Re n’em ni buch rog e ri thilyeg e yafos rog ni bochan e aram e ngiyal’ nug tabab ni ngguy rogon ni nggu nang Got. Machane u m’on ni nggu weliy e n’en ni migid ni buch ko re nep’ i n’em, ma gu baadag ni nggu weliy boch ban’en ni buch rog u nap’an ni ku gub bitir ni ir e k’aringeg ni nggu fil murung’agen Got.

Ni gargelnageg ko duw ni 1937 u Guesnain nreb e binaw ni bay ko lel’uch u France. Chitamag e ma un i ker e kol, ma ir e fil ngog feni ga’ fan ni ngaun maruwel nib gel. Ki fil e chitamag ngog ni nggu fanenikay e ngongol nde mat’aw. Ma guy nde fel’ e ngongol ni yima rin’ ngak e piin yad ma ker e kol, maku yad ma maruwel u yu yang nrayog ni ngar maad’adgad riy, ere baadag ni nge ayuwegrad. Ere un nga boch e ulung ni yad ma guy rogon ni nge yib mat’awun e piin yad ma ker e kol ni ngar rin’ed boch ban’en. Ku dabun ngongolen e sasalap ni ma guy ni ma rin’ e pi padrey. Yugu aram rogon nib fel’ rogorad, machane yad ma ning e ggan nge salpiy ko piin yad ma ker e kol ni yad ba gafgow. Bochan nri ma fanenikan e chitamag e ngongol rorad, ma aram fan nde fil ban’en ngog u murung’agen e teliw. Bin riyul’ riy e, dariy ba ngiyal’ ni gamow ma weliy murung’agen Got.

 Nap’an nug ilal, mu kug tabab ni nggu fanenikan e ngongol nde mat’aw. Reb e ban’en ni yima rin’ nug ma lemnag nde mat’aw e aram e boor e girdi’ u toobeg ndubrad daken e girdi’ nu bang ni ma par u France. Gu baadag nug ma un nga pi fakrad nggu soccergad u taabang. Bin riyul’ riy e chitinag e be’ nu Poland, ma gathi ir be’ nu France. Gu ma yim’ ni bochan ni nge gapas thilin e girdi’ nib thil e nam rorad, mar taarebgad.

Nap’an e duw 1957, me yog e am ni nggu un ko salthaw. Aram e n’en ni rin’ mug wan nga daken e burey u Algeria ko fare nep’ i n’em ni kug mu’ i weliy murung’agen. Tomuren nug non nib ga’ lamag nug be ning e ayuw ngak Got, ma faan gu sap mug guy ba donkey ni maloboch! Ere rug pag ba pogofan ngay ni gathi reb e salthaw ni toogor romad! Yugu aram rogon, ma re n’em ni buch rog nge mahl ni un tay e k’aringeg ni nggu lemnag fan e yafos rodad. Mang fan ni kan sunmiydad? Ma lemnagdad Got, fa? Gur, ra taw nga ba ngiyal’ me gapas gubin ban’en?

Nap’an ni kug fek e matal rog ni nggu wan gguy e gallabthir rog, ma aram ma gamow mada’ reb e Pi Mich Rok Jehovah. I pi’ ba ken e Bible ko Katolik ngog ni thin ni French ni fithingan e La Sainte Bible. Nap’an nug sul nga Algeria, ma aram mug tabab i beeg. Revelation 21:3, 4 e aram reb e thin nu Bible ni k’aringeg ni nggu lemnag boch ban’en. Be gaar: “Chiney e keb i par tafen Got nga fithik’ e girdi’! . . . Ma bayi n’ag urngin e lu’ u owcherad. Ma aram e dab ku unim’, ma dab ki i kireban’uy, ma dab ku un yor, ma dab ku un amith.” * Rug ngat ko pi thin ney me lungug, ‘Gur, rib riyul’ e pi n’ey?’ Ngiyal’ nem e dariy ban’en u murung’agen Got nge Bible ni gu manang.

