Ni gargelnageg ko duw ni 1955, ma l’agruw e pumoon ni walageg ni gag romad e th’abi bitir. Gu ilal u reb e binaw nib chugur ko yimuch u Finland u bangi ban’en ni yima yog yu Vantaa ngay e chiney.

In e duw u m’on nni gargelnageg, ma aram min taufenag e chitinag ni ke mang reb e Pi Mich Rok Jehovah. Machane chitamag e dabun e tin riyul’ ma der ma pag e chitinag ni nge fil e Bible ngomad e bitir ara pag ni nge fekmad ko muulung. Ere ba ga’ ni ma fil e chitinag e tin nib mom e machib ngomad u Bible ko ngiyal’ nde moy e chitamag.

Nap’an ni ku gub bitir nge mada’ ko ngiyal’ ni kug ilal, mu ug par nug be fol rok Jehovah. Bod ni immoy ba ngiyal’ u nap’an ni medlip e duw rog nri damumuw e sensey rog ngog ni bochan e gog ndab gu way ba mit e pancake ni yima ngongliy ko racha’ u Finland ni ka nog e verilättyjä ngay. Ere kol fare sensey langag nga barba’ i pa’ nge dun’uf ni nge mab, me fek ba fok nga barba’ i pa’ ni bay bang fare pancake riy me guy rogon ni nge thurpiy nga langag. Machane mug toy fare fok nge mul u pa’.

Nap’an ni ke gaman 12 e duw rog me yim’ e chitamag. Tomuren ma aram me yag ni ngaug un ko muulung. I dag e pi walag ni pumoon u lan e ulung e sumunguy ngog, ma aram e n’en ni ayuwegeg ni nggu mon’og ko tirok Got ban’en. Gu tabab i beeg e Bible ni gubin e rran ma gu be fil e pi babyor rodad nib fel’ rogon. Bochan ni ug rin’ e re n’ey, ma aram me yag ni nggu un ko taufe ko August 8, 1969 u nap’an ni ke gaman 14 e duw rog.

 De n’uw nap’an nga tomuren nug mu’nag e skul rog, ma aram mug tabab ko regular pioneer. In e wik nga tomuren, mug wan gu par nga reb e binaw nib t’uf e ayuw ko machib riy ni ka nog yu Pielavesi ngay nib chugur nga lukngun yu Finland.

Aram e gin nug mada’nag leengig riy ni ka nog Sirkka ngak. Rug baadag Sirkka ni bochan e ir be’ nib sobut’an’ ma rib t’uf Jehovah rok. Da i guy rogon ni nge gilbuguwan ara yoor e chugum rok. Gamow l’agruw nri gamow baadag ni nggu piew e tin th’abi fel’ romow ni fan ko pigpig romow ngak Jehovah, ma demtrug e re miti maruwel ni kan pi’ ngomow mab m’agan’mow ngay ni nggu rin’ew. Ere gu mabgolgow ko March 23, 1974. Nap’an ni yug gu mabgolgow, ma aram mug warow ni nggu pigpiggow u Karttula nreb e binaw nrib t’uf boch e tamachib riy ko bin nggu warow nga bang ko sebal.

Ka nap’an nug mabgolgow mi ke dag Jehovah ngomow ni faan gamow ra m’oneg Gil’ilungun, ma ra i pi’ e tin nib t’uf ko par romow. (Matt. 6:33) Bod nnap’an ni ug moyew u Karttula ma dariy e karrow romow. Ere som’on e gamow ma milekag u rat. Machane ra taw ko ngiyal’ ni be aw e ayis ma rib gel e garbeb. Ere ba t’uf e karrow romow ni bochan e ba ga’ yang e binaw nthingar gu machibgow riy. Machane de yoor e salpiy romow ni nggu chuw’iyew reb e karrow.

Machane bay borran ni yib reb e pumoon ni walageg ni nge guymow, ma aram me yog ngog nrayog ni nggu warow u karrow rok. Kan pi’ puluwon e insurance riy. Kemus ni nggu chuw’iyew e pensin nggu tew ngay. Tomuren ma ke yag reb e karrow ngomow.

