1. Mang e ba t’uf ni ngad rin’ed ni faanra ngad manged be’ nriyul’ ni be folwok rok Jesus?

 GAD ma ngat nga feni papey ni ma ilal reb e bitir. Ma re n’ey e bod ni yugu ma buch ni ir rok ndariy ban’en nib t’uf ni ngan rin’ ngay. Machane faanra ngad manged be’ nriyul’ ni be folwok rok Jesus, ma bay ban’en nib t’uf ni ngad rin’ed. b (1 Kor. 13:11; Heb. 6:1) Ba t’uf ni ngari fel’ e tha’ u thildad Jehovah. Kub t’uf ni nge ayuwegdad gelngin nib thothup ni ngad maruweliyed boch e fel’ngin nib m’agan’ ngay, nge boch e salap nra ayuwegdad, mu kud fal’eged rogodad ni fan nga boch e maruwel nrayog ni nge milfan ngodad boch nga m’on.​—Prov. 1:5.

2. Mang e gad be fil ko Genesis 1:27? Mang e gad ra weliy ko re article ney?

² Ke sunmiy Jehovah e girdi’ ni yad e pumoon ara ppin. (Mu beeg e Genesis 1:27.) Ba thil yaan e pumoon ko ppin, machane ku bay boch e kanawo’ ni yad ba thil riy. Bod ni sunmiy Jehovah e pumoon nge ppin nib thilthil e maruwel nib milfan ngorad, ere ba t’uf boch e fel’ngin nge salap rorad nra ayuwegrad ni ngar rin’ed e pi maruwel nem. (Gen. 2:18) Re article ney e gad ra weliy riy e n’en nrayog ni nge rin’ reb e walag nib pin ni kab fel’ yangaren ya nge yag ni mang reb e ppin ni Kristiano nib manigil. Ma bin migid e article e gad ra weliy riy e n’en nrayog ni nge rin’ e pi walag ni ka yad ba pagel.

3-4. Uw e rayog ni nge pirieg e pi walag nib pin ni kab fel’ yangarrad boch e ppin riy nrayog ni ngar folwokgad rorad? (Kum guy e sasing.)

³ Boor e ppin ni be weliy e Bible murung’agrad ni yad ba manigil nib t’uf Jehovah rorad ma yad ma pigpig ngak. (Mu guy fare  article ko jw.org ni kenggin e “Women in the Bible​—What Can We Learn From Them?”) Pi ppin nem e bay fa gal fel’ngin rorad ni bay ko fare thin nu Bible ni kenggin e re article ney, ni aram e yad ma ‘par ni yad ba gonop’ ma “rayog ni ngan pagan’uy ngorad u urngin ban’en.” Maku reb e rayog ni nge pirieg e pi walag nib pin yugu boch e ppin ni Kristiano u lan e ulung rorad nrayog ni ngan folwok rorad.

⁴ Gimed e pi walag nib pin ni kab fel’ yangarmed e gimed manang boch e walag nib pin nib fel’ e ngongol rorad nrayog ni ngam folwokgad rorad, fa? Mu yaliyed pi fel’ngirad nib manigil. Ngemu’ mi gimed lemnag rogon nrayog ni nge m’ug e pi fel’ngin nem romed. Tin migid e paragraph e gad ra weliy riy dalip e fel’ngin nib t’uf ni nge yag ngak e pi walag nib pin.

5. Mang fan nreb e ppin ni Kristiano nib manigil e ba t’uf ni nge dag e sobut’an’?

⁵ Ra ngad manged boch e Kristiano nib manigil mab t’uf ni ngaud daged e sobut’an’. Faanra ba sobut’an’ reb e ppin, ma aram e ra par nib fel’ e tha’ u thilrow Jehovah nge yugu boch e girdi’. (Jas. 4:6) Bod nreb e ppin nib t’uf Jehovah rok e ra mel’eg ni nge fol ko fare fonow ni bay ko 1 Korinth 11:3 ni be yog e piin ke tayrad Jehovah ni ngar pow’iyed e ulung nge tabinaw. c

6. Mang e rayog ni nge fil e pi walag nib pin ni kab fel’ yangarrad u murung’agen e sobut’an’ ko n’en ni rin’ Rebekah?

⁶ Am lemnag e n’en ni rin’ Rebekah. Ir be’ nib gonop ma n’umngin nap’an e yafos rok ni i dugliy boch ban’en ni be m’ug riy nder rus, maku manang e ngiyal’ nge rogon ni nga i ngongol. (Gen. 24:58; 27:​5-17) Machane ir be’ ni ma dag e tayfan maku ma fol. (Gen. 24:​17, 18, 65) Faanra gur be’ ni gab sobut’an’ ni bod Rebekah ma ga ma fol ko yaram rok Jehovah, ma aram e rayog ni ngam dag e kanawo’ nib manigil nrayog ni ngan folwok riy u lan e tabinaw rom nge ulung.

