Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Tin Riyul’ u Murung’agen e Denen

Tin Riyul’ u Murung’agen e Denen

Tin Riyul’ u Murung’agen e Denen

RAYOG rok be’ nib m’ar ni nge yog ni dariy e gowel u daken ni bochan ni ke kirebnag fare n’en ni ma fek gelngin e gowel? Danga’! Maku arrogon ni boor e girdi’ e darur lemnaged e denen, ma re n’ey e gathi be yip’ fan ni dariy e denen. Bible e be weliy boor ban’en u murung’agen e denen. Ere mang e ri be fil ngodad?

Ke Denen Urngin e Girdi’

Sogonap’an l’agruw e biyu’ e duw kakrom me yog apostal Paul ni gaar: ‘De rin’ e tin nib fel’ ni ir e baadag ni nge rin’; machane be rin’ e tin nib kireb ni ir e dabun ni nge rin’.’ (Roma 7:19) Faanra gad ba yul’yul’ ma ku gad ra yog ni aram rogon. Sana gad baadag ni ngad folgad ko fa ragag i motochiyel nge ku boch e motochiyel, machane dabiyog ni ngad folgad riy ni gubin. Gathi gad ma th’ab e motochiyel ni lem rodad, ya gadad ba meewar. Mang fan ni aram rogon? I weliy Paul fan ni gaar: “Faanra gu rin’ e n’en ndabug ni nggu rin’, ma aram e gathi ku gag e cha’ ni be rin’; ya denen ni be par u fithik’ag e ir e be rin’.”​—Roma 7:20.

Urngin e girdi’ e yad ba meewar ni bochan e denen ni ke af ngorad. I yog Paul ni gaar: “Ke denen urngin e girdi’, kar pired ni yad mmal’af rok Got ke mul e flaab rok u pa’rad.” Mang fan ni buch rorad ban’en ni aram rogon? I ulul Paul ngay ni gaar: “Denen e yib nga fayleng u daken taabe’ [Adam], ma denen ni ngongliy e fek e yam’ i yib. Wenegan ni yib e af e yam’ ngak urngin e girdi’ nu fayleng, ni bochan e urngin e girdi’ ni ngongliy e denen.”​—Roma 3:23; 5:12.

Yugu aram rogon ni boor e girdi’ e de mich e re thin ney u wan’rad, machane denen ni ke rin’ Adam nge Efa e ir e ke palognagdad rok Got. Ireray e n’en ni be fil e Bible. Ke fanay Jesus e thin ni bay ko bin som’on e guruy ko Genesis, me dag nib mich u wan’ fare chep u murung’agen Adam nge Efa. ​—Genesis 1:27; 2:24; 5:2; Matthew 19:1-5.

Reb e mich riy ni riyul’ e n’en ni be yog e Bible u murung’agen e denen rok Adam e aram kan l’og Jesus nga fayleng ni nge biyuliy e piin ni ke mich Jesus u wan’rad. (John 3:16) Rayog ni nge yog e yafas ni manemus ngodad boch nga m’on ni faanra fel’ u wan’dad kanawoen ni ke ayuwegdad Jehovah. Machane faanra dawori tamilang u wan’dad ko uw rogon e denen u wan’ Got, ma aram e dabiyog ni ngad nanged fan e n’en ni ke rin’ ni fan e nge pithigdad ko denen.

Biyul rok Jesus, Mang nib Ga’ Fan

Ke pi’ Jehovah fare athap ngak Adam ni nge par ni manemus. Faanra togopuluw Adam ngak Jehovah ma dabiyog ni nge yog e yafas ngak ni dariy n’umngin nap’an. Ma aram e n’en ni rin’, me mang be’ nib tadenen. (Genesis 2:15-17; 3:6) Ere ke kireb e tha’ u thilrow Got ma aram me tabab ni nge pilibthir, me yim’. Ma urngin pi fak Adam, ni gadad ba muun ngay e ke af e denen ngodad ma aram fan ni ma gad ma yim’. Mang fan?

