• “Gu lemnag ni gowa yugu be par e pumoon rog nge be’.”

• “I k’aring e re n’ey e tamra’ ngog, mug lemnag ni gub fuguw, ma dariy fag.”

• “Dariy be’ nrayog ni nggu weliy ngak. Ug gafgow ndariy be’ ni manang.”

• “Gu lemnag ndariy fag u wan’ Jehovah.”

Pi thin ney e be dag gelngin e gafgow ni ma tay reb e ppin u nap’an nra yaliy figirngin yaan e ngongol ni puwlag. Ma faanra ke yan in e pul ara duw ni be mith figirngin nga i rin’ e re n’ey, ma rayog ni nge dabki pagan’ ngak. I yog reb e ppin ni gaar: “I lungug u wan’ug, ‘Mini’ e biney e pumoon u toobeg? Gur, ka bay boch ban’en ni be mithag rog?’”

Re article ney e kan ngongliy ni fan ngak reb e ppin ni ma yaliy e pumoon rok yaan e ngongol ni puwlag. a Yira weliy riy boch i kenggin e motochiyel u Bible nra fal’eg laniyan’, me micheg nga laniyan’ nra ayuweg Jehovah, miki ayuweg ni nge gapas laniyan’ bayay, me par nib chugur ngak Jehovah. b

Yugu aram rogon ndabiyog ni ngam gagiyegnag gubin ban’en ni ma rin’ figirngim, machane bay boch ban’en nrayog ni ngam rin’ ya nge yag ni gapas boch lanin’um. Am lemnag l’agruw ban’en.

Dab mu lemnag ni gur e ba kireb e rom. Faanra i yaliy figirngin reb e ppin yaan e ngongol ni puwlag ma rayog ni nge lemnag fare pin ni ir e ba kireb e rok. Alice c e lemnag ni bay ban’en nder yag ni nge pi’ ko pumoon rok. I gaar u wan’, ‘Mang fan ni baadag figirngig ni nga i sap ngak boch e ppin ma dab i sap ngog?’ Bay boch e ppin ni yad ma lemnag nib kireb e rorad ni yad be lem ni aray rogon ni bochan e yad be lemnag ni yad be gelnag e ubchiya’ ko re magawon ney. I yog Danielle ni gaar, “Gu lemnag ni gag e gu be kirebnag e mabgol romow ni bochan e yug gu be par nug be damumuw.”

Faanra aray rogon e lem rom, ma ngam nang nder lemnag Jehovah ni n’en be rin’ figirngim e gur e kireb rom. Be gaar e James 1:14: “Pi n’en ni ma waliy e girdi’ nge denen e ma yib ngak e en ni pag ir ko n’en nib kireb ni be ar’arnag nge waliy faanem nge aw ko wup.” (Rom. 14:12; Fil. 2:12) Der lemnag Jehovah ni gur e ba kireb e rom, ya ba ga’ fan u wan’ e yul’yul’ rom ngak.​—2 Kron. 16:9.

Kub fel’ ni nge tamilang u wan’uy ni faanra i yaliy reb e pumoon yaan e ngongol ni puwlag, ma gathi aram e be yip’ fan ni bay ban’en nder yag ni nge pi’  leengin ngak. Piin boor ban’en ni yad manang u murung’agen e re n’ey e ka rogned ni faanra i yaliy be’ yaan e ngongol ni puwlag ma ra k’aring ni nga i ar’arnag e par ko pumoon nge ppin u reb e kanawo’ ndariy reb e ppin nrayog ni nge chuweg.

Dabki magafan’um nib pag rogon. I yog Catherine ni bochan ni manang ni ma yaliy figirngin yaan e ngongol ni puwlag, ma aram e n’en yug ma lemnag. Me Frances e yog ni gaar: “Ra dagnang e gin bay figirngig riy ma ma magafan’ug. Ba polo’ reb e rran nug ra par ni be magafan’ug nib pag rogon.” Bay boch i leengiy ni ka rogned nri yad ma tamra’ u nap’an ni yad bay boch e walag u taabang nsana yad manang e magawon rok figirngirad. Ku bay boch i yad ni ke yog ni yad ma lemnag ndariy be’ ni be lemnagrad ni bochan e yad be lemnag ndariy be’ ni manang fan e magawon rorad.

Boor e girdi’ ni ma lem ni aray rogon. Machane faanra um par ni ga be lem ni aray rogon, ma rayog ni nge mun daken e magafan’ rom. Mu guy rogon ni ngaum lemnag e tha’ u thilmew Jehovah. Faan ga ra rin’ e re n’ey, ma aram e rayog ni nge ayuwegem ni ngam athamgil.​—Ps. 62:2; Efe. 6:10.

