Umog e Thin Nra Ayuweg Boch e Girdi’

“[A Somol] mang e gu par nib fel’ u wun’um e thin ni be yib u l’ugunag.”​—PS. 19:14.

TANG: 21, 35

FAANRA UD FOLWOKGAD ROK JESUS, MA UW ROGON NRA AYUWEGDAD NI . . .

ngad mel’eged e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad?

ngad mel’eged e thin nib fel’ ni nga dogned?

nga u dogned e thin nib fel’?

1, 2. Mang fan nib puluw ni kan taarebrogonnag bolowthen e girdi’ ko nifiy?

 U TABOLNGIN e October ko duw ni 1871 me yik’ bangi gerger u reb e binaw u Meriken ni ka nog yu Wisconsin ngay. Rib papey ni garer e re nifiy nem me yik’ sogonap’an l’agruw e bilyon ken e gek’iy. Kub pag 1,200 e girdi’ nra m’ad u nap’an e re nifiy nem. Un lemnag nsana ke tabab e re nifiy nem ko nochi nifiy ni i thay u lan ay e train u nap’an ni yira breknag. Ere, riyul’ fapi thin ko James 3:5 ni faan be gaar: “Aygum tafinayniged bangi gerger ni ba ga’ ni ba ga’ yang nrayog ni ngan urfiy nga bochi daramram nrib achig!” Mang fan ni yog James e re thin ney?

² I tamilangnag James fan e re fanathin rok nem ko verse 6. I yog ni “bolowthey e bod ba nifiy.” Bolowthey e be yip’ fan e thin ni gad ma yog. Thin ni gad ma yog e bay gelngin ni nge kirebnag boch ban’en. Ku be yog e Bible ni ‘tin ni gad ma yog e rayog ni ayuweg e yafos fa reb e ra thang.’ (Prov. 18:21) Machane, gathi be yip’ e re n’ey fan ndab ku ud nonad ni bochan e ri chey ma gad yog ban’en nib kireb, ni bod rogon ni ngad talgad i fanay e nifiy ni bochan e gad be rus nri kirebnag boch ban’en. Ya n’en ni gad be weliy e rogon ni ngad gonopiyed e thin ni gad ma yog. Bod ni faan gad ra gonopiy rogon ni gad ma maruwel ko nifiy ma aram e rayog ni ngad fanayed ni ngad lithed e ggan rodad, ara ngad rorgad ngay, ara ngad guyed ramaen nnep’. Ku bod rogon bolowthdad ni faan gad ra  fanay nib fel’ rogon ma rayog ni ngad pininged e sorok ngak Got mu kud ayuweged boch e girdi’.​—Ps. 19:14.

3. Mang dalip ban’en ni gad ra weliy u rogon e numon ni gad ma tay?

³ Demtrug ko gad ma non nga langdad ara gad ma fanathin nga pa’dad, ma re n’ey e reb e tow’ath ni ke pi’ Got ngodad. Ere, uw rogon ni ngad fanayed e re tow’ath ney ni bay rodad ni ngad pied e athamgil nga laniyan’ boch e girdi’? (Mu beeg e James 3:9, 10.) Chiney e ngad weliyed dalip ban’en nib ga’ fan u rogon e numon ni gad ma tay, ni aram e: ngiyal’ ni ngad nonad, n’en ni nga dogned, nge rogon ni ngad nonad.

NGIYAL’ NI NGAD NONAD

4. Mu weliy boch ban’en ni ma buch ni be m’ug riy ni bay yu ngiyal’ nib t’uf ni ngad ‘th’abed gulungdad.’

⁴ Numon ni gad ma tay e aram bang ko yafas rodad. Machane, gathi gubin ngiyal’ nib t’uf ni ngad nonad. Bin riyul’ riy e, be yog e Bible ni bay e ngiyal’ ni “ngan th’ab gulungey.” (Ekl. 3:7) Faan gad ra th’ab gulungdad u nap’an ni be non boch e girdi’, ma aram e gad be dag ni gad be tay farad. (Job 6:24) Maku reb e, faanra dab da weliyed murung’agen boch ban’en nsusun e dab ni weliy, ma aram e gad be dag ni gad ba gonop. (Prov. 20:19) Maku reb e, ku gad ba gonop ni faan gad ra guy rogon ni ngad gagiyegnaged bolowthdad u nap’an ni ke yog be’ ban’en ni ke k’aring e damumuw ngodad.​—Ps. 4:4.

