ngay.”​—PS. 119:37, NW.

1. Uw feni ga’ fan owchedad?

 RIB ga’ fan owchedad! Bochan ni bay owchedad ma rayog ni ngad guyed e pi n’en ni bay u toobdad. Ku rayog ni nge ayuwegdad ni nge tamilangan’dad ko pi n’en nib fel’ nge pi n’en nib kireb. Rayog ni ngad guyed e pi n’en nib fel’ yaan ni ke sunmiy Got ma gad felfelan’ ngay, ma pi n’ey e be micheg nriyul’ ni bay Got ma ngad ted fan. (Ps. 8:3, 4; 19:1, 2; 104:24; Rom. 1:20) Ba ga’ fan lan owchey, ya nap’an ni gad ra guy ban’en me yan nga lanin’dad. Ere rayog ni nge ayuwegdad u nap’an ni gad be fil murung’agen Jehovah me gel e michan’ rodad ngak.​—Josh. 1:8; Ps. 1:2, 3. 

2. (a) Mang fan ni ngad fal’eged i lemnag e pi n’en ni gad ra guy? (b) Mang e gad ra fil ko n’en ni yog e en ni yoloy e Psalm?

² Pi n’en ni gad ma sap ngay e ku rayog ni nge kirebnagdad. Gad ra guy ban’en me yan nga lanin’dad ma aram me gagiyegnag gum’ircha’dad. Maku bochan ni gad be par ko re fayleng ney ni be gagiyegnag Satan, ma aram fan ni bay boch ban’en ni gad ra guy me kirebnagdad. (1 John 5:19) Aram fan ni yog e en ni yoloy e Psalm ngak Got ni gaar: “Mu ayuweg lan owcheg ni nge dab ki guy e tin ni dariy gam’engin; ma ga teg ni gub fos u rogon nib m’agan’um ngay.”​—Ps. 119:37, NW.

Rogon Nra Bannagdad Owchedad

3-5. Mang boch ban’en ni ke buch ni bay u Bible ni be dag nib kireb ni ngad paged owchedad nge bannagdad?

³ Am lemnag e n’en ni buch rok Efa. Ke yog Satan ngak nra puf owchen me ‘tamilangan’’ me “nang e tin nib fel’ nge tin nib kireb” ni faanra kay wom’engin fare ke gek’iy. Dabisiy ni baadag Efa ni nge puf owchen nge ‘tamilangan’.’ Ma faani guy “feni fel’ yaan fare ke gek’iy, nge feni manigil yaan i wom’engin, me finey feni manigil ni nge tamilangan’uy” ma aram me adag ni nge kay wom’engin fare ke gek’iy. Bochan nde fek owchen ko fare ke gek’iy, ma aram e daki fol ko thin ni yog Got ngorow. Ma aram miki un Adam ngak ngar togopuluwgow ko n’en ni yog Got, ma ireray tapgin ni ke af e denen ngak urngin e girdi’.​—Gen. 2:17; 3:2-6; Rom. 5:12; Jas. 1:14, 15.

⁴ Boch e engel u nap’an Noah e ra denengad ni bochan e n’en ni ur guyed. Be yog e Genesis 6:2 ni gaar: “Me guy boch e kan ni ur moyed ba ngiyal’ u tan pa’ Got e pi ppin nem ni yad ba pidorang, ma aram mi yad leay e pi arorad ni yad baadag.” Bochan ni ur sapgad ko pi ppin nu fayleng ma aram mar bad ra leengiyed e pi ppin ney ni aram ban’en nib kireb ni ngar rin’ed, ma ke yib pi fakrad ni bogi bitir nib kireb. Bochan e kireb ko girdi’ e ngiyal’ nem, ma aram fan ni thang Got e girdi’ ni urngin ma kemus ni Noah nge chon e tabinaw rok e ayuweg e yafas rorad.​—Gen. 6:4-7, 11, 12.

