Mang e Toffan rok Got?

“Ka ba’ e toffan ni nge tay girdien Got.”​—HEB. 4:9.

1, 2. Mang e kad filed ko Genesis 2:3, ma mang boch e deer ni gad ra weliy e fulweg riy?

 U LAN e bin som’on e guruy ko Genesis e kad filed riy ni ngongliy Got rogon e fayleng ni fan ko girdi’ u lan nel’ e rran. Pi rran ney e gathi rran ni 24 e awa n’umngin nap’an, ya ba n’uw nap’an. Baaray e n’en ni be yog e Bible u murung’agen tomuren e pi rran nem. Be gaar: “Me chuw e nep’, me ni kadbul.” (Gen. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Machane, bin medlip e rran e yugu ba thil, ya baaray e n’en ni be yog e Bible u murung’agen ni gaar: “Me thothupnag e bin medlip e rran nge ta’ ni reb e rran nib thil nga urngin e rran, ni bochan e chirofen nem e mu’nag e tin ni i sunumeg, me tal ko maruwel.”​—Gen. 2:3.

² Nap’an ni yog Moses ni ke ‘tal Got ko maruwel,’ ma be yip’ fan ni be toffan Got e ngiyal’ nem. Ere rayog ni nga dogned nnap’an ni yoloy Moses fare babyor ni Genesis ko duw ni 1513 B.C.E., ma ka be toffan Got. Ma ki yog Got boch nga tomuren nrayog ni nge un e girdi’ ngak ko toffan. Ere ka be toffan Got e ngiyal’ ney, fa? Faanra ka be toffan, ma uw rogon ni ngad uned ngak ko toffan? Rib ga’ fan ni ngad nanged e fulweg ko pi deer ney.

Ka Be “Toffan” Jehovah, Fa?

3. Uw rogon ni tamilangnag Jesus ko John 5:16, 17 nnap’an ni immoy u fayleng, ma ka dawori mus e bin medlip e rran?

³ L’agruw fan nrayog ni nga dogned ndawori mus e bin medlip e rran u nap’an e ngiyal’ ni immoy Jesus riy nge tin som’on e Kristiano. Bin som’on i fan e ba tamilang ko n’en ni yog Jesus ngak e pi toogor rok. Pi girdi’ nem e ra damumuwgad ni bochan e ke golnag Jesus e girdi’ ko rofen ni Sabbath. Machane, i fulweg Jesus ngorad ni gaar: “Chitamag e gubin ngiyal’ ni be maruwel, ere ku er rogog nthingar gu maruwel.” (John 5:16, 17) Ere mang e be yog Jesus u roy? Be gaar: “Gamow e Chitamag e taab mit i maruwel e gamow be rin’. Ke maruwel e Chitamag u lan bokum biyu’ e duw u nap’an e Sabbath rok, ma ka be maruwel e chiney. Ere, rayog ni nggu maruwel ko rofen ni Sabbath.” Ere ba tamilang ko thin rok Jesus nnap’an e ngiyal’ ni immoy u fayleng ma ka be Toffan Got. a

4. Uw rogon ma kad nanged ni dawori mus e bin medlip e rran u nap’an Paul?

⁴ Bin l’agruw i fan nnap’an e ngiyal’ ni immoy Jesus u fayleng, ngu nap’an e tin som’on e Kristiano ma dawori mus e bin medlip e rran e tamilangnag apostal Paul. Nap’an ni be sul u daken e thin ko Genesis 2:2, ni be weliy murung’agen e toffan rok Got, me yoloy ni gaar: “Gadad e piin ni ke michan’dad ko thin rok e nga darod ngak Got ngad uned ngak ko toffan.” (Heb. 4:3, 4, 6, 9) Ere nap’an Paul ma dawori mus fa bin medlip e rran. Ere wuin e ra mus e bin medlip e rran?

5. (a) Mang e lemnag Got ni nge rin’ ko bin medlip e rran? (b) Wuin e ra lebug e re n’em?

