Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Ra Ayuwegem Jehovah

Ra Ayuwegem Jehovah

Ra Ayuwegem Jehovah

“I Somol e ra ayuwegrad ko ngiyal’ ni yad ba m’ar nge golnagrad.”​—PS. 41:3, BT.

TANG: 23, 138

UW ROGON NI GA RA FULWEG?

Uw rogon nrayog ni nge pi’ fare thin ko Psalm 41:3 e athamgil nga lanin’dad u nap’an ni kad m’argad?

Mang fan nde puluw ni ngad lemnaged nnap’an ni gad ra m’ar e ngiyal’ ney ma rayog ni nge ngongliy Got e maang’ang nge golnagdad ko m’ar rodad?

Mang boch ban’en nthingar da kol ayuwgad riy u nap’an ni be weliy boch e girdi’ murung’agen ba mit e falay ara tafalay ngodad?

1, 2. Mang e rayog ni ngaud lemnaged yu ngiyal’? Mang boch ban’en ni i rin’ Got ni fan ngak boch e girdi’ kakrom?

 BAY bayay ni ke lungum: ‘Gur, kug ra gol ko re m’ar ney?’ Fa reb e ka um lemnag ko ka ra gol reb i chon e tabinaw rom ara reb e fager rom u ba mit e m’ar ni ke yib ngak. Ka ban’en ni gad ma rin’ nnap’an ni gad ra m’ar ara ke m’ar be’ nib t’uf rodad ma ma magafan’dad nib gel. Ku immoy l’agruw e pilung kakrom u nap’an Elijah nge Elisha ni profet ni kur lemgow ni aray rogon. Bagayow e Ahaziah ni Pilung ni fak Ahab nge Jezebel. I mul nga but’ nge maad’ad nib gel, ere fith ni gaar: ‘Kug ra gol fa dangay?’ Boch nga tomuren, me yib e m’ar nib gel ngak Ben-hadad ni Pilung nu Syria, miki fith ni gaar: “Kug ra gol ko m’ar fa dangay?”​—2 Ki. 1:2; 8:7, 8, BT.

2 Machane, gadad e nap’an ni gad ra m’ar ma gad ma athapeg ni ngad golgad ko m’ar rodad, maku aram rogon nnap’an nra m’ar be’ nib t’uf rodad ma gad ma athapeg ni manga yugu ra golgad. Maku bay boch e girdi’ ni yad ma lemnag ko ra ayuwegrad Got u nap’an ni kar m’argad fa danga’. Nap’an ni immoy e gal pilung ney kakrom, ma ka ma ngongliy Got e maang’ang. I fanay e pi profet rok ni ngar faseged boch e girdi’ ko yam’. (1 Ki. 17:17-24; 2 Ki. 4:17-20, 32-35) Ere gur, ba puluw ni ngad lemnaged ni ku ra rin’ Got e pi n’ey e ngiyal’ ney?

3-5. Mang e rayog rok Got nge Jesus ni ngar rin’ew, ma mang deer e gad ra weliy e fulweg riy?

3 Dariy e maruwar riy ni bay gelngin Got ni nge golnag e m’ar ko girdi’. Ma ireray e n’en ni be yog e Bible. Immoy yu ngiyal’ kakrom ni i gechignag boch e girdi’ ni aram e i pag ba mit e m’ar ni nge yib ngorad ni bod rogon e n’en ni buch rok fare Farao ni immoy u nap’an Abraham nge Miriam ni walagen Moses. (Gen. 12:17; Num. 12:9, 10; 2 Sam. 24:15) I yog Got ni faanra dabi par piyu Israel ni yad ba yul’yul’ ngak, ma ra pag “urngin mit e m’ar nge liliy” ni nge yib ngorad. (Deut. 28:58-61, BT) Maku reb e, rayog rok Jehovah ni nge chuweg e m’ar rok be’ ara taleg ndabi yib ba mit e m’ar ngak. (Ex. 23:25; Deut. 7:15) Maku reb e, rayog rok ni nge golnag e m’ar ko girdi’. Bod nnap’an ni yib ba mit e m’ar nrib kireb ngak Job, me golnag Got ko m’ar rok!​—Job 2:7; 3:11-13; 42:10, 16.

