Mu Fil Ban’en ko Pi ‘Motochiyel’ Rok Got
Mu Fil Ban’en ko Pi ‘Motochiyel’ Rok Got
“Ke mudugil u wun’um nu fithik’ e re Motochiyel nem e ba’ urngin e llowan’ riy nge tin riyul’.”—ROM. 2:20.
MU GAY E FULWEG KO PI DEER NEY:
Pi maligach ni un pi’ nrogon ni yog e Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses e mang e be dag yaan?
Mang e ba taareb rogon ko maligach ni ma pi’ piyu Israel kakrom nge pi maligach ni ma pi’ e pi Kristiano e ngiyal’ ney?
Mang e maligach ni baadag Jehovah, ma mang e maligach ni dabun?
1. Mang nib ga’ fan ni nge tamilang u wan’dad fan fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses?
N’EN ni ke yoloy apostal Paul u Bible e ke ayuwegdad ni ngad nanged fan boor ban’en ni bay rogon ko fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses. U lan fare babyor rok Paul ni pi’ ngak piyu Hebrew e ke yog ni Jesus e ir e “prist rorad nib th’abi tolang” ni ke pi’ e maligach nri taab yay ma aram e ke mus. (Heb. 2:17; 9:11, 12) Miki weliy Paul ni fare tabernacle e kemus ni “yaan” e n’en ni bay u tharmiy ma Jesus e ir e Ta Maaf ko “m’ag u thilin Got nge girdi’ ni kab fel’” ko fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses. (Heb. 7:22; 8:1-5) U nap’an apostal Paul ma pi thin nem u murung’agen fare Motochiyel e rib ga’ fan ngak e pi Kristiano e ngiyal’ nem, maku arrogon e ngiyal’ ney. N’en ni ke weliy Paul e ra k’aringdad ni ngad pininged e magar ko urngin ban’en ni ke rin’ Got ni fan ngodad.
2. Mang fan ni ka boor e tamilangan’ rok e pi Kristiano ni Jew u murung’agen Got nge fan e pi motochiyel rok ngak e piin ni gathi yad piyu Jew?
2 Boch e thin ni yoloy Paul ngak e pi Kristiano nu Roma e fan ngak e Kristiano ni Jew ni yad ma par u rom ni kan fil murung’agen fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses ngorad. Ke yog ngorad ni bochan ni kar nanged fare Motochiyel ma ‘ke mudugil u wun’rad nu fithik’ e re Motochiyel nem e ba’ urngin e llowan’ riy nge tin riyul’’ u murung’agen Jehovah nge fan e pi Motochiyel rok. Kar nanged kenggin fare Motochiyel ma yad baadag, ere rayog rorad ni ngar filed e tin riyul’ u murung’agen Jehovah ngak e girdi’ ni bod e n’en ni rin’ piyu Jew ni yad ba yul’yul’ u nap’an Moses.—Mu beeg e Roma 2:17-20.
BE DAG YAAN E MALIGACH ROK JESUS
3. Mang angin nra yib ngodad ni faanra ngad filed murung’agen e maligach ni pi’ piyu Jew kakrom?
3 Kenggin fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses e ke ayuwegdad ni ngad nanged e tin nib m’agan’ Jehovah ngay. Pi n’en ni ke fil Jehovah ngak e girdi’ u daken fare Motochiyel e ba ga’ fan ke mada’ ko ngiyal’ ney. Ere chiney e ngad filed murung’agen e pi maligach ni ke yog fare Motochiyel ni ngan pi’. Pi maligach nem e aram e n’en ni ayuweg piyu Jew nge mada’ ko ngiyal’ ni yib Kristus riy miki ayuwegrad ni ngar nanged e tin ni baadag Got ni ngar rin’ed. Bochan ndawori thil e pi kenggin e motochiyel rok Jehovah ni fan ngak e pi tapigpig rok nge mada’ ko ngiyal’ ney, ere pi Motochiyel ney e ra ayuwegdad ni ngad nanged rogon ni ngad pigpiggad ngak.—Mal. 3:6.