Sana ga ra guy nib fel’ ni ngam beeg mag fal’eg i lemnag murung’agen boch e ppin u Bible ni ur mochuchgad me yag ni nge fel’ lanin’rad u nap’an nra meybilgad ngak Jehovah. Gathi gubin ngiyal’ ni i chuweg e magawon rorad, machane i pi’ e gapas nga lanin’rad. Bod ni Hannah e ri “kireban’” ni bochan e magawon rok. Machane tomuren ni “meybil ngak Somol nib n’uw nap’an,” ma aram me gapas laniyan’ ni yugu aram rogon nde nang e n’en nra buch boch nga m’on.​—1 Sam. 1:10, 12, 18, BT; 2 Kor. 1:3, 4.

Mu ning e ayuw ngak e piin piilal u lan e ulung. Rayog ni ngar boded “ba manaf ni ngan naf ngay ko nifeng nge yoko’.” (Isa. 32:2) Rayog ni nga rogned reb e walag nib pin ngom nrayog ni ngam man mu weliy salpem ngak me fal’eg lanin’um.​—Prov. 17:17.

Rayog ni ngam ayuweg figirngim ni nge tal ndab ki yaliy yaan e ngongol ni puwlag, fa? Sana rayog. Be yog e Bible nra ngan pithig reb e magawon ara ngan gel ngak reb e toogor, ma “l’agruw e ba fel’ ko taareb.” (Ekl. 4:9-12, BT) Ke pirieg e piin boor ban’en ni yad manang u murung’agen e re n’ey nib ga’ angin nra yib riy ni faanra maruwel ba wu’ e mabgol u taabang ni ngar ayuwegew bagayow ni nge tal i yaliy yaan e ngongol ni puwlag me yag ni ngki pagan’row ngorow bayay.

Machane re n’ey e be yan u rogon ko baadag e en mabgol rom ma ke dugliy u wan’ ni nge taleg e biney e ngongol fa danga’. Ke wenig ngak Jehovah ni nge pi’ gelngin ma ke ning e ayuw ko piin piilal, fa?  (2 Kor. 4:7; Jas. 5:14, 15) Bay boch ban’en ni ke lemnag ni nge rin’ ni nge ayuweg ndab ki yaliy yaan e ngongol ni puwlag ni bod ni nge gonopiy e yungi n’en ni nga i yan ngay ko cellphone, ara tablet, ara computer rok me siyeg boch ban’en nra waliy ko biney e ngongol, fa? (Prov. 27:12) Ba m’agan’ ngay ni ngam ayuweg ma rib yul’yul’ ngom, fa? Faanra arrogon, ma sana rayog ni ngam ayuweg.

Ni uw rogon? Am lemnag e n’en ni buch rok be’. Felicia e leay Ethan ni be’ ni kab bitir me mecham ngak ni nga i yaliy yaan e ngongol ni puwlag. I momnag Felicia ni nge yog ngak e ngiyal’ ni ke yib e lumel ngak ni nge yaliy yaan e ngongol ni puwlag. I yog Ethan ni gaar: “Gubin ban’en nug ma weliy ngak leengig. Ma ayuwegeg ni nggu siyeg e lumel ni ma yib ngog, ma gubin ngiyal’ ni ma fith salpeg. Ku ma ayuwegeg ni nggu dugliy urngin e tayim nug be yan riy ko Internet.” Riyul’ ni ma kireban’ Felicia ko re n’ey ni baadag Ethan ni nga i yaliy yaan e ngongol ni puwlag. I yog ni gaar: “Damumuw nge kireban’ rog e dabi ayuweg ni nge taleg e biney e ngongol ni ke mecham ngay. Tomuren ni gamow ra weliy murung’agen e magawon rok, ma aram e ma m’agan’ ngay ni nge ayuwegeg ni nge dabki kireban’ug.”

Yira weliy e pi n’ey u taabang ma gathi kemus nrayog ni nge ayuweg reb i figirngiy ni nge tal ndab ki i yaliy yaan e ngongol ni puwlag, ya ku ra ayuweg leengin ni ngki pagan’ ngak bayay. Bin riyul’ riy e nap’an nra m’agan’ reb i figirngiy ngay ni nge weliy e pi meewar rok ngak leengin, ma be yog ngak e pi n’en ma rin’ u reb e rran, nge yungi n’en be yan riy, ma aram e ra pagan’ leengin ngak ya dakuriy ban’en ni be mithag rok.

