1. Mang maruwel e gad ma un ngay ni gad gubin nrogon ni bay ko 1 Thessalonika 5:11?

 BAY bayay ni ke toy e ulung rom reb e Tagil’ e Liyor ara kar ngongliyed e yungi n’en ke kireb riy ya ngki beech bayay, fa? Faanra bay, ma dariy e maruwar riy ni ka be yib ngan’um e yay nsom’on nni tay e muulung u lan e re naun nem ni ka fini m’ay. Ba mudugil ni karim pining e magar ngak Jehovah. Bin riyul’ riy e, rayog nri sugsug e lu’ nga owchem me mo’maw’ rogon ni ngam un ko tang nga gelngin ni karim felfelan’. Pi Tagil’ e Liyor rodad nib fel’ rogon ni kan toy e yima pining e sorok riy ngak Jehovah. Machane ka bay yugu reb e maruwel ni gad ma rin’ nrayog ni ngad pininged e sorok riy ngak u yugu reb e kanawo’ ni kab fel’ boch. Re maruwel nem e ba muun ngay ban’en ni kab ga’ fan ko pi naun nem ni kan toy. Re n’em e aram e ngan ayuweg e piin yad ma yib ko pi tagil’ e liyor nem. Rayog ni ireray e n’en be lemnag apostal Paul u nap’an ni yoloy fapi thin ni bay ko 1 Thessalonika 5:11, ni aram kenggin e thin nu Bible ni fan ko re article ney.​—Mu beeg.

2. Mang e gad ra weliy ko re article ney?

² Apostal Paul e ir be’ ni manang rogon ni nge ayuweg e piin taareb e michan’ rorad. Manang rogon lanin’rad. Gad ra weliy ko re article ney rogon ni ayuweg pi walagen (1) ni ngar athamgilgad u fithik’ e pi magawon ni ur mada’naged, (2) mar guyed rogon ni ngaur pared ni bay e gapas u thilrad, (3) mar gelnaged e michan’ rorad ngak Jehovah. Ere ngad weliyed rogon nrayog ni ngad folwokgad rok ma gad ayuweg pi walagdad e ngiyal’ ney.​—1 Kor. 11:1.

3. Uw rogon nib puluw rogon e lem ni ma tay Paul?

³ Paul e rib t’uf pi walagen rok. Mus ngak mab gel e gafgow ni i mada’nag. Ere rayog ni nge runguy me nang rogon laniyan’ e piin taareb e michan’ rorad u nap’an ni yad ra mada’nag boch e magawon.  Bay bayay ni m’ay e salpiy rok Paul ma thingari gay e maruwel ni nge yognag e tin nib t’uf rok nge piin yad be un ngak. (Acts 20:34) Ir be’ ni ma mongongol tent. Ere nap’an ni taw nga Korinth, ma som’on e ur maruwelgad Aquila nge Priscilla u taabang ni yad ma mongongol tent. Machane “gubin e sabbath” ni ma machibnag e pi Jew nge piyu Greece. Ma nap’an ni taw Silas nge Timothy ngaram, “me pag Paul urngin ban’en me par ni yigoo thin rok Got e be machibnag ko girdi’.” (Acts 18:2-5) Dariy ba ngiyal’ ni pagtalin e n’en th’abi ga’ fan u lan e yafos rok ni aram e nge pigpig ngak Jehovah. Bochan nib gel e maruwel ni ma tay, ma aram fan nrayog ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ pi walagen. I puguran ngorad ndab ra paged e magafan’ nge rogon ni ngar yognaged e tin nib t’uf ko tabinaw rorad ni nge k’aringrad ni nge dab kur m’oneged e “tin ir e th’abi ga’ fan,” ni aram urngin ban’en ni bay rogon ko liyor rorad ngak Jehovah.​—Fil. 1:10, NW.

