Ga Ma Felfelan’ u Nap’an ni Ga Be Fil e Bible ni Goo Gur?

URNGIN e tapigpig rok Got nib yul’yul’ e ra felfelan’ ni nge fanay boor e tayim rok ni fan ko fol Bible ni goo ir. (Psalm 1:1, 2) Machane bochan ni boor pa’ u puluwrad, ma aram fan ni boor i yad e kar pirieged ndabiyog ni ngar ted e tayim ni fan ko re n’ey nrogon ni yad baadag.

Machane, gubin e tapigpig rok Got e ba t’uf ni nge yog e felfelan’ ngorad ni fan e nge yog ni ngar pigpiggad ngak Got ni yad ba pasig. Ma rayog ni ngar pared ni yad ba pasig ni faanra ngar athamgilgad ngar filed boch e thin nu Bible nib toar fan u gubin e rran. Sana bay boch e thin nu Bible ni gelnag e michan’ rom kafram, machane pi thin nem e gathi ban’en ni ka be gelnag e michan’ rom e ngiyal’ ney. Aram fan nib ga’ fan ni ngad athamgilgad ni ngad filed boch ban’en nib beech ya nge ayuwegdad nga i par nib gel e michan’ rodad.

Uw rogon ni ke yib angin ngak e pi tapigpig rok Got nib yul’yul’ kakrom e fol Bible ni yad ma tay nra bagayad ma ir rok? Mang e ma rin’ e pi tapigpig rok Jehovah e ngiyal’ ney ya nge yog ni ngar filed e Bible u fithik’ e felfelan’ ma ra yib angin? Uw rogon ni ke fel’ rogorad riy?

Kar Pared nib Gel e Michan’ Rorad Ya Kar Filed e Thin nu Bible nra Bagayad Ma Ir Rok

Josiah ni Pilung nu Judah e ke yog ni nge chuweg boch ban’en ni bay rogon ko liyor ko liyos u fithik’ e pasig u tomuren ni kan beeg ngak “fare Motochiyel ni pi’ Got ngak Moses.” Dariy e maruwar riy ni gathi ireray e som’on ni ke rung’ag e pi thin nem, machane nap’an nni fek e re ngi babyor nem u tempel ngan beeg ngak ma aram e n’en ni pi’ e athamgil nga laniyan’ ni nge ayuweg e bin riyul’ e liyor.​—2 Kronicles 34:14-19.

Ke nang Daniel ni profet n’umngin nap’an ni ke dugliy Got ni ngan gothey yu Jerusalem, ma gathi kemus ni ke beeg murung’agen e re n’ey ko babyor rok Jeremiah ya ke yog ni ke beeg “fapi babyor.” Pi babyor ney e ba muun  ngay e Levitikus (26:34, 35), Isaiah (44:26-28), Hosea (14:4-7), nge Amos (9:13-15). N’en ni ke fil ko pi babyor u lan e Bible e ke pi’ e athamgil nga laniyan’ ni nge meybil ngak Got u fithik’ e yul’yul’. Ke fulweg Got taban e meybil rok ma aram me weliy Got ngak murung’agen fare mach nu Jerusalem nge girdi’ rok.​—Daniel, guruy ni 9.

Josiah ni i “rin’ e tin nib m’agan’ Somol ngay,” nge Daniel ‘nib t’uf rok Got’ e gathi yow ba thil ngodad e ngiyal’ ney. (2 Kings 22:2; Daniel 9:23) Bochan e kar filew e thin rok Got ni yow ba pasig ma aram e kar mon’oggow ko tirok Got me par nib fel’ e tha’ u thilrad Got. Maku aram rogon e n’en ni rin’ boch e tapigpig rok Jehovah kakrom, ni bod Jefthah, nge reb e psalmist ko tabinaw rok Asaf, Nehemiah, nge Stephen. Ma ra bagayad ma ir rok e be fil e pi thin rok Got ni immoy e ngiyal’ nem nib fel’ rogon.​—Judges 11:14-27; Psalms 79, 80; Nehemiah 1:8-10; 8:9-12; 13:29-31; Acts 6:15–7:53.

