DARIY e maruwar riy nib ga’ fan u wan’um e pi tow’ath ni ke pi’ Jehovah nib muun ngay e puf rogon ni bay rom nrayog ni ngam maruwel ngay ni ngam dugliy rogon ni ngam fanay e pi tow’ath ney. Be yog e Bible ni wain e reb e tow’ath ni ke yib rok Got, maku be gaar: “Mur e ra felfelan’nigem ma wain e ra baudeg lanin’um.” (Ekl. 10:​19, BT; Ps. 104:15) Machane dabisiy ni kam guy ni bay boch e girdi’ ni bay e magawon rorad ko muun alkul. Maku reb e ba thilthil rogon e lem ko girdi’ u murung’agen e muun alkul u ga’ngin yang e fayleng. Ere mang e rayog ni nge ayuweg e piin Kristiano ni ngar dugliyed boch ban’en u fithik’ e gonop ni bay rogon ko muun alkul?

Demtrug e gin gad ma par riy ara rogon e yalen nda ilalgad riy, ma faan gad ra pag e lem rok Got ni nge pow’iy e lem rodad nge pi n’en gad ma dugliy mab mudugil nra yib angin ngodad ndariy n’umngin nap’an.

Rayog ni kam guy ni boor e girdi’ u fayleng ni yad ma unum ni gubin ngiyal’ ma kub pag rogon. Sana bay boch e girdi’ ni yad ma unum e alkul ni bochan e nge munguynag fithik’ i dowrad. Ma boch e ma unum ni bochan e nge dabki lemnag e magawon rok. Ku bay boch e nam ni ma lemnag e girdi’ riy ni faanra unum be’ e alkul ni boor, ma aram e ir be’ ni ke ilal ara ba gel.

Machane piin Kristiano e bay e fonow ni ke pi’ e En Ke Sunmiyrad ni bay e gonop riy ni yad ma fol riy. Bod ni ke yog ngodad ni bay wenegan e unum nib pag rogon. Sana rayog ni kad beeged ko Proverbs 23:​29-35 murung’agen be’ ni ke chingaw nge boch e magawon ni ma sum ko re n’ey. a Daniel nreb e piilal ni ma par u Europe e yib ngan’ rogon e par rok u m’on ni nge mang reb e tin riyul’ e Kristiano, me yog ni gaar, “Boor ban’en nde puluw ni ug dugliy nge wenegan ni yib ngog ni bochan e unum nib pag rogon ni ug tay, ma re n’ey e ka ma kirebnag lanin’ug ke mada’ ko chiney.”

Uw rogon nrayog ni nge maruwel e piin Kristiano ko puf rogon rorad mar siyeged boch e magawon ni ma sum ni bochan e unum nib pag rogon? Thingar da paged e lem rok Got ni nge pow’iy e lem nge ngongol rodad.

Ngad guyed e n’en be yog e Bible u murung’agen e alkul nge fan ni ma unum boch e girdi’ e alkul.

Der yog e Thin rok Got nib kireb ni ngan unum buchuuw e alkul. Bin riyul’ riy e be yog e Bible ni wain ni yima unum e rayog ni nge yibnag e felfelan’. Be gaar: “Ngam abich ma ga be felfelan’, mu unum nunum wain u fithik’ e felfelan’.” (Ekl. 9:​7, BT) Bay yu ngiyal’ ni i unum Jesus e wain, maku arrogon boch e tapigpig rok Jehovah ni yad ba yul’yul’.​—Matt. 26:​27-29; Luke 7:34; 1 Tim. 5:23.

Machane be yog e Thin rok Got nib thil e bin ngan unum buchuuw e alkul ko bin ngan chingaw. Be gaar: “Dab mu balyanggad ko wain.” (Efe. 5:18) Ku be yog ni “piin ni yad . . . ma balyang ko rrum . . . [e] dariy bagayad e mit i girdi’ ney nrayog ngorad e gin nsuwon Got.” (1 Kor. 6:10) Arrogon, ri dabun Jehovah e unum nib pag rogon nge chingaw. Ere gad ma dugliy ban’en nrogon nib m’agan’ Got ngay ko bin ngad folwokgad ko n’en be rin’ e girdi’ u toobdad.

Bay boch e girdi’ ni yad ma lemnag nrayog ni ngar unumed e alkul ni boor ndab ra chingawgad. Machane bay e riya’ ko re n’ey. Be tamilangnag e Bible ni yira ‘mang sib ko wain,’ ma rayog ni nge k’aring be’ nib pumoon (ara be’ nib pin) ni nge rin’ boch ban’en nib kireb me denen nib togopuluw ngak Jehovah. (Titus 2:3; Prov. 20:1) Ki yog Jesus ni “muun rrum” nib pag rogon e rayog ni nge taleg be’ ndabi un nga lan e bin nib beech e fayleng rok Got.  (Luke 21:​34-36) Ere mang e rayog ni nge ayuweg reb e Kristiano ni nge siyeg boch e magawon nib mom nrayog ni nge buch ni bochan e muun alkul ni yima tay?

