1, 2. (a) Madnom ko mabgol rok mini’ e yira felfelan’ ngay u tharmiy? (b) Mang boch e deer ni gad ra weliy e fulweg riy?

 RA NGAN tay reb e madnom ko mabgol, mab ga’ nib n’uw nap’an ni yima fal’eg rogoy ni fan ko fare madnom. Machane, chiney e ngad weliy murung’agen reb e madnom ko mabgol ni yugu ba thil. Biney e madnom e ke yan sogonap’an 2,000 e duw ni kan fal’eg rogoy ni ngan un ngay. Dab ki n’uw nap’an ma ra yan fare moon ni nge mabgol ni ngar mada’gow e en ni ngar mabgolgow. Dab ki n’uw nap’an min rung’ag lingan e musik ni be chub u tafen fare Pilung, ma gubin e pi engel u tharmiy ni yad ra tang nib ga’ lamrad ni be lungurad: “Ngan pining e sorok ngak Got! Yi Somol, ni ir e Got rodad ni Gubin ma Rayog Rok e ir e Pilung! Ere nge felan’dad ngar da felfelan’gad; ngad pininged e sorok ngak nga feni sorok! Ya ke taw ko fare ngiyal’ i n’em ni nge mabgol fare Fak e Saf, ma fare pin ni ir e nge mang leengin e ke fal’eg rogon ni ngar mabgolgow.”​—Rev. 19:6, 7.

² Fare “Fak e Saf” nra un ko mabgol u tharmiy e aram Jesus Kristus. (John 1:29) Uw rogon e mad ni ke chuw ngay ni fan ko re madnom nem? Mini’ e ngar mabgolgow? Uw rogon ni ke fal’eg fare pin ni ngar mabgolgow rogon ni fan ko m’agpa’ rorow? Wuin e yira tay e re madnom ko mabgol ney? Rib gel e felfelan’ ni yira tay u tharmiy u nap’an ni yira tay  e re madnom ney, machane, gur ra un e piin ni yad ra par u fayleng ndariy n’umngin nap’an ko felfelan’ ni yira tay? Ri gad baadag ni ngad nanged e fulweg ko pi deer ney, ere ngad ululgad i weliy e thin ni bay ko bin 45 e Psalm.

3, 4. (a) Mang e ke yog fare psalmist u murung’agen madan e mabgol ko fare Pilung, ma mang e ku ra gelnag e felfelan’ nra tay? (b) Mini’ e “piin rugod ni fak e pilung” nge pi “ppin ni yad ma par u lan e yoror” ni yad ra un ngak fare Pilung ko felfelan’?

³ Mu beeg e Psalm 45:8, 9, BT. Fare Moon ni Nge Un ko Mabgol, ni aram Jesus Kristus, e ke chuw nga madan e mabgol ni ma chuw e pilung ngay. Be wagey bon e florida ko mad rok ni bod e “tin nth’abi fel’” e florida ni bod e myrrh nge cassia. Mit ney e florida e bay u fithik’ e gapgep ni yima liyef nga lolugen be’ ni kan dugliy ni nge mang pilung u Israel kakrom.​—Ex. 30:23-25.

⁴ Fare musik u tharmiy ni ke sugnag tafen fare Moon ni Nge Un ko Mabgol e ku aram reb e ban’en nra gelnag e felfelan’ rok u nap’an ni be sonnag e rofen ni nge mabgol riy. Ku ra un e “ppin ni yad ma par u lan e yoror” rok ko felfelan’ nra tay. Pi cha’ney e aram e ulung rok Got u tharmiy, nib muun ngay e “piin rugod ni fak e pilung,” ara pi engel ni yad ba thothup. Rib gel e felfelan’ ni yira tay u nap’an ni yira rung’ag lamrad u tharmiy ni yad be tang ni be lungurad: “Nge felan’dad ngar da felfelan’gad . . . ya ke taw ko fare ngiyal’ i n’em ni nge mabgol fare Fak e Saf”!

5. Mini’ e “ppin rok fare Fak e Saf”?

⁵ Mu beeg e Psalm 45:10, 11. * Ere, chiney e kad nanged ko mini’ fare Moon ni Nge Un ko Mabgol. Machane, mini’ fare pin ni ngar mabgolgow? Re ppin ney e gathi be’, ya be yip’ fan fare 144,000 i Kristiano ni kan dugliyrad. (Mu beeg e Efesus 5:23, 24.) Re ulung ney e yad ra mang boch i girdien Gil’ilungun fare Messiah. (Luke 12:32) Pi Kristiano ney ni kan dugliyrad ni yad 144,000 u gubin e “demtrug e gin ni be yan fare Fak e Saf ngay ma yad be un ngak.” (Rev. 14:1-4) Yad ra mang “ppin rok fare Fak e Saf,” ma yad ra par rok u tafen u tharmiy.​—Rev. 21:9; John 14:2, 3.

