Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Ga Be Tayfan e Mabgol ni Aram Reb e Tow’ath ni Ke Pi’ Got, Fa?

Ga Be Tayfan e Mabgol ni Aram Reb e Tow’ath ni Ke Pi’ Got, Fa?

Ga Be Tayfan e Mabgol ni Aram Reb e Tow’ath ni Ke Pi’ Got, Fa?

“Somol e nge ayuwegmew nge bigimew me ki yog ni un nga reb e mabgol nge yog reb e tabinaw ngak.”​—RUTH 1:9.

MU GAY E FULWEG KO PI DEER NEY:

Mang fan nrayog ni nga dogned ni i tay e pi tapigpig rok Got kakrom fan e mabgol ni aram reb e tow’ath ni ke pi’ Got?

Uw rogon ni kad nanged nib ga’ fan u wan’ Got e en ni gad ra mel’eg ni ngad mabgolgad?

Mang fonow u Bible u murung’agen e mabgol e ga be lemnag ni ngam fol riy?

1. Mang e ke yog Adam u nap’an ni kan sunmiy reb e ppin ni nge mang leengin?

 “KA FINI yog be’ ni taareb rogomow, ni yil rok e ni fek ko yil rog, ma ufin u dow e ni fek ko ufin u dowag. Ppin e nge mang fithingan, ya ni fek u fithik’ i dow e pumoon.” (Gen. 2:23) Kari felfelan’ Adam u nap’an ni kan sunmiy reb e ppin ni nge mang leengin! Aram fan ni ke yog e pi thin ney! Ke n’igin Got ni nge mol Adam, me luf reb e yumiyaw rok nge ngongliy be’ ni ppin riy. Munmun me tunguy Adam fithingan fare pin ni Efa. Ma aram me chagiyrow Got nga taabang ni kar mabgolgow. Bochan ni ke fanay Jehovah reb e yumiyaw rok Adam ni nge sunmiy Efa, ma aram fan nrib fel’ e tha’ u thilrow, ma dariy ba wu’ e mabgol e ngiyal’ ney ni aram rogon.

2. Mang fan ni pumoon nge ppin e rayog ni ngar adagew yow?

2 Ke sunmiy Jehovah e pumoon nge ppin nrayog ni ngar adagew yow. Re n’ey e ra ayuweg ba wu’ e mabgol nge yog nra parew u taabang. Yooren e girdi’ e yad ma athapeg ni tomuren ni kar mabgolgad ma rayog ni nge par e adag rorad ndariy n’umngin nap’an.

KAR TED FAN E MABGOL

3. Mang e ke rin’ Abraham ya nge yog ni pirieg be’ ni nge leay Isak?

3 Ri ma tay Abraham fan e yaram ko mabgol. Aram fan ni l’og e bin th’abi ilal e tapigpig rok ni nge yan nga Mesopotamia ni nge gay be’ ni nge leay Isak. Ke meybil e re tapigpig rok nem ngak Jehovah ni nge ayuweg ma ke yib angin, ya ke pirieg Rebekah ni be’ ni bay madgun Got u wan’ ni nge leay Isak. Ke yog rok Rebekah ni nge un i lebguy e n’en ni micheg Jehovah ngak Abraham, ni aram e dabi math mit e piin owchen. (Gen. 22:18; 24:12-14, 67) Boor e girdi’ e ngiyal’ ney ni yad rorad e yad ma mel’eg e en ni ngar leayed. Yu ngiyal’ e bay boch e girdi’ ni yad baadag ni ngar ayuweged be’ ni nge pirieg be’ ni ngar mabgolgow. Machane susun ndab ra rin’ed e re n’ey ni faanra dawori yog facha’ ngorad. Maku reb e, der ma mel’eg Got be’ ni nge leay be’. Machane faanra be lemnag reb e Kristiano ni nge un ko mabgol, ma rayog ni nge ayuweg Got u daken gelngin nib thothup nfaanra ning e ayuw ngak.​—Gal. 5:18, 25.

4, 5. Uw rogon ni kam nang ni fare rugod nu Shulam nge fare pagel ni ma gafaliy e saf e yow baadagew yow?