5. Uw rogon ni ngad daged nib ga’ fan u wan’dad fare tow’ath ni ke pi’ Got ngodad ni aram e rayog ni ngaud nonad?

⁵ Ku be yog e Bible ni bay “ngal’an ni ngan welthin.” (Ekl. 3:7) Faanra pi’ reb e fager rom ba tow’ath nrib manigil ngom, ma dabisiy ndab mman mu chaariy fare tow’ath nga bang ndab mu guy. Ya ba mudugil nra um fanay fare tow’ath ya nge m’ug riy nrib ga’ fan u wan’um. Ere, ku arrogon e numon ni gad ma tay. Gad ma dag nib ga’ fan e re tow’ath ney u wan’dad ni aram e gad ma maruwel ngay u fithik’ e gonop. Re n’ey e ba muun ngay ni ngad weliyed lanin’dad ngak be’, ara nga dogned e tin nib t’uf rodad, ara ngad pied e athamgil nga laniyan’ be’, ara ngad pininged e sorok ngak Got. (Ps. 51:15) Ere, uw rogon ma gad nang e ngiyal’ nib fel’ ni ngad ‘welthingad’ ara ngad nonad riy?

6. Uw rogon ni ke tamilangnag e Bible feni ga’ fan ni ngad mel’eged e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad?

⁶ Fapi thin ni bay ko Proverbs 25:11 (NW) e be tamilangnag feni ga’ fan ni ngaud mel’eged e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad. Be gaar: “Ba tafinay nni weliy ko ngiyal’ nib puluw ni ngan weliy riy e bod rogon e arfath ni gol ni kan tay nga lan barba’ i ban’en ni kan ngongliy ko silber.” Arfath ni gol e ban’en nrib fel’ yaan. Machane, yira tay nga lan barba’ i ban’en ni kan ngongliy ko silber, ma ra gel boch e fel’ yaan riy. Ere, ku arrogon ni faan gad ra mel’eg e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad, ma aram e rayog ni ngad ayuweged e en ni be motoyil ngodad. Ni uw rogon?

7, 8. Uw rogon ni folwok e pi walagdad nu Sapan rok Jesus u rogon nra mel’eged e ngiyal’ nib fel’ ni ngar weliyed murung’agen e fas ko yam’ riy?

⁷ Ba t’uf ni nge nang e en ni gad be non ngak fan e n’en ni gad be yog. Machane, faanra dab da gonopiyed e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad, ma rayog ni nge m’ay fan e n’en ni gad be yog. (Mu beeg e Proverbs 15:23.) Bod nnap’an e March ko duw ni 2011 me aw reb e durru’ nib gel u ngek u Sapan, ma nga tomuren me yib e day nib ga’ nge tharey boch e mach ko re nam nem. Ba pag 15,000 e girdi’ nra m’ad. Yugu aram rogon nib gel e gafgow ni tay e Pi Mich Rok Jehovah nge girdi’ ni yad ma par ko gi n’em u Sapan, machane i guy e Pi Mich Rok Jehovah rogon ni ngar fanayed e thin nu Bible ni ngar fal’eged laniyan’ e piin ni ke kireban’rad. Machane, boor e girdi’ u rom ni yad e Buddhist, ma gathi ri yad manang murung’agen e pi machib ni bay u lan e Bible. Ere, guy e pi walagdad nde fel’ ni ngar weliyed murung’agen e athap ko fas ko yam’ ko pi girdi’ nem e ngiyal’ nem ni ka fini thumur fare tsunami. Ere, n’en nra rin’ed e ra weliyed boch e thin nib fel’ ngorad nra fal’eg lanin’rad mu kur weliyed ngorad u lan e Bible fan ni ma buch boch ban’en nib kireb ko piin ndawor ra bucheged ban’en.