6. Mang fan ni ka nog “fare rugod ni fak e en ni pilung” ngak e piin ni kan dugliyrad, ma mang fan ni ka nog ngorad ni ngar ‘paged talin pi girdi’erad’?

⁶ Fare pin ni nge un ko mabgol e gathi kemus ni yima yog “fakag nib pin” ngak, ya ku yima yog “fare rugod ni fak e en ni pilung” ngak. (Ps. 45:13) Mini’ e re “pilung” ney? Pi Kristiano ni kan dugliyrad e ke pofrad Jehovah ni ngar manged “pi fak.” (Rom. 8:15-17) Bochan ni yad ra un ko mabgol u tharmiy, ma aram fan ni kan gaar ngorad: ‘Mu paged talin e girdi’ romed nge pi girdiemed.’ Ku thingar ra ‘pired ni be l’agan’rad ko pi n’en ni bay u tharmiy.’​—Kol. 3:1-4.

7. (a) Uw rogon ni ke fal’eg Kristus rogon fare pin ni ngar mabgolgow? (b) Uw rogon u wan’ fare pin fare Moon ni ngar mabgolgow?

⁷ Ke yoor e chibog ni ke yan ni ke fal’eg Kristus rogon e re ppin ney ni fan ko fare madnom ko mabgol ni yira tay u tharmiy. Ke weliy apostal Paul nrib “t’uf girdien e galesiya rok Kristus me pi’ e pogofan rok ni fan ngorad. I rin’ e re n’ey ni fan e nge pi’ girdien e galesiya nga pa’ Got u daken e thin rok u tomren ni ke mu’ i maluknag ko ran ke beech, ni fan e nge yog ni pi’ e re galesiya nem ngak nrib gamog, ma mmachalbog ma dariy thibngin, ma dariy bochi yang i alit riy ara bayang ni ke mu’dul, ara bayang riy nde fel’.” (Efe. 5:25-27) I yog Paul ko pi Kristiano ni kan dugliyrad ni yad ma par u Korinth kakrom ni gaar: “Gu be taliyegnagmed ni bod gelngin ni be lemnagmed Got; ya gimed bod be’ ni ppin nib machalbog ni ku gog ngak taabe’ nib moon ni bay ra mabgolgow, ni aram Kristus.” (2 Kor. 11:2) Rib “pidorang” e re ppin ney u wan’ fare Pilung ni Ngar Mabgolgow ni aram Jesus Kristus ni bochan e ba thothup mab m’agan’ Got ko liyor ni be tay ngak. Maku ma sap fare pin ngak ni ir e “masta” rok maku be ‘fol rok’ ni bochan e ir e ra mang figirngin boch nga m’on.

8. Mang fan ni ka nog nrib “pidorang” fare pin ni nge un ko mabgol?

⁸ Mu beeg e Psalm 45:13, 14a. * Rib “pidorang” fare pin ni kan fal’eg rogon ni ngar mabgolgow fare moon. U Revelation 21:2 e kan taareb rogonnag e re ppin ney riy nga ba mach, ni aram fare Jerusalem nib Beech, ma “ke yin’ e mad rok nib fel’ ni nge yan ngar mada’gow e pumoon rok.” Re mach ney ni bay u tharmiy e “be galgal ramaen nga ramaen Got” ma “be galgal ramaen ni gowa malang nib tolang puluwon, ni bod ba malang ni jasper, nra yan e changar u fithik’ ni bod e krystal.” (Rev. 21:10, 11) Rib fel’ yaan e re Jerusalem nib Beech ney ni kan weliy ko Revelation. (Rev. 21:18-21) Aram fan ni ke yog e en ni yoloy e psalm nrib “pidorang” e re ppin nem ni nge un ko mabgol! Bin riyul’ riy e yira tay e re madnom ko mabgol ney u tharmiy.