I dag Jehovah ngomow ni ir e ba milfan ngak ni nge pi’ e tin nib t’uf ko par romow, ma maruwel romow e nggu m’onegew Gil’ilungun.

Nap’an ni gamow be un ko fare skul ni ka nog e Pioneer Service School ngay ko duw ni 1978, ma bay reb e walag ni pumoon ni ka nog Raimo Kuokkanen a ngak ni ir e be yarmiy e re skul nem ni pi’ e athamgil nga lanin’mow ni nggu fal’egew e babyor romow ni fan ko fare Skul u Gilead. Ere gu tababgow i fil e thin ni Meriken ni bochan e gamow be nameg ni nggu unew ko re skul nem. Machane u m’on nug fal’egew e babyor romow ni nggu unew ko re skul nem ko duw ni 1980, ma aram me taw e thin ngomow ni yibe piningmow ni nggu pigpiggow ko branch ofis u Finland. Ma ngiyal’ nem e dabiyog ni nge un e pi walag ni yad ma pigpig u Bethel ko fare skul u Gilead. Machane gamow baadag ni nggu pigpiggow ko gin be lemnag Jehovah nib fel’ ni nggu pigpiggow riy, ma gathi gin gamow be lemnag nib fel’. Ere  m’agan’mow ngay ni nggu pigpiggow u Bethel. Machane dag talgow i fil e thin ni Meriken ni bochan e gamow be lemnag nri chey ni boch ngaram me mab e kanawo’ ngomow nrayog ni nggu fal’egew e babyor romow ni fan ko fare Skul u Gilead.

In e duw nga tomuren, me yog fare Ulung ni Ma Pow’iyey nrayog ni nge fal’eg e pi walag ni yad ma pigpig u Bethel e babyor rorad ni ngar uned ko re skul nem. Ere ka chingiyal’ nem ma gamow fal’eg e babyor romow ni fan ko re skul nem, machane gathi gu rin’ew ni bochan e dubmow ni gamow be pigpig u Bethel. Danga’, ya kemus ni gamow baadag ni nggu dagew nib m’agan’mow ngay ni nggu pigpiggow ko gin nib t’uf e ayuw riy ni faanra ke bung rogomow. Ere taw e thin ngomow nrayog ni nggu warow nga Gilead, ma nap’an e September ko duw ni 1985 ma gamow mu’nag e bin 79 e class ko Skul u Gilead. Tomuren ma aram min pi’mow nga Colombia.

Nap’an ni ug moyew u Colombia, min taymow som’on ni nggu pigpiggow ko branch ofis. Gu athamgil ni nggu pi’ e tin th’abi fel’ rog ni fan ko maruwel ni kan pi’ ngog, machane tomuren reb e duw nug parew ko branch ofis, ma aram mug lemnag nib t’uf ni nge thil e n’en ni gamow be rin’. Ere aram e som’on u lan e yafos rog nu gog ni ngan thilyeg e maruwel romow. Tomuren ma aram min dugliy ni nggu mangew missionary ko fare mach nu Neiva ni bay u lan yu Huila.

Gu baadag e machib nug ma un ngay. Nap’an ni kug bay u Finland ndawor gu mabgol, ma bay yu ngiyal’ nug ma tabab ko machib nri kab kakadbul mug mu’ ni ke n’uw e nep’. Ma nap’an ni ka fin gu mabgolgow Sirkka, ma kub ga’ nug ma machib nib polo’ reb e rran. Nap’an ni gamow be machib u boch e binaw nib palog, ma bay yu ngiyal’ ni gamow ma mol u lan e karrow romow. Re n’ey e ma lichnag e tayim ni gamow be milekag riy miki yag ni nge bin migid e rran ma gamow tabab ko machib nri kab kakadbul.