4 Fare rugod nu Shulam u Israel kakrom e dabun ni nge towasariy e pi fager rok ni nge mang reb i leengin Solomon ni Pilung. I yog ni gaar: “Mmicheged ngog, gimed e ppin nu Jerusalem ni dab magawonniged e adag romow.” (Tang ko Pitang 8:4, BT) Re pin nem e baadag be’ nib pagel ni ma gafaliy e saf. I non ngak u fithik’ e sobut’an’ ni gaar: “I gag e kemus ni gu ba floras u ma’pan u Sharon, ni floras ni giyab nu loway.” Me fulweg fare pagel ni gaar: “Bod ba floras ni giyab u fithik’ e rachangal e aram rogon e en gamow u fithik’ e piin ni ppin.” (Tang ko Pitang 2:1, 2, BT) Riyul’ nri yow baadagew yow.

5 Rib fel’ e tha’ u thilin fare rugod nu Shulam nge fare pagel ni bochan e ba t’uf Got rorow. Aram fan ni yog fare rugod nu Shulam ngak fare pagel ni gaar: “Mu ning an’um ko gubin e adag kemus ni birog e ngam bing ngay; dariy be’ ni ngamun’ nga lan ngorongorem kemus ni goo gag. Adag e bod feni gel gelngin e yam’; Ma gabulbul e daramram riy nge gak’ ni bod ba nifiy nib gelmirin. Ran e dabiyog ni nge thang; ma dariy ba sugbur nra tharey. Machane faanra guy be’ rogon ni nge chuw’iy e adag ko machaf rok, ma kemus ni fanenikan e ra yib riy ngak.” (Tang ko Pitang 8:6, 7, BT) Gathi susun ni aray rogon ni nge lemnag reb e tapigpig rok Jehovah e en mabgol rok?

BA GA’ FAN U WAN’ GOT E EN NI GA RA MEL’EG NI NGAM MABGOLGOW

6, 7. Uw rogon ni kad nanged nib ga’ fan u wan’ Got e en ni ga ra mel’eg ni ngam mabgolgow?

6 Ba ga’ fan u wan’ Jehovah e en ni ga ra mel’eg ni ngam mabgolgow. Ke weliy Jehovah murung’agen e girdi’ ni ma par u Kanaan ngak piyu Israel ni gaar: “Dab mu mabgolgad ngorad; dab mpied pi fakmed ngak pi fakrad ngar mabgolgad, ya yad ra pingeg pi fakmed nge dab kur folgad rok Somol mi yad ta’ fan yugu boch e kan mi yad meybil ngorad, ma aram e ra damumuw Somol ngomed nge thang owchemed nib machreg.” (Deut. 7:3, 4) Bokum miriay e duw nga tomuren me yog Ezra ni prist ni gaar: “Gimed e ka mu th’abed e motochiyel rok Got ka mu girngiyed e kireb nga daken yu Israel ni ga’ngin ko mabgol ni ka mu ted e ppin nu bang!” (Ezra 10:10) Ki yog apostal Paul ngak e pi Kristiano kakrom ni gaar: “Be’ ni ppin nib mabgol e gathi ir e mmil fan ir ngak u n’umngin i nap’an ni kab fos figirngin; machane faanra yim’ figirngin, ma aram e ke puf rogon ni nge figirngiy e re moon ni ir e ba adag; machane thingari aw nrogon e mabgol ni ma tay e piin ni girdien Kristus.”​—1 Kor. 7:39.

7 Faanra leay reb e tapigpig rok Jehovah be’ nde mich Got u wan’ ma aram e ke th’ab e motochiyel rok Got. U nap’an Ezra me th’ab piyu Israel e motochiyel rok Got, ya kar mabgolgad e ppin nu bang. Ba tamilang e n’en ni be yog e Bible u murung’agen e piin nib fel’ ni ngar mabgolgad e piin Kristiano. De fel’ ni nge towey reb e Kristiano nga boch ban’en ya nge dabi fol ko motochiyel rok Got. (Ezra 10:10; 2 Kor. 6:14, 15) Ere, faanra dabi fol reb e Kristiano ko motochiyel rok Got me leay be’ nga wuru’ e ulung, ma yira chuweg e tow’ath rok u lan e ulung. De puluw ni nge meybil ni gaar, ‘Jehovah, kug mel’eg ni nggu togopuluw ko motochiyel rom, machane wenig ngom mu tow’athnageg.’