Machib e Ra Pi’ e Athamgil Nga Lanin’dad

Yooren e tapigpig rok Jehovah e ngiyal’ ney ni ke yoor e duw ni kar pigpiggad ngak e bay e tayim ni kar dugliyed ni fan ko fol Bible nra be’ ma ir rok. Kar nanged nib ga’ fan e re n’ey ni fan e ngar pared ni yad ba pasig ma rayog ni ngar lebguyed e maruwel nib mil fan ngorad u lan e ulung. Machane boor i yad e ka rogned nde mom ni ngar filed e thin rok Got nra be’ ma ir rok ma ngkur fal’eged boch e maruwel ni kub t’uf ni ngar rin’ed.

Rib ga’ fan ni ngad pared ni gad ba pasig ko tirok Got ban’en, ya nge yog ni ngad lebguyed e maruwel rodad ni machib ni yibe rin’ u ga’ngin yang u fayleng. Piin ni kar filed boch e thin nu Bible nib toar fan e rayog ni ngar ayuweged e girdi’ ni baadag e machib. Ireray e n’en ni ma buch rok e en ni ma machib u lan e pi binaw ni boor e girdi’ riy ni baadag e machib ara pi binaw ni boor e girdi’ riy ni yad ma darifannag e machib rodad.

Ngan Fil e Thin Rok Got ni Gubin Ngiyal’

N’en ni be rin’ boch e girdi’ e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad filed e thin rok Got u fithik’ e felfelan’ ara rayog ni nge ayuwegem nge tabinaw rom nge yog ni ngam fanayed e tayim romed ko fol Bible nib fel’ rogon. Ma reb ni dabda paged talin e ngad beeged e thin rok Got ni gubin ngiyal’. Boor e walag ni yad be nameg ni ngar beeged dalip ara aningeg e guruy ko Bible u gubin e wik. Ga baadag ni ngam beeg e Bible ni polo’ u lan reb e duw? Ere ga ra felfelan’ ni ngam fanay boor e tayim ara baley e awa u reb e rran ni ngam beeg e Bible.

Ka am beeg e Bible ni polo’ ni boor yay? Rayog ni ngam thilyeg rogon ni ga ma beeg e Bible? Reb e walag ni ppin e ke beeg e Bible rok ni tabab ko ken som’on e babyor riy nni yoloy nge migid nge migid. Tomuren ni ke beeg e Bible ni aram rogon ma ke yoor ban’en ni ke nang. Ku reb e walag ni ppin e ki beeg e Bible rok ni lal yay u lan lal e duw, ma ra bayay ma ba thil rogon ni ke beeg. Yay ni som’on e ke beeg ni tabab ko Genesis nge yan i mada’ ko Revelation. Yay ni migid e ke beeg e thin nu Bible nge mu’ me yoloy boch ban’en ni ke fil u reb e guruy nge reb nga lan baken e babyor. Yay ni dalip ni ke beeg e Bible e ke fanay fare reference Bible nib ga’ ken, ma som’on e ke beeg boch e thin nu Bible ni bay ko fare cross-reference riy, ma ke beeg e footnote nge appendix. Yay ni lal ngay ni beeg e Bible me fanay e map ni yaan e pi binaw nu Bible. Ke yog ni gaar: “Beeg Bible ni gu ma tay e gu ma taareb rogonnag ko abich ni gu ma felfelan’ ngay.”

Boch e girdi’ ni ma fil e Bible ni goo yad e kar pirieged nib fel’ ni ngan tay ba ken e Bible nga bang ni kemus ni fan ko fol Bible. Yad ma yoloy boch ban’en nib ga’ fan ngay nge boch e fanathin nge page u yugu boch e babyor. Reb e walag nib pioneer e ke felfelan’ ni ma yoloy boch ban’en ni ke fil u gubin e pul nga lan e Bible rok. Ke yog ni gaar: “Gu be athapeg ni pi n’ey ni gu ma rin’ nib ga’ fan e ra ayuwegeg ni nggu nameg boch ban’en ni nggu rin’ boch nga m’on.”