4. Uw rogon ni ayuweg Paul nge Timothy pi walagrow ni ngar athamgilgad u fithik’ e gafgow ni un tay ngorad?

⁴ De n’uw nap’an nga tomuren ni sum e ulung nu Thessalonika, mab gel e togopuluw ni mada’nag e pi walag nem ni ka fin ra bad ko tin riyul’. Nap’an nde yag ni nge pirieg ba ulung i girdi’ ni yad be wagey u lan fare binaw Paul nge Silas, ma aram mar girngiyed “boch i walagey ni girdien Kristus i yan ngak e piin ni yad be yog e thin u lan binaw” mi yad non nib ga’ lamrad ni be lungurad: “Yad be th’ab e motochiyel rok e pilung nu Roma.” (Acts 17:6, 7) Am lemnag gelngin e marus ni tay e pi cha’nem ni ka fin ra manged Kristiano u nap’an nra nanged ni ke chel e girdi’ ko re binaw nem kar togopuluwgad ngorad. Rayog ni nge dab kur pasiggad ko pigpig rorad ngak Jehovah, machane dabun Paul ni nge buch e re n’em. Yugu aram rogon nib t’uf ni ngar chuwgow Silas u rom, machane ra guyew rogon ni nge par e re ulung nem nib fel’ rogon e ayuw ni yibe pi’ ngorad. I puguran ngorad ni gaar: “Gu l’oged [Timothy] ni nge pi’ e athamgil nga lanin’med me gelnag e michan’ romed ngak Kristus, ya nge dabi sul bigimed nga riyel ni bochan e pi gafgow ni beer ni yibe tay ngomed.” (1 Thess. 3:2, 3) Rayog ni ka un gafgownag Timothy ko binaw rok u Lystra. I guy rogon ni i pi’ Paul e athamgil nga laniyan’ e pi walag u rom. Bochan ni ke guy Timothy rogon e ayuw ni pi’ Jehovah ko pi walag u rom, ma aram fan nrayog ni nge pi’ e pagan’ ko pi walag u Thessalonika ni ku ra fel’ rogon urngin ban’en nga puluwrad.​—Acts 14:8, 19-22; Heb. 12:2.

5. Uw rogon ni yib angin e ayuw ni pi’ reb e piilal ngak reb e walag ni pumoon ni ka nog Bryant ngak?

⁵ Ku mang reb e kanawo’ ni pi’ Paul e athamgil riy nga laniyan’ e piin taareb e michan’ rorad? Nap’an nra sulow Barnabas nga Lystra, nge Ikonium, nge Antiok ma ra reb e ulung “mi yow turguy e piin ni piilal riy ni yad e nguur ayuweged.” (Acts 14:21-23) Dariy e maruwar riy ni pi piilal ney e yag ni ngar fal’eged laniyan’ e pi walag ko pi ulung ney, ni bod e n’en ma rin’ e piin piilal e ngiyal’ ney. Mu tay fanam i yan ko n’en ni yog reb e walag ni pumoon ni ka nog Bryant ngak ni gaar: “Nap’an ni gaman 15 e duw rog, me chuw e chitamag u tabinaw min tharbog e chitinag ko ulung. Gu lemnag ndakuriy be’ ni be lemnageg miki mulan’ug.” Mang e ayuweg ni nge athamgil ko re ngiyal’ i n’em nrib mo’maw’ ngak? I gaar: “Bay reb e piilal ni ka nog Tony ngak ni ma yib i non ngog u nap’an e muulung nge yugu boch e tayim. I weliy ngog murung’agen boch e tapigpig rok Got ni ur mada’naged boch e magawon machane ki yag ni ngar pared ni yad ba felfelan’. I beeg ngog fare thin ni bay ko Psalm 27:10, mab ga’ ni ma weliy murung’agen Hezekiah ni i pigpig u fithik’ e yul’yul’ ni yugu aram rogon nib kireb e ngongol rok e chitamangin.” Mang angin e re ayuw ney ni yib ngak Bryant? I gaar, “Bochan ni pi’ Tony e athamgil nga lanin’ug, ma aram me munmun mug tabab ko pigpig u polo’ e tayim rog.” Piin piilal, mu tedan’med ngam ayuweged e piin bod Bryant nsana ba t’uf ‘bugithin nib fel’’ ni nge pi’ e athamgil nga lanin’rad.​—Prov. 12:25.

6. Uw rogon ni i fanay Paul e n’en ni i buch rok boch e girdi’ kakrom ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ pi walagen?