4, 5. (a) Fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses e mang e be puguran ngak e girdi’ rok Got? (b) Pi maligach e be dag yaan e mang?
4 Boor yang ko fare Motochiyel rok Moses ni be puguran ngak piyu Jew ni yad e tadenen. Bod ni faanra math be’ ngak be’ ni ke yim’ ma ba t’uf ni nge beechnag ir maku ba t’uf ni nge pi’ e maligach ni aram e garbaw nib rorow mab fel’ usun. Ra li’ e prist fare garbaw me urfeg me fanay fare awat riy ni fan ko “bangbengin e beech.” Nap’an e bin dalip nge bin medlip e rran u tomuren ni ke taay be’ ma yira atngiy e re ran nem nga daken ni fan e nge beech. (Num. 19:1-13, BT) Maku kan puguran ngak piyu Jew ni urngin e bitir ni yira gargeleg e dawori flont ma bay e denen rok ya fare pin ni ke gargel e bay n’umngin nap’an ni nge par nib taay, ere ba t’uf ni nge pi’ e maligach ni ngan n’ag fan e denen rok.—Lev. 12:1-8.
5 Boor yay ni ma pi’ piyu Jew e maligach ni nge yog ni nge n’ag Got fan e denen rorad. Pi maligach ni kar pied u tabernacle ngu tempel e be dag “yaan” e maligach ni pi’ Jesus nib flont.—Heb. 10:1-10.
LEM NIB PULUW U MURUNG’AGEN FARE MALIGACH
6, 7. (a) Mang e ba t’uf ni nge lemnag piyu Israel u nap’an ni ngar mel’eged e n’en ni ngar pied ni maligach, ma re n’ey e mang e be dag yaan? (b) Mang boch e deer ni ngad fithed gadad riy?
6 Ke tay Jehovah chilen ngak piyu Israel ni kemus ni gamanman ni “dariy bang u downgin nib kireb” e ngan pi’ ni maligach. (Lev. 22:20-22, BT) Nap’an nra pi’ piyu Israel wom’engin e gek’iy ara woldug mab t’uf e “tin som’on i wom’engin e woldug” ni “tin th’abi fel’.” (Num. 18:12, 29, BT) Ba maligach ni gathi rib fel’ e dabun Jehovah. Re n’ey e ba ga’ fan ya fare maligach ni gamanman e be yip’ fan e maligach rok Jesus ndariy bang riy nib kireb ya ke pi’ Jehovah e n’en th’abi t’uf rok ni fan e nge biyuliy e girdi’.—1 Pet. 1:18, 19.
7 Faanra be’ ni be pi’ e maligach e riyul’ ni be pining e magar ngak Jehovah ko urngin ban’en nib fel’ ni ke rin’, ere ba mutrug nib felfelan’ ni nge mel’eg e tin th’abi fel’ ni bay rok. Rayog ni nge dugliy ko ra pi’ e tin th’abi fel’ fa danga’. Machane manang ni dabi fel’ u wan’ Jehovah ni faanra pi’ e maligach ni bay bang riy nib kireb. Faanra pi’ e maligach ni aram rogon ma be m’ug riy nde ga’ fan u wan’ e re yaram ney ara be lemnag ni be ning Jehovah ban’en ngak nib pag rogon. (Mu beeg e Malaki 1:6-8, 13.) Re n’ey e susun e nge k’aringdad ni ngad lemnaged ko uw rogon e pigpig ni gad ma tay ngak Got. Rayog ni ngad fithed gadad ni nge lungudad: Mang fan ni gadad be pigpig ngak Jehovah? Gur ba t’uf ni ngad thilyeged boch ban’en u rogon ni gad be pigpig ngak? Riyul’ ni gadad be pi’ e tin th’abi fel’ rodad ngak?
8, 9. Mang e gad ra fil u rogon e lem rok piyu Israel u nap’an nra pied e maligach?