4 Arrogon, bay gelngin Got ni nge golnag e piin ni kar m’argad. Ku arrogon Jesus ni Fak Got. Nap’an ni immoy u fayleng, ma i ngongliy e maang’ang nge golnag e daraw ko girdi’, nge piin ni bay ba mit e m’ar rorad ni ka nog e epilepsy ngay, ma ka i golnag e piin nib malmit, ara piin ni yad ba yaf. (Mu beeg e Matthew 4:23, 24; John 9:1-7) Pi maang’ang nem ni i ngongliy Jesus e be ayuwegdad ni nge l’agan’dad ko pi n’en nra rin’ u lan e bin nib beech e fayleng. Ra taw ko ngiyal’ nem ma “dariy be’ ni be par u lan e nam rodad ni bay ki yog nib m’ar.”​—Isa. 33:24.

5 Ere nap’an ni gad ra m’ar e chiney, ma gur ba puluw ni ngad lemnaged nra golnagdad Got ara Jesus ko m’ar rodad? Ma mang boch ban’en ni ngad lemnaged u m’on ni ngad mel’eged ba mit e tafalay ni ngad uned ngay?

MU PAGAN’UM NGAK JEHOVAH U NAP’AN NI KAM M’AR

6. Mang e kad nanged u murung’agen e pi maang’ang ni i ngongliy e tin som’on e Kristiano ni nge yag nra ‘golnaged e liliy rok e girdi’’?

6 Kad filed u Bible nnap’an e bin som’on e chibog me pi’ Got gelngin boch e Kristiano ni kan dugliyrad ni ngar ngongliyed boch e maang’ang. (Acts 3:2-7; 9:36-42) Boch ko pi “salap” nem ni pi’ Got ngorad u daken gelngin nib thothup e ba muun ngay ‘gelngirad ni ngar golnaged e liliy rok e girdi’.’ (1 Kor. 12:4-11) Machane, pi salap nem ara pi tow’ath nem ni un pi’ ngorad ni bod rogon ni ngar nonad ni thin nu bang ara nga rogned boch ban’en ni bayi buch e munmun me tal. (1 Kor. 13:8) Ngiyal’ ney e dabkiyog ni ngan rin’ e pi n’ey. Ere, de puluw ni ngad lemnaged nnap’an ni gad ra m’ar ma rayog ni nge ngongliy Got e maang’ang nge golnagdad ara piin ni yad ba t’uf rodad.

7. Uw rogon nrayog ni nge pi’ fare thin ko Psalm 41:3 e athamgil nga lanin’dad?

7 Yugu aram rogon ndakir ngongliy Got e maang’ang e ngiyal’ ney, machane nap’an ni gad ra m’ar ma rayog ni nge fal’eg lanin’dad, me pi’ e gonop ngodad, me ayuwegdad ni bod rogon ni i rin’ ko tin riyul’ e tapigpig rok kakrom. I yoloy David ni Pilung ni gaar: “Nge felan’ e piin ma magafan’rad ko piin gafgow; ya Somol e ra ayuwegrad ko ngiyal’ ni ke yib e oloboch ngorad. I Somol e ra yororiyrad me ayuweg e pogofan rorad.” (Ps. 41:1, 2, BT) Gathi be yog David u roy ni ngiyal’ i immoy riy e faanra i dag be’ ni be lemnag be’ ni ke gafgow ma aram e dabki yim’ facha’. Maku gathi be yip’ fan ni faen ni ke dag ngak facha’ ni be lemnag e ra tay Got nib fas ndab ki yim’ ara nge yag e yafas ndariy n’umngin nap’an ngak. Ya rayog ni be yip’ fan nra ayuweg Got faanem ni ke dag ngak be’ ni be lemnag. Ni uw rogon? I weliy David ni gaar: “I Somol e ra ayuwegrad ko ngiyal’ ni yad ba m’ar nge golnagrad.” (Ps. 41:3, BT) Arrogon, en nra dag ngak be’ ni ke gafgow ni be lemnag faanem e manang ndabi pag Got talin e n’en nib fel’ ni ke rin’ nge yul’yul’ ni ke tay. Maku dowef ko girdi’ ni ke pi’ Got e bay gelngin nrayog ni nge gol ko m’ar ni ir rok.