CHITAMANGIDAD NU THARMIY E MANANG E N’EN NIB FEL’ NGODAD

8. Mang fan ni thingar da folgad ko motochiyel rok Got u murung’agen e mabgol?

8 Be’ ni ma ngongliy e masin e ri manang rogon ni ma maruwel fare masin. Rayog ni nge yog rogon ni ngan chamiy. Mang e ra buch ni faanra dab da folgad ko n’en ni ke yog ma gad chamiy fare masin u rogon ni gad baadag? Ra kireb! Ere, faanra gad baadag ni nge yib e felfelan’ nga lan e mabgol rodad, ma thingar da folgad ko n’en ni ke yog Jehovah, ya ir e ke sunmiy e mabgol.

9. Mang fan ni ke sunmiy Jehovah e mabgol?

9 Manang Jehovah urngin ban’en u murung’agen e girdi’ nge mabgol. Ke sunmiy e girdi’ nrayog ni ngar fakayed e bitir ya nge “yoor” e girdi’ u fayleng. (Gen. 1:28) U m’on ni sunmiy Efa me yog ni gaar: “De fel’ ni nge par fare moon ni go ir. Bay gu ngongliy be’ ni nge chag ngak ngi i ayuweg.” (Gen. 2:18) Baadag Jehovah ni nge felfelan’ e piin ni kar uned ko mabgol.​—Mu beeg e Proverbs 5:15-18.

10. Uw rogon ni nge felfelan’nag ba wu’ e mabgol Jehovah ni ki mada’ ko pi n’en ni yow ma rin’ ni goo yow?

10 Urngin e girdi’ ni ke af e denen ngorad ma dawor ra flontgad, ere dariy reb e mabgol nib flont. Machane, rayog ni nge felfelan’ e pi tapigpig rok Jehovah ni faan yad ra fol ko Thin rok Got. Ke pi’ Paul e fonow nib tamilang u murung’agen e par ko pumoon nge ppin u lan e mabgol. (Mu beeg e 1 Korinth 7:1-5.) Der yog e Bible ni kemus ni fan ni ma par e piin mabgol e bochan ni ngar fakayed e bitir, ya ku fan e nge bagayow me fal’eg laniyan’ bagayow maku ban’en nib t’uf ko dowef rorow. Machane, thingar ra rin’ew e re n’ey ko bin nib yalen e kanawo’. Ere, piin mabgol ni Kristiano e susun ni ngar rin’ed e re n’ey u fithik’ e sumunguy nge t’ufeg. Maku susun e ngar siyeged e ngongol ndabun Jehovah.

11. Uw rogon ni kan tow’athnag Ruth ni bochan e par nib yul’yul’ ngak Jehovah?

11 Mabgol e susun ni bay e felfelan’ riy. Tabinaw ko Kristiano e susun ni nge par ni aram e gin nrayog ni ngan toffan riy mab gapas. Am lemnag e n’en ni ke buch u sogonap’an 3,000 e duw ni ke yan. Naomi ni be’ ni ke pilibthir, nge Orpa, nge Ruth ni l’agruw i ppin ni leengin l’agruw i pagel ni fak e yad gubin ni ke yim’ e pumoon rorad. Nap’an ni kar chuwgad u Moab ni yad be sor i yan nga Judah, me yog Naomi ngak fagali ppin ni ngar sulow ko girdi’ rorow. Machane, Ruth e dabun ni nge pag Naomi. Ke dugliy ni nge par rok, ma aram mi i par nib yul’yul’ ngak e bin riyul’ e Got, ma aram min micheg ngak ni Jehovah ‘ni ir e ke yib ni nge naf nga tan pa’ e bayi pi’ puluwon ni polo’!’ (Ruth 1:9; 2:12) Rib ga’ fan e mabgol u wan’ Ruth ma ma tayfan, ere aram fan ni ke leay Boas ni be’ ni ke pumoon ni ir reb e tapigpig rok Got. Nap’an ni yira faseg Ruth ko yam’ u lan e bin nib beech e fayleng ma ra felfelan’ nra nang ni ir reb e ga’ rok Jesus Kristus. (Matt. 1:1, 5, 6; Luke 3:23, 32) Ke par nib yul’yul’ ngak Jehovah ma kan tow’athnag.

