Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

ARTICLE NI NGAN FIL 32

Mu Guy Rogon ni Ngari Mich u Wan’um e En Ke Sunmiy Urngin Ban’en

Mu Guy Rogon ni Ngari Mich u Wan’um e En Ke Sunmiy Urngin Ban’en

“Ra nge michan’dad ma aram e ke pagan’dad ko . . . pi n’en ndarid guyed nga owchedad.”​—HEB. 11:1.

TANG 11 Pi N’en Ke Sunmiy Got e Be Pining e Sorok Ngak

TIN YIRA WELIY *

1. Mang e kan fil ngom u murung’agen e En Ke Sunmiydad?

FAANRA nni chuguliyem ko tin riyul’, ma dabisiy nim fil murung’agen Jehovah u nap’an ni ka gab bitir. Kan fil ngom ni Ir e Ke Sunmiy urngin ban’en, ma bay fel’ngin nib manigil, ma baadag ni nge paradisnag e re fayleng ney.​—Gen. 1:1; Acts 17:24-27.

2. Uw rogon u wan’ boch e girdi’ e piin nib mich u wan’rad ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en?

2 Machane boor e girdi’ nde mich u wan’rad ni bay Got ara Ir e Ke Sunmiy urngin ban’en. Ya yad ma lemnag ni sum e yafos u bochi ban’en nrib achig, me ngal’ i yan nga boch e yafos ni boor ban’en u rarogon nib mo’maw’ ni ngan nang fan. Boor ko pi girdi’ ney e ba tolang e skul rorad. Yad ma yog ni pi n’en ke pirieg e girdi’ ni llowan’ e be micheg nde puluw e n’en be yog e Bible, ma yigoo girdi’ ndariy e skul rorad, ara dariy ban’en ni yad manang, ara ba mom ni ngan bannagrad e ba mich u wan’rad ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en.

3. Mang nib ga’ fan ni ngad gelnaged e michan’ rodad?

3 Ere gad ra pag e pi n’en ma yog boch e girdi’ ni yad ba skul ni nge k’aringdad ni nge maruwar u wan’dad ni Jehovah e Ir e Ke Sunmiydad, fa? Re n’ey e be yan u rogon fan nib mich u wan’dad ni Jehovah e Ir e Ke Sunmiy urngin ban’en. Ba mich u wan’dad ni Jehovah e ir e En Ke Sunmiy urngin ban’en ni bochan e aram rogon ni ka nog ngodad, fa bochan ni gadad rodad e kad filed ke mich u wan’dad? (1 Kor. 3:12-15) Demtrug n’umngin nap’an ni kad manged reb e Pi Mich Rok Jehovah, ma gad gubin nib t’uf ni ngaud gelnaged e michan’ rodad i yan. Gad ra rin’ e re n’ey, ma aram e dabi bannagdad e “gonop rok e girdi’ nge sabanban ndariy rogon nga bayang” nib togopuluw ko Thin rok Got. (Kol. 2:8; Heb. 11:6) Re article ney e ra ayuwegdad ya gad ra weliy riy (1) fan ni boor e girdi’ nde mich u wan’rad ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en, (2) rogon nrayog ni ngari mich Jehovah u wan’um ni ir e En Ke Sunmiyem, nge (3) rogon nrayog ni nge par e michan’ rom nib gel.  

FAN NI BOOR E GIRDI’ NDE MICH U WAN’RAD NI BAY BE’ NI KE SUNMIY URNGIN BAN’EN

4. Mang e be tor e bin riyul’ e michan’ ngay nrogon ni be yog e Hebrews 11:1?

4 Bay boch e girdi’ ni yad ma lemnag nra nge yag e michan’ ngak be’ ma be yip’ fan ni nge riyul’ ban’en u wan’ ndariy e mich riy. Machane be yog e Bible ni gathi aram e bin riyul’ e michan’. (Mu beeg e Hebrews 11:1.) Be yog e Bible ni michan’ e be tor nga daken boch ban’en ni bay e mich riy. Ere gad manang nriyul’ ni bay Jehovah, nge Jesus, nge Gil’ilungun Got ni yugu aram rogon ndabiyog ni ngad guyed nga owchedad. (Heb. 11:3) Bay reb e scientist ni mang reb e Pi Mich ni yog ni gaar: “Michan’ romad e be tor nga daken boch ban’en ni bay e mich riy, ma da gur yogned nde puluw e pi n’en ke pirieg e pi scientist nib riyul’.”