8. Mang e yog David ngak Jehovah nrogon ni bay ko Psalm 41:4?

8 I weliy David murung’agen ba ngiyal’ ni m’ar nib gel ni gaar: “I gag e lungug, ‘Somol, kug denen nib togopuluw ngom; mu runguyeg ngam golnigeg.’” (Ps. 41:4, BT) Rayog nsana be weliy murung’agen e ngiyal’ ni baaram ni i guy Absalom rogon ni nge yan nga lon u nap’an ni ke m’ar ndabkiyog ni nge rin’ ban’en. Yugu aram rogon ni ke n’ag Got fan e denen rok David, machane de pag David talin e denen nra ngongliyew Bath-sheba nge wenegan ni yib ngorow. (2 Sam. 12:7-14) Yugu aram rogon, ma manang David nra ayuweg Got u nap’an nib m’ar. Machane gur, be lemnag David nra ngongliy Got e maang’ang nge golnag ko m’ar rok me n’uwnag nap’an e yafas rok, fa?

9. (a) Uw rogon nib thil e n’en ni buch rok David ko n’en ni buch rok Hezekiah ni Pilung? (b) Mang e lemnag David ni nge rin’ Jehovah ni fan ngak?

9 Boch e duw nga tomuren, me dugliy Got ni nge golnag Hezekiah ni Pilung u nap’an ni ‘og e m’ar ngak nge chugur ni nge yim’.’ Ma aram me chuw e m’ar rok Hezekiah miki par nib fos u lan 15 e duw. (2 Ki. 20:1-6) Machane, David e de meybil ngak Got ni nge golnag ko m’ar rok. Ya faan gad ra beeg e thin ni bay u m’on ngu tomuren fapi thin ni yog David ma ba tamilang riy ni yog ngak Jehovah ni nge rin’ ngak e n’en ni ke micheg nra rin’ ngak e en nra dag ngak be’ ni be gafgow ni be lemnag faanem. Re n’em e ba muun ngay ni nge ayuweg ko ‘ngiyal’ nib m’ar.’ Bochan ni ke n’ag Got fan e denen rok David, ma aram fan nrayog ni nge yog ngak Got ni nge fal’eg laniyan’, me ayuweg. Maku manang ni dowef rok ni ke pi’ Got e rayog ni nge cham ko m’ar rok nge gol riy. (Ps. 103:3) Maku aram e n’en nrayog ni ngad rin’ed.

10. Mang e rayog ni nga dogned ko n’en ni buch rok Trofimus nge Epafroditus?

10 Ku arrogon Trofimus ni ir be’ ni ur maruwelgow apostal Paul u taabang nde ngongliy Got e maang’ang nge golnag ko m’ar rok me n’uwnag nap’an e yafas rok. Gad manang nni pi’ gelngin Paul ni nge golnag e piin ni yad ba m’ar. (Mu beeg e Acts 14:8-10.) I golnag Paul e “chitamangin Publius u bet nib m’ar, nib gel e gowel u daken ma ba thum’iyal.” I “meybil me tay pa’ nga daken me golnag.” (Acts 28:8) Yugu aram rogon ma de golnag Paul e m’ar rok Trofimus ni ir be’ ni ur milekaggow u taabang ni yow be machib. (Acts 20:3-5, 22; 21:29) Nap’an ni m’ar Trofimus ndaki yag ni nge un ngak Paul ko machib, ma de golnag Paul ko m’ar rok; ya pag ni nge par u Miletus nge mada’ ko ngiyal’ ni ke m’ay e m’ar rok. (2 Tim. 4:20) Ku arrogon Epafroditus nnap’an ni “yib e m’ar ngak nge chugur i yim’,” maku der yog e Bible ni fanay Paul gelngin ni kan pi’ ngak ni nge chuweg e m’ar rok.​—Fil. 2:25-27, 30.

