“Taabe’ e Ba’ ni Ir e Be Yog e Thin Romed, ni Aram fare Messiah”

“Dab . . . ni pining e “Tayog e thin” ngomed, ya taabe’ e ba’ ni ir e be yog e thin romed, ni aram fare Messiah.”​—MATT. 23:9, 10.

1. Mini’ e En Tayog e Thin ko Pi Mich Rok Jehovah, ma mang fan?

 GIRDI’ e ma yog e thin ko pi teliw ko Kristiano ni googsur, ni bod pope nu Roma, nge ku boch e tayugang’ u yurba’ e teliw. Pi Mich Rok Jehovah e yad manang ni gathi girdi’ e ta yog e thin rorad, ya gathi girdi’ e yad be folwok rok. Re n’ey e ba puluw ko n’en ni yiiynag Jehovah u murung’agen Fak ni gaar: “Gu gagiyegnag nge yog e thin me tay murung’agen e pi nam, mu daken e gu dag ngorad riy feni sorog.” (Isa. 55:4) Fare ulung i Kristiano ni kan dugliyrad nge “yugu boch e saf” e dariy be’ ni ma yog e thin rorad, ya kemus ni faanem ni ke pi’ Jehovah ngorad. (John 10:16) Yad ma tay tanggin e n’en ni yog Jesus ni gaar: “Taabe’ e ba’ ni ir e be yog e thin romed, ni aram fare Messiah.”​—Matt. 23:10.

Fare Engel ni i Matanagiy Piyu Israel

2, 3. Mang e i rin’ Fak Got ni nge ayuweg piyu Israel?

² Bokum e chibog u m’on ni sum e ulung ni Kristiano, me dugliy Jehovah reb e engel ni ir e nga i yog e thin rok piyu Israel. Tomuren ni fek Jehovah piyu Israel nga wuru’ yu Egypt, me gaar ngorad: “Bay gu l’og ba engel nge m’on romed ni ngi i yororiymed nnap’an ni gimed be milekag ma nge fekmed i yan ko fa gin kug fal’eg rogon. Mmotoyilgad ngak mi gimed fol rok. Dab mu togopuluwgad ngak, ya dabi k’adan’ romed; ma be un ngomed ni aram gag.” (Ex. 23:20, 21, BT) Ere ba puluw ni nge mich u wan’dad nre engel ney ni ‘be un ngodad’ ni be fek fithingan Jehovah e aram e bin nganni’ i Fak.

³ U m’on nni gargeleg Fak Got nib girdi’, ma un pining Mikael ngak. U lan e babyor rok Daniel e kan pining Mikael riy ni “fare engel ni ma matanagiy [e girdi’ rok Daniel]” ara piyu Israel. (Dan. 10:21) Ki tamilangnag Jude ni i ayuweg Mikael piyu Israel u m’on ko ngiyal’ ni immoy Daniel riy. Tomuren ni yim’ Moses mab tamilang ni i guy Satan rogon ni nge fanay downgin ni nge k’aring piyu Israel ni ngar uned ko meybil ko liyos. Ma aram me taleg Mikael ndabi buch e re n’em. I yog Jude ni gaar: “Mus ngak Mikael ni ir pilungen e engel ma de rin’ e biney e pa’. Faan ur luagew moonyan’ e thin ko arorow ni nge fek e dowef rok Moses, ma de yog rok Mikael ni nge turguy e gechig rok moonyan’ u fithik’ e thin nib kireb, machane me gaar ngak, ‘Ra puwan’ Somol ngom!’” (Jude 9) Buchuuw nga tomuren u m’on nni gothey yu Jeriko, me Mikael ni ir e “be gagiyegnag e ba’ rok Somol e salthaw,” e m’ug ngak Joshua me micheg ngak nra ayuwegrad Got. (Mu beeg e Joshua 5:13-15.) Nap’an ni gay reb e moonyan’ rogon ni nge taleg reb e engel rok Got ndabi yog bbugithin nib ga’ fan ngak Daniel ni profet, ma aram me yan Mikael i ayuweg.​—Dan. 10:5-7, 12-14.

