Ngar Da Fanenikayed e Tin nib Kireb

JEHOVAH e ba Got nib thothup. Kakrom e ka nog ni ir e “en ni thothup nu Israel,” aram fan ni ke yog ngak piyu Israel ni ngar pared ni yad ba beech. (Psalm 89:18) Ke yog ngorad ni gaar: “Thingar mu thothupgad, ya gub thothup.” (Levitikus 11:45) Urngin e girdi’ ni yad baadag ni nga ranod “nga daken e burey rok Somol” e susun e yad e girdi’ nib “machalbog e ngongol nge lem” rorad. (Psalm 24:3, 4) Re n’ey e gathi kemus ni be yip’ fan ni ngar siyeged e ngongol nib kireb ya thingar ra ‘fanenikayed e tin nib kireb.’​—Proverbs 8:13.

Ere ke pi’ Jehovah e motochiyel nib tamilang ya nge yog ni nge nang piyu Israel e n’en nib kireb me yog ni ngar paloggad riy. (Roma 7:7, 12) Pi motochiyel ney e ra ayuweg piyu Israel ni ngar siyeged e pi ngongol nib kireb. Be yog e motochiyel ni ngongol ndarngal, nge par ko pumoon nge pumoon, ara ppin nge ppin, nge par l’agruw ni’ ni yow ba tabinaw, nge girdi’ nge gamanman e urngin e pi n’ey e rib gel e kireb riy. (Levitikus 18:23; 20:10-17) Ma girdi’ nu Israel ni kan nangrad ni kar uned ko mit ney e ngongol e kan thang e pogofan rorad.

Ma nap’an ni piin Kristiano ni kan dugliyrad e kar manged “Israel u fithik’ i lanin’rad,” maku kan pi’ e motochiyel ngorad ni taareb rogon ko pi motochiyel ni kan pi’ ngak piyu Israel. (Roma 2:29) Piin Kristiano e ku thingar ra “fanenikayed e tin nib kireb.” (Roma 12:9) Thin ni ke yog Jehovah ngak piyu Israel e kub m’ag ngorad ni gaar: “Thingar mpired ni gimed ba thothup, ya gub thothup.” (1 Peter 1:15, 16) Pi ngongol ney nib kireb ni bod e ngongol ndarngal, nge par ko pumoon nge pumoon, ara ppin nge ppin, nge par l’agruw ni’ ni yow ba tabinaw, nge girdi’ nge gamanman e susun e dabiyog ni nge par u lan e ulung ko Kristiano. Piin ni dubrad ni ngar digeyed e mit ney e ngongol e dabiyog e gin suwon Got ngorad. (Roma 1:26, 27; 2:22; 1 Korinth 6:9, 10; Hebrew 13:4) Ngiyal’ ney ni ka nog e “tin tomren e rran” ngay, ma piin ni ka nog e “yugu boch e saf” ngorad e ku yad ra fol ko re n’ey. (2 Timothy 3:1; John 10:16) Bochan e re n’ey ma fapi Kristiano ni kan dugliyrad nge yugu boch e saf e kar manged ba ulung i girdi’ ni yad ba beech ma bay rogon ni ngan pining e Pi Mich Rok Jehovah ngorad.​—Isaiah 43:10.

Nge Par e Ulung nib Beech

Girdi’ nu fayleng e ba fel’ urngin mit e ngongol nib kireb u wan’rad. Yugu aram rogon nib thil e tin riyul’ e Kristiano ko girdi’ nu fayleng, machane susun dab ra paged talin ni kafram e ur uned ko ngongol ko re fayleng ney. U m’on ni dawora nanged murung’agen e Got rodad nib thothup ma boor i yad e ma lemnag ni dariy e kireb riy ni ngar rin’ed e tin ni yad baadag ma yad ma un ko “ngongol nib kireb” nib pag rogon. (1 Peter 4:4) Tomuren ni weliy apostal Paul murung’agen e ngongol nib kireb ni ma rin’ e girdi’ ko pi nam me gaar: “Ba’ boch i gimed ni immoy ni aram rogon.” Miki ulul ngay nge gaar: “Machane ke n’ag Got fan e denen romed ke beechnagmed; ma ka ni pi’med ngak Got; ma ka ni mat’awnagmed ngak Got u daken fithingan Somol Jesus Kristus ngu daken fare [gelngin Got nib thothup].”​—1 Korinth 6:11.

