Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Faanra nggu fanay e tamagow, ma bay fan e re n’ey u wan’ Got, fa?

Faanra nggu fanay e tamagow, ma bay fan e re n’ey u wan’ Got, fa?

N’en Ma Fith E Piin Ma Beeg . . .

Faanra nggu fanay e tamagow, ma bay fan e re n’ey u wan’ Got, fa?

▪ Be’ nib yul’yul’ e sana ra deeriy e re deer ney, ya dariy e motochiyel u Bible ni be weliy murung’agen e tamagow. Gur, be yip’ fan e re n’ey nib mo’maw’ ni ngan nang ko uw rogon e tamagow u wan’ Got? Danga’.

Be yog e Bible ni “urngin e thin ni bay u lan e babyor nib thothup e Got e yib i pi’ nga laniyan’ e girdi’ ngar yoloyed nga babyor.” (2 Timothy 3:16) Bay e pi kenggin e motochiyel u Bible nge boch e thin riy ni be tamilangnag ko mang e baadag Got ni ngad rin’ed ya nge par nib fel’ fithik’ i dowdad. Som’on, e ngad sulod nga daken e pi n’en ni ke pirieg e piin ma fil murung’agen e tamagow nge wenegan ni ma yib ngak e piin ni yad ma fanay. Ngemu’, ma ngad guyed ko uw rogon nib peth nga kenggin e motochiyel u Bible e pi n’en ni kar pirieged.

Ma kirebnag e tamagow downgin be’ ni ma fanay, ma ireray e n’en nth’abi yoor e girdi’ ni ke yim’ riy. U Meriken ma susun lal e girdi’ ni ke yim’ ma bay reb riy ni ke yim’ nbochan e tamagow. Reb e ulung e be yog ni u lan e re nam ney, ma ka boor e girdi’ ni ma li’rad e tamagow u gubin e duw ni faanra ngan taarebrogonnag ko girdi’ ni kan puthuy nga taabang ni kar m’ad nbochan e “alkul, nge falay nib kireb, nge girdi’ ni kan li’ ke yim’, nge girdi’ ni ma li’ ir, nge girdi’ ni ke yim’ ko maad’ad u karrow, nge girdi’ ni ke yim’ ko AIDS.”—National Institute on Drug Abuse.

Piin ni ma thoy e tamagow e yad ma kirebnag boch e girdi’. Demtrug urngin e ath ko tamagow ma rayog ni nge kirebnigey. Ke gaman 30 pasent ko girdi’ ndarur thoyed e tamagow ni ma pogofannag e ath e rayog ni nge yib e m’ar ngorad ni cancer ko worrum nge m’ar ko gum’ircha’. U lan e pi duw ni ka fini yan, ma ke pirieg boch e togta ni ku ma yib e m’ar ko tamagow ni bochan e n’en ni ka nog e “third-hand smoke” ngay. Ma re n’ey e bay rogon ko yub ko tamagow ni ke magey ko mad, nge carpet, nge ku boch ban’en ni ke magey e re yub ney riy. Re yub ney e ba ga’ ni ma kirebnag downgin e piin bitir ma bochan e re n’ey ma ra mo’maw’ ni ngar filed ban’en.

Yira mecham ko tamagow. Piin ni yad ma fanay e tamagow e yad ma mecham ngay. Girdi’ ni ma fal’eg i gay ban’en e ke mich u wan’rad ni girdi’ ni kar mechamgad ko nicotine, ni aram e yub ko tamagow, e rib mo’maw’ ni ngar talgad ko re ngongol ney.

Uw rogon nib l’ag e pi kenggin e motochiyel u Bible ko pi n’ey? Mu tay fanam i yan ko pi n’en ni baaray:

Baadag Got ni ngad ted fan e yafas. U lan fare Motochiyel ni ke pi’ Got ngak piyu Israel, ma be m’ug riy ni piin ni yad baadag ni ngar felfelan’naged Got e thingar ra ted fan e yafas ko girdi’. (Deuteronomy 5:17) Piyu Israel e thingar ra ted e yoror u thatharen e chigiy ko naun rorad. Mang fan? Chigiy ko naun rorad e ba pach ma yima par riy ni ngaun toffan. Re yoror nem e ma ayuweg chon e tabinaw rorad nge ku boch e girdi’ ni nge dab ra mulgad riy nga but’ ngar m’ad. (Deuteronomy 22:8) Maku, thingari ayuweg piyu Israel e gamanman rorad ni nge dabi maad’adnag e girdi’. (Exodus 21:28, 29) Be’ ni ma fanay e tamagow e be th’ab kenggin e motochiyel ni bay rogon ko pi motochiyel nem. Ke m’agan’ ngay ni nge kirebnag fithik’ i dow. Maku, be tay e yafas ko girdi’ u tooben u thatharen e riya’.

Baadag Got ni ngaud t’ufeged nge en buguli yoror rodad. Ke yog Jesus Kristus ni pi gachalpen e thingar ra folgad u l’agruw e motochiyel nth’abi ga’ fan. Thingar ra t’ufeged Got u polo’ i gum’ircha’rad, ngu polo’ i lanin’rad, ngu polo’ i lem rorad, ngu polo’ i gelngirad. (Mark 12:28-31) Bochan ni yafas e ba tow’ath ni yib rok Got, ma en ni ma fanay e tamagow e ri der tay fan e re tow’ath ney ma de t’uf Got rok. (Acts 17:26-28) Ma ngongol rok be’ ni aram rogon e rayog ni nge kirebnag downgin boch e girdi’, ere faanra yog nib t’uf rok e en buguli yoror rok ma be ban.

Be tay Got chilen ngodad ni ngad siyeged e ngongol nib kireb. Be yog e Bible ni piin Kristiano e ngar pithiged yad u “urngin ban’en ni ma alitnag e dowef nge lanin’uy.” (2 Korinth 7:1) Ba tamilang ni tamagow e ma alitnag e dowef. Ma piin ni yad baadag ni ngar talgad ko tamagow, ya yad baadag ni ngar felfelan’naged Got e bay magawon nra yib ngorad nib gel. Machane rayog ni ngar talgad ko re ngongol ney ya ra ayuwegrad Got.