7. Uw rogon nrayog ni nge folwok e pi walag nib pin ni kab fel’ yangarrad rok Esther ni manang e gin nge mus riy?

⁷ Ra ngad manged boch e Kristiano nib manigil, ma kub t’uf ni ngad nanged e gin ngad musgad riy. Be yog e Bible ni “kab gonop e en ba sobut’an’ [“manang e gin nge mus riy,” NW].” (Prov. 11:​2,  BT) Esther e ir reb e tapigpig rok Got nib yul’yul’ ma manang e gin nge mus riy. Bochan ni manang e gin nge mus riy, ma aram e n’en ni ayuweg nde tolangan’. I motoyil me fol ko fonow ni pi’ Mordecai ngak ni fak be’ ni walagen bagayow e gallabthir rok. (Esther 2:​10, 20, 22) Ere faanra um ning e fonow nib manigil ngak yugu boch e girdi’ mag fol riy, ma aram e ga be dag ni ga manang e gin ngam mus riy.​—Titus 2:​3-5.

8. Faanra manang reb e walag nib pin e gin nge mus riy, ma uw rogon nra i gonopiy rogon e mad ni nga i chuw ngay nge rogon ni nge fal’eg yaan nrogon ni be yog e 1 Timothy 2:​9, 10?

⁸ Ku bay reb e kanawo’ ni dag Esther ni manang e gin nge mus riy. Yugu aram rogon nib “pidorang ma rib fel’ i tay kenggin nge rarayen dow,” machane da i guy rogon ni nge gagiyel u fithik’ e girdi’. (Esther 2:​7, 15, BT) Ere uw rogon nrayog ni nge yib angin e n’en ni rin’ Esther ngak reb e walag nib pin? Reb e kanawo’ nra yib angin ngak e kan tamilangnag ko 1 Timothy 2:​9, 10. (Mu beeg.) I yog apostal Paul ko piin nib pin ni Kristiano u roy ni ngar munmadgad u reb e kanawo’ nra m’ug riy ni yad be tayfan Got. Thin ni Greek ni fanay u roy e be dag ni gubin ngiyal’ nsusun e nge munmad reb e ppin u reb e kanawo’ nib yalen, ma susun e ngki lemnag rogon laniyan’ e girdi’ ko mad ni be chuw ngay. Gad ba felfelan’ ko piin nib pin ni Kristiano nib yalen e munmad rorad!

9. Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni rin’ Abigail?

⁹ Gubin e walag nib pin ni kub t’uf ni nge yag e tamilangan’ ngorad. Mang e tamilangan’? Ra ba tamilangan’ be’ ma manang e n’en nib fel’ nge n’en nib kireb, ma manang rogon ni nge mel’eg e n’en nib fel’ ni nge rin’. Am lemnag e n’en ni rin’ Abigail. Ba kireb e n’en ni dugliy figirngin nra yib wenegan ko tabinaw rok ni ga’ngin. Machane me rin’ Abigail ban’en ngay ni ka chingiyal’ nem. Bochan nib tamilangan’, ma aram me yag ni nge ayuweg e yafos rok boch e girdi’. (1 Sam. 25:​14-23, 32-35) Tamilangan’ e ku ma ayuwegdad ni ngad nanged e ngiyal’ ni ngad nonad nge ngiyal’ ni ngad th’abed gulungdad. Ku aram e n’en ma ayuwegdad ni ngad guyed rogon ni ngad daged ni gad be lemnag yugu boch e girdi’ u reb e kanawo’ ndabi k’aring e kankanan’ ngorad.​—1 Thess. 4:11.

10-11. Faan ga ra fil rogon e yol nge beeg babyor nib fel’ rogon, ma uw rogon nra yib angin ngom nge yugu boch e girdi’? (Kum guy e sasing.)