9. Mini’ “fare pilung” ni kan fek fare pin i yan ngak, ma uw rogon e mad ni ke chuw fare pin ngay?

⁹ Faen ni kan fek fare pin i yan ngak e aram fare Moon ni Ngar Mabgolgow ara Faen ni Kan Dugliy ni Nge Mang Pilung. Kab kafram i yib ni ke fal’eg rogon e re ppin ney ni aram e ke ‘maluknag ko ran ke beech u daken e thin rok.’ Ere, ke par fare pin ni ke ‘machalbog ma dariy thibngin.’ (Efe. 5:26, 27) Fare pin e ku thingari chuw ko mad nib fel’ ni fan ko re madnom ney. Ma aram rogon e n’en ni ke rin’! “Mad rok nib n’uw e ni ngongliy ko tret nib gol,” ma yira “fek i yib ngak fare pilung ni bay u madan nib fel’ ramaen.” Bochan ni ngar mabgolgow fare Fak e Saf, ma aram fan ni “ka ni pi’ mat’awun ni nge yin’ e mad nib beech ma ba wechwech ni be galgal ramaen. Mad nib wechwech e ereram e ngongol nib mat’aw ni i rin’ e piin ni girdien Got.”​—Rev. 19:8.

10. Wuin e ra mabgol fare Fak e Saf?

¹⁰ Mu beeg e Revelation 19:7. Wuin e ra mabgol fare Fak e Saf? Yugu aram rogon ni “fare pin ni ir e nge mang leengin e ke fal’eg rogon” ni ngar mabgolgow, machane, tin ni ka bay e verse nga tomuren e re verse ney e gathi be weliy murung’agen fare madnom ko mabgol ni yira tay. Ya be weliy e n’en ni tomur nra buch u nap’an fare gafgow nib ga’. (Rev. 19:11-21) Ere gur, re n’ey e be yip’ fan ni yira tay e re madnom ko mabgol ney u m’on nra gel fare Pilung nra Un ko Mabgol ko cham nra tay? Danga’. Fapi thin ni bay ko Revelation e dan yoloy ni be yan u rogon e ngiyal’ ni buch reb nge reb. Ka nog ko Psalm 45 ni kan tay e re madnom ko mabgol ney u tomuren ni ke m’ag fare Pilung, ni aram Jesus Kristus e sayden rok nga lukngun ke yan i cham ko pi toogor rok ‘ke gel’ ngorad.​—Ps. 45:3, 4. 

11. Mang e pi n’en nra rin’ Kristus u m’on nra mu’nag e cham nra tay?

¹¹ Ere, baaray rogon nrayog ni nga dogned nra buch urngin e pi n’ey: Som’on e yira pufthinnag fare pin nib gilbuguwan ni ma “chuway’ ngak,” ni be yip’ fan fare Babylon nib Gilbuguwan, ara pi yurba’ i teliw ni googsur u fayleng. (Rev. 17:1, 5, 16, 17; 19:1, 2) Tomuren e biney, ma ra fek Kristus e pufthin rok Got nga daken e re fayleng rok Satan ney nib kireb u nap’an e Armageddon, ni aram fare “mahl ni fan ko fare rran ni ba ga’ fan, ni Rran rok Got ni Gubin ma Rayog Rok.” (Rev. 16:14-16; 19:19-21) Ma tomur riy e ra gel fare Pilung nib Falu’ ko cham nra tay ni aram e ra kalbusnag Satan nge pi moonyan’ rok, me chuweg gelngirad ngar pared ni gowa kar m’ad.​—Rev. 20:1-3.

12, 13. (a) Wuin e ra mabgol fare Fak e Saf? (b) Chon mini’ e yad ra felfelan’ ko madnom ko mabgol nra tay fare Fak e Saf u tharmiy?

¹² Ngiyal’ ney ko tin tomuren e rran e nap’an nra yim’ reb fapi Kristiano ni kan dugliyrad ni ka yad bay u fayleng, min fasegrad nga ranod nga tharmiy. Ra ba ngiyal’ u tomuren ni kan gothey fare Babylon nib Gilbuguwan, ma ra kunuy Jesus e tin ni ka bay i girdien fachi ulung ngak nga tharmiy. (1 Thess. 4:16, 17) Ere, u m’on nra tabab fare mahl ni Armageddon, ma ke yan gubin i girdien fachi ulung ara fare ‘pin’ ni nge mabgol nga tharmiy. Mu tomuren e re mahl nem, ma aram mi yow mabgol fare Fak e Saf. Rib gel e felfelan’ ni yira tay ko re madnom nem! Be gaar e Revelation 19:9: “Ke felfelan’ e piin ni kan piningrad ko fare madnom ko mabgol rok fare  Fak e Saf.” Rib gel e felfelan’ nra tay girdien fare 144,000 ara fare pin ni nge un ko mabgol. Kub gel e felfelan’ nra tay fare Pilung ni Nge Un ko Mabgol ni bochan e ke mokun urngin i girdien fachi ulung nga tharmiy, ma yad be ‘un ngak ko abich nge garbod u tebel rok ko gin nsuwon.’ (Luke 22:18, 28-30) Machane, gathi kemus ni yigoo fare Moon nge fare pin ni ngar mabgolgow e yow ra felfelan’.