⁵ Boch e chibog nga tomuren ma owchen Akan ni be’ nu Israel e k’aring ni nge iring boch e chugum u Jeriko. I yog Got ni gubin ban’en u Jeriko ni ngan gothey, machane kemus ni bay boch ban’en ni yira fek u rom ni ngan tay nga tempel rok Jehovah. Ke gaar ngak piyu Israel: “Ngam tiyed gimed u urel ko n’en ni bay ni kirebnag,” ma dab mu feked ban’en ni kan turguy ni ngan kirebnag ya gimed ra girngiy e riya’ nga dakenmed. De fol  Akan ma de yog ni ke iring boch e chugum u rom, ma aram fan ni war piyu Israel ko nam nu Ai ma boor i yad e ra m’ad. Boch nga tomuren ma aram mfini yog Akan ni gaar: “Gguy . . . ma rib fel’ yaan . . . mar gum’ ni bochan mu gu fek.” Ere owchen e ke fek e gafgow i yib ngak nib muun e girdi’ rok nge “urngin e chugum rok” ngay. (Josh. 6:18, 19, BT; 7:1-26, BT) Ere gum’irchaen Akan e ke k’aring ni nge adag e pi n’en ndariy gam’engin.

Ba T’uf ni Ngad Ayuweged Gadad

6, 7. (a) Mang reb fapi n’en ni ma “lemnag” Satan ni nge bannagdad ngay? (b) Uw rogon ni ma dag boch e girdi’ fel’ngin e pi n’ey ni ngar bannaged e girdi’ ngay?

⁶ Ngiyal’ ney e be fanay Satan boch ban’en ni nge waliy e girdi’ ni bod rogon e n’en ni ke rin’ ngak Efa nge fapi engel nge Akan. Ma bin th’abi gel gelngin e pi n’ey ni ma fanay Satan ni nge bannag e girdi’ ngay e aram e pi n’en “nra guy e girdi’ ma yad ba adag.” (2 Kor. 2:11; 1 John 2:16) Piin ni ma dag fel’ngin ban’en e ngiyal’ ney e yad manang ko mang e yad ra dag me adag e girdi’. Ke yog be’ ni ma fil murung’agen e siyobay u Europe ni gaar: “Owchey e rib mom ni nge bannagey. Ir e ma yog e n’en ni nge rin’ e tin ka bay e thamtham u dowdad, ma bay gelngin ni nge suruydad ni ngad rin’ed ban’en nib togopuluw ko n’en ni gad manang nib fel’.”

⁷ Aram fan ni ma dag e pi girdi’ ney yaan boch ban’en ni nge guy e girdi’ mi yad adag ni nge yog ngorad. Ke yog reb e pumoon u Meriken ni ma fil murung’agen e pi n’en ni yima dag yaan nge fel’ngin ni nge adag e girdi’ ni gaar: “Kan fal’eg e pi n’em ni gathi kemus ni ngan guy, ya ngan adag.” Ba ga’ ni yad ma fanay yaan e ngongol ndarngal. Rib ga’ fan ni ngad kol ayuwgad ko pi n’en ni gad ma guy nge pi n’en ni gad ma suguy nga lanin’dad nge gum’ircha’dad!

8. Uw rogon ni be yog e Bible nib t’uf ni ngad ayuweged owchedad?

⁸ Pi n’en nra guy e girdi’ ma yad baadag ni nge yog ngorad e ku rayog ni nge kirebnag e tin riyul’ e Kristiano. Ere Thin Rok Got e be pi’ e athamgil nga lanin’dad ni ngad ayuweged gadad ko pi n’en ni gad ma guy nge pi n’en ni gad baadag. (1 Kor. 9:25, 27; mu beeg e 1 John 2:15-17.) Job ni be’ nib mat’aw e ke nang ni n’en ni yira guy e yira adag. Ke yog ni gaar: “Ku gog ngog u wun’ug ndariy be’ ni ppin ni nggu changar ngak mu gu lemnag e tin nde machalbog.” (Job 31:1) Ere gathi kemus ni be lemnag Job ni nge dabi math ngak be’ nib ppin machane ku dabi lemnag ban’en nib kireb ngak. Ki yog Jesus ni lanin’dad  e thingari par nib beech ndab da lemnaged e ngongol nib kireb ni gaar: “En nra sap ngak be’ ni ppin me finey ni manga yugu ra pirew, e ke kireb e rok, ni fan e kar pirew u fithik’ i laniyan’.”​—Matt. 5:28.