Wub Rok e En Tayog e Thin

4. Mang e ni yiiynag u murung’agen e wub nra tay fare Messiah?

⁴ U m’on ni buch e re n’ey, me l’og Jehovah fare engel rok ni Gabriel nge yan ngak Daniel ni profet ni nge yiiynag ngak murung’agen e wub nra tay e “en ni Got e ke turguy” ara fare Messiah. (Dan. 9:21-25) * I taufenag John Jesus ko  duw ni 29 C.E., ni aram e ngiyal’ nni yiiynag nra buch. I yib gelngin Got nib thothup u tharmiy nga daken Jesus ni nge dag ni ir Faen ni Kan Turguy ara fare Messiah. (Matt. 3:13-17; John 1:29-34; Gal. 4:4) Ere bochan ni ir fare Messiah, ma dariy be’ nrayog ni nge Yog e Thin ni taareb rogon ngak.

5. Uw rogon ni dag Kristus ni ir e En Tayog e Thin u nap’an ni i machib u fayleng?

⁵ Nap’an ni tabab Jesus ko machib u fayleng, me dag ni ir e “en ni Got e ke turguy” ara fare Messiah ni Tayog e Thin. In e rran nga tomuren, me tabab i kunuy pi gachalpen, me ngongliy e bin som’on e maang’ang. (John 1:35–2:11) I un pi gachalpen ngak ko milekag ni i tay ni be machibnag fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got. (Luke 8:1) I fil ngorad rogon ni ngar machibgad ma i pow’iy e machib ni un tay, ma i dag e kanawo’ nib fel’ ni ngan folwok riy. (Luke 9:1-6) Piin piilal ni Kristiano e ngiyal’ ney e rayog ni ngar folwokgad ko n’en ni i rin’ Kristus.

6. Mang kanawo’ e micheg Kristus riy ni ir e Tachugol Saf nge En Tayog e Thin?

⁶ Ki dag Jesus yugu reb e kanawo’ ni ma yog e thin riy ni aram e taareb rogonnag ir ngak be’ ni ma chuguliy e saf. Pi tachugol saf ko pi nam ni bay ko ngek u Asia e yad ma pow’iy e saf rorad. I yog W. M. Thomson u ba ken e babyor ni yoloy ni gaar: “Pi tachugol saf e yad ma m’on, mi i lay e saf rorad u tomur ni gathi bochan e ngar daged e kanawo’, ya ngar ayuweged e saf rorad ndabi buch ban’en rorad. . . . Ma fanay e sog [rok] ni nge gafaliyrad i yan nga yungi pan nib galunglung, me ayuwegrad u pa’ e toogor rorad.” (The Land and the Book) I dag Jesus ni ir e bin riyul’ e Tachugol Saf nge En Tayog e Thin ni gaar: “I gag faanem nib fel’ rogon ni gu ma gafaliy e saf. En ni ma gafaliy e saf nib fel’ rogon e dabi siyeg ni nge yim’ ni fan ko fapi saf. Saf rog e yad ma rung’ag lungug, ma gu manangrad, ma yad ma lekeg.” (John 10:11, 27) Riyul’ e thin rok, ya yim’ nib maligach ni fan ko pi saf rok, machane me faseg Jehovah “ko yam’, ni ir e en ni Ga’ ni ma gafaliy e saf.”​—Acts 5:31; Heb. 13:20.

En Be Yaliy e Ulung ni Kristiano

7. Mang e ma pow’iy Jesus e ulung rok u daken?

⁷ De n’uw nap’an u m’on ni yan Jesus nga tharmiy ni kan faseg ko yam’, me gaar ngak pi gachalpen: “Kan pag fan urngin ban’en ngog u tharmiy ngu but’.” (Matt. 28:18) I pi’ Jehovah mat’awun Jesus ni nge pi’ gelngin Got nib thothup ngak pi gachalpen ni yad bay ko tin riyul’. (John 15:26) I puog Jesus e re gelngin nem nga daken e tin som’on e Kristiano u nap’an e Pentekost ko duw ni 33 C.E. (Acts 2:33) Ma aram e ngiyal’ ni sum e ulung ni Kristiano. I tay Jehovah Fak ni nge mang e En Tayog e Thin ko pi ulung rok u fayleng. (Mu beeg e Efesus 1:22; Kolose 1:13, 18.) Ma pow’iy Jesus e ulung ni Kristiano u daken gelngin Jehovah nib thothup, ma bay boch e engel ni yad ma ayuweg ma ir e “be yog e thin” rorad.​—1 Pet. 3:22.