Ere nap’an nni dugliy ni nggu mangew missionary, ma aram miki yag ni nggu pasiggow bayay ko machib ni bod kafram. I ga’ e ulung ni ug unew ngay, ma pi walag u Colombia e ur daged e tayfan, nge t’ufeg ngomow, maku yad ma dag nib ga’ fan u wan’rad e n’en ni gamow ma rin’.

Bay boch e binaw nib chugur ko gin nni pi’mow ngay u Neiva ndariy reb e Pi Mich riy. Ere ri magafan’ug nga rogon nrayog ni nge taw fare thin nib fel’ ko pi binaw nem. Machane de fel’ ni nge yan e girdi’ u yugu boch e nam ko pi binaw nem ni bochan e cham ni be tay fa yu ulung i girdi’ ni yad ma cham e am u rom. Ere ug meybil ni manga yigi yag ni nge mang be’ ko pi binaw nem reb e Pi Mich. Ug lemnag ni faanra baadag be’ nu rom ni nge fil e tin riyul’, mab t’uf ni nge yib i par nga Neiva. Ere ug meybil nu tomuren ni nge un reb e pumoon u rom ko taufe, ma aram e ra mon’og ko tirok Got ban’en me sul e ngaram ni nge machib. Machane da ug nang ni ka bay ban’en nib manigil ni be lemnag Jehovah ni kab thil ko n’en nug be lemnag.

De n’uw nap’an nga tomuren, ma aram mug tabab i fil e Bible ngak ba pagel ni ka nog Fernando González ngak. Ma par u reb fapi binaw ndariy e Pi Mich riy ni ka nog yu Algeciras ngay. Ba pag 30 e mayel ni ma milekag Fernando riy nga Neiva ni nge maruwel. Ri ma fal’eg rogon ni fan ko fol Bible ni gamow ma tay ma de n’uw nap’an nga tomuren me tabab ni nga i un nga gubin e muulung. Ka nap’an e bin som’on e wik ni tabab ko fol Bible, ma ma kunuy boch e girdi’ ni yad ma par ko binaw rok nga taabang ni nga i fil ngorad e n’en ke fil u nap’an e fol Bible ni be un ngay.

Nel’ e pul nga tomuren ni tabab Fernando ko fol Bible, ma aram me un ko taufe ko January ko duw ni 1990. Tomuren ma aram me mang reb e  regular pioneer. Nap’an ni mang be’ nu Algeciras reb e Pi Mich, ma aram me mom ni ngan pi’ boch e special pioneer ngaram. Ere nap’an e February ko duw ni 1992, ma aram me tabab reb e ulung u rom.

Ere gur, yigoo binaw rok Fernando e i machib Fernando riy? Danga’, ya tomuren ni un ko mabgol ma aram ma ranow leengin ra parew nga San Vicente del Caguán ni ku reb e binaw ndariy reb e Pi Mich riy. Ngemu’ mar ayuwegew ni nge sum reb e ulung u rom. Nap’an e duw ni 2002, ma aram min mel’eg Fernando ni nga i lekag boch e ulung, ma ka aram nap’an i yib ni yow ma lekag Olga ni leengin boch e ulung i yan.

Re n’ey ni buch e gu fil riy feni ga’ fan ni ngaug yibilay murung’agen boch ban’en ni bay rogon ko maruwel ni gad ma rin’ ni fan ko pigpig rodad. Ma rin’ Jehovah e tin ndabiyog rodad. Ma bin th’abi ga’ fan riy e ir suwon e woldug ni yibe kunuy, ma gathi gadad.​—Matt. 9:38.