 ⁶ I puguran Paul ngak pi walagen ni bay ba ulung i girdi’ “nrib michan’rad ngak Got” ni pi’ Jehovah gelngirad ni ngar athamgilgad u fithik’ e gafgow ni ur mada’naged. (Heb. 12:1) Manang ni n’en ni buch rok boch e girdi’ ni ur moyed kakrom ni yag ni ngar athamgilgad u fithik’ urngin mit e gafgow ni i yib ngorad e rayog ni nge ayuweg pi walagen ni nge dab kur rusgad, mar yiluyed e changar rorad ko “fare binaw rok fare Got ni be par nib fos.” (Heb. 12:22) Ku arrogodad e ngiyal’ ney. Ba mudugil ni ma yib e athamgil nga lanin’dad u nap’an ni gad ra beeg murung’agen rogon ni ayuweg Jehovah Gideon, nge Barak, nge David, nge Samuel, nge yugu boch e girdi’. (Heb. 11:32-35) Ma uw rogon boch e walag e ngiyal’ ney ni kar daged nib gel e michan’ rorad? Ba ga’ ni ma yol boch e walag ko tochuch rodad ni yad be yog rogon ni ke gel e michan’ rorad u tomuren ni kar beeged murung’agen reb e tapigpig rok Jehovah e ngiyal’ ney nib yul’yul’.

7. Mang e kam fil ko fonow ni pi’ Paul ni bay ko Roma 14:19-21?

⁷ Ra ud guyed rogon ni nge par ni bay e gapas u lan e ulung, ma aram e gad be ayuweg pi walagdad. Yugu aram rogon nib thil rogon ni gad ma lemnag boch ban’en, machane darud paged e re n’ey ni nge ruw raba’nagdad. Ma gad ma pag lanin’dad u boch ban’en ni faanra de togopuluw ko kenggin e motochiyel u Bible. Am lemnag ban’en ni buch. Fare ulung nu Roma e bay boch e Kristiano riy ni yad e Jew ma boch e gathi yad e Jew. Ere nap’an nda kun fol ko fare Motochiyel rok Moses, ma aram e daki t’uf ni nge fol e pi tapigpig rok Jehovah u boch e motochiyel ni bay riy murung’agen boch e ggan ndabin kay. (Mark 7:19) Tomuren ma daki magawon laniyan’ boch e Kristiano ni yad e Jew ni ngar ked urngin mit e ggan. Machane ka bay boch i yad ni be magawon lanin’rad ni ngar ked e pi ggan nem. Bochan e re n’ey, ma aram me ruw raba’ e re ulung nem. Ere tamilangnag Paul feni ga’ fan ni ngar pared ni bay e gapas u thilrad me yog ni gaar: “N’en nib mat’aw ni ngan rin’ e nge dab ni kay e ufin, ma dab ni unum e wain, fa nrin’ yugu ban’en nra waliy be’ ni walagem ni girdien Got nge mul nga fithik’ e denen.” (Mu beeg e Roma 14:19-21.) I ayuweg Paul e piin taareb e michan’ rorad ni ngar nanged wenegan nra yib ngak be’ ni faanra un luag e thin u murung’agen boch ban’en ni aray rogon, nge wenegan nra yib ko ulung ni ga’ngin. Ki m’agan’ ngay ni nge thilyeg rogon ni be rin’ boch ban’en ya nge dabi magawonnag laniyan’ yugu boch e girdi’. (1 Kor. 9:19-22) Ere ku arrogodad nrayog ni ngad ayuweged pi walagdad, miki par ni bay e gapas u thildad ni faanra dab ud luaged e thin u murung’agen boch ban’en nra be’ ma ir rok e nge dugliy.