Ngad Paloggad ko Pi N’en ni Dariy Gam’engin

9. (a) Mang fan nthingar da kol ayuwgad u nap’an ni gad bay ko Internet? (b) Mang e ra buch rok be’ ni faanra guy yaan e ngongol ndarngal u Internet ndabi n’uw nap’an?

⁹ Ngiyal’ ney u fayleng e ba ga’ ni yima ‘yaliy’ yaan e ngongol ndarngal u Internet. Uw rogon ni ma yib i m’ug yaan e pi n’ey u Internet ni yugu aram rogon ndarud gayed? Yu ngiyal’ u nap’an ni ga bay ko Internet ma ma yib i m’ug yaan boch e pi n’ey. Ma yu ngiyal’ e ku ma yib i m’ug ko e-mail. Ere kemus ni ngam sap ngay ndabi n’uw nap’an ma rayog ni nge par u lanin’um me kirebnagem. Rayog ni nge magawonnag e nangan’ rom me mo’maw’ ni nge chuw u lanin’um. Be’ ni yugu ma yaliy yaan e ngongol ndarngal e thingari tal ndab ki ar’arnag e pi ngongol ney.​—Mu beeg e Efesus 5:3, 4, 12; Kol. 3:5, 6. 

10. (a) Mang fan nib mom nra kirebnag yaan e ngongol ndarngal e piin bitir? (b) Mang e ra buch rok e bitir ni faanra ur yaliyed yaan e pi n’em?

¹⁰ Bitir e yad baadag ni ngar nanged fan ban’en, ere ba mom ni ngar fal’eged i yaliy yaan e ngongol ndarngal. Faanra ur yaliyed yaan e pi n’em, ma rayog ni nge kirebnagrad. Rayog ni nge dab kur ted fan yalen e par ko pumoon nge ppin, me mo’maw’ rogon ni ngar daged e t’ufeg, maku ra magawonnag e skul, nge fager, nge tabinaw rorad. Ma bin nrib gel e kireb riy e rayog ni nge magawonnag e mabgol rorad u nap’an ni yad ra un ko mabgol.

11. Mu weliy boch ban’en ni ke buch rok boch e girdi’ ni ur yaliyed yaan e ngongol ndarngal.

¹¹ Ke yog reb e walag ni pumoon ni gaar: “Ngongol ndarngal e aram ban’en nib mo’maw’ ni gu taleg ndab kug guy. Yu ngiyal’ e kug ma lemnag yaan e pi n’em ni ug guy. Aram ban’en ni ma magawonnag lanin’ug ni gubin ngiyal’.” Maku reb e walag ni pumoon ni i yaliy boch e babyor ni yaan e ngongol ndarngal ni fen e chitamangin u nap’an nde moy e gallabthir rok u tabinaw e yog ni gaar: “Rib kireb e n’en ni ke rin’ yaan e pi n’em nga lanin’ug u nap’an ni ku gub bitir! Mus ko chiney ni ke yan 25 e duw, ma boch e pi n’em e ka bay u lanin’ug. Demtrug gelngin e athamgil ni gu be tay ma der chuw ma be kirebnag lanin’ug.” Rayog ni nge dabi kirebnag e pi n’ey lanin’dad ni faanra dab uda yaliyed e pi n’em ndariy gam’engin. Uw rogon ni nge dabi kirebnag e pi n’ey laniyan’ be’? Ba t’uf ni nge athamgil nge fek urngin e ‘lem ni bod ni yima kol e girdi’ ko mahl nge pingeg nge fol rok Kristus.’​—2 Kor. 10:5.

