Ba Ken e Bible ni Kan Pilyeg nib Mom ni Ngan Nang Fan

“Thin rok Got e ba fos.”​—HEB. 4:12.

TANG: 37, 43

UW ROGON NI GA RA FULWEG?

Mang nib ga’ fan ni ngan tay fithingan Got nga lan e Bible?

Mang fan ni kan ngongliy bayay fare Bible ni New World Translation?

Uw rogon ni ke yib angin fare ke Bible ni New World Translation ko pi tapigpig rok Got?

1. (a) Mang maruwel e pi’ Got ngak Adam? (b) Uw rogon ni ke fanay e pi tapigpig rok Got e re tow’ath ney ni kab kakrom i yib?

 THIN ni ma yog e girdi’ e aram reb e tow’ath ni ke pi’ Jehovah Got ngorad. Nap’an ni tay Got Adam nga lan fagi milay’ ni pi’ ngak ni nge tafanay, me pi’ reb e maruwel ngak ni aram e nge tunguy fithingan gubin e gamanman. I fanay Adam e salap ni ke pi’ Got ngak ni nge tunguy fithingan urngin e gamanman nra bagayad me pi’ reb e ngachal nib m’ag ngak. (Gen. 2:19, 20) Ka aram nap’an i yib ni ma fanay e girdi’ e thin ni yad ma yog ni ngar pininged e sorok ngak Jehovah mar weliyed ngak boch e girdi’ e tin nib m’agan’ ngay. Dawori n’uw nap’an ma ke fanay e pi tapigpig rok Got e re tow’ath ney ya nge yag nra pilyeged e Bible mar ayuweged boor e girdi’ ni ngar filed murung’agen Jehovah.

2. (a) Mang boch e kenggin e motochiyel ni ke fol fare New World Bible Translation Committee riy u nap’an ni kar rin’ed boch e maruwel rorad? (b) Mang e gad ra weliy ko re article ney?

² Bokum biyu’ ken e Bible ni kan pilyeg, machane bay yu ken nib puluw e thin riy ma yu ken e danga’. Nap’an e pi duw u thilin e 1940 nge yan i mada’ ko 1949 me dugliy fare ulung ni ka nog e New World Bible Translation Committee ngay ni ngar folgad u dalip e kenggin e motochiyel. Bin (1) Ngan tayfan fithingan Got nib thothup ni aram e ngan fulweg e re ngachal nem ngan tay ko yungi n’en u lan e Bible nni tay e re ngachal nem ngay aram ko som’on. (Mu beeg e Matthew 6:9.) (2) Ngan pilyeg e thin riy nri bod rogon  nni yoloy aram ko som’on ni faanra rayog, ma faanra dabiyog ni bochan e dabi puluw ko thin, ma aram min guy rogon ni ngan pilyeg ni nge puluw fan. (3) Ngan fanay e thin nib mom ni ngan nang fan ma ra k’aring e girdi’ ni ngar adaged ni ngar beeged. * (Mu beeg e Nehemiah 8:8, 12.) Ngad guyed rogon ni kan fol ko re dalip i kenggin e motochiyel ney u nap’an ni kan pilyeg fare ke Bible ni New World Translation, ngu nap’an ni kan thilyeg boch ban’en riy ko duw ni 2013, ngu nap’an ni kan pilyeg nga yugu boch e thin ni gathi thin ni Meriken.

BE TAYFAN E NGACHAL ROK GOT

3, 4. (a) Mang boch e babyor ko Bible ni immoy kakrom ni bay fa aningeg i letra u fithingan Got riy ni ka nog e Tetragrammaton ngay? (b) Mang e kan rin’ nga fithingan Got u nap’an ni kan pilyeg yu ken e Bible?

³ Piin ni ur fal’eged i fil murung’agen e pi babyor ko Bible nni yoloy ko thin ni Hebrew ni bod rogon fapi Dead Sea Scroll e ra gingad nga urngin yay nra pirieged fa aningeg i letra u fithingan Got ko thin ni Hebrew ni yima yog e Tetragrammaton ngay. Gathi kemus ni yigoo pi babyor ko Bible nni yoloy ni thin ni Hebrew e bay e re ngachal nem riy, ya ku immoy u lan e pi babyor ko Bible nni pilyeg ni thin ni Greek ni ka nog e Septuagint ngay. Pi babyor ney e ni yoloy u nap’an e bin l’agruw e chibog ko B.C.E. nge yan i mada’ ko bin som’on e chibog ko C. E. 