8. Mini’ e fanay Kristus u fayleng ko bin som’on e chibog ni nge pow’iy pi gachalpen, ma mini’ e be fanay e ngiyal’ ney?

 ⁸ Ke pi’ Kristus boch e “pumoon ni tow’ath,” ni boch i yad e “nge gafaliy e saf rok Got” ma boch i yad e ngar “filed e thin rok Got” ngorad. (Efe. 4:8, 11, NW) I pi’ Paul e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano ni yad ma yaliy e ulung ni gaar: “Mu ayuweged gimed nge fare ulung i saf ni [“gelngin Got nib thothup,” NW] e ke taymed ni nguum ayuweged. Gimed e ngam pired ko galesiya rok Got ni bod e piin ni ma ayuweg e saf, ya girdien e galesiya rok Got e ra manged girdien Got u daken e yam’ ni tay Fak.” (Acts 20:28) Nap’an ni tabab e ulung ni Kristiano ma urngin e piin ni yad ma yaliy e ulung e yad e piin ni kan dugliyrad nga gelngin Got nib thothup. Pi apostal nge piin piilal ko ulung nu Jerusalem e yad girdien fare ulung ni ma pow’iyey ara governing body. I fanay Kristus e re ulung ney ni nge pow’iy fare ulung u fayleng ni kan dugliyrad ni yad pi “walagen.” (Heb. 2:11; Acts 16:4, 5) Ngiyal’ ney ko tin tomuren e rran e ke pag Kristus fan “urngin ban’en rok” ni aram e tirok ban’en u fayleng ni fan nga Gil’ilungun ko “fare tapigpig nib yul’yul’ ma ba gonop” nge fare Ulung ni Ma Pow’iyey ni aram owchen ni yad boch i girdien fare ulung i Kristiano ni kan dugliyrad. (Matt. 24:45-47) Piin ni kan dugliyrad nge yugu boch e saf nib muun ngorad e yad manang ni faan yad ra fol ko fare Ulung ni Ma Pow’iyey e ngiyal’ ney, ma aram e yad be fol rok Kristus ni ir e En Tayog e Thin rorad.

Kristus e Ir e Tababnag fare Maruwel ni Machib

9, 10. Uw rogon ni pow’iy Kristus fare maruwel ni ngan machibnag murung’agen Gil’ilungun Got?

⁹ Aram ko som’on, ma i pow’iy Jesus e machib ni un tay. Ir e tay chilen ni ngan machibnag fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got u ga’ngin yang e fayleng. Nap’an ni be machib, me gaar ngak e pi apostal rok: “Dab marod nga lan e nam ko piin ni gathi yad piyu Israel fa lan e pi binaw ni bay e girdi’ nu Samaria riy. Machane marod ngak piyu Israel, ni piin ni kar olobochgad ni bod e saf ni ke oloboch. Marod ngam machibgad ni nge lungumed, ‘Gagiyeg rok Got e ke chugur!’” (Matt. 10:5-7) Ere i machibnag e pi apostal rok Jesus e piin ni yad piyu Jew nge piin ni ka fin ra piggad ngar uned ko teliw rok piyu Jew u fithik’ e pasig nib ga’ nu tomuren e Pentekost ko duw ni 33 C.E.​—Acts 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7.