12, 13. Mang boch ban’en ndariy gam’engin nthingar dabi yaliy e piin Kristiano, ma mang fan?

¹² Boch ban’en nib “kireb” fa dariy gam’engin ni ngad paloggad riy e aram e pi n’en ni gad ma guy, fa da rung’aged u murung’agen rogon ni nge yoor e chugum, nge yaan ngongolen e Moonyan’, nge cham ni yibe li’ e girdi’ nge yim’. (Mu beeg e Psalm 101:3.) Pi gallabthir ni Kristiano e ba milfan ngorad ni ngar folgad ko pi motochiyel rok Jehovah ni ngar mel’eged e tin nib fel’ e kachido ni ngan guy u tabinaw. Dariy reb e Kristiano nib adag ni nge un nga ngongolen e Moonyan’. Ere ba t’uf ko gallabthir ni ngar fal’eged i yaliy e pi kachido, video game, nge boch e babyor ni fen e bitir ni dariy yaan e kan fa ngongolen e Moonyan’ riy.​—Prov. 22:5.

¹³ Demtrug ko uw yangaren be’ ma dabi fafel ko video game ni bay yaan e cham riy. (Mu beeg e Psalm 11:5.) Thingar dabda uned nga boch ban’en ni dabun Jehovah. Dab mu pagtalin ni be guy Satan rogon ni nge kirebnagdad. (2 Kor. 11:3) Faan ku gad ra fanay boor e tayim ni fan ko miyal T.V. nge gosgos ma rayog ni nge magawonnag e fol Bible u tabinaw nge beeg Bible ni gad ma tay nge ngiyal’ ni gad ma fal’eg rogodad ko muulung.​—Fil. 1:9, 10.

 Ngan Folwok rok Jesus

14, 15. Uw rogon e bin dalip e skeng ni tay Satan ngak Jesus, ma uw rogon ni togopuluw Jesus ngak Satan?

¹⁴ Dabiyog ni nge dab kud guyed e pi n’en ndariy gam’engin, ya ke sug e re fayleng ney ko kireb. Mus ngak Jesus ma ki yib e magawon ngak. Nap’an ni pi’ Satan e bin dalip e skeng ngak Jesus ni nge dabki rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay me “fek fare moonyan’ Jesus nga daken bburey nrib tolang nge dag urngin e nam nu fayleng nge fel’ngin ngak.” (Matt. 4:8) Mang fan ni rin’ Satan ni aram rogon? Ba mutrug ni baadag ni nge fanay ban’en ni nge sap Jesus ngay. Ke n’igin ni nge guy Jesus e pi am nu fayleng ya nge adag ni nge yog ngak. Ere mang e rin’ Jesus?

¹⁵ De lemnag Jesus e re n’ey ni ognag Satan ngak. De pag gum’irchaen ni nge adag e n’en ni ke dag Satan ngak. Maku de par Jesus nge fal’eg i lemnag e tin ni ke dag Satan ngak. Ya ke gaar ngak: “Satan, mman ngam chuw!” (Matt. 4:10) Ke guy Jesus rogon ni nge par nib fel’ e tha’ u thilrow Jehovah me rin’ e tin nib m’agan’ ngay. (Heb. 10:7) Angin ni ke yib riy e ke yog ni togopuluw Jesus ko ban rok Satan.

16. Mang e rayog ni ngad filed u rogon ni togopuluw Jesus ko skeng rok Satan?

¹⁶ Rayog ni ngad filed boor ban’en rok Jesus. Bin som’on e dariy be’ ndabi togopuluw Satan ngak. (Matt. 24:24) Bin l’agruw, n’en ni gad ra yaliy e rayog ni nge ayuwegdad fa kirebnagdad. Bin dalip, ma fanay Satan e “tin nra guy e girdi’ ma yad baadag” ni nge kirebnagdad. (1 Pet. 5:8) Ma bin aningeg e rayog ni ngad togopuluwgad ngak Satan ni faanra da gurgad ngad togopuluwgad ngak.​—Jas. 4:7; 1 Pet. 2:21.