Nap’an nug chuw ko salthaw ko duw ni 1959, mug mada’nag reb e Pi Mich ni ka nog François ngak ni ir e boor ban’en u Bible ni fil ngog. Ir e dag ngog u Bible fithingan Got ni aram Jehovah. (Ps. 83:18) Ku ir e weliy ngog nra yibnag Jehovah e tin nib mat’aw nga fayleng, me fal’eg e re fayleng ney nge mang paradis, me lebguy fapi thin ni bay ko Revelation 21:3, 4.

Ba puluw e pi machib ney u wan’ug, miki taw nga gum’irchaeg. Machane mu kug damumuw ko pi padrey ni gu baadag ni nggu puwan’ ngorad ni bochan e yad be machibnag boch ban’en ndariy u Bible! Ere gu be lem ni bod e chitamag ni gu baadag ni nggu togopuluw ko pi n’en ni yibe rin’ nde mat’aw. Gu baadag ni nggu rin’ ban’en ngay ni ka chingiyal’ nem!

Ere ayuwegeg François nge boch e Pi Mich ni nge war e damumuw rog. Ra weliyed ngog ni gadad e piin Kristiano e dab ud turguyed e kireb nga daken e girdi’, ya susun e ngad ayuweged yad ni aram e ngad weliyed ngorad fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got. Aram e re maruwel ni i rin’ Jesus, miki yog ngak pi gachalpen ni ngar rin’ed. (Matt. 24:14; Luke 4:43) Maku reb e, kug fil rogon ni nggu non ko girdi’ u fithik’ e sumunguy nge gonop ni yugu aram rogon nib thil e michan’ romad. Be gaar e Bible: “Tapigpig rok Somol e thingari dabi un ko tugthin. Thingari munguy ngak urngin e girdi’.”​—2 Tim. 2:24.

Gu thilyeg boch ban’en u rarogog mug un ko taufe u nap’an reb e circuit assembly nni tay ko duw ni 1959. Aram e gin nug mada’nag reb e walag nib pin riy ni ka nog Angèle ngak, ma rug baadag e re walag  nem. Ere gu tabab ni ngaug wan ko re ulung ni baaram ni ma un ngay ma nap’an e duw ni 1960, ma aram mug mabgolgow. Re ppin ney e be’ nib manigil, ma ir reb e tow’ath ni ke pi’ Jehovah ngog nrib ga’ fan u wan’ug.​—Prov. 19:14.

Kab kafram i yib ni boor ban’en nib ga’ fan ni kug fil ko pi walag ni pumoon ni yad ba gonop ma kar ilalgad ko tirok Got ban’en. Reb e ban’en nib ga’ fan ni kug fil e: Faanra ba sobut’an’dad ma gad be fol ko fare thin ni bay ko Proverbs 15:22 (NW), ma aram e rayog ni ngad rin’ed reb e maruwel nib mo’maw’ ni kan pi’ ngodad. Be gaar e re thin nem: “Faanra boor e piin ni yad be pi’ e fonow ma aram e rayog ni ngan mu’nag ban’en.”

Nap’an e duw ni 1964, mi ri t’uf ni nggu fol ko re fonow ney. Aram e ngiyal’ nni pi’ reb e maruwel ngog ni ngaug lekag e ulung ni nggu pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi walag, ma gu be ayuwegrad ni ngar chugurgad ngak Jehovah. Machane ngiyal’ nem e 27 e duw rog, ma dawori yoor ban’en ni kug nang. Ere ba ga’ nug ma oloboch, machane gu ma guy rogon ni nggu fil ban’en riy. Bin th’abi ga’ fan riy e boor ban’en ni kug fil rok boch e ‘tafonow’ ni yad ba salap, ma kar ilalgad ko tirok Got ban’en.

Ke yib ngan’ug ban’en ni buch rog u nap’an ni ka fin gu tabab ni ngaug lekag e ulung. Tomuren ni kug lekag reb e ulung u Paris, me yog reb e walag ni pumoon ngog ni baadag ni nggu nonow. Me lungug ngak, “Rayog.”