8. Mang e rin’ Paul u nap’an ni sum reb e magawon nib ga’ ni magawonnag rogon e gapas u lan e ulung?

⁸ I dag Paul e kanawo’ nrayog ni ngan folwok riy ni aram e i guy rogon ni nge par ni bay e gapas u thilrad e piin nde m’agan’rad nga boch ban’en nib ga’ fan. Bod ni bay boch e walag u lan e ulung ko bin som’on e chibog nrogned nsusun e ngan maad’adnag e pi Kristiano ni gathi yad e Jew nsana bochan e nge dabi gathibthibnagrad e pi Jew. (Gal. 6:12) Yugu aram rogon nri de m’agan’ Paul ko re n’ey ma de yog nthingar ni fol ko n’en be lemnag, ya sobut’nag laniyan’ nge ning e fonow ko pi apostal nge piin piilal ni yad bay u Jerusalem. (Acts 15:1, 2) Angin ni yib riy e ayuweg e pi Kristiano nem ni ngar pared ni yad ba felfelan’, miki par e ulung ni bay e gapas riy.​—Acts 15:30, 31.

9. Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad ko n’en ni rin’ Paul?

⁹ Faanra ke sum e maluagthin u murung’agen ban’en nib ga’ fan, ma ra m’ug ni gad be guy rogon ni nge par ni bay e gapas u thildad ni faan gad ra sap ko piin ke tayrad Jehovah ni ngar ayuweged e ulung ni ngar pow’iyed gadad. Ba ga’ nrayog ni ngan pirieg boch e fonow nib puluw ko Bible  u lan yu ken e babyor rodad, ara boch e babyor ni ke ngongliy e ulung rodad ni be weliy rogon ni ngan rin’ reb e ban’en nge reb. Faan gad ra tedan’dad nga rogon ni ngad folgad ko pi fonow nem ko bin ngad guyed rogon ni nge fol yugu boch e girdi’ ko n’en gad be lemnag nib puluw ni ngan rin’, ma aram e gad be mon’ognag e gapas u lan e ulung.

10. Mang e ki rin’ Paul ni nge guy rogon ni nge par ni bay e gapas u lan e ulung?

¹⁰ Ma guy Paul rogon ni nge par ni bay e gapas ni aram e ma weliy fel’ngin e pi walag ko bin nge weliy thibngirad. Bod nu tungun fagi babyor ni yoloy nge pi’ ngak piyu Roma, me yog fithingan boor e girdi’ riy ma yooren i yad e yog ban’en nib fel’ ni ke rin’ ara ban’en u murung’agen. Rayog ni ngad folwokgad rok Paul ni aram e nga u dogned fel’ngin pi walagdad. Gad ra rin’ e re n’ey, ma aram e gad be ayuweg e pi walag ni nge chugur thilrad, ma re n’ey e ra gelnag e t’ufeg u lan e ulung.

11. Uw rogon ni ngad awnaged e gapas u nap’an ni ke sum e magawon u thildad?

¹¹ Yu ngiyal’ e mus ko pi Kristiano ni kar ilalgad ko tirok Got ban’en, ma rayog ndabi taareban’rad ara ra luaged e thin u murung’agen boch ban’en. Aram e n’en ni buch rok Paul nge Barnabas ni fager rok nib chugur thilrow. Ra luagew e thin ko ngar fekew Mark nge un ngorow ko yay ni migid e milekag ni ngar tew ni yow be machib fa danga’. Ra ‘luagew e thin nib el merin,’ ma aram e dakur milekaggow u taabang. (Acts 15:37-39) Machane i yag ni nge fal’eg Paul, nge Barnabas, nge Mark e tha’ u thilrad, ma re n’ey e be m’ug riy nib ga’ fan u wan’rad ni nge par ni bay e gapas nge taareban’ u lan e ulung. Boch nga tomuren me yog Paul boch ban’en nib fel’ u murung’agen Barnabas nge Mark. (1 Kor. 9:6; Kol. 4:10) Ku arrogodad nib t’uf ni ngad pithiged e magawon ni ke sum u thildad boch e walag u lan e ulung ma gad ulul ni ngad sapgad nga fel’ngirad. Gad ra rin’ e re n’ey, ma aram e gad be guy rogon ni nge par e gapas nge taareban’ u thildad.​—Efe. 4:3.