NGAM RIN’ BOCH BAN’EN U FITHIK’ E GONOP

11, 12. Mang fan ni i yag ni nge ayuweg Luke Paul? Mang e rayog ni nga dogned u murung’agen Luke?

11 Luke ni ir reb e “togta,” maku ir e yoloy e babyor ni Acts e ku ur milekaggow Paul u taabang. (Kol. 4:14; Acts 16:10-12; 20:5, 6) Ba puluw ni nge mich u wan’dad ni i weliy Luke boch ban’en ngak Paul u murung’agen e tafalay ma ka i ayuweg Paul nge boch e walag ni ur milekaggad u taabang u nap’an ni kar m’argad. Mang fan ni rin’ Luke e re n’em? Ya mus ngak Paul ma ka i m’ar u nap’an e milekag ni i tay. (Gal. 4:13) Rayog ni nge tafalaynag Luke e piin ni kar m’argad ni bod rogon e n’en ni yog Jesus ni faani gaar: “Piin ni yad ba gol e dariy fan e togta ngorad, ya ke mus ni piin ni yad mm’ar e bay fan e togta ngorad.”​—Luke 5:31.

12 Der yog e Bible e gin’en ni skul Luke riy ni nge mang reb e togta ara ngiyal’ ni yan ko skul. Machane, be yog e Bible ni yog Paul ngak e pi Kristiano u Kolose murung’agen Luke ni ir reb e togta ni bochan e yad manang Luke. Maku reb e, ku immoy reb e skul ko togta u Laodicea nreb e mach nib chugur e ngaram. Luke e gathi ir be’ ni i yog boch ban’en u murung’agen e tafalay ma de skul. Ya bin riyul’ riy e, ir reb e togta. Ba tamilang e re n’ey u rogon e thin ni i yog u lan e Gospel rok, ngu lan fare babyor ni Acts, nge rogon ni i weliy murung’agen e piin ni i golnagrad Jesus ko m’ar.

13. Mang e susun ndab da paged talin u nap’an ni gad be weliy ngak be’ murung’agen ba mit e ban’en ni nge rin’ nra ayuweg ko m’ar rok ara nap’an ni ke yog be’ ban’en ni ngad rin’ed nra ayuwegdad ko m’ar rodad?

13 Ngiyal’ ney e dabiyog ni nge fanay reb e walag ‘gelngin ni nge golnagdad’ u nap’an ni kad m’argad. Machane, bochan ni yad baadag ni ngar ayuweged gadad, ma aram fan ni bay boch i yad ni yad ma yog boch ban’en ni ngad rin’ed nra ayuwegdad. Riyul’ ni bay boch ban’en ni ma yog e pi walag ndariy ban’en nib kireb riy. Bod rogon e n’en ni yog Paul ngak Timothy u nap’an ni ke m’ar ko yal rok ni bochan e ke unum e ran nib alit. * (Mu beeg e 1 Timothy 5:23.) Machane, ba thil e biney ko bin ni nga yigi par be’ ma be yog ngak reb e walag ni nge fanay ba mit e falay, ara nge kay ba mit e yuwan e gek’iy, ara nge kay ara nge siyeg ba mit e ggan. Re n’ey e rayog ni ndabi yib angin fa reb e k’aring ba mit e m’ar ngak facha’. Bay yu ngiyal’ ni ma gaar boch e girdi’: ‘Bay ba mit e m’ar ni yib ngak reb e girdi’ rog ni aray rogon, me fanay e . . . Ma aram me gol ko m’ar rok.’ Yugu aram rogon ni gad baadag ni ngad ayuweged facha’, machane susun ndab da paged talin nrayog ni nge yib wenegan e n’en ni gad be yog ngak ni nge rin’, ni kub muun ngay boch e falay nge tafalay nib ga’ ni ma fanay e girdi’ ara yad ma un ngay.​—Mu beeg e Proverbs 27:12.