¹³ Kad weliyed faram ni ke tang e pi engel u tharmiy ni be lungurad: “Nge felan’dad ngar da felfelan’gad; ngad pininged e sorok ngak nga feni sorok! Ya ke taw ko fare ngiyal’ i n’em ni nge mabgol fare Fak e Saf, ma fare pin ni ir e nge mang leengin e ke fal’eg rogon ni ngar mabgolgow.” (Rev. 19:6, 7) Ere, uw rogon e pi tapigpig rok Jehovah u fayleng? Ku yad ra un ngak piyu tharmiy ko felfelan’, fa?

14. Mini’ fapi ppin ni taayuw rok fare pin ni nge un ko mabgol “ndawor ra nanged e pumoon,” ni faan bay murung’agrad ko Psalm 45?

¹⁴ Mu beeg e Psalm 45:12, 14b, 15. I yog Zekariah ni profet nnap’an nra taw ko tin tomuren e rran, ma ra felfelan’ e girdi’ nu fayleng ni yad be pigpig e tin ni ke magey u girdien fachi ulung ngak Jehovah. I yoloy ni gaar: “Ra taw ko re ngiyal’ i n’em ma ragag e pumoon u urngin mit e thin ko pi nam e yad ra kol e mad rok reb e pumoon nib Jew, me lungurad, ‘Gamad ra un ngomed, ya kug rung’aged ni bay Got romed.’” (Zek. 8:23, NW) U Psalm 45:12, NW e ka nog “fapi girdi’ nu Tyre” nge “girdi’ ni yoor ban’en rorad” ngak e re ‘ragag i pumoon’ ney ni be yip’ fan ban’en. Kar bad ngak e tin ni ke magey ko girdien fachi ulung ni kar feked boch e tow’ath, ma yad be guy rogon ni ngar ‘fel’gad u wan’rad’ ya nge yag nra ayuweged yad ko pigpig ni yad be tay ngak Jehovah. Ka nap’an e duw ni 1935, ma bokum milyon e girdi’ ni kar paged e tin ni ke magey ko girdien fachi ulung ni ngar ‘filed ngorad ni nguur rin’ed e tin nib mat’aw.’ (Dan. 12:3) Pi cha’ney ni yad ma chag ngak e pi Kristiano ni kan dugliyrad e kar beechnaged yad ko tirok Got ban’en. Pi ppin ney ni taayuw rok fare pin ni nge un ko mabgol “ndawor ra nanged e pumoon” e kar ognaged e yafas rorad  ngak Jehovah ma kar pared ni yad ba yul’yul’ ngak fare Pilung ni Nge Un ko Mabgol.

15. Uw rogon ni be maruwel fapi ppin ni taayuw “ndawor ra nanged e pumoon” nge tin ni ke magey ko girdien fachi ulung u taabang?

¹⁵ Ri be pining e tin ni ke magey ko girdien fachi ulung e magar ko pi ppin ni taayuw ney “ndawor ra nanged e pumoon” ni bochan e yad ba pasig ni yad be pi’ e ayuw ko fare maruwel ni ngan machibnag fare thin “nib fel’ ni murung’agen e gagiyeg rok Got” u ga’ngin yang e fayleng. (Matt. 24:14) Gathi kemus ni be yog gelngin Got nib thothup nge ‘fare pin ni be lungurow, ‘Moy!’’ ya piin ni kar rung’aged lungurow e ku be lungurad: “Moy!” (Rev. 22:17) Arrogon, ke rung’ag “yugu boch e saf” lungun girdien fachi ulung ni be lungurad “Moy!” ma kar uned ngak fare pin, be lungurad ko girdi’ nu fayleng, ‘Mired!’​—John 10:16.