⁵ Ra ngad nanged e fulweg ko re deer ney ma thingar dab da paged talin e n’en ni lemnag Got ni fan ko bin medlip e rran. Genesis 2:3 e be gaar: “Me thothupnag e bin medlip e rran nge ta’ ni reb e rran nib thil nga urngin e rran.” I thothupnag Jehovah e re rran nem ni bochan e nge lebguy e tin nib m’agan’ ngay ni fan ko fayleng. N’en nib m’agan’ ngay e aram e nge sug e fayleng ko girdi’ nib fel’ mi yad par riy ngaur ayuweged. (Gen. 1:28) Fan ni ka be “maruwel” Jehovah Got nge Jesus Kristus ni ir e  “Somol ko Sabbath” e bochan ni nge lebug e n’en nib m’agan’ Got ngay ni fan ko fayleng. (Matt. 12:8) Ere, fare rran rok Got ko toffan e ra mus ko ngiyal’ ni ke lebug e tin nib m’agan’ ngay ni aram e tungun fare Biyu’ i Duw ko Gagiyeg rok Kristus.

“Dariy Bagadad ni Nge Dabi Fol ni Bod ni Rin’ Fa Piinem” ni Kakrom

6. (a) Mang boch ban’en ni i buch rok boch e girdi’ kakrom ni gad ra fil ban’en riy? (b) Mang e gad ra fil ko pi n’ey?

⁶ Rib tamilang rogon ni weliy Got ngak Adam nge Efa e n’en nib m’agan’ ngay ni fan ko fayleng, machane mi yow togopuluw ngay. Riyul’ ni ku bokum milyon e girdi’ nga tomuren nda ur folgad. Mus ngak piyu Israel ni yad e girdi’ rok Got ni ku da ur folgad. Ere i yog Paul ngak e pi Kristiano ko bin som’on e chibog ni ngar kol ayuwgad ya ku rayog ni ngar boded piyu Israel ndar folgad. I yoloy ni gaar: “Ngad athamgilyed ngad uned ngak Got ko toffan. Thingari dariy bagadad ni nge dabi fol ni bod ni rin’ fa piinem, nde yog nra uned ngak Got ko toffan.” (Heb. 4:11) Ere, mu tay fanam i yan riy ni n’en ni yog Paul e be dag ni piin ndab ra folgad e bad ra uned ngak Got ko toffan. Ma uw rogodad? Faan gad ra togopuluw ko tin nib m’agan’ Got ngay, ma rayog ni ngad uned ngak ko toffan, fa? Rib ga’ fan ni ngad nanged e fulweg ko re deer ney, ma aram e n’en ni gad ra weliy taaboch. Machane, som’on e ngad weliyed boch ban’en nde puluw ni i rin’ piyu Israel nge fan ndar uned ngak Got ko toffan.

“Dab Ra Bad Ngog Ngar Uned Ngog ko Toffan!”

7. (a) Mang e ba m’agan’ Jehovah ngay ni nge rin’ piyu Israel u nap’an ni chuwegrad ko sib u Egypt? (b) Mang e thingar ra rin’ed?

⁷ Nap’an e duw ni 1513 B.C.E., me yog Jehovah ngak Moses e n’en nib m’agan’ ngay ni nge rin’ piyu Israel. I gaar: “Ku gub ni nggu chuwegrad u tan pa’ piyu Egypt, mu gu fekrad nga wuru’ e nam nu Egypt nga reb e nam nib yong’ol e but’ riy ma ba ga’.” (Ex. 3:8) Fan ni chuweg Jehovah piyu Israel u “tan pa’ piyu Egypt” e bochan ni ngar manged girdien ni bod rogon ni micheg ngak Abraham. (Gen. 22:17) I pi’ e motochiyel ngorad ni ir e ra ayuwegrad nge par nib fel’ e tha’ u thilrad Got. (Isa. 48:17, 18) I yog ngorad ni gaar: “Faan gimed ra fol rog ngam ayuweged e m’ag rog [ni bod rogon ni bay ko fare Motochiyel], ma gimed ra par ni kam manged e girdi’ rog. Fayleng ni polo’ e ban’en rog, machane bay mpired ni gimed e girdi’ ni kug mel’egmed ni ngam manged girdieg.” (Ex. 19:5, 6) Ere, faanra nge mang piyu Israel e girdi’ rok Got, ma thingar ra folgad ko pi motochiyel rok.