Nap’an e duw ni 1990 min taymow ni ngaug lekagew boch e ulung. Gin nni pi’mow ngay ko som’on ni ngaug lekagew e ulung riy e reb e mach ni ka nog yu Bogotá ngay. Gu rusgow nri chey ma de yag ni nggu rin’ew e re maruwel ney ni kan pi’ ngomow nib fel’ rogon. Gamow leengig e taareb rogomow ko tin ka bay e girdi’ ndariy ban’en ni yugu ba thil ni gamow ba salap riy. Maku reb e de mecham ngomow ni ngaug parew u bang ni boor e girdi’ riy. Yugu aram rogon me lebguy Jehovah fapi thin ni ke micheg ni bay ko Filippi 2:13 ni be gaar: “Got e gubin ngiyal’ ni be maruwel u fithik’ i lanin’med ni be pingeg lanin’med ni nge m’agan’med ngay ni ngam folgad ko tin ni be finey.”

Boch nga tomuren, min taymow ni ngaug lekagew boch e ulung ni bay u Medellín ni aram fare mach ni kug weliy murung’agen aram ko som’on. Girdi’ nu rom e kar mechamgad ko cham ni yima tay u kanawo’, ere bayi n’en ma dakurur rusgad ko pi cham ney. Bod ni bay bayay u nap’an nug be fil e Bible ngak be’ nib pumoon, ma aram me tabab boch e girdi’ u wuru’ e naun rok ni ngar boyochnaged yad. I chugur ni nggu pach nga but’ nga daken e faraf, machane de rus fare pumoon nug be fil e Bible ngak miki ulul ni nge beeg e paragraph ni gamow bay riy. Nap’an ni mu’ i beeg fare paragraph me gaar ngog nggu son ya nge yan nga wen nge yib. De n’uw nap’an nga tomuren, me sul ni ke un l’agruw wochi tir ngak, me gaar ngog, “Siro’ machane kug wan nga wen ni nggu pining e gal bitir rog ney nga naun.”

Ku immoy yu ngiyal’ ni ug warow u thatharen e riya’. Bay bayay u nap’an ni gamow be yan ko machib, me mil leengig i yib ngog ni ke pig owchen nga bang. Ngemu’ me yog ngog ni bay be’ ni be guy rogon ni nge boyochnag. Rug gin ko re n’ey. Machane boch nga tomuren mug nangew ni fare pumoon e der guy rogon ni nge boyochnag Sirkka, ya be guy rogon ni nge boyochnag be’ nib pumoon ni ke yib i yan u tooben Sirkka.

Munmun me yag ni nge dab kug rusgow ko cham ni yima tay u kanawo’. Bochan ni ug guyew rogon ni i par e Pi Mich u rom nda ur rusgad u nap’an ni ur mada’naged boch e magawon ni aray rogon nge boch nib gel e kireb riy, ma aram e n’en ni pi’ e athamgil nga lanin’mow. Gu nangew ni faanra be ayuwegrad Jehovah, mab mudugil ni ku ra ayuwegmow. Gubin ngiyal’ ni gamow ma fol ko fonow ko piin piilal, ma gamow be kol ayuw, mu kug pagew fan e tin ka bay ban’en ngak Jehovah.

Riyul’ ni immoy boch ban’en ni i buch ni gathi rib gel e riya’ riy nib thil nga rogon ni ug lemnagew. Bay bayay nug rung’ag laman l’agruw ni’ ni yow be  tugthin nga wuru’ ba naun ni kug wan ngay ni bod laman l’agruw e ppin ni yow be luag e thin, mab kireb e thin ni be yog bagayow ngak bagayow. Dabug ni nggu motoyil ngak l’agruw ni’ ni yow be luag e thin, machane me yog faen tafen fare naun ngog ni nggu wan ko beranda ko naun rok. Faan gu wan ngaram mug guy ni l’agruw i arche’ ni parrot e yow be “luag e thin,” ya yow be sul u daken e thin ko buguli yoror rok facha’ ni tafen fare naun.

Nap’an e duw ni 1997 min mel’egeg ni ngaug pi’ fare skul ni ka nog e Ministerial Training School b ngay. Rug baadag nug ma un ko pi skul ni yima tay u lan e ulung rodad. Machane da ug lemnag nra taw nga ba ngiyal’ ma gag e ra ug skulnag e piin yad be un nga reb e pi skul ney.