Rib fel’ e pi thin nem. Demtrug e n’en ni rin’ be’ kafram ma nap’an ni ke rung’ag fare  thin nib fel’ u murung’agen Kristus me thilyeg e ngongol rok. Ke maruweliy e michan’ rok me ognag e yafas rok ngak Jehovah. Ke beechnag e yafas rok me fel’ u wan’ Got. (Hebrew 9:14) Kan n’ag fan e kireb ni ke rin’ kafram ma aram e rayog ni nge ‘athamgil ni nge taw ko n’en ni ir e ba’ nga m’on.’ a​—Filippi 3:13, 14; Roma 4:7, 8.

Ke li’ David be’ ke yim’ ma kar parew leengin be’ machane ke n’ag Jehovah fan u wan’ ya ke kalngan’. Me Manasseh e ke liyor ko liyos ma ke li’ boor e girdi’ kar m’ad machane ke n’ag Jehovah fan u wan’. (2 Samuel 12:9, 13; 2 Kronicles 33:2-6, 10-13) Ri gad ba felfelan’ ya faanra kad kalgadngan’dad ko denen rodad ma ngad meybilgad u fithik’ e yul’yul’ nge sobut’an’ ma ra n’ag fan e kireb rodad. Machane, yugu aram rogon ni ke n’ag Jehovah fan e kireb ni ke rin’ David nge Manasseh nge girdi’ nu Israel, ma de yog rorad ni ngar siyeged wenegan e kireb ni kar rin’ed. (2 Samuel 12:11, 12; Jeremiah 15:3-5) Ere, riyul’ ni ma n’ag Jehovah fan e kireb ko girdi’ ni faanra kar kalgadngan’rad, machane bay boch wenegan e kireb ni kar rin’ed ni dabiyog ni ngar siyeged.

Wenegan e Kireb ni Kan Rin’ Ndabiyog ni Ngan Siyeg

Bod rogon be’ ni ma un ko ngongol ndarngal ma ke af e m’ar ni AIDS ngak, machane nap’an ni ke fil e tin nriyul’ me thilyeg e ngongol rok me ognag e yafos rok nge un ko taufe. Ma chiney e ke mang reb e Kristiano ma ke fel’ e tha’ u thilrow Got ma bay e athap rok nib fel’ boch nga m’on; machane ke af e m’ar ngak ni AIDS, ma rayog ni nge yim’ ni bochan e re m’ar nem. Bochan e ngongol ndarngal ni ke rin’ boch e Kristiano u m’on ni kar filed e tin riyul’ e rayog ni nge sum boch e magawon riy. Tomuren boor e duw ni kar taufegad, ara n’umngin nap’an e yafos rorad ma yad be athamgil ni nge dab kur sulod ko ngongol nib kireb ni ur rin’ed kafram. Boor e girdi’ ni kar gelgad ko re n’ey, ya ke ayuwegrad gelngin Jehovah nib thothup. Machane rib gel e athamgil ni kar ted.​—Galatia 5:16, 17.

Faanra dab ku ranod nga ar’aren lanin’rad ma aram e dab kur sulod ko pi ngongol nem nib kireb. Machane faanra pi walag ni pumoon e kab mo’maw’ ngorad ni ngar gagiyegnaged lanin’rad ma kab fel’ ni ngar dugliyed ni nge dab ra ‘nameged’ ni ngar manged e piin piilal u lan e ulung. (1 Timothy 3:1) Mang fan? Yad manang ni girdi’ u lan e ulung e ma pagan’rad ngak e piin ni piilal. (Isaiah 32:1, 2; Hebrews 13:17) Maku yad manang ni girdi’ u lan e ulung ni bay e magawon rorad ni aram rogon e yad ma ning e ayuw ngak e piin piilal. Ere de puluw ni nge nameg be’ ni nge mang reb e piilal ni faanra kab mo’maw’ ngak ni nge gagiyegnag laniyan’.​—Proverbs 14:16; John 15:12, 13; Roma 12:1.