Me fitheg ni gaar, “Louis, mini’ e ma yan i guy e togta nga tafen?”

Me lungug, “Piin nib m’ar.”

Me gaar: “Arrogon. Machane kug guy nib ga’ ni piin yad ba gel ko tirok Got ban’en e ga ma chag ngorad ni bod e piin piilal. Boor e walag u lan e ulung romad ni ke mulan’rad, ara ka yad bbeech, ara yad ba tamra’. Faan gimed ra rin’ boch ban’en u taabang, ara mman nga taferad ko abich, mab gel e athamgil ni ga ra pi’ nga lanin’rad.”

Rug baadag e re fonow nem ni pi’ e re walag nem ngog. Rug ngat nga rogon feni t’uf rok e pi saf rok Jehovah. Ere yugu aram rogon nib mo’maw’ ngog, machane mug sobut’nag e lem rog mug fol ko n’en ke yog. Gu be pining e magar ngak Jehovah ko walag ni aram rogon.

Nap’an fa gal international convention nni tay u Colombes, Paris ko duw ni 1969 nge 1973, min teg ni gag e nggu yarmiy rogon e ggan ni yibe pi’ ni nge kay e girdi’. Bin baaram e convention nni tay ko duw ni 1973 e ba t’uf ni nggu ngongliyed e ggan ni  nge kay sogonap’an 60,000 e girdi’ u lan lal e rran! Dag nang rogon ni nggu rin’ed e re n’em. Machane ku aram bayay ni ayuwegeg fare fonow ni bay ko Proverbs 15:22 ni aram e nggu ning e ayuw ngak boch e girdi’. Ere gu wan gu ning e ayuw ngak boch e walag ni pumoon nib muun ngay boch e walag ni yad ma li’ e gamanman ni ngan longuy, nge boch ni yad ma yung e yasay, nge boch ni yad ma lum, nge boch ni yad ma chuw’iy boch ban’en u kantin. Bochan nug maruwelgad e pi walag ney u taabang, me yag ni nggu rin’ed e re maruwel ney nib mo’maw’.

Nap’an e duw ni 1973 mi nog ngomow e ppin rog ni nggu warow gu pigpiggow ko Bethel u France. Bin som’on e maruwel nni pi’ ngog e rib mo’maw’, ya ba t’uf ni ngguy rogon ni nge thap e babyor rodad ko pi walag ni yad ma par u Cameroon nreb e nam ni bay u Africa ni kan taleg e maruwel rodad riy u thilin e duw ni 1970 nge 1993. Dag nang ko rayog ni nggu rin’ e re n’em fa dabiyog. Sana guy fare walag ni ma yarmiy e maruwel u France nug be rus, ma aram me pi’ e athamgil nga lanin’ug. I gaar: “Rib t’uf e babyor ko pi walag u Cameroon. Ere ba t’uf ni ngad ayuweged yad!” Ma aram e n’en nug rin’ed.

In yay nug milekag ko pi nam ni yad ba mathil yu Cameroon ni nggu mada’gad e piin piilal ko pi ulung ko re nam nem. Pi walag nem e darur rusgad ma yad ba gonop. Ra ayuweged gag ni nggu pirieg boch e kanawo’ nrayog ni nggu thapeg e babyor riy ko pi walag ni yad ma par ko re nam nem ni gubin ngiyal’. I tow’athnag Jehovah e maruwel ni ug ted. Bin riyul’ riy e, sogonap’an 20 e duw ni gubin ngiyal’ ni i thap e ken nib beech e Wulyang ko Damit nge Our Kingdom Service ko pi walag u rom.

Nap’an ni gamow be tabab ni nggu nangew rarogomow, ma aram mug guy ni Angèle e ir be’ nib chugur e tha’ u thilrow Jehovah. Nap’an nug mabgolgow, ma aram mi ri gagiyel e re n’ey u rarogon. Bin riyul’ riy e yan i blayal’ ko rofen nug mabgolgow, me yog ngog nnap’an ni nggu meybilgow ma nggog ngak Jehovah ni gamow baadag ni nggu pigpiggow  ngak u rogon kanawoen nrayog. I fulweg Jehovah taban e re meybil nem.