8. Faan gomanga fol piyu Israel rok Got, ma mang flaab e ra yog ngorad?

⁸ Am lemnag e flaab nra yog ngak piyu Israel ni faan gomanga ra folgad rok Got. I micheg Jehovah ngorad nra fal’eg waathan e but’ ni yad be woldug riy, nge pi n’en ni kar yunged, nge gamanman rorad. Miki micheg ngorad nra ayuwegrad u pa’ e pi toogor rorad. (Mu beeg e 1 Kings 10:23-27.) Ba mab e kanawo’ ngorad ni  ngar chuwgad u tan e gagiyeg ni be tay yugu boch e nam, ni ki mada’ ko ngiyal’ ni immoy Jesus u fayleng u nap’an e gagiyeg rok piyu Roma. Baadag Jehovah ni nga i fol fare nam nu Israel rok ya nge yog nra daged e kanawo’ nib fel’ ngak e pi nam. Baadag ni nge tamilang u wan’ urngin e girdi’ nra tow’athnag e piin ni yad ra fol rok.

9, 10. (a) Mang fan nib kireb ni lemnag piyu Israel ni ngar sulod nga Egypt? (b) Faan gomanga sul piyu Israel nga Egypt, maku rayog ni ngar liyorgad ngak Jehovah nrogon nib m’agan’ ngay, fa?

⁹ Ba puf rogon piyu Israel ni ngar paged Jehovah ni nge lebguy e tin nib m’agan’ ngay u dakenrad. Ma re n’ey e yira tow’athnagrad riy nib muun urngin e girdi’ nu fayleng ngay! (Gen. 22:18) Machane, yooren piyu Israel e de ga’ fan e re tow’ath nem u wan’rad. Maku yad be yog ni yad baadag ni ngar sulod nga Egypt! (Mu beeg e Numbers 14:2-4.) Machane, faan gomanga ra sulod nga Egypt ma aram e dabkiyog ni ngar liyorgad ngak Jehovah nrogon nib m’agan’ ngay, mar paged e kanawo’ nib fel’ ni nge folwok e tin ni ka bay e nam riy. Maku reb e faan yad ra sul nga Egypt, ma dabkiyog ni ngar folgad ko pi motochiyel rok Got nib puf rogorad min n’ag fan e denen rorad. Re n’ey e be m’ug riy ni kemus ni goo yad e yad be lemnaged yad ma darur lemnaged Got nge tin nib m’agan’ ngay. Aram fan ni gaar Jehovah ngorad: “Ereram fan ni gu damumuw ko pi girdi’ nem, mu gog ni lungug, Gubin ngiyal’ ma yad be balyang ko tin ni yad be lemnag, dawor ra nanged rogon ni nga ranod ko yu pa’ i kanawo’ ni gu be finey ni nga ranod riy. Mu gu puwan’ mu gu dugliy u wun’ug ni lungug: Ri dab ra bad ngog ngar uned ngog ko toffan!”​—Heb. 3:10, 11; Ps. 95:10, 11.

¹⁰ Bochan ni baadag piyu Israel ni ngar sulod nga Egypt, ma be dag nde ga’ fan u wan’rad e tow’ath ni i pi’ Jehovah ngorad, ya yad baadag e ggan u Egypt. (Num. 11:5) Pi girdi’ nem e taareb rogorad ngak Esau nde ga’ fan u wan’ mat’awun ni ir e nganni’, ma aram me pi’ nchuway’ ni bochan ba plet i sup.​—Gen. 25:30-32; Heb. 12:16.