¹⁰ Reb e ppin ni Kristiano e ba t’uf ni nge yag boch e salap ngak nra ayuweg. Bay boch e salap ni ma fil be’ u nap’an ni kab buliyel nra yib angin ngak u n’umngin nap’an e yafos rok. Am lemnag in riy.

¹¹ Mu fil rogon e yol nge beeg babyor nib fel’ rogon. Bay boch e nam ni yima lemnag riy ni beeg babyor nge yol e gathi aram l’agruw e salap nib ga’ fan ni nge fil e piin nib pin. Machane gubin e Kristiano nib t’uf ni ngar nanged e beeg babyor nge yol. d (1 Tim. 4:13) Ere dab mu pag ban’en ni  nge talegem ndab mu fil rogon e yol nge beeg babyor nib fel’ rogon. Uw rogon nra yib angin ngom? Mit ney e salap e rayog ni nge ayuwegem ni ngam pirieg e maruwel. Ku ra ayuwegem ni ngam fil e Thin rok Got nib fel’ rogon ma ka ga be skulnag yugu boch e girdi’. Ma bin th’abi fel’ riy e ra chugur e tha’ u thilmew Jehovah u nap’an ni ga be beeg e Thin rok ma ga be fal’eg i lemnag.​—Josh. 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. Uw rogon nrayog ni nge ayuwegem e Proverbs 31:26 ni ngam nang rogon e numon ko girdi’?

¹² Mu fil rogon e numon ko girdi’. Ba t’uf ni nge fil e piin Kristiano rogon ni ngaur nonad e girdi’ nib fel’ rogon. Baaray e fonow nib manigil ni ke pi’ James nreb i gachalpen Jesus ni gaar: “Gubin e girdi’ ma thingar ra gurgad ko motoyil, machane dab ra gurgad ngar welthingad.” (Jas. 1:19) Ga ra fal’eg e motoyil u nap’an ni be non yugu boch e girdi’, ma aram e ga be dag e ‘runguy’ ngorad ara ga be dag ni ga baadag ni ngam nang rogon lanin’rad. (1 Pet. 3:8) Faanra dawor mu nang fan e n’en ke yog be’ ara dawor mu nang rogon laniyan’, mag fith boch e deer nib puluw. Ngemu’ mag lem u m’on ni ngam non. (Prov. 15:28) Mu fithem ni nge lungum: ‘Riyul’ e n’en nug be yan ni nggog ma ra pi’ e athamgil nga lanin’uy, fa? Ra m’ug riy nug be tayfan e en gu be non ngak ma gu be dag e sumunguy ngak, fa?’ Mu fil ban’en rok boch e walag nib pin ni yad manang rogon e numon ko girdi’. (Mu beeg e Proverbs 31:26.) Mmotoyil nga rogon ni yad ma non. Ga ra nang rogon ni ngaum non, ma aram e ra i par nib fel’ e tha’ u thilmed e girdi’.

13. Uw rogon ni ngam nang rogon ni ngaum rin’ e maruwel u tabinaw? (Kum guy e sasing.)

¹³ Mu fil rogon ni ngaum rin’ e maruwel u tabinaw. Boor e nam ni piin nib pin riy e yad ma rin’ yooren e maruwel u tabinaw. Ere rayog ni nge fil e nina’ rom ara yugu reb e walag nib pin ngom rogon ni ngam rin’ e pi maruwel ney. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Cindy ngak ni gaar: “Reb e tow’ath nib manigil ni pi’ e nina’ rog ngog e aram e fil ngog nib gel e felfelan’ ni ma yib ko maruwel nib gel ni yima tay. Bochan ni fil ngog rogon ni ngaug lum, nge klin, nge wup mad, nge rogon e chuway’, ma aram mug nang rogon ni nggu ayuwegeg mug yoornag e tin nug be rin’ ni fan ko pigpig rog ngak Jehovah. Ki fil ngog rogon ni ngaug gol ko girdi’, ma re n’ey e ke bing e kanawo’ ngog ni nggu mada’nag boch e walag nib manigil nrayog ni nggu folwok rorad.” (Prov. 31:​15, 21, 22) Be’ nib pin ni ma maruwel nib gel, mab gol ko girdi’, ma manang rogon ni nga i rin’ e maruwel u tabinaw e ba ga’ angin ko tabinaw rok nge ulung.​—Prov. 31:​13, 17, 27; Acts 16:15.