⁴ Ere, ba tamilang nrib t’uf ni ngan tay e ngachal rok Got nga lan e Bible. Machane, boor e Bible ni kan pilyeg e kan chuweg e re ngachal nem riy. Bin riyul’ riy e, l’agruw e duw nga tomuren ni kan mu’ i ngongliy fare New World Translation of the Christian Greek Scriptures min wereg ko girdi’ ko duw ni 1950, ma aram mu kun ngongliy bayay fare Bible ni ka nog e American Standard Version ngay. Nap’an nni ngongliy e re ke Bible nem ko duw ni 1901 min tay fithingan Got ngay, machane ken nni ngongliy ko duw ni 1952 e dariy fithingan Got riy. Mang fan? Baaray e n’en ni be yog e tin som’on e thin ko re Bible nem: “De m’ag ko michan’ ko Galesiya ni Kristiano . . . ni ngan fanay reb e ngachal ni fan ngak Got.” Ere, boor ken e Bible nni pilyeg nga tomuren ni aram rogon, ni tin nni ngongliy ni thin ni Meriken nge tin nni ngongliy u yugu boch e thin.

5. Mang nib ga’ fan ni ngan tay fithingan Got nga lan e Bible?

⁵ Mang nib ga’ fan ni ngad lemnaged murung’agen e ngachal rok Got ni kan tay nga lan yu ken e Bible ma kan chuweg u boch? Be’ nib salap i pilyeg e thin e susun nthingari nang rogon laniyan’ faen ni be pilyeg e thin rok ma aram e n’en nra gagiyegnag rogon nra pilyeg e thin rok facha’. Boor e thin nu Bible ni be tamilangnag nrib ga’ fan fithingan Got ma kub ga’ fan ni ngad ted fan. (Ex. 3:15; Ps. 83:18; 148:13; Isa. 42:8; 43:10; John 17:6, 26; Acts 15:14) Jehovah Got e ir e En ni Thin Rok e bay u lan e Bible, me ir e thagthagnag nga laniyan’ e piin nra yoloyed e Bible ni ngar ted fithingan nga lan e Bible. (Mu beeg e Ezekiel 38:23.) Ere, faan yira chuweg e re ngachal nem u lan e Bible ni yugu aram rogon nni yoloy ni bokum biyu’ yay nga lan e tin som’on e babyor ko Bible, ma aram e yibe darifannag e En ni Thin Rok e bay u Bible.

6. Mang fan ni ku bay nel’ e thin ko fa ken ni ka fin nni ngongliy e Bible ni ka nog e New World Translation ngay ni kun tay fithingan Got ngay?

⁶ Ku boor ban’en ni kan pirieg ni be tamilangnag ni bay rogon ni ngan tay fithingan Got nga lan e Bible. Fare ke Bible ni New World Translation ni kan ngongliy ko duw ni 2013 e bay e re ngachal nem riy ni 7,216 yay. Ere, ku bay nel’ e thin nu Bible ni kan tay e re ngachal nem ngay nde m’ug u lan e ken nni ngongliy ko duw ni 1984. Lal ko pi thin nu Bible nem e aram e 1 Samuel 2:25; 6:3; 10:26; nge 23:14, 16. Kan sulweg fithingan Got nga lan e pi thin nu Bible nem ni bochan fapi Dead Sea Scroll. Ya ba pag 1,000 e duw u m’on nni ngongliy fapi babyor ko Bible ni thin ni Hebrew ni yima yog e Masoretic text ngay min yoloy fapi Dead Sea Scroll. Maku reb e, nap’an ni ki sul e piin nra ngongliyed e re ke Bible ney ngar fal’eged i fil murung’agen e pi babyor ko Bible nni yoloy kakrom, ma aram mar sulod ngkur ted fithingan Got ko fare thin nu Bible ni bay ko Judges 19:18.

7, 8. Mang fan fare ngachal ni Jehovah?