⁸ Jesus e manang e ngiyal’ ni nge th’ab gulungan. Machane, ku manang e ngiyal’ nib puluw ni nge non. (John 18:33-37; 19:8-11) Immoy bayay ni gaar  ngak pi gachalpen: “Ka boor ban’en ni nggu weliy ngomed, machane yugu ra yoor ngomed e chiney.” (John 16:12) Aram e n’en ni folwok e Pi Mich Rok Jehovah riy ni yad ma par u ngek u Sapan. L’agruw nge baley e duw nga tomuren e re tsunami nem mar uned i wereg fare Kingdom News No. 38 ni kenggin e “Rayog ni Ngki Fas e Piin ni Kar M’ad Bayay?” Aram e ngiyal’ ni boor e girdi’ nra adaged ni ngar motoyilgad ko n’en ni be yog e Bible u murung’agen e fas ko yam’, ma boor i yad e m’agan’rad ngay ni ngar feked bang e gi babyor nem. Ra reb e nam ma rogon e yalen riy, ma ra be’ ma teliw rok, ere ba t’uf ni ngad gonopiyed e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad ko girdi’.

9. Mang boch ban’en ni ma buch ni kub fel’ ni ngad mel’eged e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad riy?

⁹ Bay yu ngiyal’ nib t’uf ni ngad gonopiyed e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad riy. Bod nrayog ni nge yog be’ ban’en ngodad ni dubdad. Faanra buch ni aram rogon mab fel’ ni ngad fal’eged i lemnag ko lem rok facha’ ni nge yog fare n’em fa kemus ni yugu ban’en ni ke yog nde lem u m’on riy. Ma faanra ba t’uf ni ngad weliyed ngak murung’agen e n’en ni ke yog, ma de fel’ ni ngad nonad ngak u nap’an ni ka gad ba damumuw, ya rayog ni nga dogned ban’en ngak nde fel’ ni nga dogned. (Mu beeg e Proverbs 15:28.) Maku reb e, kub fel’ ni ngad gonopiyed rogon ni gad ma weliy murung’agen e tin riyul’ ko girdi’ rodad nde taareb e michan’ rodad. Gad baadag ni ngar nanged murung’agen Jehovah, machane thingar da gum’an’gad u puluwrad ma kub fel’ ni ngaud gonopiyed e n’en nib fel’ ni nga dogned ngorad. Ya faan gad ra yog e n’en nib fel’ ni nga dogned ngorad ko ngiyal’ nib fel’ ni nga dogned riy ma rayog ni ngar adaged ni ngar motoyilgad ngodad.

N’EN NI NGA DOGNED

10. (a) Mang fan nsusun e ngaud kol ayuwgad u rogon ni gad ma non? (b) Mang reb i kanawoen e thin ni yima tay nthingar da siyeged?

¹⁰ Thin ni gad ma yog e bay gelngin nrayog ni nge fal’eg laniyan’ be’ ara kirebnag. (Mu beeg e Proverbs 12:18.) Boor e girdi’ ko re fayleng rok Satan ney ni yad ma fanay e thin ni yad ma yog ni fan e ngar amithnaged laniyan’ boch e girdi’. Pi n’en ni yima yaliy, ara yima motoyil ngay, ara yima beeg ni nge chuweg e chalban e ba ga’ ni yima k’aring e girdi’ riy ni ngar ‘uthumed bolowtherad ni bod yungi sayden’ mar ‘puluweged e thin ni kireb ni bod bogi gan e gat’ing.’ (Ps. 64:3) Piin Kristiano e ba t’uf ni ngar siyeged e biney e ngongol. Moning e ku aram ba mit e “thin ni kireb” ni yima yog ni ngan darifannag be’ ara ngan kirebnag laniyan’. Ba ga’ ni yima thin ni moning ni bochan e ban’en nib mak’ak’ar, machane re n’ey e ba mom nrayog ni nge darifannag be’ me kirebnag laniyan’. Thin ni moning e ku aram ba mit e thin nsusun e ‘dabi’ un e piin Kristiano ngay. Ba fel’ ni nga dogned boch ban’en ni ngan minmin ngay, machane susun e ngad kol ayuwgad ndab ud thin i moninggad ni bochan e ngan minmin ngay, ma gad kirebnag laniyan’ boch e girdi’. Be fonownagdad e Bible ni gaar: “Dab umogned e thin nib kireb ku be’. Ke mus ni thin nra ayuweg be’ e nguu mogned, ni fa mit nem e thin ni ma fonownag e girdi’ me yib fan ngorad, fan e tin ni nga mogned e nge rin’ e tin nib fel’ ban’en ngak e piin ni kar motoyilgad ngomed.”​—Efe. 4:29, 31.