De fel’ ni nge pag be’ e yalen ko gin ni ilal riy ni nge gagiyegnag rogon e lem rok u murung’agen e muun alkul. Piin Kristiano e yad ma rin’ e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay u boch ban’en ni bay rogon ko ggan nge garbod. Be puguran e Bible ngodad ni be gaar: “Demturug e n’en ni gimed ra rin’, ndemturug ko ngam abichgad ara ngam garbodgad, ma urngin ni ngam rin’ed ni fan e nga nog e sorok riy ngak Got.” (1 Kor. 10:31) Ere baaray boch e deer nge kenggin e motochiyel u Bible ni ngan lemnag:

Gu ma unum e alkul ya nge yag ni adag e girdi’ dakenag, fa? Be gaar e Exodus 23:2 (BT): “Dab mu uned ko kireb ni bochan e aram rogon ni ma rin’ e tin yoor e girdi’.” Be yog Jehovah ngak piyu Israel u roy ndab ra folwokgad rok e piin yad be rin’ boch ban’en nde m’agan’ ngay. Kub fel’ ni nge fol e piin Kristiano ko re fonow ney e ngiyal’ ney. Faan gad ra pag e girdi’ ni ngar gagiyegnaged rogon e lem rodad nge tin gad ma dugliy ni bay rogon ko muun alkul, ma aram e rayog ni nge munmun ma gad palog rok Jehovah nge pi motochiyel rok.​—Rom. 12:2.

Gu ma unum e alkul ni bochan e nge lemnag e girdi’ ni gub gel, fa? Bay boch e nam nib ga’ ni ma unum e girdi’ e alkul riy maku yima unum nib pag rogon, machane de kireb u wan’ e girdi’. (1 Pet. 4:3) Machane mu tay fanam i yan ko n’en be yog e 1 Korinth 16:13 ni be gaar: “Mu ayuwgad, mpired ni gimed mmudugil u fithik’ e michan’ romed ngak Kristus, dab mu rusgad, mpired ni gimed ba gel.” Ere gur, rayog ni nge ayuweg e alkul be’ ni nge gel? Danga’, ya alkul e rayog ni nge mo’maw’nag rogon ngak be’ ni nge lem me dugliy boch ban’en nib fel’ rogon. Be’ ni ma unum e alkul nib pag rogon e gathi ir be’ nib gel ya ir be’ nib balyang. Be yog e Isaiah 28:7 ni be’ ni be rin’ boch ban’en nib kireb ni bochan e alkul e be thigthig ma be tun ay ni ke balyang.

Jehovah e ir e ma pi’ gelngidad ni ngad rin’ed e tin nib fel’, ma re n’ey e ba muun ngay ni ngad ayuwgad ngad pired ni gad mmudugil u fithik’ e michan’ rodad. (Ps. 18:32) Rayog ni nge rin’ reb e Kristiano nib yul’yul’ e re n’ey ni faanra kol ayuw me dugliy boch ban’en ndabi kirebnag e tha’ u thilrow Got. Ba chugur e tha’ u thilin Jesus nge Jehovah, ma boor e girdi’ ni ur ted fan ni bochan e ir be’ nder ma rus ma ke dugliy u wan’ ni nge rin’ e tin nib fel’.

 Gu ma unum e alkul ni bochan e nge dab kug lemnag e magawon rog, fa? Nni thagthagnag nga laniyan’ be’ ni yoloy e Psalm ni nge yoloy ni gaar: “[Jehovah] yu ngiyal’ nder paslagan’ug ma ke magafan’ug, mag fal’eg lanin’ug nggu felan’.” (Ps. 94:​19, BT) Faanra be tomal lanin’um ni bochan e magawon rom, mag sap ngak Jehovah ni nge ayuwegem ma gathi alkul. Reb e kanawo’ nrayog ni ngam rin’ e re n’ey riy e aram e ngam yoornag e tayim ni ga be meybil riy ngak Jehovah. Ku boor e girdi’ ni kar guyed nib ga’ angin e fonow ni ma pi’ reb e fager rorad ngorad u lan e ulung ni ke ilal ko tirok Got ban’en. Bin riyul’ riy e faanra i unum be’ e alkul ya nge dab ki lemnag e magawon rok, ma rayog ni nge mo’maw’nag ngak ni nge rin’ e tin nib fel’. (Hos. 4:11) Daniel ni faan kan weliy murung’agen e yog ni gaar: “Ug par ni be magafan’ug ma be magawon lanin’ug ni bochan e kireb ni ug rin’ kafram. Ug unum ni bochan e nge dab kug lemnag e magawon rog, machane n’en ni buch e mun daken e magawon rog, me kireb e tha’ u thilmad boch e girdi’, ma da kug tayfag u wan’ug.” Ere mang e ayuweg Daniel? I yog ni gaar: “Gu nang nib t’uf ni nge ayuwegeg Jehovah ma gathi alkul. Tomur riy mug gel ko magawon rog.” Bin riyul’ riy e gubin ngiyal’ ni bay Jehovah ni nge ayuwegdad ni yugu aram rogon ni gad be lemnag ndakuriy e athap rodad.​—Fil. 4:​6, 7; 1 Pet. 5:7.