12. Mang boch e magawon ni be mada’nag pi walagdad?

¹² Nap’an ni gad ra gelnag e michan’ rok pi walagdad ngak Jehovah, ma aram e gad be ayuwegrad. Bay boch e walag ni ma moningnagrad e girdi’ u lan e tabinaw rorad ndarur uned ko tin riyul’ ara piin yad nga maruwel ara skul. Ma boch i yad e ke yib ba mit e m’ar ngorad nib ubchiya’ ara ke aw ban’en nga lanin’rad nib mo’maw’ ni nge chuw. Ma boch e ke yoor e duw ni kan taufenagrad ma ke n’uw nap’an ni yad be son ni ngan thang e re m’ag ney. Pi n’ey e rayog ni nge skengnag e michan’ ko pi Kristiano e ngiyal’ ney. Ku ireray e pi magawon ni i mada’nag e pi walag u lan e ulung ko bin som’on e chibog. Ere mang e rin’ Paul ni nge gelnag e michan’ rok pi walagen?

13. Uw rogon ni ayuweg Paul e piin un moningnagrad ni bochan e michan’ rorad?

¹³ I fanay Paul e thin ni bay u lan e Babyor nib Thothup ni nge gelnag e michan’ rok pi walagen. Bod ni pi Kristiano ni yad e Jew e rayog ndar nanged e n’en nga rogned u nap’an nra gathibthibnagrad girdien e tabinaw rorad ni yad ma yog ni kab fel’ e teliw rok e pi Jew ko teliw ni Kristiano. Ere dariy e maruwar riy ni fagi babyor ni yoloy Paul nge yan ngak e pi Hebrew e ri pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano nem. (Heb. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Rogon e pi n’en ni weliy ngorad e rayog ni nge ayuwegrad ni ngar nanged rogon ni ngar fulweged lungun e piin be togopuluw ngorad. Ku rayog ni ngad ayuweged e piin taareb e michan’ rodad e ngiyal’ ney ni yibe moningnagrad ni ngar fanayed e pi babyor rodad nib puluw e thin riy ko Bible ni ngar weliyed fan ni ke mich boch ban’en u wan’rad. Ma faanra yibe moningnag e pi fel’ yangaren u lan e ulung ni bochan e ba mich u wan’rad ni bay be’ ni ke sunmiy urngin ban’en, ma rayog ni ngad ayuweged yad ni ngar pirieged boch ban’en u lan fa gal ke brochure ni Was Life Created? nge The Origin of Life​—Five Questions Worth Asking nra ayuwegrad ni ngar weliyed fan nib mich u wan’rad ni bay be’ ni ke sunmiy urngin ban’en nib fos.

14. Mang e ma rin’ Paul ni yugu aram rogon ni boor ban’en ni ma rin’ ni fan ko machib ma be fil e tin riyul’ ko girdi’?

 ¹⁴ I pi’ Paul e athamgil nga laniyan’ pi walagen ni ngar daged e t’ufeg u daken e “tin nib fel’” ni yad be rin’. (Heb. 10:24) Gathi kemus ni ayuwegrad u daken e thin rok, ya ki ayuwegrad u daken e ngongol rok. Bod nnap’an ni yib e uyungol nga Judea me pi’ e ayuw ni ngan thapeg boch ban’en nib t’uf ko pi walag u rom. (Acts 11:27-30) Bin riyul’ riy e, yugu aram rogon ni boor ban’en ni ma rin’ ni fan ko machib ma be fil e tin riyul’ ko girdi’, ma gubin ngiyal’ ni i gay boch e kanawo’ nrayog ni nge ayuweg riy e piin yad be gafgow nder gaman e tin nib t’uf ko par rorad. (Gal. 2:10) Re n’ey ni rin’ e ayuweg e pi walag ni ngari pagan’rad nra ayuwegrad Jehovah. Nap’an ni gad ra fanay e tayim rodad, nge salap rodad, ma gad athamgil u rogon nrayog rodad ni ngad pied e ayuw ni fan ngak e piin kar gafgowgad u tan e yoko’, ara durru’, ara boch ban’en ni ma yib ni yima gafgow riy e ngiyal’ ney, ma aram e ku gad be gelnag e michan’ rok pi walagdad. Ku rayog ni ngad rin’ed e re n’ey ni faanra ud pied e salpiy ni ayuw ni fan ko maruwel ni yibe rin’ u ga’ngin yang e fayleng ni gubin ngiyal’. Pi n’ey nge yugu boch ban’en ni gad ma rin’ e ma ayuweg pi walagdad ni nge pagan’rad ndabi digeyrad Jehovah.