GAB GONOP NI FAAN GA RA KOL AYUW

14, 15. (a) Ba miti mang girdi’ e susun ni ngad kol ayuwgad rorad? (b) Mang e gad ra fil ko fare thin ni bay ko Proverbs 14:15?

14 Gadad e piin Kristiano e gad baadag ni ngaud pared nib fel’ fithik’ i dowdad ya nge yag ni ngaud pared ni gad ba felfelan’ ma gad be pigpig ngak Got nib fel’ rogon. Machane, dawor da flontgad ni bochan e ka gad ma m’ar. Nap’an ni gad ra m’ar ma boor mit e tafalay nrayog ni ngad uned ngay. Ra be’ ma bay mat’awun ni nge dugliy e re miti tafalay ni nge un ngay. Machane, bochan ni gad be par u ba fayleng ni ke gel e chogow ko girdi’ riy, ma aram fan ni bay boch e girdi’ ni yad ma ban nga u rogned ko girdi’ ni kar pirieged e falay u ba mit e m’ar, mar k’aringed e girdi’ ni ngar fanayed fapi falay ni bochan e nge yag e salpiy riy ngorad. Bayi n’en mu ur ban gad nga u rogned ni boor e girdi’ ni kar fanayed fapi “falay” ara kar uned ko fare miti “tafalay” ma ke chuw e m’ar rorad. Ku bay boch e girdi’ ara boch e company ni yad ma pi’ boch e falay ni chuway’ ni bayi n’en mar weliyed fel’ngin ba mit e falay nib tolang puluwon nge pag rogon ni bochan e yad be guy rogon ni nge yag e salpiy riy ngorad ni boor. Re n’ey e ba mom ni nge mich u wan’ be’ nib m’ar ma baadag ni nge m’ay e m’ar rok. Machane, dab da paged talin ni be fonownagdad e Thin rok Got ni gaar: “Be’ nib balyang e yug demtrug ban’en ma ra mich u wan’; ma girdi’ nib tamilangan’ e ri ma fal’eg i yaliy ban’en.”​—Prov. 14:15, BT.

15 Faanra ba “tamilangan’” be’ ma yugu dabi mich u wan’ urngin ban’en ni ke rung’ag ara ka nog ngak nib ga’ ni faanra faen ni ke weliy fapi thin e be’ ni gathi ri manang fan e tafalay. Faanra ba “tamilangan’” be’, ma rayog ni nge gaar u wan’: ‘Ke yog nre miti falay ney ara re miti ggan ney e ra ayuwegey, machane gur, bay e mich riy nriyul’ nra ayuwegey? Ya ra be’ ma rogon. Ere gur, ra ayuwegeg e re miti falay ney ara re miti ggan ney? Gur, ba t’uf ni nggu fal’eg i gay murung’agen ara gu fithfith murung’agen ngak boch e girdi’ ni yad manang murung’agen e m’ar rog nib fel’ rogon?’​—Deut. 17:6.

16. Mang boch ban’en nib t’uf ni ngad lemnaged u m’on ni ngad dugliyed ko ngad fanayed ba mit e falay ara ngad uned nga ba mit e tafalay fa danga’?

16 Be fonownagdad e Thin rok Got ni ngad maruwelgad ko “gonop, nge llowan’” ni kan pi’ ngodad. (Ekl. 2:26, BT) Rib ga’ fan ni ngad rin’ed e re n’ey ni faanra yugu ba thil rogon ni kan weliy murung’agen e skeng rodad ngodad ara re miti tafalay ni ka nog ngodad ni ngad uned ngay. Gur, rayog rok facha’ ni be pi’ fa miti falay ara be yog ko girdi’ ni ngar fanayed ni ngari weliy rogon nra yib angin ko girdi’ nib fel’ rogon? Ba fel’ rogon ni be weliy murung’agen e re n’em fa yugu ba thil nga rogon e yug tafalay? Gur, boor e togta ni ka rogned nra yib angin e re miti skeng nem ara re miti tafalay nem ko girdi’? (Prov. 22:29) Fa kemus ni yibe yog ni bochan e nge adag e girdi’ ni ngar fanayed? Sana rayog ni yibe yog ni kan pirieg e re miti falay nem u reb e binaw nib palog ma dawori nang e togta murung’agen. Machane gur, bay boch ban’en ni be micheg ni bay boch e falay ara tafalay ni aram rogon? Ku rayog ni nge ognag be’ boch e falay ngodad ni bay boch ban’en u fithik’ ndan nang murung’agen. Faanra aray rogon mab t’uf ni ngad kol ayuwgad ni bochan e ke yog Got ndab da uned nga ngongolen e “pig” ara da ninged e ayuw ko pi sothuw.​—Lev. 19:24, BT; Deut. 18:10-12.