⁷ Rib ga’ fan fithingan Jehovah u wan’ e tin riyul’  e Kristiano. Fare appendix ko fare ke Bible ni New World Translation nni ngongliy ko duw ni 2013 e be tamilangnag boch ban’en u murung’agen e re n’ey. Manang fare New World Bible Translation Committee nre ngachal nem e be tamilangnag fare bugithin ni Hebrew ni ha·wah’. Fan e re bugithin nem e, “Ma K’aring ni Nge Buch.” * Kafram e yima tamilangnag fan e re ngachal nem u lan e pi babyor rodad ni yibe fanay fare thin ni bay ko Exodus 3:14 ni faan be gaar: “I gag e en ni gag.” Bochan e re n’ey ma aram fan nnog u lan fare ke Bible nni ngongliy ko duw ni 1984 ni fan e re ngachal nem e “rayog ni nge rin’ e n’en nib t’uf ni nge rin’ ni fan e nge Lebguy e tin ni ke micheg.” * Machane, be yog e Appendix A4 ko fare Bible ni kan ngongliy ko duw ni 2013 ni be gaar: “Yugu aram rogon ni ku rayog ni nga nog ni aram fan fare ngachal ni Jehovah, machane re ngachal nem e gathi kemus ni be yip’ fan e n’en ni ma dugliy Got ni nge rin’. Ya kub muun ngay e pi n’en ni ma k’aring ni nge buch ni bay rogon ko pi n’en ni ke sunmiy nge rogon ni ma lebguy e n’en nib m’agan’ ngay.”

⁸ Ma k’aring Jehovah e pi n’en ni ke sunmiy ni ngar rin’ed e n’en ni baadag ni ngar rin’ed. I k’aring Got Noah ni nge mang e en ni ke toy e arke, me k’aring Bezalel ni nge mang be’ nib salap i ngongliy ban’en, me k’aring Gideon ni nge mang reb e salthaw nib falu’, me k’aring Paul ni nge mang apostal ko pi nam. Gubin e pi n’ey ni i rin’ e ba puluw nga fan e ngachal rok. Arrogon, rib ga’ fan e ngachal rok Got u wan’ e pi tapigpig rok. Ma dariy e ngiyal’ nra chuweg fare New World Bible Translation Committee e re ngachal nem u lan e Bible mar darifannaged.

9. Mang reb i fan ni yibe guy rogon ni ngan pilyeg e Bible nga yugu boch e thin?

⁹ Ba pag 130 e thin ni kan pilyeg fare Bible ni New World Translation ngay, ma pi Bible ney e be n’uf fithingan Got ni bochan e kan tay fithingan Got ko yungi n’en nthingar ni tay ngay. (Mu beeg e Malaki 3:16.) Ba thil e re n’ey ko n’en ni ma rin’ e piin ni yad ma pilyeg yugu boch e Bible ni bochan e yad ma chuweg fithingan Got riy, mar ted e liw rok nga lon ni bod rogon e “Somol” ara fithingan yugu reb e got. Ere, aram reb i fan ni ke guy fare Ulung ni Ma Pow’iyey ko Pi Mich Rok Jehovah nrib ga’ fan ni nge urngin e girdi’ ko pi nam i yan nib thilthil e thin rorad me yag reb e Bible ngorad ni be n’uf fithingan Got.

REB E BIBLE NI KAN PILYEG NIB TAMILANG MAB PULUW E THIN RIY

10, 11. Mang boch e magawon ni i mada’nag e piin ni kar pilyeged fare Bible ni New World Translation nga yugu boch e thin?

¹⁰ Nap’an ni kan pilyeg fare Bible ni New World Translation nga yugu boch e thin ma boor e magawon ni kan mada’nag. Bod ni, fa ken nem e Bible ni New World Translation ni thin ni Meriken ni un fanay kafram e ni ngongliy ni bod rogon yu ken e Bible ni thin ni Meriken, ya ni tay fare thin ni “Sheol” nga boch e verse riy ni bod rogon e Eklesiastes 9:10, NW. Baaray rogon nni pilyeg e re thin nem ko re ke Bible nem: “Dakuriy ban’en ni ngan rin’ ma dariy e tafinay ma dariy e llowan’ ma dariy e gonop u Sheʹol, ni aram e gin ni ngam man ngay.” Boor e piin ni ur pilyeged e re ke Bible ney nga yugu boch e thin ni gathi thin ni Meriken ni kar pirieged ni boor e girdi’ ko nam rorad nde nang fan fare bugithin ni “Sheol,” maku dariy ko dictionary ko thin rorad, maku boor e girdi’ nra rung’ag e re bugithin nem ma ma yib ngan’ fithingan reb e binaw. Ere, aram fan ni kan pi’ mat’awun e piin ni ur pilyeged e re Bible ney nga yugu boch e thin ni ngar pilyeged fare bugithin ni Hebrew ni “Sheol” nge fare bugithin ni Greek ni “Hades” ni “Low ko Yam’.”