8 Faanra pi’ be’ nu Israel e maligach ni ir e lem rok ni be pining e magar ngak Jehovah, ara pi’ ba maligach ni kan urfeg ni fan ni nge fel’ thilrow Got, ma aram e ba mom ni nge mel’eg e bin th’abi fel’ e gamanman. Ba felfelan’ ni nge pi’ e tin th’abi fel’ ngak Jehovah. Ngiyal’ ney e de t’uf ni ngad pied e maligach nrogon ni bay ko fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses, machane ku bay boch e maligach ni gad ma pi’ nib thil. Gad ma fanay e tayim rodad, nge gelngidad, nge boch ban’en ni bay rodad ni fan ko pigpig ngak Jehovah. I yog apostal Paul ni nga “dogned” ngak e girdi’ murung’agen e athap rodad ma ‘ngad rin’ed e tin nib fel’ ma nge bagadad mi i ayuweg bagadad’ ya aram e maligach nib fel’ u wan’ Got. (Heb. 13:15, 16) Rogon ni gad ma lemnag murung’agen e pigpig ni gad ma tay ngak Jehovah e ra m’ug riy ko riyul’ ni gad be pining e magar ngak ko urngin ban’en ni ke rin’ ngodad, fa danga’. Ere ba t’uf ni ngad nanged ko uw rogon u wan’dad e pigpig ni gad ma tay ngak Got nge fan ni gad be pigpig ngak ni bod rogon e n’en ni rin’ piyu Israel.
9 Bay yu ngiyal’ nib t’uf rok be’ u Israel ni nge pi’ e maligach ni ngan n’ag fan e denen rok ni faanra ke denen nib togopuluw ko fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses. Gur, bochan ni kan tay chilen ngak piyu Israel ni ngar pied e maligach ni aram rogon, ma ba mo’maw’ rorad ni ngar pied e re n’em ni lem rorad? (Lev. 4:27, 28) Susun danga’, faanra riyul’ ni yad baadag ni nge par nib fel’ e tha’ u thilrad Jehovah.
10. Mang e n’en ni bod ba “maligach” ni thingari rin’ reb e Kristiano me yog ni nge fal’eg thilrow reb e walag?
10 Ngiyal’ ney e rayog ni nga dogned ban’en nra k’aring e damumuw ngak reb i walagdad ni sana dab da naabgad ngay ara darud lemgad u m’on ni nga dogned boch e thin. Ara yog e nangan’ rodad ngodad ni kad rin’ed ban’en nib kireb. Re n’ey e be yip’ fan ni thingar da weniggad u fithik’ e yul’yul’ ngak fare walag ni ke damumuw ngodad. Ma faanra kad rin’ed e denen nib ubchiya’ ma thingar da ninged e ayuw ngak e piin piilal. (Matt. 5:23, 24; Jas. 5:14, 15) Faanra kad rin’ed ban’en nib kireb ngak reb i walagdad ara kad denengad nib togopuluw ngak Got ma bay ban’en nib t’uf ni ngad rin’ed, ma re n’ey e bod ni gad be pi’ e maligach. Faanra riyul’ ni gad baadag ni ngad rin’ed ni aram rogon ma ra par e tha’ u thildad Jehovah nge pi walagdad nib fel’, maku ra par e nangan’ rodad nib beech. Re n’ey e be micheg ni manang Jehovah e tin nib fel’ ni fan ngodad.
11, 12. (a) Mang fan fare maligach ni fan e nge gapas thilin Got nge girdi’? (b) Mang e gad ra fil ko re maligach nem?
11 Yugu reb e maligach ni ku bay ko fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses e fan e nge gapas thilin Got nge girdi’. Be’ nge tabinaw rok ni kar pied e re maligach nem e sana yad ra kay e ufin ko gamanman u lan reb e singgil ko tempel. Fare prist ni ir e ke ognag fare gamanman nge yugu boch e prist ni yad be pigpig u tempel e ra bagayad ma ngan pi’ bang ko fare gamanman ngak. (Lev. 3:1; 7:31-33) Fan ni ke pi’ facha’ fare maligach e bochan ni baadag ni nge fel’ thilrow Got. Ere re n’ey e gowa en ni ke pi’ fare maligach, nge chon e tabinaw rok, nge pi prist, nge Jehovah e yad be abich u taabang u fithik’ e felfelan’ nge gapas.