Ki ayuwegeg Angèle ni ngari pagan’ug ngak Jehovah. Bod nnap’an nog ngomow ni nggu warow gu pigpiggow u Bethel ko duw ni 1973, me maruwar e tafinay rog ni bochan e gu baadag ni gu be lekag e pi ulung. Ere puguran Angèle ngog ni kug ognagew e yafos romow ngak Jehovah, ere demtrug ban’en ni ke yog e ulung rok ngomow ma thingar gu rin’ew. (Heb. 13:17) Rib puluw u wan’ug e n’en ni yog! Ere tomuren, ma aram mug warow nga Bethel. Ppin rog e ba gonop, mab puluw rogon ni ma lem, ma rib t’uf Jehovah rok. Ireray e pi fel’ngin ni ke gelnag e tha’ u thilmow, ma ke ayuwegmow ni nggu dugliyew boch ban’en nib fel’ rogon u lan e pi duw ni kug mabgolgow riy.

Yugu aram rogon ni kug pilibthirgow, machane kab ga’ e ayuw ni ma pi’ Angèle ngog. Bod nug guyew Angèle rogon ni nggu salapgow boch ko thin ni Meriken, ya nge yag nug unew nga boch e skul rodad ni boor riy e yima tay ni thin ni Meriken. Ere gu unew nga reb e ulung ni yima non riy ni thin ni Meriken ni yugu aram rogon ni ngiyal’ nem e ke pag 70 e duw romow. Ba mo’maw’ ngog ni nggu fil yugu reb e thin ni bochan e maruwel nug ma rin’ ni gag bang ko Branch Committee u France, machane gamow ma ayuwegew gamow. Chiney ni ke pag 80 e duw romow e ka gamow ma ulul ni nggu fal’egew rogomow ni fan ko muulung ko thin ni Meriken nge thin ni French. Ka gamow ma guy rogon ni nggu unew ko ulung romow ko muulung nge machib ko ngiyal’ nrayog. Ke tow’athnag Jehovah e athamgil ni gamow be tay ni nggu filew e thin ni Meriken.

Nap’an e duw ni 2017, me taw e thin ngomow Angèle ni nggu unew ko fare skul ni ka nog e School for Branch Committee Members and Their Wives ngay ni kan tay ko Watchtower Educational Center u Patterson u New York.

Riyul’ ni Jehovah e ir e Bin Th’abi Fel’ e Sensey. (Isa. 30:20) Ere aram fan ni gad gubin nib fel’ rogon e skul ni yibe tay ngodad ndemtrug ko ka gad bbitir ara kad pilibthirgad! (Deut. 4:5-8) Arrogon, kug guy ni pi fel’ yangaren ni yad ma motoyil ngak Jehovah nge pi walag ni kar ilalgad ko tirok Got ban’en e rayog ni ngar dugliyed boch ban’en nib fel’ rogon, mar manged boch e tapigpig rok Jehovah ni yad ba yul’yul’. Be puguran e Proverbs 9:9 (BT) ngodad ni be gaar: “Demtrug e n’en ni ga ra yog ngak be’ nib gonop ma ra gel boch e gonop rok. Ma demtrug e n’en ni ga ra yog ngak be’ nib mat’aw ma ra puthuy ko tin manang.”

Bay yu ngiyal’ nug ma sul ngaug lemnag e n’en ni buch rog ko fare nep’ i n’em u daken e burey u Algeria ni ke yan sogonap’an 60 e duw. Re nep’ i n’em e dag nang ni n’en nra buch rog nga tomuren e ra yibnag e felfelan’ ngog. Boor ban’en ni kug fil rok boch e girdi’! Riyul’ ni boor ban’en ni ke tow’athnagmow Jehovah riy. Ere kug dugliyew u wan’mow ndab gu talgow i fil boch ban’en rok e Chitamangidad ni bay u tharmiy nge pi walag ni yad ba gonop ma kar ilalgad ko tirok Got ban’en.