¹¹ Bay boch e thin ni faan yira pilyeg fare bugithin ni Hebrew riy ni neʹphesh nge fare bugithin ni Greek ni psy·kheʹ ni yibe fanay boch e thin nib puluw ko fare bugithin ni Meriken ni “soul,” ma rayog ni nge k’aring e girdi’ ni ngar lemnaged boch ban’en nde puluw. Mang fan? Ya fare bugithin ni Meriken ni “soul” e yira pilyeg ko thin rorad ma be yip’ fan e kan ara ban’en ni bay ko girdi’ nnap’an ni yad ra yim’ me par nib fas. Ere, aram fan nni pi’ mat’awun e piin ni ur pilyeged e re ke Bible nem nga yugu boch e thin ni  ngar pilyeged fare bugithin ni Meriken ni “soul” ni be yan u rogon e n’en ni be weliy fare thin nu Bible murung’agen, ma ngkur rin’ed u rogon nib puluw nga rogon ni kan weliy ko pi appendix ko fare Bible ni New World Translation of the Holy Scriptures​—With References. Arrogon, ur guyed rogon ni ngar pilyeged e thin ko re ke Bible nem u reb e kanawo’ nib mom ni ngan nang fan, maku bay yu yang riy ni kan tay e footnote ngay.

12. Mang boch ban’en ni kan thilyeg ko fare Bible ni New World Translation ni kan ngongliy bayay ko duw ni 2013?

¹² Bochan e pi deer ni i fith e piin ni ur pilyeged e re Bible nem ma aram fan ni kan guy nrayog ni bay boch e thin nu Bible ndan nang fan nib fel’ rogon. Ere, nap’an e September ko duw ni 2007, me pi’ fare Ulung ni Ma Pow’iyey mat’awun e piin ni yad ma pilyeg e Bible ni ngar thilyeged boch ban’en ko ken ni Meriken e Bible. Bokum biyu’ e deer ni i fith e piin ni yad ma pilyeg e Bible ni un fal’eg i gay murung’agen u nap’an ni yibe ngongliy bayay e re ke Bible nem. Ni thilyeg boch e thin ni immoy u lan e re ke Bible nem ndakunir yog e chiney, min tay boch nga lon ni ir e yima yog, mu kun gay rogon ni ngan tamilangnag e thin u boch e verse ni bay riy ni nge mom ni ngan nang fan. Machane, un rin’ e re n’ey ni yibe guy rogon ndabi thil fan e pi thin nu Bible nem. Ki yag ni ngan rin’ e re n’ey ni bochan e tin baaram e Bible ni kan mu’ i pilyeg nga yugu boch e thin.​—Prov. 27:17.

RIB GA’ FAN U WAN’UY

13. Mang e ke yog boch e girdi’ u murung’agen fare ke Bible ni kan ngongliy bayay ko duw ni 2013?

¹³ Mang angin e re ke Bible nem ni New World Translation ni kan ngongliy bayay ni thin ni Meriken? Bokum biyu’ yang e babyor ni ke yoloy e pi walag u fayleng i yan kar pied ko tochuch ko Pi Mich Rok Jehovah ni bay u Brooklyn ni yad be pining e magar ko re ke Bible nem ni kan ngongliy. N’en ni yog reb e walag nib pin e taareb rogon ko n’en ni ke lemnag boor e girdi’ u murung’agen e re ke Bible nem. I yog ni gaar: “Bible e rayog ni ngan taarebrogonnag nga ba kahol nib sug e churuwo’ nib tolang puluwon riy. Thin rok Jehovah ni kan tay ko fare ke Bible ni kan ngongliy ko duw ni 2013 ni kan weliy nrib tamilang e rayog ni ngan taarebrogonnag nga yaan, nge raen, nge fel’ngin fapi churuwo’ ni bay u lan fare kahol. Bochan ni kan pilyeg e thin riy u reb e kanawo’ nib mom ni ngan nang fan ma ke yag ni nge ayuwegeg ni nggu nang boor ban’en u murung’agen Jehovah, ma gu ra beeg ma gowa bay u toobeg ni bod rogon e chitamag ni ke longobiy pa’ ngog ma be beeg e thin rok ngog ni nge fal’eg lanin’ug.”