14. Mang e kam fil ko n’en ni rin’ Crystal? Mang e susun ni ngam m’oneg u wan’um?

¹⁴ Mu fil rogon ni ngaum rin’ boch ban’en ni gur rom. Gubin e Kristiano nib t’uf ni nge nang rogon ni nge rin’ e re n’ey. (Fil. 4:11) Bay reb e walag nib pin ni ka nog Crystal ngak ni gaar: “I pi’ e gallabthir rog e athamgil nga lanin’ug ni nggu mel’eg boch e class u high school nrayog ni nggu fil boch ban’en riy nra ayuwegeg boch nga m’on. I pi’ e chitamag e athamgil nga lanin’ug ni nggu fek e class ko accounting, ma re n’ey e ri yib angin ngog boch nga tomuren.” Gathi kemus nib t’uf ni ngam fil boch e salap nra ayuwegem ni ngam pirieg e  maruwel, ya ngkum guy rogon ni ngam fil rogon ni ngam maruwel ko salpiy ni be yag ngom nib fel’ rogon ya nge dab um chuway’ nge pag nga urngin e salpiy ni bay rom. (Prov. 31:​16, 18) Mm’oneg u wan’um e tin ga be nameg ni fan ko tirok Got ban’en, ma dab um tay e malfith u boch ban’en ni yugu dariy fan, me fel’ u wan’um ni ngam par ni buchuuw e chugum rom.​—1 Tim. 6:8.

15-16. Mang nib ga’ fan e pi walag nib pin ni yad ba muchugbil? (Mark 10:​29, 30)

¹⁵ Faan ga ra guy rogon ni nge yag boch e fel’ngin ngom nib m’agan’ Jehovah ngay mag fil boch e salap nra ayuwegem, ma aram e ra ayuwegem ko pi n’en ga ra mel’eg ni ngam rin’ boch nga m’on. Am lemnag in ban’en nsana ga ra rin’ boch nga m’on.

¹⁶ Rayog ni ngam mel’eg ni ngam par ni gab muchugbil u lan ba ngiyal’. Bay boch e ppin ni kar dugliyed ndab ra uned ko mabgol ni bod ni yog Jesus, ni mus ni faanra ba kireb ko yalen rorad ni nge par be’ ni aray rogon. (Matt. 19:​10-12) Ma boch e kar dugliyed ni ngar pared ni yad ba muchugbil ni bochan yugu boch ban’en. Nge pagan’um ngay nder ma lemnag Jehovah nge Jesus ndariy fan e pi Kristiano ni yad ba muchugbil. Pi walag nib pin ni yad ba muchugbil u ga’ngin yang e fayleng e yad boch e tow’ath ko ulung ni yad bay riy. Bochan ni yad ma t’ufeg yugu boch e girdi’ ma yad ma ayuwegrad, ma aram fan ni kar manged boch e walag nib pin nge matin ngak boor e girdi’.​—Mu beeg e Mark 10:​29, 30; 1 Tim. 5:2.

17. Mang e rayog ni nge rin’ reb e walag nib pin ni kab fel’ yangaren e chiney ya nge yag ni un ko pigpig u polo’ e tayim rok?

¹⁷ Rayog ni ngam un ko pigpig u polo’ e tayim rom. Boor ban’en ni ma rin’ e pi walag nib pin ni fan ko fare maruwel ni machib ni yibe rin’ u ga’ngin yang e fayleng. (Ps. 68:11) Rayog ni ngam tanomnag e chiney ni ngam un ko machib u polo’ e tayim rom, fa? Rayog ni ngam mang reb e pioneer, ara mu un i toy boch e naun rodad, ara mu un ko pigpig u Bethel. Mu yibilay e n’en ga be nameg, mag non ngak boch e walag ni ke yag ni ngar rin’ed e pi maruwel ney, mag nang e n’en nib t’uf ni ngam rin’ ya nge yag nim un i rin’ reb e pi n’ey. Ngemu’ mag tanomnag boch ban’en ni ga manang nrayog ni ngam rin’. Faan ga ra rin’ e n’en ga be nameg, ma ra mab e kanawo’ ngom ni ngkum rin’ boor ban’en ni fan ngak Jehovah.