5. Mang fan ni boor e girdi’ nib mich u wan’rad ndariy Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en nib fos?

5 Sana gad ra fith ni lungudad, ‘Mang fan ni boor e girdi’ nder mich u wan’rad ni Got e Ir e Sunmiy urngin ban’en nib fos ni faanra boor ban’en ni be micheg ni ir e ke sunmiy e pi n’ey?’ Bay boch e girdi’ ndarur gayed e mich riy ngar nanged. Robert ni ir reb e Pi Mich Rok Jehovah e chiney e yog ni gaar: “Ug lemnag ndariy be’ ni ke sunmiy urngin ban’en ni bochan e da un weliy u skul. Fin ngiyal’ ni gaman 22 e duw rog e gu nonad e Pi Mich Rok Jehovah mug fil nib puluw e n’en be yog e Bible u murung’agen e tin kan sunmiy.” *​—Mu guy fare kahol ni “ Ban’en nib T’uf ni Nge Nang e Gallabthir.”

6. Mang fan ni bay boch e girdi’ nde mich u wan’rad ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en?

6 Bay boch e girdi’ nde mich u wan’rad ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en ni bochan e yad ma yog ni yigoo pi n’en ni yad ra guy nga owcherad e ra mich u wan’rad. Machane bin riyul’ riy e, ba mich u wan’rad boch ban’en ndabin guy ni bod e gravity ara ban’en ni bod e gamig ni bochan e bay e mich riy nib riyul’ e pi n’em. Michan’ ni be weliy e Bible murung’agen e ba muun ngay e “pi n’en ndarid guyed nga owchedad” ni bay e mich riy. (Heb. 11:1) Ba t’uf ni ngad ted e tayim ma gad athamgil ngad filed e pi n’ey ngad nanged, machane boor e girdi’ ndubrad ni ngar athamgilgad ngar rin’ed e re n’ey. Be’ ndabi rin’ e re n’ey e rayog ni nge yog ndariy e Got.

7. Urngin e girdi’ nib tolang e skul rorad nde mich u wan’rad ni Got e sunmiy e palpalth’ib, fa? Mu tamilangnag.

7 Bay boch e scientist ni ke riyul’ u wan’rad ni Got e sunmiy e palpalth’ib u tomuren ni kar gayed e mich riy. * Sana bay boch i yad ni i lemnag ndariy Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en ni bochan e da un fil e re n’ey ko pi skul nib tolang ni ur uned ngay ni bod Robert. Machane boor e scientist ni kar nanged Jehovah ma ke t’uf rorad. Ku arrogodad nthingar da guyed rogon ni nge mich Got u wan’dad ndemtrug tolngin e skul rodad ni bod e pi scientist ney, ya dariy be’ nrayog ni nge rin’ e re n’ey ni fan ngodad.

ROGON NI NGARI MICH U WAN’UM E EN KE SUNMIY URNGIN BAN’EN

8-9. (a) Mang deer e ngad weliyed e fulweg riy e chiney? (b) Mang angin nra yib ngom ni faan ga ra fil murung’agen e tin kan sunmiy?

8 Uw rogon nrayog ni ngari mich u wan’um e En Ke Sunmiy urngin ban’en? Ngad weliyed aningeg e kanawo’.

9 Mu fil murung’agen e tin kan sunmiy. Faanra um yaliy e gamanman, nge woldug, nge pi t’uf, ma aram e rayog ni ngari mich u wan’um e En Ke Sunmiy urngin ban’en. (Ps. 19:1; Isa. 40:26) Ra yoor ban’en nim fil u murung’agen e pi n’ey, ma aram e rayog ni ngari mich u wan’um ni Jehovah e Ir e Ke Sunmiy urngin ban’en. Pi babyor rodad e ba ga’ ni ma weliy boch ban’en u rarogon e tin kan sunmiy. Ere mu beeg e pi babyor ney ni yugu aram rogon nib mo’maw’ ni ngan nang fan. Mu fil e tin nrayog ni ngam fil riy. Ku dab mu pagtalin ni ngam yaliy bayay fapi video ni bay ko website rodad ni jw.org ni be weliy murung’agen e pi n’en kan sunmiy ni un dag ko fapi regional convention ni kad ted ko pi duw ni ke yan.