14, 15. Mang e ke yog boch e girdi’ ni yad ma non ni thin u yugu boch e nam u murung’agen fare Bible ni New World Translation?

¹⁴ Gathi kemus ni yigoo fare ke Bible ni thin ni Meriken ni New World Translation e ke ayuweg e girdi’ ni  ngari tamilang e thin rok Got u wan’rad. Baaray e n’en ni yog reb e pumoon ni ke pilibthir ni ma par u Sofia Bulgaria u murung’agen e re ke Bible ney ni kan pilyeg ko thin ni Bulgarian: “Ke yan bokum e duw ni kug beeg e Bible, machane dariy ba ken e Bible ni kug beeg ni bod e ken ney, ya ba mom ni ngan nang fan e thin riy ma kub mom ni nge taw nga gum’irchaey.” Baaray e n’en ni ki yog reb e walag nib pin ni ma par u Albania u tomuren ni fek e ke rok e Bible ni New World Translation ko thin rok. I yog ni gaar: “Rib fel’ rogon ni kan weliy e Thin rok Got ko thin ni Albanian. Ri gamad ba tow’ath ni ke yag ni nge non Jehovah ngomad ko thin romad!”

¹⁵ Boor e nam nib tolang puluwon e Bible riy, maku gathi gubin e girdi’ nib mom ni nge yag ba ken ngorad. Ere, nap’an nra yag ba ken ngak be’ ma ban’en nrib manigil. Baaray e n’en ni yog e pi walag nu Rwanda: “Ke n’uw nap’an ni boor e girdi’ ni yibe fil e Bible ngorad, machane der yag ni ngar mon’oggad ni bochan e dariy e Bible rorad. Dabiyog puluwon rorad e ken ni baaram e Bible ni ke ngongliy e bin baaram e galesiya ko binaw rorad. Ma kub ga’ ni bay boch e thin u boch e verse ko pi Bible nem nib mo’maw’ ni ngar nanged fan, ere ku aram reb e ban’en ni ma mo’maw’nag ngorad ni ngar mon’oggad.” Machane, i thil e re n’ey u nap’an nni ngongliy fare Bible ni New World Translation ko thin nu Rwanda. Bay reb e tabinaw u rom ni bay aningeg e bitir riy nib fel’ yangarrad nrogned ni lungurad: “Ri gamad be pining e magar ngak Jehovah nge fare tapigpig nib yul’yul’ ma ba gonop ko re Bible ney. Ri gamad ba gafgow ma dariy e salpiy romad ni nggu chuw’iyed e Bible ni nge fanay urngin e girdi’ u lan e tabinaw romad. Machane, chiney e ra bagamad ma bay e Bible rok. Ere, gamad ma beeg e Bible u taabang ni gubin e rran ya nge yag ni gu daged ngak Jehovah ni gamad be pining e magar ngak.”

16, 17. (a) Mang e baadag Jehovah ni nge rin’ e girdi’ rok? (b) Mang e susun ni ngad dugliyed ni ngad rin’ed?

¹⁶ Ra munmun maku yira pilyeg fa ken nib beech e Bible ni New World Translation nga yugu boch e thin. Be gay Satan rogon ni nge taleg e re maruwel ney, machane gad manang ni baadag Jehovah ni nge motoyil e girdi’ rok ngak u nap’an ni be non ngorad ni be fanay reb e thin nib tamilang mab mom ni ngan nang fan. (Mu beeg e Isaiah 30:21.) Ra taw nga ba ngiyal’ ma urngin e girdi’ nra “tamilangan’rad u murung’agen Somol ni bod rogon lan e yungi day nib sug ko day.”​—Isa. 11:9.

¹⁷ Ere, ngad dugliyed u wan’dad ni ngad maruwelgad ko pi tow’ath ni be pi’ Jehovah ngodad nib muun ngay e re ke Bible ney ni kan ngongliy ni be n’uf fithingan. Mu pag ni nge non ngom ni gubin e rran u daken e Thin rok. Maku dab mu pagtalin nrayog rok ni nge motoyil ko meybil ni gad ma tay ngak. Re n’ey e ra ayuwegdad ni ngar da nanged Jehovah nib fel’ rogon me gel feni t’uf rodad.​—John 17:3.

[Boch e thin nra tamilangnag murung’agen]

[Deer ni ngan pi’ e fulweg riy]