18. Mang fan nsusun e nge fal’eg i mel’eg reb e walag nib pin e en nge leay? (Kum guy e sasing.)

¹⁸ Rayog ni ngam mel’eg ni ngam un ko mabgol. Fapi fel’ngin nge salap ni kad weliyed murung’agen e ra ayuwegem ni ngam mang reb i leengiy  nib manigil. Machane faanra ga be lemnag e mabgol, ma susun e ngam fal’eg i mel’eg e en ngam leay ya ireray reb e ban’en nrib ga’ fan ni ga ra dugliy ni ngam rin’ u lan e yafos rom. Dab mu pagtalin nnap’an ni ga ra un ko mabgol ma ra t’uf ni ngam fol ko re moon ni kam mel’eg ni ngam leay. (Rom. 7:2; Efe. 5:​23, 33) Ere mu fithem ni nge lungum: ‘Ir be’ ni ma lem ma ma ngongol ni bod Jesus, fa? Be m’oneg e tirok Got ban’en u lan e yafos rok, fa? Ma dugliy ban’en nib fel’ rogon, fa? Ma yog e oloboch rok, fa? Ma tayfan e piin nib pin, fa? Rayog rok ni nge ayuwegeg ko tirok Got ban’en, nge tin nib t’uf ko par rog, miki mang fager rog nib manigil, fa? Ba fel’ rogon ni ma rin’ e n’en kan pag fan ngak, fa? Bod ni, mang e maruwel rok u lan e ulung ma uw rogon ni ma rin’ e pi maruwel nem?’ (Luke 16:10; 1 Tim. 5:8) Machane faanra ga baadag ni ngam pirieg reb e pumoon nib fel’ ni ngam leay, ma kub t’uf ni ngam mang reb e ppin nib fel’ ni ngan leay.

19. Mang fan ni fare liw ko ‘taayuw’ e ban’en ni yira tayfan reb e ppin riy?

¹⁹ Be yog e Bible nreb i leengiy nib manigil e ir e ‘taayuw’ rok figirngin. (Gen. 2:18) Gur, re n’ey e be yip’ fan ni piin leengiy e de ga’ farad? Danga’! Ya re n’ey ni en leengiy e ir e taayuw e ban’en ni ngan tayfan riy. Bin riyul’ riy e be yog e Bible ni Jehovah e ir be’ ni ‘ma ayuwegey.’ (Ps. 54:4; Heb. 13:6) Faanra i ayuweg reb i leengiy figirngin ma be guy rogon ni nge fel’ rogon e tin be dugliy ni fan ko tabinaw, ma aram e riyul’ ni ir reb e taayuw ngak figirngin. Ma bochan nib t’uf Jehovah rok, ma aram e ma guy rogon ni nga i par figirngin nib fel’ thin. (Prov. 31:​11, 12; 1 Tim. 3:11) Rayog ni ngam fal’eg rogom e chiney ni fan ko re n’ey ni aram e ngam gelnag e t’ufeg rom ngak Jehovah mu um ayuweg e girdi’ u lan e tabinaw rom nge ulung.

20. Mang e rayog ni nge rin’ reb e matin nib manigil ni fan ko tabinaw rok?

²⁰ Rayog ni ngam mang reb e matin. Tomuren ni ga ra un ko mabgol, ma rayog ni gimew ra fakay figirngim e bitir. (Ps. 127:3) Ere ba fel’ ni ngam fal’eg i lemnag e re n’ey u m’on riy. Faanra kam un ko mabgol ara kam mang reb e matin, ma ra ayuwegem e pi fel’ngin nge salap ni kad weliyed ko re article ney. Faanra um dag e t’ufeg, nge sumunguy, nge gum’an’, ma aram e ga ra ayuweg e tabinaw rom ni nge par ni bay e felfelan’ riy me par pi fakam nib pagan’rad ma yad manang ni yibe t’ufegrad.​—Prov. 24:3.

21. Uw rogon e pi walag nib pin u wan’dad, ma mang fan? (Mu guy e sasing ni bay u wuru’ e re ke babyor ney.)

²¹ Gimed e pi walag nib pin e gimed ba t’uf romad ni bochan urngin ban’en ni gimed ma rin’ ni fan ngak Jehovah nge girdi’ rok. (Heb. 6:10) Ba gel e maruwel ni gimed ma tay ni ngam maruweliyed boch e fel’ngin nge salap nra fal’eg e par romed nge par ko girdi’ u toobmed, miki fal’eg rogomed ni fan nga boch e maruwel nrayog ni nge milfan ngomed boch nga m’on. Rib ga’ famed u lan e ulung rok Jehovah!