Boch nga tomuren mu ug pigpig ni gag reb e district overseer. Machane nap’an ni tal e biney e yaram, ma aram mug sul ngaug lekag e pi ulung bayay. Ere ke pag 30 e duw nug ma yarmiy boch e skul ma kug ma lekag boch e ulung. Boor e tow’ath ni ke yag ngog ko pi maruwel ney. Machane ku bay boch e magawon ni ka ug mada’nag. Son nggu weliy.

Gag be’ nrogon ni kug lemnag ban’en e aram rogon nug ra rin’. Re n’ey e i ayuwegeg u boch e magawon nib mo’maw’ ni ug mada’nag. Machane bay yu ngiyal’ ni yugu ba pag rogon ni ug guy rogon ni nggu yal’uweg boch ban’en u lan e ulung. Ku bay yu ngiyal’ ni u gog ngak boch e walag ni ngar daged e t’ufeg ma dab ur lemnaged ni nge rin’ boch e girdi’ boch ban’en ndabiyog rorad. Machane bin riyul’ riy e aram e ngiyal’ nda i m’ug e gal fel’ngin ney rog.​—Rom. 7:​21-23.

Bay yu ngiyal’ nri ma mulan’ug ni bochan e pi meewar rog. (Rom. 7:24) Bay ba ngiyal’ nu gog ngak Jehovah u daken e meybil ni kab fel’ ni nggu tal ko missionary nggu sul nga Finland. Machane rofen nem ni blayal’ mug wan gu un ko muulung. Ma n’en nug rung’ag nni weliy u nap’an e muulung e micheg nga lanin’ug nib t’uf ni nggu par ko gin kan pieg ngay mug ulul i guy rogon ni nggu gel ko pi meewar rog. Mus ko chiney nrag sul nggu lemnag rogon ni sulweg Jehovah taban e re meybil rog nem ma ri ma pi’ e athamgil nga lanin’ug. Maku reb e kug be pining e magar nga rogon ni ke ayuwegeg ni nggu gel ko pi meewar rog.

Ri gamow be pining Sirkka e magar ngak Jehovah ni ke tow’athnagmow ke yag ni nggu pigpiggow ngak u polo’ e tayim romow u lan boor e duw. Kug be pining e magar ngak Jehovah ni ke pi’ reb e ppin ni nggu leay nri ma t’ufegeg maku be par nib yul’yul’ u lan e pi duw ney ni ke yan ke mada’ ko chiney.

Dabki n’uw nap’an ma bayi gaman 70 e duw rog, aram e nggu tal i pi’ boch e skul ma dab kug lekag e pi ulung i yan. Machane der kireban’ug ko re n’ey. Mang fan? Ya rib mich u wan’ug ni bin th’abi fel’ e kanawo’ ni ngad pininged e sorok riy ngak Jehovah e aram e ngad pigpiggad ngak u fithik’ e sobut’an’, ma gad pining e sorok ngak u fithik’ e t’ufeg ma gad be pining e magar ngak. (Mik. 6:8; Mark 12:​32-34) Ra ngad pininged e sorok ngak Jehovah ma de t’uf ni ngan pi’ reb e maruwel nib ga’ fan ngodad.

Gu ra sul nggu lemnag e maruwel ni ka ug rin’, ma kug nang riy ni gathi ni pi’ e pi maruwel nem ngog ni bochan e kab ga’ fag ko tin ka bay e walag, fa reb e kan pi’ ngog ni bochan e bay ban’en nrayog rog ndabiyog rok yugu boch e walag. Danga’, ke pi’ Jehovah e pi maruwel nem ngog ni bochan e runguy rok ngog. Ke pi’ e pi tow’ath ney ngog ni yugu aram rogon ni bay e meewar rog. Ma gu manang ni gubin e pi maruwel ney ni ke yag ni nggu rin’ ni bochan e ayuw rok Jehovah. Aram rogon ni ke gagiyel gelngin Got u daken e pi meewar rog.​—2 Kor. 12:9.