12 Ere maligach ni ngan pi’ ni aram rogon e bod ni yibe pining Jehovah ko abich. Ma rib tow’ath e en ni ke fal’eg fare maligach ni faanra ba fel’ u wan’ Jehovah e n’en ni ke rin’. Ma ba mutrug ni baadag ni nge pi’ ngak Jehovah ba maligach ni th’abi fel’. Re maligach nem e bang ko fare motochiyel ni kan pi’ ngak Moses, ma be m’ug riy ni urngin e girdi’ ni yad baadag ni nge fel’ e tha’ u thilrad e En ni Ke Sunmiyrad ma rayog u daken fare maligach rok Jesus. Ngiyal’ ney e ku rayog ni nge mang Jehovah e fager rodad ni faanra ba m’agan’dad ngay ni ngad fanayed boch ban’en ni bay rodad nge gelngidad ni fan ko pigpig ngak.
BOCH E MALIGACH NDE FEL’ U WAN’ GOT
13, 14. Mang fan nde fel’ u wan’ Jehovah e maligach ni pi’ Saul ni Pilung?
13 Ra fel’ u wan’ Jehovah e maligach nra pi’ be’ ni faanra ba puluw e lem rok. Machane ku be weliy e Bible murung’agen e pi maligach nde fel’ u wan’ Got. Mang fan nde fel’ u wan’ Got e pi maligach nem? Gad ra fil murung’agen l’agruw ban’en.
14 Ke yog Samuel ni profet ngak Saul ni Pilung ni ke taw nga nap’an ni nge gothey Jehovah e pi Amalekite. Ke yog Samuel ngak Saul ni nge li’ urngin e girdi’ nge gamanman rorad. Machane tomuren nra gelgad ko mahl ma de tay chilen ngak e pi’ salthaw rok ni ngar lied Agag ni pilung rok e pi Amalekite ngem’. Maku ke fek Saul e pi gamanman nib fel’ usun ni fan e ngan pi’ ni maligach ngak Jehovah. (1 Sam. 15:2, 3, 21) Ere mang e ke rin’ Jehovah? Bochan nde fol Saul ma aram fan ni baadag Jehovah ni nge dabki mang pilung. (Mu beeg e 1 Samuel 15:22, 23.) Mang e gad ra fil ko re n’ey? Ra fel’ u wan’ Jehovah e maligach rodad ni faanra ngad folgad ko motochiyel rok.
15. Ngongol nib kireb ni i rin’ piyu Israel ko ngiyal’ ni yad be pi’ e maligach u nap’an Isaiah e mang e be dag?
15 Bay ban’en u murung’agen e maligach ni ku be weliy fare babyor rok Isaiah. Piyu Israel ni ur moyed u nap’an Isaiah e kar pied e maligach ngak Jehovah ni ngan n’ag fan e kireb rorad. Machane ku yad be ulul i rin’ e tin nib kireb. Re n’em e be dag ni yad be dake modingnaged yad. Ke fith Jehovah ngorad ni gaar: “Gimed be finey ma gub adag urngin e pi maligach ni gimed be pi’ ngog? Kan chichingeg nga owcheg e pi saf ni gimed be urfiy nguum pied ngog ni maligach, nge mam ko tin th’abi fel’ e gamanman romed. Kug dabuy e racha’ ko garbaw nge saf nge kaming. Pi n’en ni gimed be pi’ ngog nib m’ay fan e kug dabuy ni gimed be pi’ ngog. Kar gu dabuy bon e incense ni gimed be urfiy ni fan ngog.” Mang e magawon? Ke yog Got ngorad ni gaar: “Demtrug gelngin e meybil ni gimed ra tay ma dab gu telig ngomed, ya pa’med e ke alit ko denen. Mmalukgad ngam beechgad. Mu taleged urngin e kireb ni gu be guymed ni gimed be rin’. Er rogon, mu talgad ndab kum ngongliyed e kireb.”—Isa. 1:11-16.