10. Mu weliy murung’agen ban’en ni be micheg ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en. (Roma 1:20)

10 Nap’an ni ga be fil murung’agen e tin kan sunmiy, mag tay fanam i yan ko n’en be fil ngom u murung’agen e En Ke Sunmiydad. (Mu beeg e Roma 1:20.) Bod nib t’uf gowelngin nge ramaen e yal’ ko pi n’en nib fos ni bay u fayleng. Machane bay boch ban’en u ramaen e yal’ nib kireb ni nge aw ko girdi’. Ere bay ban’en ni be ayuwegdad. Ni uw rogon? Bay ba thal i ban’en nib liyeg e fayleng ni ma ayuwegdad ko pi n’em ni ma yib ko yal’ nib kireb ko girdi’. Nap’an nra yoor e pi n’em ni be yib ko yal’, ma aram e be dub’ag e re thal i n’em nib liyeg e fayleng. Ere gur, gathi bay Be’ ni Ke Sunmiy e pi n’ey ni gad ba t’uf rok mab ga’ e llowan’ rok?

11. Uw e rayog ni ngam pirieg boch ban’en riy u murung’agen e tin kan sunmiy nra gelnag e michan’ rom? (Mu guy fare kahol ni “ Boch Ban’en Nra Gelnag e Michan’ Rom.”)

11 Ga ra yaliy fare Watch Tower Publications Index mu kum gay murung’agen boch ban’en ko jw.org, ma boor ban’en ni ga ra pirieg u murung’agen e tin kan sunmiy nra gelnag e michan’ rom. Som’on e rayog ni ngam beeg fapi article mag yaliy fapi video ni bay ko fare thin ni “Was It Designed?” Pi article nge video ney e ba ngoch ma be weliy boch ban’en u murung’agen e gamanman nge yugu boch ban’en ni kan sunmiy ni yira ngat ngay. Ku be weliy murung’agen boch e kanawo’ ni ki ngongliy e piin llowan’ boch ban’en riy ni yad be fol ko n’en yad be guy u rarogon e tin kan sunmiy.

12. Mang boch ban’en nsusun e ngad fal’eged i yaliy u nap’an ni gad be fil e Bible?

12 Mu fil e Bible. Fare scientist ni faan kan weliy murung’agen e som’on e de mich u wan’ ni bay Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en. Machane munmun me mich u wan’. I gaar: “Michan’ rog e gathi kemus ni be tor nga daken e pi n’en kug fil u murung’agen e science, ya ku be tor nga daken e tin kug fil u Bible.” Sana rayog ni ga manang e pi machib u lan e Bible nib fel’ rogon. Machane ra ngari mich u wan’um e En ni Sunmiyem, mab t’uf ni ngam ulul i fil e Thin rok Got. (Josh. 1:8; Ps. 119:97) Am lemnag rogon nib puluw e n’en be yog e Bible u murung’agen e pi n’en ni i buch kakrom. Kum lemnag rogon ni ke lebug e pi yiiy ni bay riy nge rogon nder togopuluw reb e thin riy nga reb. Faan ga ra rin’ e re n’ey, ma ra mich u wan’um ni bay Be’ ni Ke Sunmiydad ni gad ba t’uf rok, mab gonop, ma ir e thin rok e bay u Bible. *​—2 Tim. 3:14; 2 Pet. 1:21.

13. Mang reb e ban’en ni be dag ni bay e gonop ko Thin rok Got?

13 Nap’an ni ga be fil e Thin rok Got, mag tay fanam i yan u rogon nra ayuwegem e pi fonow ni bay riy. Bod ni ke kakrom ni be yog e Bible nib kireb ni ngan chogownag e salpiy ma ma ‘yib e kireban’ riy nib pire’ ngodad.’ (1 Tim. 6:9, 10; Prov. 28:20; Matt. 6:24) Kab puluw e re n’ey ngodad e ngiyal’ ney, fa? Bay ba ken e babyor ni be weliy rarogon e lem ko girdi’ e ngiyal’ ney ni yog ni gaar: “Girdi’ ni ma lemnag ni salpiy e aram e n’en th’abi ga’ fan u lan e yafos rorad e yooren e ngiyal’ e ba kireban’rad. Mus ngak e piin yad baadag ni nge yoor e salpiy rorad e kub kireban’rad ma yugu yad ma m’ar.” Ere ba manigil e fonow ni be pi’ e Bible ni be yog nsusun e dab da chogownaged e salpiy! Gur, ka be yib ngan’um boch e fonow u Bible ni ke ayuwegem? Faanra ga’ fan u wan’dad e fonow u Bible, ma aram e ra ud taga’gad ko gonop ni ke yib rok e En Ke Sunmiydad ni gad ba t’uf rok. (Jas. 1:5) Angin nra yib riy e ra gel boch e felfelan’ rodad.​—Isa. 48:17, 18.