Reb e pumoon ni i kol e bitir u m’on ni nge un ko taufe e ku bay boch ban’en ndabiyog ni nge rin’. Nap’an ni fil e tin riyul’ me kalngan’ ma aram ma daki sul ko kireb ni rin’, me yog ni nge mon’og ko tirok Got ban’en ma sana ra lemnag ni nge “nameg” ni nge mang piilal u lan e ulung. Machane uw rogon ni faanra manang  boor e girdi’ ni ir be’ ni i kol e bitir kafram? Gur, rayog ni nga nog ni ir be’ nib “fel’ thin nge pangin . . . ma susun e ir be’ ni ma tay e girdi’ fan, ni girdi’ ni gathi yad girdien e galesiya”? (1 Timothy 3:1-7, 10; Titus 1:7) Danga’. Ere dabiyog ni nge mang piilal maku bay boch e maruwel u lan e ulung ndabiyog ni nge rin’.

Nap’an ni Ke Denen Reb e Kristiano ni Kan Taufenag

Manang Jehovah ni gadad ba meewar ma tomuren ni kad uned ko taufe ma ku rayog ni ngad denengad. Ke yol apostal John ngak e pi Kristiano kakrom ni gaar: “Kug yoloy e re n’ey ngomed, pi fakag, ni fan e nge dab mu denengad; ma faanra chey nge denen be’, ma ba’ Jesus Kristus, ni be’ nib mat’aw, ni ma wenignagdad ngak e en ni Chitamangiy. Yu daken Kristus e ir e be n’ag Got fan e denen rodad riy, ni gathi ke mus ni denen rodad, ya ku er rogon e denen rok urngin e girdi’.” (1 John 2:1, 2) U daken e maligach ni ke pi’ Jesus e ma n’ag Jehovah fan e kireb ni ke rin’ reb e Kristiano ni faanra riyul’ ni ke kalngan’.

Ke buch e re n’ey ko bin som’on e chibog u lan e ulung nu Korinth. Ke rung’ag apostal Paul ni bay reb e walag ko re ulung nem ni ke un ko ngongol ni darngal ya kar parew reb e girdi’ rok ma aram me yog Paul nib t’uf ni ngan tharbog e re walag nem ko ulung. Boch nga tomuren me kalngan’, me yog Paul ni ngan sulweg ko ulung. (1 Korinth 5:1, 13; 2 Korinth 2:5-9) Ere bochan e runguy rok Jehovah nge maligach ni ke pi’ Jesus ma kan n’ag fan e denen rok fare pumoon. Ngiyal’ ney e ku ma buch ban’en ni aray rogon. Machane be’ ni ke rin’ e biney e ngongol ma ke kalngan’ ma ke n’ag Jehovah fan e denen rok, e ku bay wenegan e denen ni ke rin’.​—Proverbs 10:16, 17; Galatia 6:7.

Bod ni faanra bay reb e walag ni ppin ni ke un ko ngongol ni darngal, ma ke kalngan’ ma ra fel’ thilrow Got bayay. Machane uw rogon ni faanra ke diyen? Bochan e n’en ni ke rin’ ma ke thil rarogon e yafas rok. Reb e walag ni pumoon ni kar parew be’ ni gathi mabgol rok e ke kalngan’ ma dan tharbog ko ulung. Machane en ni mabgol rok e bay mat’awun ni nge chuw ko pumoon rok nrogon nib puluw ko Bible. (Matthew 19:9) Faanra rin’ ni aram rogon, ma fare pumoon rok e ke n’ag Jehovah fan e kireb rok, machane, ka bay wenegan e kireb ni ke rin’.​—1 John 1:9.