 Boch Ban’en Nrayog ni Ngam Rin’

Gur, ga be lemnag nri boor ban’en nthingar mu rin’ ma ba t’uf ni ngam nang ko uw rogon ni ngam fanay e tayim rom nib fel’ rogon? Ere nap’an ni ngam man nga bang ma ngam fek reb e babyor ya ngeb e tayim rom mag beeg. Ba fel’ ni nge par lan e tabinaw ara gin’en ni ga ma fil e Bible riy nib yaram, ya nge mom i pirieg e babyor nge boch e ban’en ni fan ko fol Bible. Mu fal’eg bang ni ngaum fil e Bible riy nib fel’ rogon machane gathi bang ni ga ra par riy me k’aring e chuchuw ngom. Bay reb e welthin ni kan pi’ ngom ni ngam fal’eg, fa? Dab mu son nge chugur ko ngiyal’ ni ngam pi’ e welthin rom, mfin mu beeg e pi babyor ni bay rogon ko welthin rom. U nap’an ni ga be toffan ara ga be ngongliy boch ban’en ma rayog ni ngam fal’eg i lemnag e pi n’en ni kam beeg.

Boch e girdi’ e sana yad baadag ni ngar ayuweged gur nge yog ni ngam fanay e tayim rom nib fel’ rogon. Ni bod u nap’an ni ga be ngongliy ban’en ara ga be fal’eg e tea ni nge unum be’ ma rayog ni nga mog ngak ni nge beeg boch ban’en ngom. Gur, rayog ni ngan yarmiy ba ngiyal’ ni urngin e girdi’ u lan e tabinaw e ngar filed e Bible rorad ndariy e wagey riy? Yu ngiyal’ e rayog ni ngam motoyil nga ban’en ni ke beeg e pi fager rom ni faanra ngam fith ngak ni nge lungum: “Mang ban’en ni ka fin mu beeg nri ga baadag?”

Ga baadag ni ngam rin’ boch ban’en nib thil u nap’an ni ga be fil e Bible rom? Rayog ni ngam yarmiy in e awa ni ngam fil e Bible ni bod e n’en ni ma rin’ boor e girdi’ ni kar yarmiyed e tayim ni fan ko machib. Reb e ppin nib pioneer e ke yarmiy in e awa ni nge fil e Bible ma ke felfelan’ u nap’an ni ke guy ni ke yog ni nge rin’ e n’en ni be nameg. Boch e girdi’ e kar lichnaged e tayim rorad ni fan ko miyal TV ya nge yog ni ngar yoornaged e tayim ni fan ko fol Bible. Boor e walag ni kar mel’eged boch ban’en nib t’uf ni ngar filed nib n’uw boch nap’an, ni bod rogon fapi wom’engin gelngin Got nib thothup nge murung’agen e pi babyor u Bible nge rogon ni ngan machib. Boch e girdi’ e kar felfelan’gad u nap’an ni kar yoloyed yu yang i babyor ni be dag e tha’ u thilin reb e pilung nu Israel nge reb, nge pi profet a ara fare babyor ni Acts, nge fapi babyor ni yoloy Paul.

Piin nib fel’ yangaren, gimed baadag ni nge  gel e michan’ romed? Ere mang fan ndab mu beeged reb e babyor u nap’an ni kan tal bayay ko skul? Reb e bitir ni ma un ko high school ni kan taufenag e ke mel’eg reb e babyor ni Mankind’s Search for God ni nge beeg ni ke ngongliy fare Watch Tower Society. Ke beeg reb e guruy nge reb me yoloy boch ban’en ni ke fil nga lan reb e babyor. Ke pirieg nib mo’maw’ e re n’em ma boor e tayim nib t’uf ni nge rin’ riy. Machane nap’an ni mu’ i beeg e re ke babyor nem, me gin nga feni riyul’ e thin nu Bible.