14. Mang e ga ra nang u murung’agen Jehovah u daken e fol Bible ni ga ma tay?

14 Mu fil e Bible ni ga be nameg ni ngam nang Jehovah nib fel’ rogon. (John 17:3) Ga ra fil rarogon Jehovah nge pi fel’ngin. Ireray e pi fel’ngin ni ga ra nang u nap’an ni ga ra fil murung’agen e tin kan sunmiy. Nap’an ni ga ra fil murung’agen pi fel’ngin Jehovah, ma ra micheg nga lanin’um nriyul’ ni bay. (Ex. 34:6, 7; Ps. 145:8, 9) Ga ra nang Jehovah nib fel’ rogon ma ra gel e michan’ rom, mi ri t’uf rom, mi ri chugur e tha’ u thilmew.

15. Mang angin nra yib ngom ni faanra um weliy ko girdi’ murung’agen e michan’ rom?

15 Mu weliy ko girdi’ murung’agen e michan’ rom ngak Got. Ga ra rin’ e re n’ey ma ra gel e michan’ rom. Machane uw rogon ni faanra kam machibnag be’ ma be maruwar Got u wan’, ma dam nang ko mang e nga mog ngak? Mu gay e fulweg ko deer rok u lan ba ken e babyor rodad nib puluw ko Bible, ngemu’ mag weliy ngak. (1 Pet. 3:15) Ku rayog ni nga mog ngak reb e Pi Mich ni nge ayuwegem. Demtrug ko ra m’agan’ facha’ ko n’en be yog e Bible fa danga’, ma ra yib angin ngom e pi n’en kam gay murung’agen. Ku ra gel e michan’ rom. Ma angin nra yib riy e dabi mich u wan’um e n’en ma yog e piin yima lemnag ni yad ba gonop nge piin nib tolang e skul rorad ni yad ma yog ndariy Be’ ni Ke Sunmiy urngin ban’en.

NGA I PAR E MICHAN’ ROM NIB GEL!

16. Mang e rayog ni nge buch ni faanra dab ud guyed rogon ni nge gel e michan’ rodad?

16 Demtrug n’umngin nap’an ni kad pigpiggad ngak Jehovah, ma gubin ngiyal’ nthingar ud gelnaged e michan’ rodad ngak. Mang fan? Ya rayog ni nge war e michan’ rodad ni faanra dab da kol ayuwgad. Dab mu pagtalin ni michan’ e ba muun ngay e pi n’en ndarud guyed nga owchedad ni bay e mich riy. Ba mom ni ngad paged talin e pi n’en ndarud guyed. Aram fan ni yog Paul ni nge par be’ ndariy e michan’ rok e aram fare “denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad.” (Heb. 12:1) Ere uw rogon ni ngad siyeged ndabi buch e re n’ey?​—2 Thess. 1:3.

17. Mang e ra ayuwegdad ni nge par e michan’ rodad nib gel?

17 Som’on e, ngam wenig ngak Jehovah ni nge pi’ gelngin nib thothup ngom, mu um par ni ga be rin’ e re n’ey. Mang fan? Bochan ni michan’ e aram bang u wom’engin gelngin Got nib thothup. (Gal. 5:22, 23) Dabiyog ni ngari mich u wan’dad e En Ke Sunmiydad ni faanra dabi ayuwegdad gelngin nib thothup. Faanra ud ninged gelngin Jehovah nib thothup, ma ra pi’ ngodad. (Luke 11:13) Ku rayog ni ngad meybilgad ni nge lungudad: “Mu gelnag e michan’ romad.”​—Luke 17:5.

18. Mang reb e tow’ath nib manigil nrayog ni nge yag ngodad e chiney nrogon ni bay ko Psalm 1:2, 3?

18 Maku reb e, ngaum fil e Thin rok Got ni gubin ngiyal’. (Mu beeg e Psalm 1:2, 3.) Nap’an nni yoloy e re thin ney, ma ri in e girdi’ u Israel ni bay fare Motochiyel rok Got rorad ni kan yoloy nga but’. Machane pi pilung nge pi prist e rayog ni ngar beeged e re motochiyel ney. Ma gubin e yu medlip e duw ni ma muulung urngin e “pumoon, nge ppin, nge bitir” nge girdi’ u yugu boch e nam ni ma par u Israel nga taabang ni ngar motoyilgad ko Motochiyel rok Got ni ngan beeg. (Deut. 31:10-12) Nap’an ni immoy Jesus u fayleng, ma ri in e girdi’ ni immoy fare Babyor nib Thothup rorad. Yooren e yungi babyor ney e ma par u lan tafen e muulung. Ere ba thil ko ngiyal’ ney ni yooren e girdi’ e rayog ni ngar beeged bang ko Thin rok Got ara ra beeged ni ga’ngin. Ireray reb e tow’ath nrib manigil. Uw rogon ni ngad daged nrib ga’ fan e re tow’ath ney u wan’dad?