11. Uw rogon ni pi n’en ni gad ma yog e bay rogon ko n’en ni bay u gum’ircha’dad?

¹¹ I yog Jesus ni “l’uguney e ma weliy e n’en ni ke sugnag lanin’uy.” (Matt. 12:34) Re n’ey e be dag ni pi n’en ni gad ma yog e rayog ni nge dag e n’en ni bay u gum’ircha’dad. Ere, faanra rib t’uf e girdi’ rodad ma gad ma lemnagrad, ma gad ra mel’eg e n’en nib fel’ ni nga dogned ngorad. Maku gad ra yog boch e thin nib manigil nra pi’ e athamgil nga lanin’rad.

12. Mang reb e ban’en nrayog ni nge ayuwegdad u rogon ni ngad mel’eged e thin nib fel’ ni nga dogned?

¹² Ba t’uf ni ngad athamgilgad ya nge yag nda nanged e miti thin nib fel’ ni nga u dogned. Mus ngak Solomon ni Pilung ni ir be’ nib gonop maku i ‘fil yu bugithin ni bay e gonop riy’ ya nge yag ni aw nib puluw e n’en ni be yoloy nga but’, maku yira adag ni ngan beeg. (Ekl. 12:9, 10) Gur, bay yu ngiyal’ nib mo’maw’ ngom ni nga mog boch e “thin nib sumunguy”? Faanra aram rogon, ma sana ba t’uf ni ngkum lemnag boch e thin nrayog ni nga u mog. Reb e kanawo’ nrayog ni ngam rin’ e re n’ey riy e  aram e ngam fal’eg i yaliy rogon ni kan tay boch e thin nga lan e Bible nge boch e babyor rodad. Mu fil boch e thin ni gathi ri yima yog nge n’en ni be yip’ fan. Ma bin th’abi ga’ fan riy e ngam fil rogon nrayog ni nga u mog e pi thin nem ni nge ayuweg boch e girdi’. Be weliy e Bible murung’agen e tha’ u thilin Jehovah nge bin nganni’ i Fak ni gaar: “Somol ni Got e ke tay nga l’ugunag e thin ni nggog, ya nge yog ni gu pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin ni ke mulan’rad.” (Isa. 50:4) Faan gad ra tay e tayim ni ngad fal’eged i lemnag e n’en ni nga dogned ma rayog ni nge ayuwegdad ni ngad nanged e n’en nib fel’ ni nga dogned. (Jas. 1:19) Ere, rayog ni ngad fithed gadad ni nge lungudad, ‘Gur, faan gu ra yog e pi thin ney ma rayog ni ngari tamilangnag e n’en ni gu baadag ni nggog? Mang e rayog ni nge rin’ e pi n’en ni gu ra yog ngak e piin ni yad be motoyil ngog?’