Faanra bay yu ngiyal’ ni ga ma unum e alkul, ma mang ndab mu fithem ni nge lungum: ‘Bay reb i girdien e tabinaw rog ara fager rog nrib fel’ e thin romow ni ke yog ni be magafan’ nga rogon e unum nug be tay, fa?’ Faanra bay, ma aram e rayog ni be m’ug riy ni ga be mecham nga ban’en ara bay e magawon rom riy ndamur nang. ‘Ke yoor e alkul nug be unum e chiney nga urngin ni ug unum kafram, fa?’ Rayog ni ireray e pow riy ni bayi munmun ma ke mo’maw’ ni nge digey be’ e muun alkul. ‘Ba mo’maw’ ngog ni nge yan in e rran ara nggu par nib n’uw nap’an ndab gu unum e alkul, fa?’ Faanra arrogon, ma rayog ni ke mecham ngom ni ngaum unum e alkul ara ke mo’maw’ ni ngam digey. Rayog ni be m’ug riy nib t’uf ni ngam man mu guy e togta ni ngan ayuwegem ni ngam gel ko biney e magawon.

Bay boch e Kristiano ni kar dugliyed ndab ra uned ko muun alkul ni bochan e magawon ni ma sum riy. Ma boch i yad e rayog ni ke dugliy ndabi unum e alkul ni bochan e dabun lamen. Faanra bay be’ ni gimew  ma chag ni ke dugliy ni nge rin’ e re n’ey, ma rayog ni ngam dag e sumunguy ngak ni aram e ngam tayfan e n’en ke dugliy ndab mu gathibthibnag.

Rayog ni ke guy reb e Kristiano nib fel’ ni nge dugliy urngin e alkul ni nga i unum. Fa reb e rayog ni ke dugliy urngin yay ni nga i unum, ni bod taab yay u reb e wik ara nge unum buchuuw u nap’an ni be abich. Ku bay boch e Kristiano nib mudugil e re miti n’en ni yad ma unum ni bay e alkul riy ni bod ni yad ma unum buchuuw e wain ara biya, machane darur unumed boch e alkul ni kan ngongliy nib gel ara ra athukuyed nga ban’en ngar unumed. Nap’an nra dugliy be’ urngin e alkul ni nga i unum, ma aram e ra mom ngak ni nge fol riy. Ma dariy rogon ni nge tamra’ reb e Kristiano ni ke ilal ko tirok Got ban’en ni faanra ke dugliy ni nge rin’ reb e pi n’ey ma be fol riy.

Kub t’uf ni ngad lemnaged laniyan’ yugu boch e girdi’. Be gaar e Roma 14:21: “N’en nib mat’aw ni ngan rin’ e nge dab ni kay e ufin, ma dab ni unum e wain, fa nrin’ yugu ban’en nra waliy be’ ni walagem ni girdien Got nge mul nga fithik’ e denen.” Uw rogon nrayog ni ngam fol ko re fonow ney? Ngam dag e t’ufeg ngak walagem. Faanra ga manang nra magawon laniyan’ be’ ni faanra mu unum e alkul, ma t’ufeg e ra k’aringem ndab mu unum e alkul e ngiyal’ nem. Faan ga ra rin’ e re n’ey ma aram e ga be dag ni ga be lemnag ma ga be tayfan laniyan’ yugu boch e girdi’ nge n’en nib fel’ ngorad ma gathi yigoo gur e ga be lemnagem.​—1 Kor. 10:24.

Maku reb e rayog ni bay e motochiyel ni ke ngongliy e am nsusun e nge pow’iy e n’en nra dugliy reb e Kristiano. Pi motochiyel ney e rayog ni be yog ni bay yangaren be’ mfin rayog ni nge unum e alkul, ara be yog ndabiyog ni ngan unum e alkul min kol e yap’ ko karrow ara ni maruwel nga boch e masin.​—Rom. 13:​1-5.

Boor e tow’ath nib manigil ni ke pi’ Jehovah ngodad. Re n’ey e ba muun ngay ni ngad maruwelgad ko puf rogon rodad ni ngad mel’eged e n’en ngad ked nge n’en ngad garbodgad ngay. Manga yigi m’ug ko pi n’en gad ma mel’eg nib ga’ fan u wan’dad e re puf rogon ney ni bay rodad, ma gad maruwel ngay ni ngad felfelan’naged e Chitamangidad ni bay u tharmiy.