Fulweg riy e ba mom. Gallabthir nde flont e dabiyog ni nge fakay e bitir nib flont. Urngin pi fak Adam e kan gargelnagrad ni bay e denen rorad, me yog apostal Paul ni gaar: “Denen e ma pi’ puluwoy ni yam’.” (Roma 6:23) Machane bin tomur ko re thin ney e be pi’ e athap ngodad ya gaar: “Machane tow’ath rok Got ngodad ndariy puluwon e yafos ndariy n’umngin nap’an nra pi’ u daken e taab girdi’ ni kad tiyed e Somol rodad i Jesus Kristus.” Re n’ey e be yip’ fan ni bochan ni ke pi’ Jesus e yafas rok ma girdi’ nib fel’ e re maligach nem u wan’rad e rayog ni ngan chuweg fare denen ni ke af ngorad. * (Matthew 20:28; 1 Peter 1:18, 19) Susun uw rogon u wan’um e re n’ey?

T’ufeg rok Jesus e Be ‘Gagiyegnagdad’

Ke weliy apostal Paul e fulweg rok Got ko re deer ney ni gaar: “Gelngin fanmad t’uf rok Kristus e ir e be gagiyegnagmad, ya kug nanged ni taareb e girdi’ e yim’ ni fan ngak urngin e girdi’. . . I yim’ ni fan ngak e girdi’ ni urngin ni bochan e piin ni yad ba fos e nge dab ku ur ngongolgad ni yad be yan nga tabon lanin’rad, machane ngar ngongolgad ni yad be yan ngan’ faanem ni ir e ke yim’ ni fan ngorad ma kan faseg ko yam’ ni fan ngorad.” (2 Korinth 5:14, 15) Faanra ke felfelan’ be’ ni bochan e rayog ni nge chuw ko gafgow ni bochan fare biyul ni pi’ Jesus ere thingari rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay. Ere ba t’uf ni nge nang e tin baadag Got ni nge rin’, ma nge puluwnag e nangan’ nge ngongol rok ko kenggin e motochiyel u Bible.​—John 17:3, 17.

Ngongol nib kireb e ra kirebnag e tha’ u thildad Jehovah. Nap’an ni ke naab David ni denen ni ke rin’ e rib gel e kireb riy ya kar parew Bath-sheba me li’ e pumoon rok, ma ba mutrug ni kari tamra’. Machane n’en ni kari magawonnag laniyan’ e aram e ke nang ni ke kireban’ Jehovah ni bochan e kireb ni ke rin’. Ere ke yog ngak Jehovah ni gaar: “Kug denen nib togopluw ngom, ni kemus ni gur e ba togopluw ngom, ma kug rin’ e tin nib kireb u wun’um.” (Psalm 51:4) Nap’an ni kan waliy Josef ni nge un ko ngongol ni darngal, me k’aring e nangan’ rok ni nge fith ni gaar: “Uw rogon ni nggu ngongliy e binir e ngongol nib kireb ni aram e kug denen nib togopluw ngak Got?”​—Genesis 39:9.

Ere re n’ey e be dag ni denen e gathi kemus ni ke kireban’dad ya bochan e ke nang boch e girdi’ e kireb ni kad rin’ed ma sana kad tamra’gad ngay. Ma denen e gathi kemus nib t’uf ni ngad weliyed, ya nge tamilang u wan’ boch e girdi’ e oloboch rodad ya kad th’abed boch e kenggin e motochiyel. Danga’, ya faanra ngad th’abed e motochiyel rok Got u murung’agen e par ko pumoon nge ppin, nge yul’yul’, nge tayfan, nge liyor, nge ku boch e motochiyel ma aram gad be kirebnag e tha’ u thildad Got. Faanra gad ma rin’ e tin nib kireb ni lem rodad ma aram e kad manged toogor rok Got. Ireray e n’en ni thingarda fal’eged i lemnag.​—1 John 3:4, 8.

Ere mang e ke buch ko denen? Bin riyul’ riy e dariy. Ke mus ni girdi’ e kar thilyeged fithingan e pi n’en ni yad ma rin’ nib kireb ya nge m’ug ni gowa gathi rib gel e kireb riy. Boor e girdi’ ni darur folgad ko n’en ni be yog e nangan’ rorad. Urngin e piin ni baadag ni ngar fel’gad u wan’ Got e thingar dab ra rin’ed ni aram rogon. Ere kad guyed ni puluwon e denen rodad e gathi kemus ni gad ra tamra’ ngay ya gad ra yim’ riy.   