Mu Adag ni Ngam Fil Ban’en

Boor e tapigpig rok Jehovah e ngiyal’ ney e gubin ngiyal’ ni ngar maruweliyed e maruwel rorad “ni fan ngak Somol.” (1 Korinth 15:58) Ere sana kemus ni buchuuw ban’en e rayog ni ngam thilyeg ko schedule rom. Faanra riyul’ ni ga baadag ni nge yoor e tamilangan’ rom ko tin riyul’ ma ga be athamgil ni nge puluw e lem rom u rogon ni be lebug e tin nib m’agan’ Jehovah ngay e ngiyal’ ney ma ra yib angin ngom.

Ma yib e athamgil nga lanin’dad u nap’an ni gad ra rung’ag angin ni ke yib ngak e piin ni kar mon’oggad u rogon ni yad ma fil e Bible. Reb e walag ni pumoon e ke nang ni ke dabuy ni nge fil e thin nu Bible ni nge yoor e tamilangan’ rok e ke athamgil ni nge yarmiy boch ban’en ko par rok ya nge yog ni nge fanay boch e tayim ni fan ko fol Bible. Ke yog ni gaar: “N’en ni kug rin’ e ke yibnag e felfelan’ ngog ni ban’en ndan gu nang nsom’on. Bochan ni kari tamilang u wan’ug e chiney ni Bible e thin rok Got ma aram e rayog ni nggu weliy ngak e girdi’ murung’agen e michan’ rog nib pasigan’ug ngay. Kug thamiy ni ke gel e michan’ rog ma gubin e rran ni gu ma felfelan’.”

Reb e Mich rok Jehovah ni ma lekag e ulung e ke weliy murung’agen angin nra yib ko fol Bible ni gaar: “Piin ni yad ma fil e Bible nib fel’ rogon e yad ma weliy ban’en u fithik’ e pasig. Ma bfel’ e tha’ u thilrad e pi walag ma nap’an ni yad ra rung’ag boch ban’en nib kireb ni ma yog e girdi’ ma der war e michan’ rorad. Nap’an e machib ni yad ma tay ma yad ma puluwnag e n’en ni yad be yog ko tin nib t’uf ko girdi’.”

Ki weliy boch ban’en nra adag boch e girdi’ ni ngar lemnaged fan u nap’an ni yad be fal’eg i lemnag rogon e fol Bible ni yad be tay ni gaar: “Nap’an e muulung ni yima weliy boch e thin nu Bible riy ma boor e girdi’ ni yad ma beeg e fulweg rorad nrogon ni bay u babyor. Ra yib angin ngorad ni faanra ngar fal’eged i lemnag ko uw rogon nib peth e n’en ni yad be fil ko pi n’en ni kar filed kafram nge rogon nib m’ag ko yafos rorad.” Gur, ga be lemnag ma rayog ni ngam fol ko re n’ey?

Daniel ni profet ni ke pag 90 e duw rok e de lemnag ni ke gaman e tamilangan’ rok ko kanawo’ rok Jehovah. Nap’an ni ke chugur ni nge yim’ me fith ni gaar: “Somol, uw rogon ni bayi yan i mus ni gubin?” (Daniel 12:8) Dariy e maruwar riy ni bochan nri baadag ni nge fil murung’agen e tin riyul’ ma re n’ey e ke ayuweg ni nge par nib yul’yul’ ku Got u n’umngin nap’an e yafas rok ni boor ban’en ni ke buch riy.​—Daniel 7:8, 16, 19, 20.

Ra reb e tapigpig rok Jehovah ma thingari par nib yul’yul’. Mu athamgil ni ngam fil ban’en nra ayuwegem ni ngam par ni gab gel ko tirok Got ban’en. Mu gay rogon ni ngam uneg taareb ara l’agruw ban’en ko schedule rom ko fol Bible ni ga ma tay u reb e wik ara reb e pul ara reb e duw. Ga ra guy rogon nra tow’athnagem Got ko athamgil ni ga be tay. Arrogon, mu felfelan’ ko fol Bible ni ga be tay nge angin nra yib ngom.​—Psalm 107:43.

[Footnote]