“MANGA YIGI PAR FITHIK’ I DOWMED NIB FEL’!”

17. Mang reb e ban’en ni gad baadag?

17 Immoy bangi babyor nrib ga’ fan ni yoloy fare ulung ni ma pow’iyey ko bin som’on e chibog ngar pied ko pi ulung e ngiyal’ nem. Tomuren nra weliyed murung’agen boch ban’en nthingari siyeg e pi Kristiano, ma rogned ni lungurad: “Gimed ra rin’ e tin nib mat’aw ni faan gimed ra par ni dab mu rin’ed e pi n’ey. Ere ke fel’ [ara “manga yigi par fithik’ i dowmed nib fel’,” NW]. (Acts 15:29) Yugu aram rogon ni pi thin nem nnog u tungun e gi babyor nem e nog ni yibe fingichiy e pi walag, machane be puguran ngodad ni ka ban’en ni aram rogon ni gad baadag ni nga i par fithik’ i dowdad nib fel’ ya nge yag nda pigpiggad ngak Got nib fel’ rogon.

18, 19. Mang boch ban’en nrayog ni ngad athapeged u lan e bin nib beech e fayleng?

18 Gad manang ni chiney ni ka gad bay ko re m’ag ney ndawor da flontgad e ku ra ud m’argad. Ere, dab da lemnaged nnap’an ni gad ra m’ar ma ra ngongliy Got e maang’ang ni nge golnag e m’ar rodad. Machane, be weliy e Revelation 22:1, 2 murung’agen ba ngiyal’ nra chuw e m’ar ko girdi’. Nap’an nni pilyeg e changar rok apostal John, me guy ba “lul’ ni bay e ran ko yafos riy” nge “gek’iy ko yafos.” Ma yuwan e yu ke gek’iy nem e “ma chuweg e liliy rok e pi nam.” Re n’ey e der weliy murung’agen ba mit e gek’iy ni falay nra chuweg e m’ar e chiney ara boch nga m’on. Ya be weliy murung’agen e n’en nra rin’ Jehovah u daken Jesus ni aram e ra pi’ e yafas ndariy n’umngin nap’an ngak e piin ni yad ra fol rok, ma aram reb e ban’en ni ka bay boch nga m’on nrayog ni ngad athapeged.​—Isa. 35:5, 6

19 Chiney ni gad be sonnag e re ngiyal’ i n’em e gad manang ni ma lemnagdad Jehovah ni kub muun ngay e ngiyal’ ni kad m’argad. Ere, rayog ni nge pagan’dad nra ayuwegdad Got u nap’an ni gad ra m’ar ni bod rogon David. Maku rayog ni nga dogned fapi thin ni yog David ni faani gaar: “Bay mu ayuwegneg, ni bochan e gu be rin’ e n’en ni ba fel’; bay um teg u p’eowchem ni dariy n’umngin nap’an.”​—Ps. 41:12, BT.

[Boch e thin nra tamilangnag murung’agen]

^ I yog ba ken e babyor ni gaar: “Kan pirieg ni bay ba mit e bayking ni ma k’aring e gowal nga dakeney nge yanyan kenggin nge ku boch e bayking ni yira athukuy ko wain me yim’.”​—The Origins and Ancient History of Wine.

[Deer ni ngan pi’ e fulweg riy]