Machane gad ba felfelan’ ya rayog ni nge n’ag fan e denen rodad u daken fare biyul ni pi’ Jesus ni faanra ngad kalgadngan’dad. Yoloy Paul ni gaar: “Kari felfelan’ e piin ni ke n’ag Got fan u wan’ e kireb rorad, ni piin ni ke upunguy Got e denen rorad! Kari felfelan’ e en ni denen rok e dab ki ta’ Somol ni malfith rok!”​—Roma 4:7, 8.

[Footnote]

^ par. 10 Ngam guy fare Mang e Ri Be Fil e Bible? ko page 52 nge mada’ ko 59, ni ke ngongliy e Pi Mich Rok Jehovah.

[Picture on page 10]

Kan Thilyeg e Machib

Yooren e Katolik e dawori tamilang fan e Limbo u wan’rad. U lan e pi duw ni ke yan me war i yan e re machib ney me munmun min chuweg ko fare babyor rorad ni ka nog e katakismo ngay. Nap’an e duw ni 2007 ma fare machib ni Limbo e ke chuweg e girdi’ ko Katolik ko teliw rorad ma reb e babyor rorad e be yog ni “yad be athapeg ni pi bitir ni kar m’ad ni dan taufenagrad e yad ra thap ngak Got ma yad ra par nib felfelan’ ni dariy n’umngin nap’an.”​—International Theological Commission.

Mang fan ni kar thilyeged e machib rorad? Re n’ey e ra ayuweg e teliw rorad ni nge dabi puluw e n’en ni ke yog Henri Tincq ni reb e ta yol u France. I weliy murung’agen e teliw ni ma towasariyey ni ngan fanay fare machib u murung’agen e Limbo ni fan ni ngar k’aringed e piin gallabthir ni ngar taufenaged e bitir rorad nib papey.” Machane bochan ni ke thil e machib rorad ma ke sum boch e magawon.

Yalen fa Thin nu Bible? Ke sum fare machib u murung’agen e Limbo u tomuren e maluagthin u murung’agen e purgatoryo ko fa bin 12 e chibog. Fare teliw ni Katolik e yad ma fil ngak e girdi’ ni tomuren nra yim’ be’ ma bay ban’en rok ni be par nib fas, machane piin bitir ni kar m’ad ni dan taufenagrad e dabiyog ni nga ranod nga tharmiy. Maku de puluw ni ngan tayrad nga fithik’ e nifiy, ere bochan e re n’ey ma ke sum fare machib ni ka nog e Limbo ngay.

Machane der fil e Bible ni bay ban’en u fithik’ i dowdad nra par nib fas u tomuren ni kad m’ad. Ma ku be weliy nib tamilang ni yira “thang owchen” e piin nib kireb. (Acts 3:23; Ezekiel 18:4) Bochan ni dariy ban’en u fithik’ i dowdad ni ra par nib fas u tomuren ni kad m’ad, ere fare n’en ni ka nog e Limbo ngay e dariy. Maku be weliy e Bible ni piin ni kar m’ad e bod ni kan mol ma dariy ban’en ni manang.​—Eklesiastes 9:5, 10; John 11:11-14.

Be weliy e Bible ni bitir ko piin Kristiano e yad ba thothup u wan’ Got. (1 Korinth 7:14) Ra aw ni dariy fan e re thin ney ni faanra ba t’uf ni ngan taufenag e bitir ni fan ni ngar thapgad ngak Got.

Fare machib ni Limbo e riyul’ ni be togopuluw ngak Got, ya be m’ug riy ni Got e ma gechignag e bitir ni dariy ban’en nib kireb ni kar rin’ed. Machane be yog e Bible ni ir e Got nib mat’aw ma ma t’ufegey. (Deuteronomy 32:4; Matthew 5:45; 1 John 4:8) Ma aram fan ni pi Kristiano ni yad ba yul’yul’ e yad manang nde puluw e re machib ney.

[Picture on page 9]

Ra fel’ e tha’ u thildad Got nge girdi’ ni faanra ngad ngongolgad nib puluw ko Thin rok Got