16. Mang maligach e ba fel’ u wan’ Got?
16 Dabun Jehovah e maligach ni ma pi’ e girdi’ ni yad be ulul i rin’ e tin nib kireb. Machane meybil nge maligach ni ma pi’ e piin ni yad be athamgil ni ngar ngongolgad ni rogon nib puluw ko motochiyel rok Jehovah e ba fel’ u wan’. Fare Motochiyel e be fil ngorad ni yad e girdi’ ni tadenen mab t’uf ni ngan n’ag fan e kireb rorad. (Gal. 3:19) Nap’an ni ke tamilang u wan’ be’ nu Israel e n’en ni be fil fare motochiyel ngak ma ra kireban’ ni bochan e kireb ni ke rin’ ma baadag ni nge n’ag Jehovah fan e kireb rok. Ngiyal’ ney e kub t’uf ni ngad nanged ni kemus nu daken fare maligach ni ke pi’ Kristus e ra n’ag Jehovah fan e kireb rodad. Faanra ba tamilang u wan’dad feni ga’ fan e re maligach nem ma riyul’ ni gad be pining e magar ngak Jehovah, ma ra ‘m’agan’’ nga urngin ban’en ni gad ma rin’ ni fan ngak.—Mu beeg e Psalm 51:17, 19.
NGAM MARUWELIY E MICHAN’ ROM KO MALIGACH NI KE PI’ JESUS
17-19. (a) Uw rogon ni nge m’ug ni gad be pining e magar ko maligach ni ke pi’ Jesus? (b) Mang e yira weliy ko bin migid e article?
17 Piyu Israel e kemus ni kar guyed “yaan” e pi n’en nib fel’ ni bay fini yib ni kab samathmath. Re n’ey e bay rogon ko tin nib m’agan’ Got ngay. (Heb. 10:1) Fare motochiyel ni bay rogon ko maligach e be fil ngak piyu Israel e n’en nib t’uf ni ngar rin’ed me fel’ e tha’ u thilrad Got. Ba t’uf ni ngar pininged e magar ngak Got, ma yad baadag ni ngar pied e tin th’abi fel’ ngak, ma kub t’uf ni ngan n’ag fan e kireb rorad. Ngiyal’ ney, ma Pi Babyor ko Bible ni Yoloy ni Som’on ni Thin ni Greek e ra ayuwegdad ni ngad nanged fan nra chuweg Jehovah e denen nge yam’ ni manemus u daken fare maligach rok Jesus. Bochan e re maligach nem, ma rayog ni ngan n’ag fan e denen rodad ya nge yog ni nge beech e nangan’ rodad, ma re n’ey e ku bay rogon ngodad e ngiyal’ n’ey.—Galatia 3:13; Hebrews 9:9, 14.
18 De gaman ni kemus ni ngad nanged fan e re maligach rok Jesus nem. I yoloy apostal Paul ni gaar: “Re Motochiyel nem e ir e i gagiyegnagdad, me ir e mang sensey ngodad nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni yib Kristus riy, ni aram e rayog ni ngad mat’awgad ngak Got u daken e michan’ rodad ngak Kristus.” (Gal. 3:24) Ma michan’ rodad e thingari chag e ngongol ngay. (Jas. 2:26) Piin Kristiano ko bin som’on e chibog e kar nanged fan fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses. Ke pi’ Paul e athamgil nga lanin’rad ni ngar folgad ko n’en ni kar filed. Faan yad ra rin’ ni aram rogon ma ra puluw e ngongol rorad ko tin nriyul’ ni yad ma fil ngak e girdi’.—Mu beeg e Roma 2:21-23.
19 Yugu aram rogon ni darud folgad ko pi Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses e ngiyal’ ney, ma kub t’uf ni ngad pied e maligach ngak Jehovah. Rayog ni ngad filed rogon ni ngad rin’ed e re n’ey ko bin migid e article.
[Study Questions]
[Blurb on page 19]
Kenggin e motochiyel ni ma pi’ Jehovah ngak e pi tapigpig rok e dabi thil
[Picture on page 20]
Mmiti mang gamanman e susun ni ngan pi’ ngak Jehovah ni maligach?
[Picture on page 21]
Piin ni ma pi’ e maligach nth’abi fel’ ngak Jehovah e yad ra fel’ u wan’