15-16. Susun nge uw rogon e ngongol rodad ngak e piin ke war e michan’ rorad?

¹⁵ De mulan’ Paul u puluwon e piin ke war e michan’ rorad. I dag e runguy ngorad ma i non ngorad u fithik’ e sumunguy mab fel’ e thin ni i yog ngorad. (Heb. 6:9; 10:39) Bod nib ga’ ni i fanay fare bugithin ni “gadad” u lan fagi babyor ni yoloy nge yan ngak e pi Hebrew. I rin’ e re n’ey ni nge dag ni mus ngak mab t’uf ni ngki fol ko fonow ni be pi’. (Heb. 2:1, 3) Ku arrogodad nder ma mulan’dad u puluwon e piin ke war e michan’ rorad ni bod e n’en ni rin’ Paul. Ya ngad daged nriyul’ ni gad be lemnagrad ya nge yag nda ayuweged yad. Gad ra rin’ e re n’ey, ma aram e gad be micheg ni yad ba t’uf rodad. Ra ba sumunguy lingan  e thin ni gad ma yog maku rayog ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ be’.

¹⁶ I ayuweg Paul pi walagen ni nge pagan’rad ni manang Jehovah e tin nib fel’ ni yad be rin’. (Heb. 10:32-34) Ku rayog ni ngad rin’ed e re n’ey u nap’an ni gad be ayuweg reb e walag ni ke war e michan’ rok. Rayog ni nga dogned ngak ni nge weliy ngodad rogon ni nang e tin riyul’, ara da pied e athamgil nga laniyan’ ni nge lemnag boch ban’en ni buch rok kafram nri thamiy riy rogon e ayuw ni pi’ Jehovah ngak. Rayog ni ngad fanayed e ngiyal’ ney ni ngad micheged ngak ndawori pag Jehovah talin rogon ni i dag nib t’uf rok kafram, ma dabi digey boch nga m’on. (Heb. 6:10; 13:5, 6) Pi n’ey ni gad ra weliy u taabang e rayog ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi walag ney ni ngar ululgad ko pigpig ni yad be tay ngak Got.

17. Mang boch ban’en nrayog ni ngad mon’oggad riy?

¹⁷ Ku rayog ni ngad mon’oggad u rogon ni gad be ayuweged gadad ni bod rogon reb i girdien e dimow naun ni ma mon’ognag e salap rok ni buchuuw ma buchuuw. Rayog ni ngad ayuweged yugu boch e girdi’ ni nge yib gelngirad ni ngar athamgilgad u fithik’ e pi magawon rorad ni aram e ngad weliyed ngorad murung’agen e piin ur athamgilgad kafram. Rayog ni nge par ni bay e gapas u thildad ni faanra u dogned fel’ngin yugu boch e girdi’, ma gad be guy rogon ni nge par ni bay e gapas u nap’an nra sum reb e magawon u lan e ulung, ma gad awnag e gapas u nap’an ni ke sum e magawon u thildad. Ku rayog ni ngad ululgad i gelnag e michan’ rok pi walagdad ni aram e ngad weliyed ngorad e tin riyul’ u Bible nib ga’ fan, ma gad be ayuwegrad ko tin nib t’uf rorad, ma gad be ayuweg e piin ke war e michan’ rorad.

18. Mang e kam dugliy u wan’um ni ngam rin’?

¹⁸ Piin yad ma un i toy e pi naun rodad e yad ba felfelan’ mab fel’ u wan’rad e tin yad be rin’. Ku arrogodad ni gad ra felfelan’ me fel’ u wan’dad e tin gad be rin’ u nap’an ni gad ra ayuweg pi walagdad ni nge gel e michan’ rorad. Naun ni kan toy e ra munmun me wod e pi n’en kan fanay ngay, machane maruwel ni gad be rin’ e ra par angin ndariy n’umngin nap’an! Ere manga yu gud dugliyed u wan’dad ni ‘nge bagadad mi i pi’ e athamgil nga laniyan’ bagadad, me bagadad mi i ayuweg bagadad.’​—1 Thess. 5:11.