19. Mang e ba t’uf ni ngad rin’ed ya nge yag ni par e michan’ rodad nib gel?

19 Rayog ni ngad daged nib ga’ fan u wan’dad e Thin rok Got ni aram e ngaud beeged ni gubin ngiyal’. Susun e ngad ted e tayim ni fan ko beeg Bible nge fol Bible, ma gathi ngad rin’ed ko ngiyal’ ni bay e tayim rodad. Gad ra rin’ e re n’ey, ma aram e rayog ni nge par e michan’ rodad nib gel.

20. Mang e susun ni ngad dugliyed u wan’dad ni ngad rin’ed?

20 Gad ba thil ko “piin ni yad ba llowan’ nge piin ni yad ba sukul” ko re fayleng ney, ya michan’ rodad e be tor nga daken e Thin rok Got. (Matt. 11:25, 26) Be weliy e Bible ngodad fan ni ke gel e kireb u fayleng nge n’en ni bayi rin’ Jehovah ngay. Ere ngad dugliyed u wan’dad ni ngad gelnaged e michan’ rodad, mu kud ayuwegdad urngin e girdi’ nrayog ni ngad ayuweged ni ngki mich u wan’rad e En Ke Sunmiydad. (1 Tim. 2:3, 4) Ma ngkud athapeged e ngiyal’ ni urngin e girdi’ u fayleng e yad ra pining e sorok ngak Jehovah, ma rogned fapi thin ni bay ko Revelation 4:11 ni be gaar: “Somol romad ma Got romad! Ba’ rogom ni nga nog e sorok ngom. . . . Yi gur e mu sunumiy urngin ban’en.”

TANG 2 Fithingam e Jehovah

^ par. 5 Be yog e Bible ni Jehovah Got e Ir e Ke Sunmiy urngin ban’en. Machane boor e girdi’ nde mich e re n’ey u wan’rad, ya yad ma yog ni urngin ban’en nib fos ni yigi sum rok. Ere faan gad ra guy rogon ni ngari mich Got nge Bible u wan’dad, ma aram e dab da paged e pi n’en ni yad ma yog ni nge k’aringdad ni nge maruwar u wan’dad ni Jehovah e ir e ke sunmiy urngin ban’en. Re article ney e be weliy rogon nrayog ni ngad rin’ed e re n’ey.

^ par. 5 Boor e skul nder ma yog e pi sensey riy nrayog ni Got e ir e ke sunmiy urngin ban’en. Yad ma lemnag ni yad ra yog e re n’ey, ma yad ra towasariy e bitir ni nge mich Got u wan’rad.

^ par. 7 Ba pag 60 e girdi’ nib tolang e skul rorad nib muun boch e scientist ngay nib mich u wan’rad ni bay be’ ni ir e ke sunmiy urngin ban’en ni bay e thin rorad ko fa ken nib beech e Watch Tower Publications Index. Ga ra yan ko fare thin ni “Science,” mag yaliy fare thin ni “scientists expressing belief in creation.” Ku bay boch e pi thin ney ko fare Research Guide for Jehovah’s Witnesses. Ga ra yan ko fare thin ni “Science and Technology,” mag yaliy fare thin ni “‘Interview’ (Awake! series).”

^ par. 12 Mu guy fare article ni kenggin e “Gur, Rriyul’ Ndaki M’ag ko Ngiyal’ Ney, Fa Bay e Thin Riy nib N’uw Nap’an Mfini Tamilang u Wan’uy?” ni bay ko Fare Wulyang ko Damit ni fan ko girdi’ ni yoor ni No. 1, 2018 nge fare article ni kenggin e “Bible e Bay e Tin Riyul’ Riy Nrayog ni Ngan Pagan’uy Ngay” ni bay ko Fare Wulyang ko Damit ni fan ko girdi’ ni yoor ni No. 1, 2020.