FONOW NIB FEL’ NI FAN KO MABGOL

12. Uw e rayog ni ngan pirieg riy e fonow nib fel’ u murung’agen e mabgol?

12 Ke yog Got ngodad e n’en nib t’uf ni ngad nanged ya nge yog ni fel’ e mabgol rodad. Dariy be’ ni boor ban’en ni manang ngak Jehovah. Ere uw rogon be’ ni boor e mabgol ni ke yan riy? De fel’ ni ngad ninged e fonow ngak u murung’agen e mabgol. Kemus ni Bible e rayog ni nge pi’ e fonow ngodad ni bay angin. Ere, faanra ke pi’ be’ e fonow ngak be’ u murung’agen e mabgol ma susun e nge fanay e Thin nu Bible. Ke yoloy apostal Paul ni gaar: “Urngin e pumoon e thingari t’uf rok leengin ni gowa ir, ma urngin e ppin ni thingari ta’ fan figirngin.” (Efe. 5:33) Pi Kristiano ni kar ilalgad ko tirok Got ban’en e yad ra nang fan e re thin nu Bible ney. Machane yad ra fol riy, fa? Yad ra fol ni faanra riyul’ ni yad be tayfan e mabgol. *

13. Mang e ra buch ni faanra dabi fol reb i figirngiy ko fare fonow ni bay ko 1 Peter 3:7?

13 Reb i figirngiy ni Kristiano e ma t’ufeg leengin. I yoloy apostal Peter ni gaar: “Ku er rogomed e piin ni pumoon ni nguum pired e pi leengimed ma thingar um nanged ni yad mmeewar ko pumoon, ere thingar um tiyed farad; ya ku er rogorad nra pi’ Got e tow’ath rorad ni yafos ni bod gimed. Mu rin’ed ni ara’ rogon nge dabi magawon ban’en ko meybil ni gimed be pi’ ngak Got.” (1 Pet. 3:7) Dabi motoyil Jehovah ko meybil rok e en figirngiy ni faanra dabi fol ko thin rok. Ma re n’ey e ra magawonnag e tha’ u thilin Jehovah nge fa wu’ i mabgol. Maku ra k’aring e mochuch ngorow, mu ur tugthingow.

14. Mang boch ban’en nib fel’ nrayog ni nge rin’ e en leengiy ni fan ko tabinaw rok?

14 Reb i leengiy ni ma fol ko fonow nu Bible ma ma pow’iy gelngin Got nib thothup e rayog ni nge rin’ boor ban’en nra ayuweg e tabinaw rok ni nge par nib gapas mab felfelan’. En figirngiy ni bay madgun Got u wan’ e ma t’ufeg leengin ma ma ayuweg. Ma en leengiy ni Kristiano e baadag ni nge t’uf rok figirngin, ere ma dag e ngongol nib fel’ ya nge yog ni gel e t’ufeg rok figirngin ngak. Proverbs 14:1 e be gaar: “Gonop ko ppin e ma ayliy e tabinaw, machane balyang rok e ma gothey.” En leengiy nib gonop ma ma t’ufegey e boor ban’en ni ma rin’ ni nge ayuweg e tabinaw rok nge par nib felfelan’. Ma dag ni riyul’ ni be tayfan e mabgol ni aram reb e tow’ath ni ke pi’ Got ko girdi’.