Ma uw rogon ni faanra bay reb e pumoon ni ke chuw ko ppin rok nge leengiy reb e ppin? Sana ra kalngan’ ko denen rok ma yira sulweg ko ulung. Boor e duw ni ke yan ma sana ra mon’og me ‘tiyan’’ ko tirok Got ban’en. (Hebrews 6:1) Machane faanra fare pumoon e ke n’ag e ppin rok ma ka bay fare ppin ni dawori un ko mabgol ma aram fare moon e dabiyog ni nge mang piilal ma bay boch e maruwel u lan e ulung ndabiyog ni nge rin’. Dabiyog ni nga nog ni “taareb e ppin rok” ni bochan dariy mat’awun ni nge n’ag e bin som’on e ppin rok nrogon nib puluw ko Bible.​—1 Timothy 3:2, 12.

Ere gur, bochan e pi’ n’ey ma be’ ni Kristiano e bay fan ni nge siyeg e tin nib kireb?

Uw Rogon Be’ ni Ma Makol Bitir?

Uw rogon ni faanra reb e Kristiano e ke kol reb e bitir u tomuren ni ke un ko taufe? Gur, dabkiyog ni nge n’ag Jehovah fan e kireb ni ke rin’? Danga’. Ke yog Jesus ni en nra darifannag ‘gelngin Got nib thothup’ e dabiyog ni nge n’ag Jehovah fan e kireb rok u wan’. Ki yog Paul ndakuriy reb e maligach nra chuweg e denen rok e piin ni ur denengad i yan u tomuren ni kar nanged e tin nriyul’. (Luke 12:10; Hebrews 10:26, 27) Machane der yog e Bible nreb e Kristiano ni ke ilal ni ma kol e bitir ndemtrug ko girdi’ u tabinaw rok fa danga’ e dabiyog ni ngan n’ag fan. Bin riyul’ riy e rayog ni ngan n’ag fan e kireb ni ke rin’ ni faanra riyul’ ni ke kalngan’. Machane, sana kub t’uf ni nge athamgil ni nge gagiyegnag laniyan’ nge dabki sul ko binem e ngongol nib kireb. (Efesus 1:7) Ma bay wenegan riy ni dabiyog ni ngan siyeg.

 Ma rayog ni fare walag ni ke kol e bitir e ran kalbusnag ara ngan gechignag ya n’en ni ke rin’ e ba togopuluw ko motochiyel ko nam rok. Faanra aram rogon ma dariy ban’en nrayog ni nge rin’ e ulung ni nge dab kun gechignag. Maku be m’ug riy nrib meewar e cha’ nem ko tirok Got ban’en. Faanra be m’ug ni ke kalngan’ ma rayog ni ngan pi’ e athamgil nga laniyan’ ni nge mon’og ko tirok Got ban’en, me un ko machib me pi’ e welthin u nap’an e Theocratic Ministry School ma bay boch e welthin ko Service Meeting nrayog ni nge pi’. Machane dabiyog ni nge mang piilal u lan e ulung ma bay boch e maruwel u lan e ulung ndabiyog ni nge rin’. Mang e be yog e thin u Bible ko pi n’ey?

Maku be yog ni en ni piilal e thingari “t’ar laniyan’.” (Titus 1:8) Riyul’ ni dariy bagadad ni rayog rok ni nge t’ar laniyan’ u gubin ban’en. (Roma 7:21-25) Machane reb e Kristiano ni ma makol bitir e be m’ug riy nrib meewar. Kan guy ni girdi’ ni ke rin’ e ngongol ni aram rogon e ra munmun ma rayog ni ngaki rin’ ngak reb e bitir. Riyul’ ni boch e pi girdi’ ney e kemus ni taab yay ni ke rin’ e re n’ey machane boor i yad e boor yay ni ke rin’. Ma dabiyog ni nge nang e ulung ko mini’ e arorad e ra rin’ e re n’ey bayay. (Jeremiah 17:9) Ere fare fonow ni pi’ Paul ngak Timothy e ku rayog ni nge fanay e piin piilal ni fan ko pi walag ni kar koled e bitir ni gaar: “Dab mu gur ngam tay paam nga daken be’ ngam yibilay ni fan e nge muruwliy e maruwel rok Somol.” (1 Timothy 5:22) Ba t’uf ni ngan ayuweg e pi bitir rodad u lan e ulung, aram fan ni en ni ke kol e bitir e dabiyog ni nge mang piilal u lan e ulung. Maku dabiyog ni nge un ko pioneer ma bay boch e maruwel u lan e ulung ndabiyog ni nge rin’.​—Mu taarebrogonnag ko fare thin u Exodus 21:28, 29.