¹⁰ Boch nga tomuren miki pi’ Jesus fare maruwel ni machib ngak e girdi’ nu Samaria nge ku boch e girdi’ ni gathi yad e Jew. (Acts 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45) Ki ayuweg Jesus Saul nu Tarsus ni nge mang reb e Kristiano ni bochan e nge yog ni ki garer fare thin nib fel’ ko yungi n’en ndawori taw ngay. I gaar Jesus ngak Ananias nreb i gachalpen: “Mu fal’eg rogom ngam man ko fare pa’ i kanawo’ ni kanawo’ nib k’iy fithingan, ma ga yan ko naun rok Judas ngam fith murung’agen be’ nib moon ni yib u Tarsus ni Saul fithingan. . . . Mman, ya kug turguy ni nge pigpig ngog, ni ir e nge fek fithingag i yan ngak e piin ni gathi yad piyu Israel nge piin ni pilung, nge ngak e girdi’ nu Israel.” (Acts 9:3-6, 10, 11, 15) Re “moon” ney e yib i mang apostal Paul.​—1 Tim. 2:7.

11. Uw rogon ni i maruwel Kristus u daken gelngin Got nib thothup, ya nge yog ni ga’ yang e gin ni nge taw e machib ngay?

 ¹¹ Nap’an ni taw nga nap’an ni ngki garer fare thin nib fel’ ko nam rok e piin ni gathi yad piyu Jew me pow’iy gelngin Got nib thothup Paul ni nge milekag u lan yu Asia Minor i yan nga Europe ni be machib. I yog Luke u Acts ni gaar: “Nap’an ni yad be pigpig [pi Kristiano ni profet nge sensey u lan e ulung nu Syria u Antiok] ngak Somol ma yad be pag e abich, me gaar [“gelngin Got nib thothup,” NW] ngorad, ‘Mu faled Barnabas nge Saul nga bayang, ni nge mil farow ngog nge mang yow e ra ngongliyew e maruwel ni kug piningrow ni ngar muruwliyew.’ Mi yad par ndakur abichgad nguur meybilgad mi yad tay pa’rad nga dakenrow ngar yibiliyed yow ngak Kristus, nge mu’ mi yad l’ogrow nga ranow.” (Acts 13:2, 3) Jesus e ir e pining Saul nu Tarsus ni nge mang e en ni kan ‘turguy ni nge pigpig ngak’ me machibnag fithingan ko girdi’ ko pi nam; ere biney e yaram nib beech e yib rok Kristus ni ir e En Tayog e Thin ko ulung. Nap’an e yay ni migid e milekag ni tay Paul mab tamilang ni fanay Jesus gelngin Got nib thothup ni nge pow’iy e machib ni i tay. Be yog e Bible ni “gelngin Got nib thothup ni be maruwel u daken Jesus” e pow’iy Paul nge piin ni yad be un ngak ni ngar dugliyed ni nga ranod i yan nga Europe.​—Mu beeg e Acts 16:6-10. *

Rogon ni Be Gagiyegnag Jesus e Ulung Rok

12, 13. Uw rogon ni be tamilangnag fare babyor ni Revelation rogon ni ma fal’eg Jesus i yaliy rarogon e pi ulung?

¹² I fal’eg Jesus i yaliy nib fel’ rogon e n’en ni i buch u lan e ulung rok pi gachalpen ni kan dugliyrad ko bin som’on e chibog C.E. Ere manang rarogon e pi ulung nem ko tirok Got ban’en. Aram e n’en ni be tamilangnag e Revelation ko guruy ni 2 nge 3. I tunguy fithingan fa medlip i ulung ni bay u Asia Minor. (Rev. 1:11) Ere bay rogon ni nge mich u wan’dad ni manang rarogon e pi ulung rok Got u fayleng e ngiyal’ nem.​—Mu beeg e Revelation 2:23.