11. Bochan nde yul’yul’ piyu Israel ngak Jehovah u nap’an Moses, ma mang e rin’ ko tin nib m’agan’ ngay?

¹¹ Yugu aram rogon nda i fol piyu Israel rok Jehovah ma de thilyeg e n’en nib m’agan’ ngay ni fan ko re nam nem. Ya nap’an ni yib pi fakrad ma ur folgad rok Jehovah ni aram ban’en nda i rin’ e gallabthir rorad. Ere fanayrad  Jehovah ni nge lebguy e tin nib m’agan’ ngay. Ur pared ni yad be fol rok, ma aram ma ranod nga lan fare Nam ni Kan Micheg mar tafanayed. Joshua 24:31 e be gaar: “Piyu Israel e ur pigpiggad ngak Somol u n’umngin nap’an ni kab fos Joshua, ma nap’an ni yim’ mu ur pired ni yad be pigpig ngak Somol u n’umngin nap’an ni kab fos e piin ni yad be yog e thin rok piyu Israel ma yad manang urngin ban’en ni i rin’ Somol ni fan ngak piyu Israel.”

12. Uw rogon ni kad nanged nrayog ni nge un e Kristiano ngak Got ko toffan e ngiyal’ n’ey?

¹² Pi girdi’ nu Israel nem ni yad ba yul’yul’ e munmun mar pilibthirgad mar m’ad, ma pi fakrad ni yib nga tomuren ni kar m’ad e ra paged talin Jehovah nge “pi n’en ni i rin’ ni fan ngak piyu Israel.” Ma aram mu ur “pigpiggad ngak fapi kan ni ka nog fithingrad ni Baal, ni aram e kar denengad nib togopluw” ngak Jehovah. (Judg. 2:10, 11) Ere fare nam ni kan micheg e gathi aram e gin ni yad ra un ngak “Got riy ko toffan.” Bochan ndar folgad ma aram fan ndar pared nib gapas thilrad Got. I yoloy Paul murung’agen e pi girdi’ nem ni gaar: “Faan mang e fek Joshua fapi girdi’ ngar uned ngak Got ko toffan, ma dab ki weliy Got nga tomren murung’agen yugu reb e rran. Machane rogon e chiney e ka ba’ e toffan ni nge tay girdien Got ni bod e toffan ni tay Got ko re rran ni man e medlip ngay.” (Heb. 4:8, 9) “Girdien Got” ni i weliy Paul murung’agen e aram e piin Kristiano. Ere gur, re n’ey e be yip’ fan nrayog ni nge un e piin Kristiano ngak Got ko toffan? Arrogon, ni aram piyu Israel nge piin gathi yad piyu Israel!

Immoy Boch e Girdi’ Nde Yog Nra Uned Ngak Got ko Toffan

13, 14. Mang rogon e Motochiyel rok Moses ko ngan un ngak Got ko toffan u nap’an (a) Moses? (b) e bin som’on e chibog?

¹³ I yol Paul ngak e pi Kristiano nu Hebrew ni bochan e bay boch i yad ni be togopluw ko tin nib m’agan’ Got ngay. (Mu beeg e Hebrews 4:1.) Mang e yad be rin’? Ka bay boch i yad ni ka be fol ko fare Motochiyel rok Moses. Riyul’ ni i fol piyu Israel ko re Motochiyel nem u sogonap’an 1,500 e duw. Machane tomuren ni yim’ Jesus ma daki t’uf ni ngan fanay e re Motochiyel nem. Bay boch e Kristiano ndar nanged fan e re n’em, ere aram fan ni ur lemnaged ni kab t’uf ni ngar folgad u boch ban’en riy. b

¹⁴ I yog Paul ko pi Kristiano ney ni Jesus ni ir fare prist nth’abi Tolang e kab ga’ ngak e piin ni ur manged prist nib tolang ndar flontgad. Miki yog ni fa bin nib beech e m’ag e kab fel’ ko fare m’ag ni ngongliy Got u thilrad piyu Israel. Miki yog ni fare tempel rok Jehovah e be yip’ fan ban’en ni kab fel’ ko pi tempel ni un toy kakrom. (Heb. 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12) I fanay Paul murung’agen e Sabbath ni bay ko fare Motochiyel rok Moses ni nge weliy ngak e pi Kristiano rogon nrayog ni ngar uned ngak Jehovah ko toffan. I yoloy ni gaar: “Chiney e ka ba’ e toffan ni nge tay girdien Got ni bod e toffan ni tay Got ko re rran ni man e medlip ngay. Ya en nra yan nge un ngak Got ko toffan e ra toffan ko maruwel rok, ni bod rogon Got ni toffan ko maruwel rok.” (Heb. 4:8-10) Pi Kristiano nem e thingar ra talgad ndab kur lemnaged nrayog ni ngar fel’gad u wan’ Jehovah ni faan yad ra fol ko fare Motochiyel rok Moses. Ka nap’an e Pentekost ko duw ni 33 C.E., ma biney e tow’ath e kemus ni goo piin ni ke mich Jesus Kristus u wan’rad e ke pi’ Jehovah ngorad.