Sana boch e girdi’ e yad ra fith ni lungurad, ‘Gur, gathi boch e girdi’ e kar rin’ed e reb e ngongol nib kireb ma kar kalgadngan’rad, me munmun ma kar sulod ngar rin’ed bayay?’ Arrogon, ke buch ni aram rogon, machane bay boch ban’en riy nib t’uf ni ngad lemnaged. Bod ni faanra bay reb e walag ni ke waliy yugu reb e walag ni ngar rin’ew e ngongol ndarngal ma susun faen ni kan waliy e rayog ni nge siyeg ara togopuluw ngak facha’. Machane piin bitir e ba mom ni ngan bannagrad ara ngan k’aring e marus ngorad. Be yog e Bible ni piin bitir e gathi ri yad ba gonop. (Proverbs 22:15; 1 Korinth 13:11) Ke fanay Jesus e bitir ni nge dag rogon e sobut’an’. (Matthew 18:4; Luke 18:16, 17) Maku piin bitir e gathi ri boor ban’en ni yad manang. Yooren e bitir e ba pufpuf, ma yad baadag ni ngar rin’ed e n’en ni baadag e girdi’, aram fan ni piin ni piilal nge gallabthir nge yugu boch e girdi’ u lan e ulung nib pagan’rad ngorad e ba mom ni ngar bannaged e piin ni bitir. Aram fan, nib mil fan ngak e ulung ni ngar ayuweged e pi bitir rorad nrogon nib m’agan’ Jehovah ngay.

Bitir ni kan fonownagrad nib fel’ rogon e yad ma fol ma yad ma tayfan e piin gallabthir rorad, nge piin piilal, nge yugu boch e girdi’ u lan e ulung ni kar ilalgad. (Efesus 6:1, 2; 1 Timothy 5:1, 2; Hebrews 13:7) Rib gel e kireb riy ni faanra reb e pi girdi’ ney e ra waliy ara towasariy e bitir ni nge un ko ngongol ni darngal. Piin bitir ni kan kolrad e bokum e duw ni kar pared ni ke magawon lanin’rad. Ere fare walag ni ke kol e bitir e ba t’uf ni ngan fonownag ma boor e maruwel u lan e ulung ni dabiyog ni nge rin’. N’en ni th’abi ga’ fan e nge par e ulung nib beech.​—1 Korinth 5:6; 2 Peter 3:14.

Faanra faen ni ke kol e bitir e riyul’ ni ke kalngan’ e ra guy nib ga’ fan ni ngan fol ko thin nu Bible. Ma faanra ke fil rogon ni nge fanenikay e kireb, ma ra tamra’ ko tin nib kireb ni ke rin’ ma ra athamgil ni nge siyeg ni dabki rin’ bayay. (Proverbs 8:13; Roma 12:9) Maku ba mudugil nra pining e magar ngak Jehovah ya ke dag e t’ufeg ngak e girdi’ ni tadenen ni ke kalngan’ ni ku rayog ni nge pigpig ngak Jehovah ni ir ba Got nib thothup. Ma bay e athap rok ni nge un ngak e “girdi’ nib mat’aw” ngar pared u roy u fayleng ni manemus.​—Proverbs 2:21.

[Footnote]

[Blurb on page 20]

Riyul’ ni ma n’ag Jehovah fan e kireb rok e girdi’, machane bay wenegan e kireb ni dabiyog ni ngan siyeg