13. Mang nib ga’ fan ni nga u dogned e thin nib mom ni ngan nang fan?

¹³ Kakrom u Israel e ba ga’ ni yima thoy e yabul ni fan e nge muulung e girdi’ nga taabang ara ngar wergad, ara u nap’an ni nge yan e salthaw ko mahl. Be taarebrogonnag e Bible e yabul ni kan thoy nib fel’ rogon ko thin ni yima yog nib mom ni ngan nang fan. Faanra dan thoy e yabul nib fel’ rogon ma rayog ni nge par e yafas ko pi salthaw nga thatharen e riya’. Ere ku arrogon ni faanra gathi rib tamilang rogon e thin ni gad ma yog, ma rayog ni ngad balyangnaged laniyan’ boch e girdi’ ara da k’aringed yad ni nge mich ban’en u wan’rad nde puluw. Machane, yugu aram rogon ni gad baadag ni nga u dogned e thin nib tamilang, machane ku de fel’ ni nga dogned e thin nra kirebnag laniyan’ be’ ara da nonad ndad lemgad u m’on riy.​—Mu beeg e 1 Korinth 14:8, 9.

14. Mu weliy reb e kanawo’ ni i fanay Jesus e thin riy nib mom ni ngan nang fan.

¹⁴ I dag Jesus e kanawo’ nib fel’ ni ngad folwokgad riy u rogon e thin ni ma mel’eg ni nge yog. Am lemnag fare welthin ni pi’ ni bay ko Matthew ko guruy ni 5 nge mada’ ko 7. Re welthin nem e ba ngoch machane rib manging’ e thin riy. Da i yog yu bugithin nib mo’maw’ ni ngan nang fan; ara i yog e thin nib gel ara thin nra kirebnag laniyan’ e girdi’. Ya i yog e thin nib tamilang, mab mom ni ngan nang fan, nge thin nra taw nga gum’irchaen e piin ni yad be motoyil ngak. Bod ni, i weliy murung’agen rogon ni ma pi’ Jehovah e tin nib t’uf ko pi arche’ ni fan e nge ayuweg e piin ni yad be motoyil ngak ni nge dab ki magafan’rad ko ggan ni ngar ked u reb e rran ngu reb. Ngemu’ miki taareb rogonnagrad ko arche’ ni aram e gaar: “Gathi ka ba ga’ famed ngak e arche’?” (Matt. 6:26) Riyul’ nrib fel’ rogon ni i non Jesus ngorad, ya fanay e thin nib mom ni ngan nang fan me taw nga gum’irchaey! Ere, chiney e ngad weliyed e bin dalip e n’en nib ga’ fan u rogon e numon ni gad ma tay.

ROGON NI NGAD NONAD

15. Mang fan nthingar ud nonad u fithik’ e sumunguy?

¹⁵ Ri kub ga’ fan rogon ni gad ma non ko girdi’. Nap’an ni welthin Jesus u lan tafen e muulung ko gin ni ilal riy u Nazareth, ma gubin e girdi’ u rom nra ‘gingad ko pi thin nem nib fel’ ni ke weliy ngorad.’ (Luke 4:22) Thin nib fel’ e ba mom ni ma taw nga gum’irchaen e girdi’. Bin riyul’ riy e, faanra ba fel’ e n’en ni gad be yog ngak be’ mab mom ni nge motoyil ngodad me adag e n’en ni gad be yog ngak. (Prov. 25:15) Rayog ni ngad folwokgad u rogon ni i non Jesus ni aram e nga u dogned e thin nib sumunguy, ngu fithik’ e tayfan, nge thin nra m’ug riy ni gad be lemnag laniyan’ boch e girdi’. Nap’an ni guy Jesus urngin e girdi’ ni kar bad ni ngar motoyilgad ngak mi ri taganan’ ngorad ma aram me “machibnag boor ban’en ngorad.” (Mark 6:34) Mus nga nap’an ni u nog e thin nib kireb ngak, ma da i tay puluwon ni thin nib kireb.​—1 Pet. 2:23.

16, 17. (a) Uw rogon ni ngad folwokgad rok Jesus u nap’an ni gad be non ngak girdien e tabinaw rodad nge pi fager rodad u lan e ulung nrib pach e thin rodad? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.) (b) Mu weliy ban’en ni ke buch ni be tamilangnag angin e thin nib fel’ ni gad ma yog.