Ba mich u wan’um nrayog ni ngam ayuweg figirngim, fa? Faanra aray rogon, me ere mang ndab mu beegew e re article ney mi gimew weliy u taabang? N’en nge nameg e aram e nge taleg i yaliy yaan e ngongol ni puwlag me ayuwegem ni nge pagan’um ngak. Susun e nge guy rogon ni nge nang rogon e re magawon nem u wan’um ko bin ni nge damumuw ni ga baadag ni ngam weliyew murung’agen e magawon rok. Mu nameg ni ngam pi’ e athamgil nga laniyan’ ni nge ulul ko athamgil ni be tay mag bing e kanawo’ ngak ni nge rin’ ban’en ya nge yag ni ngki pagan’um ngak bayay. Gimew l’agruw nib t’uf ni ngam nangew e n’en ma k’aring e girdi’ ni nga i yaliy yaan e ngongol ni puwlag nge rogon nrayog ni ngan gel ko biney e magawon. d

Faanra ga be magar ni gimew ra tugthin u nap’an ni gimew ra weliy e re n’ey u taabang, ma rayog ni nga mog ngak reb e piilal ni gimew ba pufpuf ngak ni nge un ngomew ngam weliyed murung’agen  e re n’ey u taabang. Ngam nang ni mus ni faanra ke tal e en figirngim i yaliy yaan e ngongol ni puwlag, ma rayog nib n’uw nap’an mfini yag ni ngki pagan’um ngak bayay. Machane dabi mulan’um. Mu yaliy nochi ban’en nib achig ni be dag ni ke fel’ boch e tha’ u thilmew. Ngam nang ni faan gimew ra gum’an’nagew gimew, ma ra munmun ma ra gel bayay e tha’ ko mabgol romew.​—Ekl. 7:8; 1 Kor. 13:4.

Faanra ki yan i boch nga tomuren me sul figirngim ngki yaliy yaan e ngongol ni puwlag, ma gur, re n’ey e be yip’ fan ndawori kalngan’ ma dariy e n’en nra rin’ me digey e biney e ngongol, fa? Be yan u rogon, ya re n’ey e faanra ban’en ni ke mecham ngay ma rayog nthingari guy rogon ni nge gel ngay u n’umngin nap’an e yafos rok. Rayog ni ngki sul ko re ngongol ney u tomuren ni ke taleg u lan boor e duw. Ra nge siyeg ndab ki buch e re n’ey bayay mab t’uf ni ngki yoornag e tin be rin’ nra ayuweg, ni bod ni ngki ulul ni nge gonopiy e yungi n’en ni nga i yan ngay ko cellphone, ara tablet, ara computer rok ma be siyeg boch ban’en nra waliy ko biney e ngongol ni yugu aram rogon ni ke tal i yaliy yaan e ngongol ni puwlag. (Prov. 28:14; Matt. 5:29; 1 Kor. 10:12) ‘Gum’irchaen nge laniyan’’ e thingari pig ni polo’ nge beech miki fil rogon ni nge “fanenikay e kireb” nib muun ngay yaan e ngongol ni puwlag nge ku boch e ngongol nib alit ni bod ni nga i rin’ boch ban’en ko yungi n’en nib mith u dow ni nge pug e ar’ar rok. (Efe. 4:23; Ps. 97:10; Rom. 12:9) Ba m’agan’ ngay ni nge rin’ e pi n’ey, fa? Faanra ba m’agan’ ngay, ma rayog ni nge munmun me tal i rin’ e biney e ngongol ni ke mecham ngay. e

Machane uw rogon ni faanra dabun figirngim ni nge gel ko magawon rok? Rayog ni nga i kireban’um ma ga be damumuw. Ere mu pag fan e magawon rom ngak Jehovah ya nge yag ni gapas lanin’um. (1 Pet. 5:7) Mu ulul ni ngam chugurnag e tha’ u thilmew Jehovah u daken e fol Bible, nge meybil, ma ga be fal’eg i lemnag e tin kam fil. Nap’an ni ga be rin’ e re n’ey, ma nge pagan’um ngay ni ku be chugurnag ir ngom. Be yog e Isaiah 57:15 ni ma par rok e piin nib ‘sobut’an’rad’ ma ke mulan’rad, ma baadag ni nge ayuwegrad ni ngkur felfelan’gad bayay. Mu guy rogon ni ngam mang reb e Kristiano nrib manigil. Mu ning e ayuw ko piin piilal. Mu um par ni ga be athapeg ni nge yan i boch ngaram me thilyeg figirngim e ngongol rok.​—Rom. 2:4; 2 Pet. 3:9.