¹³ I yog Jesus nib fel’ e n’en ni i rin’ boch e pi ulung ney ni bochan e ur k’adedan’rad ma ur pared ni yad ba yul’yul’ u fithik’ e skeng ni i yib ngorad, ma ur folgad ko thin rok, ma da ur folgad ko machib rok e piin ni kar digeyed e bin riyul’ e liyor. (Rev. 2:2, 9, 13, 19; 3:8) Machane, ki fonownag boch e pi ulung nem ni bochan e ke war e t’ufeg rorad ngak, ma ur paged e girdi’ u lan e ulung rorad ni ngaur uned ko meybil ko liyos nge ngongol ndarngal nge ku boch ban’en nib kireb. Machane i non Jesus ngak e piin ni ur yaliyed e ulung u fithik’ e t’ufeg ni gaar: “Gu ma puwan’ ma gu ma gechignag urngin e piin ni yad ba t’uf rog. Ere mu tiyan’um ngam pi’ keruum ko denen ni ga be rin’.” (Rev. 3:19) Yugu aram rogon ni immoy Jesus u tharmiy, ma i pow’iy e ulung rok u fayleng u daken gelngin Got nib thothup. Tin tomur e thin ni pi’ nge yan ko pi ulung nem e be gaar: “Faanra ba’ telim me ere mmotoyil ko n’en ni be yog [“gelngin Got nib thothup,” NW] ngak e pi [ulung]!”​—Rev. 3:22.

14-16. (a) Uw rogon ni ke micheg Jesus ni ir e En Tayog e Thin ko girdi’ rok Jehovah u fayleng nder rus? (b) Mang angin ni immoy Jesus rok pi gachalpen ke mada’ ko “ngiyal’ ni tomuren e re m’ag ney”? (c) Mang e gad ra weliy ko bin migid e thin?

¹⁴ Kad guyed ni i pow’iy Mikael (Jesus) piyu Israel nda i rus. Boch nga tomuren me mang  Jesus e En Tayog e Thin ma ma Ayuweg pi gachalpen nder ma rus. Ma nap’an ni immoy u fayleng, ma ir e i pow’iy fare maruwel ni machib. Ma tomuren ni fas ko yam’ miki ulul i pow’iy e re maruwel nem.

¹⁵ Ra pow’iy Jesus e re maruwel ney u daken gelngin Got nib thothup nge taw nga nap’an ni ke garer nga gubin yang. U m’on ni yan nga tharmiy, me gaar ngak pi gachalpen: “Bay yib gelngimed ko ngiyal’ ni bay yib [“gelngin Got nib thothup,” NW] riy nga dakenmed, ma aram mi gimed weliy murung’ageg u lan yu Jerusalem, ngu lan yu Judea ni polo’, ngu lan yu Samaria, nge yan i mada’ ko yungi n’en ni yan i mus e fayleng ngay.” (Acts 1:8; Mu beeg e 1 Peter 1:12.) Ere rib fel’ rogon e machib ni un tay ko bin som’on e chibog ni bochan e i pow’iy gelngin Got nib thothup.​—Kol. 1:23.

¹⁶ Machane ke yog Jesus nra ulul e re maruwel nem nge mada’ ko tin tomuren e rran. Tomuren ni tay chilen ngak pi gachalpen ni ngar machibgad mi yad yognag boch pi gachalpen ko pi nam i yan, me micheg ngorad ni gaar: “Gubin ngiyal’ ma gu ba’ romed, nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni tomuren e re m’ag ney.” (Matt. 28:19, 20, NW) Ka nap’an ni pilung Jesus ko duw ni 1914, ma gubin ngiyal’ ni bay rok pi gachalpen ni ir e En Tayog e Thin rorad. N’en ni rin’ ni ka nap’an e duw ni 1914 e yira weliy ko bin migid e thin.

[Footnotes]

Ngan Sul u Daken

• Uw rogon ni micheg Fak Got ni ir e En Tayog e Thin rok piyu Israel?

• Uw rogon ni ma pow’iy Kristus e ulung rok u fayleng?

• Uw rogon ni ke pow’iy Kristus fare maruwel ni machib?

• Mang e be dag ni ma fal’eg Jesus i yaliy rarogon e pi ulung rok Got u fayleng?

[Study Questions]

[Picture on page 25]

“Bay gu l’og ba engel nge m’on romed”

[Picture on page 26]

Ma ayuweg Kristus e pi saf rok u daken boch e “pumoon ni tow’ath” ni bod i rin’ kakrom