16. Mang tow’ath e ke pi’ Jehovah ngak yugu boch e saf?

¹⁶ Piin ni kar mageygad ko girdien fachi ulung e ri yad ma t’ufeg yugu boch e saf ni yad ma ayuwegrad ma kar felfelan’gad ni kar nanged ni ke pi’ Jehovah ni Chitamangin fare Moon ni Nge Un ko Mabgol e tow’ath ko pi saf ney ni aram e rayog ni ngar uned ko felfelan’ ni yira tay u nap’an fare madnom ko mabgol ko fare Fak e Saf ni yira tay u tharmiy. Kan yiiynag ni yira fek e pi ppin ni taayuw ney “ndawor ra nanged e pumoon” i yib ‘nri yad ba felfelan.’ Arrogon, yugu boch e saf ni yad be athapeg e yafas ndariy n’umngin nap’an u fayleng, e yad ra un ko felfelan’ ni yira tay u ga’ngin yang e palpalth’ib u nap’an nra mabgol fare Fak e Saf u tharmiy. Be yog fare babyor ni Revelation ni fapi “girdi’ ni ke muulung ni pire’ ni pire’” e “kar sak’iygad u p’eowchen tagil’ Got nge fare Fak e Saf.” Ere, yad be par u fayleng, yad be pigpig ngak Jehovah ni yad be fol u rogon ni ke yarmiy e bin riyul’ e liyor.​—Rev. 7:9, 15.

17, 18. Mang angin e mabgol nra tay fare Fak e Saf, ma mini’ e ra mang Kristus e chitamangin u nap’an fare Biyu’ i Duw nra Gagiyeg riy?

¹⁷ Mu beeg e Psalm 45:16. Fapi ppin ni taayuw ko fare pin ni nge un ko mabgol u tharmiy “ndawor ra nanged e pumoon” e ku yad ra felfelan’ u nap’an ni yad ra guy ni ke yib angin e mabgol ni ke tay e re ppin ney nge fare Fak e Saf u nap’an e bin nib beech e m’ag. Fare Pilung ni Nge Un ko Mabgol e ra faseg ‘pi chitamangin’ e girdi’ nu fayleng mi yad mang ‘pi fak ni pumoon.’ (John 5:25-29; Heb. 11:35) Ku ra tay boch i yad ni ngar ‘manged pilung’ u fayleng. Dariy e maruwar riy nra dugliy Kristus yugu boch e walag u fithik’ e piin piilal e ngiyal’ ney ni nga u rogned e thin rodad u lan e bin nib beech e m’ag.​—Isa. 32:1.

¹⁸ Nap’an nra Gagiyeg Kristus u Lan fare Biyu’ i Duw ma ra mang chitamangin e girdi’ nu fayleng u yugu reb e kanawo’. Bin riyul’ riy e gubin e girdi’ nu fayleng nra yag e yafas ndariy n’umngin nap’an ngorad e ngiyal’ nem ni bochan e kar maruweliyed e michan’ rorad ko fare biyul ni pi’ Jesus. (John 3:16) Ere, ngiyal’ nem e ke mang Kristus e ‘Chitamngirad ni Manemus.’​—Isa. 9:6, 7. 

19, 20. Mang rogon fapi thin ko bin 45 e Psalm ko tin riyul’ e Kristiano e ngiyal’ ney?

¹⁹ Mu beeg e Psalm 45:1, 17. Pi n’en ni bay ko bin 45 e Psalm e bay rogon ngak urngin e Kristiano. Piin ni kar mageygad ko girdien fachi ulung e kar felfelan’gad ni kar nanged ndab ki n’uw nap’an ma yad ra yan nga tharmiy ni ngar chagilgad ko tin ni ka bay i walagrad ni kan dugliyrad nge fare Moon ni Nge Un ko Mabgol. Ku baadag yugu boch e saf ni ngar folgad ko fare Pilung rorad nib gilbuguwan. Yad ba felfelan’ ngay ni yad be ayuweg e tin ni ke magey ko girdien fachi ulung ni ka yad bay u fayleng. Tomuren nra mabgol fare pin nge fare Fak e Saf, ni be yip’ fan Kristus nge piin ni kan dugliyrad ni yad ra un ngak ko gagiyeg u Gil’ilungun, ma boor e tow’ath ni yad ra pi’ ko girdi’ nu fayleng.​—Rev. 7:17; 21:1-4.

²⁰ Chiney ni gad be sonnag e ngiyal’ nra lebug fa “yu bugithin nib manigil” ni murung’agen fare Pilung ni Kan Dugliy, e gad be ulul i ‘gilnag buguwan,’ fa? Ere, ngad pininged e sorok ngak fare Pilung e “chiney i yan ngaram.”