¹⁶ Ba ga’ ni faanra faen ni gad be non ngak e be’ nri gad manang nib fel’ rogon, mab mo’maw’ ni ngad nonad u fithik’ e sumunguy nge gonop, ya rayog ni ngad lemnaged ni yug demtrug ban’en nrayog ni nga dogned ngak. Ba ga’ ni ma buch e re n’ey ni faanra faen ni gad be non ngak e reb i girdien e  tabinaw rodad ara reb e fager rodad u lan e ulung nrib pach e thin rodad. Gur, i lemnag Jesus ni bochan e ri yad ba chugur pi gachalpen ma aram e yug rayog ni nga i yog e thin nib gel ngorad? Danga’! Ya nap’an ni i maluagthin pi gachalpen ko mini’ rorad e ba tolang u fithik’rad, ma aram me guy Jesus rogon ni nge yal’uwegrad u daken e thin nib sumunguy, miki fanay bochi tir ni nge ayuwegrad ni ngar thilyeged rogon ni yad ma lem. (Mark 9:33-37) Rayog ni nge folwok e piin piilal rok Jesus ni aram e ngaur pied e fonow u “fithik’ e sumunguy.”​—Gal. 6:1.

¹⁷ Mus ni faanra ke yog be’ ban’en ni ke kirebnag lanin’dad, ma faan gad ra fulweg u fithik’ e thin nib sumunguy ma rayog ni nge yib angin nib fel’. (Prov. 15:1) Bod ni immoy reb e matin ni bay reb e pagel ni fak ni ke fel’ yangaren ni be rin’ boch e ngongol nib kireb. Ma bay reb e walag nib pin u lan e ulung ni ke kireban’ ko fare matin, me gaar ngak: “Kam gafgow ya de yag ni ngam llowan’nag fakam nib fel’ rogon.” Me par fare matin nge lem me gaar ngak fare walag: “Riyul’ nder fol e bitir rog e chiney, machane kug be gay rogon ni nggu skulnag. Mu guyeg u tomuren e Armageddon; me yag ni ngad nangew ko mang e ke buch rok.” Re n’ey ni yog e re matin nem ko re walag nem e ayuwegrow ni nge par nib aw e gapas u thilrow. Machane, i yag ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ fare pagel ni bochan e bay nib chugur ngorow ma ke rung’ag e n’en ni yow be weliy. Ere, nang fare pagel ndawori mulan’ e chitiningin u puluwon. Ireray e n’en ni ayuweg ni nge tal ndab ki cheg ko piin nib kireb e ngongol rorad. Munmun, ma aram me un ko taufe, ma boch nga tomuren ma aram me un ko maruwel u Bethel. Ere, demtrug ko gad bay u fithik’ pi walagdad, ara chon e tabinaw rodad, ara girdi’ ndad nanged owcherad, ma gubin ngiyal’ nthingar u dogned e ‘thin nib fel’ ma ba’ fan.’​—Kol. 4:6.

18. Faanra ud folwokgad rok Jesus, ma uw rogon nrayog ni nge ayuwegdad u rogon ni gad ma non?

¹⁸ Riyul’ ni yira ngat ko biney e tow’ath ni bay rodad ni aram e rayog ni ngaud weliyed lanin’dad nib fel’ rogon. Ere, manga yugu da folwokgad rok Jesus ni aram e ngaud mel’eged e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad riy, nge thin nib fel’ ni nga dogned, mu ud athamgilgad ni nga u dogned e thin nib fel’ ko girdi’. Ya faan gad ra rin’ ni aray rogon ma aram e rayog ni ngaud fal’eged laniyan’ e piin ni yad be motoyil ngodad, ma gad felfelan’nag Jehovah ni ir e En ni Ke Pi’ e biney e tow’ath ngodad.

[Deer ni ngan pi’ e fulweg riy]

[Kahol ko page 22]

NGA UNOG E THIN NRA AYUWEG BOCH E GIRDI’

NGIYAL’ NI NGAM RIN’: Mmel’eg e ngiyal’ nib fel’ ni ngam non

N’EN NI NGA MOG: Mmel’eg e n’en nib fel’ ni nga mog

ROGON NI NGAM NON: Mu non u fithik’ e sumunguy