15. Ra ngad uned ngak Got ko toffan, ma mang nib ga’ fan ni ngaud folgad?

¹⁵ Mang e taleg piyu Israel ndar uned nga lan fare Nam ni Kan Micheg? Bochan ndar folgad rok Jehovah. Mang e taleg boch e Kristiano u nap’an Paul nde yog nra uned ngak Got ko toffan? Dar folgad rok Jehovah. De mich u wan’rad  ni baadag Jehovah ni nge pigpig e girdi’ rok ngak u reb e kanawo’ nib thil mar talgad ndab kur folgad ko Motochiyel rok Moses.

Ngan Un ngak Got ko Toffan e Ngiyal’ Ney

16, 17. (a) Mang e be yip’ fan ni ngan un ngak Got ko toffan e ngiyal’ ney? (b) Mang e yira weliy ko bin migid e article?

¹⁶ Dariy bagadad e ngiyal’ ney ni ke mich u wan’ ni faanra fol e pi Kristiano ko Motochiyel rok Moses ma ra yog e yafas ngak. Ba tamilang e thin ni yog Paul ngak piyu Efesus ni gaar: “Yu daken e runguy rok Got ngodad e ir e ke thapegmed riy ngak, ni bochan e ke mich Jesus u wun’med. Gathi gimed e mmuruwliyed nge yog, ya ba tow’ath ni ke pi’ Got ngomed. Dariy ban’en ko pi n’ey ni ngam ufanthingad ngay, ni fan e gathi ban’en ni gimed e mmuruwliyed ngam yogniged.” (Efe. 2:8, 9) Mang e be yip’ fan ni nge un e pi Kristiano ngak Got ko toffan? Dab mu pagtalin ni tay Jehovah e bin medlip e rran ni nge mang rran rok ko toffan ni bochan e nge lebguy e n’en nib m’agan’ ngay ni fan ko fayleng nge piin yad ma fol rok. Rayog ni ngad uned ngak Jehovah ko toffan ni faan gad ra ngongol nib puluw ko tin nib m’agan’ ngay ni ma yog ngodad u daken e ulung rok.

¹⁷ Maku reb e faanra dab ud folgad ko fonow ni ma pi’ fare tapigpig nib yul’yul’ mab gonop, ma aram e gad be togopluw ko tin nib m’agan’ Got ngay. Re n’ey e rayog ni nge magawonnag e tha’ u thildad Jehovah. Bin migid e article e gad ra weliy riy boch e kanawo’ nrayog ni nge m’ug ni gad ba yul’yul’. Ma n’en ni gad ra dugliy ni ngad rin’ed ko pi n’ey e ir e ra m’ug riy ko gad be un ngak Got ko toffan fa danga’.

[Footnotes]

Deer ni Ngan Fal’eg i Lemnag

• Mang e lemnag Jehovah ni nge rin’ ko bin medlip e rran?

• Uw rogon ni kad nanged ndawori mus e bin medlip e rran?

• Mang fan nde yog ni nge un piyu Israel u nap’an Moses nge boch e Kristiano u nap’an Paul ngak Got ko toffan?

• Mang e be yip’ fan ni ngad uned ngak Got ko toffan e ngiyal’ ney?

[Study Questions]

[Blurb on page 25]

Rayog ni ngad uned ngak Jehovah ko toffan e ngiyal’ ney ni faanra ud folgad rok nge ulung rok

[Pictures on page 24, 25]

Faanra nge un e girdi’ rok Got ngak ko toffan, ma mang e ba t’uf ni ngar rin’ed?