15. Uw rogon ni ga ra weliy fare fonow ni bay ko Efesus 5:22-25?

15 Faanra folwok e piin figirngiy nge piin leengiy u rogon ni i ayuweg Jesus e ulung, ma aram e be m’ug riy ni yad be tayfan e mabgol, ni aram reb e tow’ath ni ke pi’ Got ko girdi’. Yad ma t’ufeged yad maku yad ma tay farad. (Mu beeg e Efesus 5:22-25.) Faanra riyul’ ni bay e t’ufeg u thilin ba wu’ e mabgol ma aram e dab ra pagew e tolangan’ nge ku boch e ngongol nib kireb ni nge magawonnag e mabgol rorow.

THINGARI DABI DAREG E GIRDI’ E GALI CHA’ NI GOT E KE CHAGIYROW

16. Mang fan ni ma par boch e Kristiano ni yad ba muchugbil?

16 Yugu aram rogon ni yooren e girdi’ e yad be lemnag ni nge taw nga ba ngiyal’ mar uned ko mabgol, machane bay boch e tapigpig rok Jehovah ni ka yad ba muchugbil ni bochan e dawor ra pirieged be’ ni yad baadag maku ba fel’ u wan’ Jehovah. Bay boch e girdi’ ni yad be lemnag nde t’uf ni ngar uned ko mabgol. Pi Kristiano ni yad ba muchugbil e rayog ni ngar yoornaged e tayim rorad ni fan ko pigpig ni yad be tay ngak Jehovah mu kur rin’ed boor ban’en.​—Matt. 19:10-12; 1 Kor. 7:1, 6, 7,17.

17. (a) Mang e yog Jesus u murung’agen e mabgol? (b) Faanra ke tabab reb e Kristiano ni nge adag e en mabgol rok be’, ma mang e thingari rin’ nib papey?

17 Demtrug ko gad ba muchugbil fa danga’, mab t’uf ni ngad lemnaged e thin rok Jesus ni gaar: “Mogned, dawor mbeeged e pi thin ni baaray u lan e babyor nib thothup ni gaar, Som’on ko tabolngin e sunumiyrow e en ni Tasunumiy ni bagayow e be’ nib pumoon ma bagayow e be’ ni ppin? Me gaar, Ereray fan nra digey e pumoon e chitamangin nge chitiningin ngar pirew leengin, mi yow par ni kar taab girdi’gow. Ya aram e gathi ku yow ba ruw ni girdi’, ya kar taab girdi’gow. Ere thingari dabi dareg e girdi’ e gali cha’ ni Got e ke chagiyrow.” (Matt. 19:4-6) Ra chogownag be’ e en mabgol rok be’ ma ke denen. (Deut. 5:21) Faanra ke tabab reb e Kristiano ni nge adag e en mabgol rok be’ ma thingari gur nge chuweg e re ar’ar ney u laniyan’. Thingari rin’ e re n’ey ni yugu aram rogon nib mo’maw’. (Matt. 5:27-30) Rib ga’ fan ni nge yal’uweg e lem rok me chuweg e ar’ar nib kireb u laniyan’.​—Jer. 17:9.

18. Susun ni nge uw rogon e mabgol u wan’dad ni ke pi’ Got nib tow’ath?

18 Boor e girdi’ ni gathi ri yad manang ara dariy ban’en ni yad manang u murung’agen Jehovah Got nge mabgol, machane yad ma tayfan. Ma uw rogodad? Bochan ni gad be pigpig ngak Jehovah ni ir fare Got nib “felfelan’,” ma gad ba felfelan’ ni ngad daged nib ga’ fan u wan’dad ma gad be tayfan e mabgol ni aram reb e tow’ath ni ke pi’ Got ngodad!​—Ps. 104:31.

[Footnote]

[Study Questions]

[Blurb on page 16]

Faanra ba fel’ reb e mabgol ma yira pining e sorok ngak Jehovah riy ma rayog ni nge k’aring e felfelan’ ngak chon e tabinaw

[Picture on page 15]

Rib ga’ fan e mabgol u wan’ Ruth ma ma tayfan

[Picture on page 17]

Ma m’ug ko ngongol rom ni riyul’ ni ga be tayfan e mabgol ni aram reb e tow’ath ni ke pi’ Got, fa?