Nge Par nib “Fel’” Owchem

17. Mang fan nde fel’ ni nga fin da mada’naged e pi n’en ni dariy gam’engin ma aram mfin da dugliyed e n’en ni ngad rin’ed?

¹⁷ Kad ognaged gadad ngak Jehovah ma kad micheged ngak ni ngad paloggad ko pi n’en ni dariy gam’engin. Kad micheged ni ngad rin’ed e tin nib m’agan’ ngay ni bod ni yog e en ni yoloy e Psalm ni gaar: “Kug liyeg u urngin e ngongol nib kireb, ya gub adag ni nggu fol ko thin rom.” (Ps. 119:101) De fel’ ni ngam son nge mada’ ko ngiyal’ ni kam mada’nag ban’en ni dariy gam’engin ma aram mfin mu dugliy e n’en ni ngam rin’. Ga manang e pi n’en ni be yog e Bible ni ngad paloggad riy. Ma gad manang e pi n’en ni ma fanay Satan ni nge bannagdad ngay. Mingiyal’ e waliy Satan Jesus ni nge pilyeg e malang nge ngal’ ni flowa? Gad manang ni ke rin’ e re n’em ngak Jesus u nap’an nde abich ni 40 e rran nge nep’ ma ke “yib e bilig ngak.” (Matt. 4:1-4) Manang Satan e ngiyal’ ni kad wargad ma aram me guy rogon ni nge waliydad ko kireb. Ere, ka chiney e ngam fal’eg i lemnag e pi n’ey. Dab mu son nge sagaal! Faanra ud lemnaged e n’en ni kad micheged ngak Jehovah u gubin e rran, ma aram e rayog ni nge ayuwegdad ngad paloggad ko pi n’en ni dariy gam’engin.​—Prov. 1:5; 19:20.

18, 19. (a) Mang e ba thil ko lan owchey nib “fel’” nge lan owchey nib “kireb”? (b) Mang nib ga’ fan ni ngad fal’eged i lemnag e pi n’en ni bay gam’engin, ma mang e be yog e Filippi 4:8 u murung’agen e re n’ey?

¹⁸ Gubin e rran ni gad ma guy boch ban’en ni dariy fan nrayog ni nge kirebnagdad. Machane rayog ni ngad felfelan’gad ni faan gad ra fol ko thin ni yog Jesus ni ngad pared nib “fel’” owchedad. (Matt. 6:22, 23) Owchey nib “fel’” e ba ga’ ni ma sap nga taab n’en ni  aram e tin nib m’agan’ Got ngay. Ma owchey nib “kireb” e ba sasalap, ma ma chogownag ban’en, maku ma fekey i yan ko pi n’en ndariy gam’engin.

¹⁹ Dab mu pagtalin ni owchedad e ma pi’ gubin ban’en nga lanin’dad me pi’ lanin’dad nga gum’ircha’dad. Ere rib ga’ fan ni ngaud fal’eged i lemnag e tin nib ga’ fan. (Mu beeg e Filippi 4:8.) Ngad fal’eged i lemnag fare meybil ni yog e en ni yoloy e Psalm ni gaar: “Mu ayuweg lan owcheg ni nge dab ki guy e tin ni dariy gam’engin.” Ere nap’an ni gad be athamgil ni ngad folgad ko n’en ni gad be yibilay, ma rayog ni nge pagan’dad nra taydad Jehovah ‘ni gad ba fos u rogon nib m’agan’ ngay.’​—Ps. 119:37; Heb. 10:36.

Mang e Thingar Da Lemnaged u Murung’agen . . .

• rogon nib peth owchey, lanin’uy, nge gum’irchaey?

• fan nib kireb ni ngaun yaliy yaan e ngongol ndarngal?

• fan nrib ga’ fan ni nge “fel’” owchedad?

[Study Questions]

[Picture on page 25]

Mang e pi n’en ni dariy gam’engin nthingari  palog e pi Kristiano riy?